energia elektryczna

ENERGY WEEK 2023

Aktualności, Elektroenergetyka, energia elektryczna, , , Możliwość komentowania ENERGY WEEK 2023 została wyłączona

ENERGY WEEK, organizowany przez Studenckie Koło Naukowe Energetyki, to jeden z największych cyklicznych projektów w Polsce o charakterze konferencji naukowej z dziedziny szeroko rozumianej energetyki. Składa się z cyklu prelekcji, warsztatów, debat, paneli eksperckich, konkursów prowadzonych przez członków koła, partnerów wydarzenia oraz ekspertów z branży energetycznej.
Tegoroczna 9. Edycja jest poświęcona zagadnieniom polityki, gospodarki, transformacji energetycznej, dekarbonizacji energetyki konwencjonalnej oraz ma na celu przedstawienie najważniejszych wyzwań, inwestycji oraz strategii rozwoju w sektorze energetycznym. Odbędzie się w dniach 15 –
19 maja 2023r. w Szkole Głównej Handlowej.
Konferencja będzie składać się z:
Dnia promocyjnego na Auli Spadochronowej – 15 maja (poniedziałek);
3 dni merytorycznych zatytułowanych:

  1. „Transformacja i gospodarka energetyczna Polski” – 16 maja
  2. „Dekarbonizacja energetyki konwencjonalnej” – 17 maja
  3. „Kluczowe inwestycje energetyczne Polski” – 18 maja
    Dnia paneli dyskusyjnych podsumowujący konferencję – 19 maja.

Link do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/617604573752338
Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w konferencji.

26 Konferencja Gazterm 2023 (14-17 maja 2023, Międzyzdroje)

Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, Klimat, , , Możliwość komentowania 26 Konferencja Gazterm 2023 (14-17 maja 2023, Międzyzdroje) została wyłączona

Trwający wciąż kryzys energetyczny ujawnił wiele słabości europejskich rynków gazu, szczególnie w konstrukcji systemu ich zaopatrzenia i zabezpieczenia dostaw. Jednak podejmowane na szczeblu międzynarodowym i na poziomach krajowych decyzje i działania pozwalają sformułować tezę o zbliżających się jakościowych zmianach w funkcjonowaniu europejskiego gazownictwa. Uwzględniając zatem powyższe okoliczności uznaliśmy, że  tematem  głównym  GAZTERMU  w  2023 r.  powinien być „Nowy globalny porządek energetyczny ”.

W międzynarodowym gronie menadżerów, decydentów politycznych, naukowców i ekspertów planujemy przedyskutować całe spektrum aktualnych problemów dotyczących rynku gazu oraz możliwych scenariuszy jego rozwoju i transformacji.

Panele dyskusyjne koncentrować się będą m.in. na nowych rozwiązaniach w zakresie bezpieczeństwa rynków gazu w Europie, euroatlantyckim partnerstwie w zakresie handlu LNG, nowych projektach infrastrukturalnych, ewolucji architektury regulacyjnej oraz aktualnej i perspektywicznej roli giełd gazu. Nie zabraknie również tematów związanych z aktualną sytuacją polskiego sektora gazowniczego.

W ramach obrad Konferencji zorganizujemy również wydarzenie, które na stałe wpisało się w program Gaztermu – tym razem będzie to: Transatlantycki Szczyt Gazowy – Partnerstwo transatlantyckie dla bezpieczeństwa rynków gazu w Europie.

Problematyka dekarbonizacji sektora gazowego, a także rola gazów odnawialnych zostanie natomiast ujęta w  wyodrębnionym  bloku  tematycznym  w  postaci  nowej  formuły  tematycznej  Green GAZTERM.

26. Konferencja Gazterm 2023 została objęta Patronatem Honorowym Prezydenta RP Pana Andrzeja Dudy. Partnerem Głównym konferencji jest PKN ORLEN SA. Partnerem Konferencji jest Oddział Centralny PGNiG w Warszawie PKN Orlen SA. Partnerem Branżowym Konferencji jest Izba Gospodarcza Gazownictwa.

Pomimo wciąż napiętej a zarazem dynamicznej sytuacji panującej na rynku gazu, obrady konferencji przeprowadzone zostaną na najwyższym poziomie merytorycznym i organizacyjnym. Program tegorocznego GAZTERMU jak w latach poprzednich przygotowuje nasz Partner Merytoryczny – Dolnośląski Instytut Studiów Energetycznych.

Szczegółowa tematyka i problematyka tej edycji Konferencji dostępna jest już na stronie https://www.gazterm.pl/pl/problematyka

Autor: Organizatorzy 26 Konferencji Gazterm

Furtka do bezpieczniejszej przyszłości Starego Kontynentu

Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, Klimat, OZE, Środowisko, , Możliwość komentowania Furtka do bezpieczniejszej przyszłości Starego Kontynentu została wyłączona

Szefowa Komisji Europejskiej Ursula Von der Leyen oraz wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw unijnej konkurencji Margrethe Vestager ogłosiły na początku lutego br., że wodór stanie się dla Europy strategiczną technologią umożliwiającą osiągnięcie przez nią celu zerowej emisji netto do 2050 r. Inna ważna informacja dosłownie sprzed kilku dni, to opublikowanie przez Komisję Europejską długo wyczekiwanej definicji „zielonego” wodoru. Fakt ten powinien dać rynkowi pewność niezbędną do rozpoczęcia planowanych inwestycji.

16 i 17 maja tego roku w spotkają się w Poznaniu największe autorytety reprezentujące szeroko rozumiane środowisko wodorowe. Właśnie tutaj, w Poznań Congress Center na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, odbędzie się 2. Środkowoeuropejskie Forum Technologii Wodorowych H2POLAND, organizowane przez Grupę MTP. Wydarzenie to bezpośrednio związane jest z zachodzącymi na arenie europejskiej zmianami prowadzącymi do upowszechnienia stosowania technologii wodorowych w wielu obszarach gospodarki – od transportu, przez ciepłownictwo i energetykę, po wykorzystanie H2 w codziennym życiu każdego z nas.

Filary nowego planu

Zaprezentowany na początku lutego przez unijne władze ambitny „Plan Przemysłowy” – jak nazwano tę część „Europejskiego Zielonego Ładu” – oparty będzie na kilku filarach, z których każdy dotyczy technologii wodorowych i ich zastosowań. Proponowane zmiany, zgodnie z duchem obecnej polityki klimatycznej UE, mają zachodzić coraz szybciej, zaś procesy wydawania pozwoleń mają być przyśpieszone, podobnie jak rozwój samych technologii. Ważne są też takie kwestie, jak pomoc państwa w sytuacjach kryzysowych czy okresach przejściowych, zapewnienie bezpośredniego wsparcia dla produkcji i magazynowania odnawialnego wodoru czy wykorzystania go w przemyśle.

Filary, o których mówią unijne władze, to także uproszczenie środowiska regulacyjnego, szybszy dostęp do finansowania oraz powołanie do życia europejskiego Bank Wodoru. Niezwykle istotną kwestią będzie zapewnienie odpowiednich kwalifikacji osobom zaangażowanym w tworzenie nowego rynku wodorowego, a także stworzenie programu umożliwiającego przekwalifikowywanie się kadrom pracującym dziś w „brudnych” sektorach gospodarki.

– Aby się rozwijać, nasze nowe branże o zerowej emisji netto potrzebują ram legislacyjnych. Te muszą być wprowadzane szybciej i być o wiele bardziej przewidywalne niż obecnie. Chcemy, żeby branża wodorowa została w Europie i coraz lepiej prosperowała. Dlatego musimy dopasować się do rozwiązań amerykańskich i zacząć je stosować, a to oznacza pomoc poszczególnych państw oraz ulgi podatkowe dla całego sektora H2 – mówiła na początku lutego  Ursula von der Leyen, zaś Jorgo Chatzimarkakis, dyrektor generalny Hydrogen Europe dodał: – Z wielkim zadowoleniem przyjmujemy oświadczenie przewodniczącej Ursuli von der Leyen potwierdzające, że wodór jest kluczową technologią strategiczną w transformacji energetycznej. Mamy nadzieję, że unijne wsparcie zostanie rozszerzone na cały ekosystem wodorowy, a pomoc państw działać będzie skuteczniej, dając nowe możliwości rozwoju czystym technologiom.

Zielony wodór zdefiniowany

Inna ważna dla wodorowego rynku informacja, to opublikowanie w połowie lutego br. przez Komisję Europejską długo wyczekiwanej definicji odnawialnego, czyli tzw. zielonego wodoru. Jest to zapewnienie dla producentów i inwestorów, że wodór, który produkują, może być sprzedawany jako odnawialny na terenie Unii Europejskiej. Dotąd wiele planowanych dotacji unijnych na produkcję ekologicznego wodoru nie mogło ruszyć do przodu, ponieważ nie było właśnie odpowiednich definicji.

Kluczową – i najbardziej kontrowersyjną jednocześnie – decyzją było to, jak zapewnić, że produkcja zielonego wodoru za pomocą elektrolizerów wykorzystywać będzie energię odnawialną. Obawiano się bowiem, że do zastąpienia ekologicznej energii elektrycznej wykorzystywanej do produkcji wodoru potrzebny będzie prąd pochodzący z paliw kopalnych, co spowoduje ogólny wzrost emisji gazów cieplarnianych.

Najistotniejsze pytanie dotyczyło tego, jak postępować w sytuacjach, gdy nie wieje wiatr i nie świeci słońce. Czy w takich okresach producenci mogliby korzystać z energii elektrycznej z sieci – która mogła zostać wyprodukowana przy użyciu gazu lub węgla – a następnie w celu kompensacji dostarczać do sieci równoważne ilości energii odnawialnej w późniejszym terminie? I w jakich okolicznościach byłoby to dozwolone?

Ustalono, że producenci wodoru odnawialnego będą mogli uruchamiać swoje elektrolizery, o ile całkowita ilość zużytej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych odpowiadać będzie całkowitej ilości wodoru odnawialnego wyprodukowanego w danym miesiącu kalendarzowym w skali roku. Pozwolić ma to producentom wodoru odnawialnego na dostarczanie stałego strumienia swoim klientom, zwłaszcza w tych przypadkach, gdy nie ma jeszcze infrastruktury wodorowej ani możliwości jego magazynowania. Rozwiązania to wydaje się być kompromisem pomiędzy oczekiwaniami ekologów, a możliwościami producentów zielonego wodoru.

Jednocześnie zapewniono, że np. energia słoneczna w południowych Włoszech nie może być wykorzystywana do produkcji wodoru ze źródeł odnawialnych w północnej Szwecji. Nowa dyrektywa mówi bowiem, że elektrolizer musi znajdować się w tej samej „strefie przetargowej” co produkowana energia odnawialna. Nowe akty delegowane Komisji muszą teraz zyskać akceptację Parlamentu Europejskiego.

2. Środkowoeuropejskie Forum Technologii Wodorowych H2POLAND odbędzie się w Poznań Congress Center na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich w dniach 16-17 maja 2023 r. Będzie okazją do dokonania analizy obecnej sytuacji ekonomicznej na świecie, w Europie i w naszym kraju, jej zawiłości i nieoczywistego wpływu na otoczenie z położeniem głównego nacisku na potencjał ekonomiczny dla rozwoju gospodarki wodorowej w naszej części Europy. Uczestnicy podejmą próbę udzielenia odpowiedzi na zasadnicze pytanie – czy światowa gospodarka, a zarazem i nasza (Polska jest piątym na świecie i trzecim w Europie producentem wodoru, choć niekoniecznie tego najbardziej pożądanego, „zielonego”), są przygotowane na tak daleko idące zmiany, jak wprowadzenie wodoru do powszechnego użytku.

H2POLAND to platforma wymiany eksperckiej wiedzy, która skupia przedstawicieli administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorców, środowisko nauki oraz biznesu otwartego na nowoczesne, przyjazne środowisku technologie. Co ważne, unikalność wydarzenia opiera się na połączeniu ekspozycji targowej z częścią konferencyjną, zaś tematyka wpisuje się w plan REPowerEU, który zakłada przystępną cenowo, bezpieczną i zrównoważoną energię dla Europy, co w obecnych czasach wielu niepokojów, zawirowań energetycznych, a wręcz działań wojennych, może okazać się furtką do bezpieczniejszej przyszłości Starego Kontynentu.

Pierwsza edycja Forum H2POLAND odbyła się w Poznaniu w maju 2022 r. W czasie dwóch bardzo intensywnych dni na trzech scenach wystąpiło blisko stu ekspertów z całego świata, a ponad półtora tysiąca gości z całej Europy uczestniczyło w konferencjach, panelach dyskusyjnych oraz ekspozycji targowej.

II Środkowoeuropejskie Forum Technologii Wodorowych H2POLAND, odbędzie się w dniach 16-17 maja 2023 r. na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Więcej informacji znajduje się na stronie Forum H2POLAND – https://h2poland.com.pl

Zmiany w przepisach dotyczących obliga giełdowego

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, Gaz, , Możliwość komentowania Zmiany w przepisach dotyczących obliga giełdowego została wyłączona

Od 10 listopada 2022 r. do publicznego wglądu dostępny jest projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ilości gazu ziemnego wysokometanowego wprowadzonego do sieci przesyłowej w 2022 r. i w 2023 r. zgodnie z art. 49b ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (937). Przyszły akt ma zmodyfikować obowiązujący obecnie obowiązek sprzedaży określonej części gazu ziemnego na giełdzie w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych. Powyższe działanie to druga, po zniesieniu ustawą z dnia 29 września 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii, poważna modyfikacja przepisów dotyczących tzw. obliga giełdowego. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się ostatnio zainicjowanym zmianom w tym zakresie.

Zniesienie obliga giełdowego dla energii elektrycznej

Z dniem 6 grudnia 2022 r., a więc wraz z wejściem w życie wspomnianej ustawy z dnia 29 września 2022 r., zniknie obowiązek sprzedaży wytworzonej energii elektrycznej na zinstytucjonalizowanym rynku (giełdzie towarowej). Jak można wyczytać w uzasadnieniu do (wówczas) projektu ustawy, aktualny stopień rozwoju krajowego rynku energii elektrycznej wskazuje, że podniesienie poziomu obliga giełdowego do 100% z dniem 1 stycznia 2019 r. zrealizowało cele, które zostały ówcześnie założone przez ustawodawcę. Struktura krajowego rynku energii elektrycznej uległa jednak znaczącym zmianom. W ciągu ostatnich kilku lat pojawiło się wiele nowych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu energii elektrycznej oraz obrocie tą energią. Ich obecność zintensyfikowała grę rynkową, wpływając na rozwój mechanizmów konkurencji. Ponadto, pod wpływem prawodawstwa unijnego, do porządku prawnego wprowadzono szereg rozwiązań, które jeszcze te zmiany pogłębiają. Chodzi chociażby o zmianę postaw odbiorców, którzy zaczęli pełnić bardziej aktywną rolę na rynku.

W świetle tej ewolucji uznano, że „dalsze stosowanie obliga giełdowego będzie stanowić istotny czynnik ograniczający efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstw lub grup przedsiębiorstw energetycznych”. Podtrzymanie obowiązku mogłoby, zdaniem twórców projektu ustawy, „negatywnie oddziaływać na możliwości uzyskania synergii” pomiędzy różnymi rodzajami działalności przedsiębiorstw, ograniczając możliwości optymalizacji w łańcuchu dostaw energii elektrycznej, począwszy od kosztu jej wytworzenia przez koszty jej dostarczania aż do kosztów bilansowania. Powyższe cele są szczególnie pożądane w dobie transformacji krajowej elektroenergetyki, gdy zapewnianie racjonalnych i stabilnych cen dla odbiorców końcowych wymaga budowania zrównoważonych portfeli popytowych i podażowych wspierających efektywne decyzje dotyczące eksploatacji źródeł wytwórczych, budowy nowych źródeł oraz odstawiania źródeł istniejących, a także rozwijania elastyczności po stronie popytowej i podażowej, oraz sieci dystrybucyjnej.

W uzasadnieniu wskazano także, że po zniesieniu obowiązku giełdowego transakcje handlowe będą w dalszym ciągu zawierane na giełdach towarowych, przy czym o skorzystaniu z tej formy obrotu będzie decydować każdy uczestnik rynku samodzielnie, stosownie do własnej strategii rynkowej. W przypadkach gdy giełdowy obrót energią elektryczną będzie optymalny, w szczególności ze względu na płynność tego segmentu rynku, ceny energii lub koszty transakcyjne, to w dalszym ciągu może on stanowić dominujący segment obrotu. Z kolei gdy inne formy obrotu energią elektryczną będą korzystniejsze dla strategii rynkowych uczestników rynku, w szczególności ze względu na możliwość budowania zrównoważonej strony popytowej i podażowej, racjonalizację kosztów eksploatacji źródeł wytwórczych w dłuższym horyzoncie lub obrót złożonymi produktami obejmującymi dodatkowe usługi wraz z energią elektryczną – będą mogły być one stosowane.

Zmniejszenie obliga giełdowego dla gazu ziemnego

Nie tak daleko idące zmiany szykowane są obecnie na rynku gazu. Przypomnijmy, że ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu przyznała ministrowi właściwemu do spraw energii (obecnie Minister Klimatu i Środowiska) uprawnienie do określenia na rok 2022 lub 2023, w drodze rozporządzenia, niższą niż określona w art. 49b ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. –Prawo energetyczne ilość gazu ziemnego wysokometanowego wprowadzonego do sieci przesyłowej, przy wzięciu pod uwagę konieczności zapewnienia ciągłości dostaw paliw gazowych do odbiorców końcowych, znaczenia cen paliw gazowych dla gospodarki i funkcjonowania państwa oraz równoprawnego traktowania uczestników rynku. Uzasadnieniem do wprowadzenia powyższych rozwiązań była (wciąż trwająca) bezprecedensowa sytuacja na rynku gazu, wynikająca z manipulacji dokonywanych na europejskim rynku gazu oraz z ryzyka nieprzewidzianych przerw w dostawach paliw gazowych w związku z inwazją Rosji na Ukrainę. Duże wahania cen gazu ziemnego na europejskich giełdach, w tym na Towarowej Giełdzie Energii, generują dla spółek energetycznych zagrożenia dla ich płynności. Ponadto, wysokie ceny surowca skutkują koniecznością wnoszenia znacząco wyższych niż dotychczas depozytów zabezpieczających transakcje.

Obecnie przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się obrotem paliwami gazowymi są obowiązane do sprzedaży na giełdach towarowych na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany lub na zorganizowanej platformie obrotu prowadzonej przez spółkę prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej giełdę towarową nie mniej niż 55% gazu ziemnego wysokometanowego wprowadzonego w danym roku do sieci przesyłowej:

  • w punktach wejścia do krajowego systemu przesyłowego na połączeniach z systemami przesyłowymi innych państw lub
  • siecią gazociągów kopalnianych, lub
  • terminalami skroplonego gazu ziemnego.

Minister Klimatu i Środowiska planuje czasowo (na 2022 r. i 2023 r.) obniżyć ilość gazu ziemnego sprzedawanego za pośrednictwem giełdy towarowej do poziomu 30%.

Inaczej niż ma to miejsce w przypadku przepisów dotyczących energii elektrycznej, nie podjęto jeszcze ostatecznej decyzji o zmniejszeniu obliga giełdowego dla gazu ziemnego. Na ten moment wciąż trwają konsultacje wewnętrzne i na werdykt w tej sprawie przyjdzie nam jeszcze poczekać.

***

W drodze powyższych zmian rządzący idą na rękę przedsiębiorstwom energetycznym. Zniesienie obliga giełdowego daje spółkom energetycznym możliwość ustalania cen, które nie muszą już być zależne od kursów giełdowych. Może się to wiązać z obniżeniem cen energii elektrycznej i gazu, czego oczekuje rząd. Zmiany w przepisach dotyczących obliga giełdowego wpłyną także na koszty związane z zabezpieczeniami, czyli na płynność podmiotów gospodarczych. Trzeba jednak podkreślić, że nie wszyscy są zwolennikami powyższych rozwiązań. Krytycznie o powyższych propozycjach wypowiadał się chociażby Prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Argumentacja przeciwników zniesienia obliga giełdowego opiera się przede wszystkim na uznaniu, że w konsekwencji dojdzie do pogłębienia nieprzejrzystości rynku, a w efekcie pojawią się kłopoty z jego nadzorowaniem.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Zamrożenie cen energii elektrycznej

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, , Możliwość komentowania Zamrożenie cen energii elektrycznej została wyłączona

28 października 2022 r. przekazano Prezydentowi do podpisu ustawę o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 r. Jej celem jest zabezpieczenie odbiorców wrażliwych na wahania cen energii elektrycznej przed ich wzrostem.

Propozycja rządu obejmuje ochronę następujących grup (zwanych w projekcie „odbiorcami uprawnionymi”):

  1. Odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwach domowych, w przypadku gdy zużywają energię elektryczną powyżej maksymalnych limitów zużycia określonych w ustawie z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (dla zużycia w ramach limitów ustawa z października przewiduje zastosowanie dla rozliczeń w 2023 r. ceny energii niezmienionej w stosunku ceny energii elektrycznej stosowanej w taryfach na rok 2022 r.)
  2. Podmioty użyteczności publicznej – podmioty udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, jednostki organizacyjne pomocy społecznej, noclegownie i ogrzewalnie, jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, podmioty systemu oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, żłobki lub kluby dziecięce, kościoły i inne związki wyznaniowe, ochotnicza straż pożarna, placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, rodzinne domy pomocy, centra i kluby integracji społecznej, warsztaty terapii zajęciowej, spółdzielnie socjalne i związki zawodowe, placówki kulturalne i archiwalne,
  3. Jednostki samorządu terytorialnego oraz samorządowe zakłady budżetowe realizujące zadania m.in. z zakresu dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, transportu zbiorowego, ochrony zdrowia oraz inne zadania wymienione w ustawie,
  4. Mikroprzedsiębiorcy, mali lub średni przedsiębiorcy.

O statusie mikroprzedsiębiorcy, małego i średniego przedsiębiorcy decydują przepisy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 ustawy). Do kryteriów kwalifikacji przedsiębiorców należą: liczba zatrudnianych pracowników, osiągany roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług i z operacji finansowych oraz suma aktywów bilansu.

Ochrona odbiorców uprawnionych ma polegać na wprowadzeniu mechanizmu ceny energii elektrycznej „maksymalnej” – obowiązku stosowania określonej w ustawie ceny maksymalnej w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi, gdy ceny wynikające z umów są wyższe od ceny maksymalnej. Wysokość ceny maksymalnej ma wynosić:

  • 785 zł/MWh – w przypadku odbiorców użyteczności publicznej, mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorstw,
  • 693 zł/MWh – w przypadku odbiorców w gospodarstwach domowych.

W przypadku odbiorców w gospodarstwach domowych ceny maksymalnej obowiązywać będą w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. w odniesieniu do całego zużycia energii elektrycznej powyżej limitu przyznanego odpowiednio tym odbiorcom zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej. W pozostałych przypadkach ceny maksymalne obowiązywać będą od 1 grudnia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.

Jednocześnie z tytułu obniżenia cen do „ceny maksymalnej” przedsiębiorcom obrotu przysługiwać będą miesięczne rekompensaty. Podmiotem odpowiedzialnym za wypłatę rekompensat będzie Zarządca Rozliczeń S.A. Wysokość rekompensaty ma być obliczana jako iloczyn ilości energii elektrycznej zużytej w danym miesiącu i różnicy między ceną odniesienia a ceną maksymalną. Ceną odniesienia jest cena referencyjna obliczana na każdy miesiąc na podstawie danych z Raportów Miesięcznych publikowanych przez Towarową Giełdę Energii S.A. (w przypadku, gdy cena referencyjna miesięczna jest w danym miesiącu wyższa od ceny maksymalnej i jednocześnie niższa od ceny zawartej w umowie sprzedaży), cena wynikająca z umowy sprzedaży (w przypadku gdy cena wynikająca z umowy sprzedaży jest wyższa niż cena maksymalna i niższa niż cena referencyjna miesięczna) lub cena wynikająca z taryf zatwierdzonych przez Prezesa URE na rok 2023 (w odniesieniu do odbiorców w gospodarstwach domowych). Towarowa Giełda Energii zostanie zobowiązana do publikacji wartości ceny referencyjnej w terminie 5 dni po zakończeniu miesiąca. Wysokość rekompensat będzie obliczana przez sprzedawców energii. Rekompensaty mają być przyznawane na ich wniosek składany do Zarządcy Rozliczeń S.A.

Nowy mechanizm finansowany będzie ze środków pochodzących z Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny. Odpis na Fundusz, stanowiący zgodnie z przyjętym w ustawie sposobem obliczenia „nadmiarowy przychód” wytwórców energii elektrycznej, będą zobowiązani każdego miesiąca uiszczać wytwórcy energii elektrycznej wykorzystujący do wytwarzania energii: energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię geotermalną, hydroenergię, biomasę, biogaz, biogaz rolniczy oraz biopłyny, z wyjątkiem biometanu, odpady, węgiel brunatny, paliwa ciekłe, węgiel kamienny, paliwa gazowe, a także dla przedsiębiorcy energetyczni wykonujący działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną. Wysokość odpisu stanowi iloczyn sumy wolumenu sprzedaży energii elektrycznej w danym dniu oraz dodatniej różnicy średniej ważonej wolumenem ceny rynkowej sprzedanej energii elektrycznej w danym dniu oraz średniej ważonej wolumenem limitu ceny sprzedanej energii elektrycznej w danym dniu.

Nowe przepisy mają również na celu zapewnienie bezpiecznego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego również w przypadku braku możliwości nabycia przez przedsiębiorstwa posiadające jednostki wytwórcze centralnie dysponowane wody amoniakalnej. Przedsiębiorstwa te zyskają uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem do właściwego organu ochrony środowiska o wydanie decyzji pozwalającej na eksploatację jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej będącej częścią instalacji do spalania paliw. Wydanie decyzji możliwe będzie do 31 grudnia 2023 r.

Autor: Julia Fischer, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Magazynowanie energii elektrycznej w postaci wodoru

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, Gaz, Klimat, OZE, Środowisko, , , , Możliwość komentowania Magazynowanie energii elektrycznej w postaci wodoru została wyłączona

Coraz częściej do głównego dyskursu w sektorze energetycznym wkracza temat magazynowania energii elektrycznej w postaci wodoru oraz wytwarzania energii elektrycznej za pomocą wodoru. W szczególności ta tendencja jest widoczna na poziomie europejskim – Komisja Europejska celami unijnej strategii wodorowej chce doprowadzić do uruchomienia do 2026 roku elektrolizerów o łącznej mocy 6 GW i produkcji miliona ton wodoru pochodzącego z elektrolizy z wykorzystaniem odnawialnej energii elektrycznej. Do 2030 roku zaś przewiduje się instalację co najmniej 40 GW mocy elektrolizerów i roczną produkcję co najmniej 10 mln ton wodoru z OZE. W Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do roku 2040 przewidziano natomiast, że do 2030 roku Polska osiągnie moc zainstalowanej z niskoemisyjnych źródeł i procesów na poziomie 2 GW, która umożliwi produkcję 193 634,06 ton wodoru rocznie, co pokryje 99,4% zapotrzebowania na wodór w gospodarce narodowej.

„Czysty wodór” i jego łańcuch wartości wskazuje się jako jeden z kluczowych obszarów umożliwiających odblokowanie inwestycji w celu wspierania zrównoważonego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Wodorowe ogniwa paliwowe bowiem stanowią opcję przekształcania wodoru w energię elektryczną i ciepło (bez emisji dwutlenku węgla), wytwarzając jedynie wodę, co stanowi oczywistą środowiskową przewagę nad ogniwami paliwowymi zasilanymi z innych źródeł. Wodór jako nośnik energii charakteryzuje się najwyższą spośród paliw energią właściwą 33 Wh/g oraz wartością opałową na poziomie 120 MJ/kg, a jego spalanie jest neutralne dla środowiska, co przemawia na korzyść stosowania tego gazu jako paliwa.

Nie bez znaczenia jest fakt, że w odróżnieniu od ogniw galwanicznych, w których energia wytwarzanego prądu musi zostać wcześniej zgromadzona wewnątrz tych urządzeń, wodorowe ogniwa paliwowe nie wymagają wcześniejszego ładowania. Do produkcji energii elektrycznej wykorzystuje się wodór na anodzie oraz tlen na katodzie – tj. ogniwa wodorowe. Samo ogniwo generuje energię elektryczną z reakcji utleniania stale dostarczanego do niego z zewnątrz wodoru.

Magazynowanie wodoru realizuje się, zależnie od sposobu i warunków jego przechowywania, następującymi metodami: w postaci sprężonej w zbiornikach, w postaci ciekłej w zbiornikach metalowych i kompozytowych, w postaci stałej związanej w wodorkach umieszczonych w pojemnikach lub adsorpcyjne w nanorurkach węglowych, a także w postaci odwracalnych połączeń chemicznych o dużej zawartości wodoru. Magazynowanie energii opartej o wodór odbywa się zatem poprzez umieszczenie w odpowiednio do tego przystosowanym zbiorniku systemu elektrolizy, systemu zasilania ogniw paliwowych i układu magazynowania wodoru.

Co mówią obecne przepisy?

Obecne uregulowania prawne obowiązujące w Polsce nie wyodrębniają możliwości magazynowania energii elektrycznej w formie gazowej, w tym w formie wodoru. W aktualnym stanie prawnym bowiem art. 3 pkt 10k ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne (dalej jako: PE) definiuje „magazyn energii elektrycznej” jako instalację umożliwiającą magazynowanie energii elektrycznej i wprowadzenie jej do sieci elektroenergetycznej. Brak jest natomiast w przepisach PE definicji magazynu energii w innej postaci, w tym energii której nośnikiem byłby wodór. Art. 3 pkt. 59 PE definiuje „magazynowanie energii elektrycznej” jako przetworzenie energii elektrycznej pobranej z sieci elektroenergetycznej lub wytworzonej przez jednostkę wytwórczą przyłączoną do sieci elektroenergetycznej i współpracującą z tą siecią do innej postaci energii, przechowanie tej energii, a następnie ponowne jej przetworzenie na energię elektryczną.

Podobnie jest w ustawie z dnia 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródłach energii – art. 2 pkt 17b Ustawy OZE „magazyn energii” oznacza wyodrębnione urządzenie lub zespół urządzeń służących do przechowywania energii w dowolnej postaci, niepowodujących emisji będących obciążeniem dla środowiska, w sposób pozwalający co najmniej na jej częściowe odzyskanie.

Więcej szczegółów zawarto w prawie unijnym. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej (dalej: Dyrektywa rynkowa) w art. 2 pkt 59 stanowi, że „magazynowanie energii” oznacza odroczenie, w systemie energetycznym, końcowego zużycia energii elektrycznej w stosunku do momentu jej wytworzenia lub przekształcenie jej w inną postać energii, umożliwiającą jej magazynowanie, magazynowanie takiej energii, a następnie ponowne przekształcenie takiej energii w energię elektryczną lub wykorzystanie jej w postaci innego nośnika energii. Art. 2 pkt 60 Dyrektywy rynkowej stanowi natomiast, że „instalacja magazynowania energii” oznacza, w systemie energetycznym, instalację, w której ma miejsce magazynowanie energii.

Widać zatem, że obecnie obowiązujące przepisy zarówno prawa polskiego, jak i prawa europejskiego nie wyodrębniają ani instalacji power-to-gas (P2G), ani rodzaju działalności polegającej na magazynowaniu energii w sieci gazowej, której nośnikiem jest gaz zatłoczony do tej sieci z instalacji P2G. Analizując ponownie definicję „magazynowania energii elektrycznej” z PE można uznać, że wyłącznie na jej podstawie magazynowanie energii elektrycznej mogłoby mieć miejsce w sieci gazowej – prawodawca wskazał, że możliwe jest magazynowanie energii poprzez jej przetworzenie do innej postaci energii. Jednak istniejąca definicja „magazynu energii elektrycznej” z PE wyklucza jednocześnie możliwość przyjęcia, że sieć gazowa stanowi magazyn energii. Tak więc w świetle powyższego przekształcenie energii elektrycznej w wodór potencjalnie mogłoby zostać uznane za magazynowanie energii, niemniej jednak należy zwrócić uwagę, że instalacja power-to-gas nie może zostać uznana za instalację, w której magazynuje się energię, a jedynie za instalację, która może wspierać proces magazynowania energii.

Projekt ustawy i potencjalne zmiany

Obecnie w wykazie prac na stronie Rządowego Centrum Legislacji znajduje się projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii (numer z wykazu: UC74). W projekcie proponuje się dodanie do art. 3 PE punktu 10ka wprowadzającego definicję magazynu energii. Zgodnie z projektowanym rozwiązaniem „magazyn energii” oznaczałby instalację umożliwiającą magazynowanie energii.

Proponowane w tej nowelizacji pojęcia „magazynowania energii” w połączeniu
z obecnie już obowiązującą definicją „magazynowania energii elektrycznej”, odpowiadają co prawda definicji „magazynowania energii” zawartej w Dyrektywie rynkowej, ograniczają jednak te aktywności wyłącznie do sektora elektroenergetycznego. Zasadnym wydaje się – przy uwzględnieniu założeń Europejskiego Zielonego Ładu i doprecyzowujących go strategii unijnych (wodorowej i integracji systemu energetycznego) celowe wydaje się rozważenie przyjęcia definicji magazynu energii, która obok podziemnego magazynowania gazu obejmie również współpracujące z tym magazynem instalacje służące do konwersji energii (np. elektrolizer, instalacja SRM, ogniwa paliwowe, instalacja metanizacji wodoru).

Działalność produkcyjna energii elektrycznej a możliwość konwersji

W obecnym kształcie obowiązujących definicji brak jest rozróżnienia działalności produkcyjnej lub wytwórczej energii elektrycznej od świadczenia usług konwersji energii elektrycznej przez operatorów systemów gazowych lub elektroenergetycznych. W przypadku usługi świadczonej przez operatora obejmuje ona zmianę nośnika energii, która nie stanowi własności operatora. W takim ujęciu instalacje służące do metanizacji wodoru, reformingu parowego metanu, P2G oraz ogniwa paliwowe, nie byłyby tratowane jako infrastruktura produkcyjna lub wytwórcza, ale jako urządzenia współpracujące z magazynem energii służące konwersji nośnika energii. Obecne rozwiązania – na gruncie obowiązującego stanu prawnego – dopuszczają magazynowanie wodoru w instalacji magazynowej w rozumieniu PE przez właściwych operatorów systemów.

Warto zaznaczyć przy tym, że Europejska Sieć Operatorów Systemów Przesyłowych Gazu (ENTSOG) uznaje za konieczne legislacyjne uznanie technologii P2G za instalacje konwersji energii (nie zaś instalacje wytwórcze), zaś świadczenie usług z ich wykorzystaniem powinno być dozwolone także dla operatorów systemów gazowych. Takie rozwiązanie nie naruszałoby bowiem zasady unbundlingu, a jednocześnie stanowiłoby rozwiązanie poszerzające możliwość magazynowania energii elektrycznej i byłoby impulsem do rozwoju rynku.

Zasadność umożliwienia magazynowania energii elektrycznej w formie wodoru

Takie zmiany w uregulowaniach wydają się zgodne z ideą łączenia sektorów i hybrydowych systemów energetycznych (co stanowi zresztą jeden z postulatów ENTSOG). Przy zmienionej definicji magazynu energii, potencjalnie zatłoczony do podziemnych magazynów gazu wodór i technologie konwersji mogłyby jednocześnie zapewniać elastyczność i zabezpieczać stabilne działanie systemu elektroenergetycznego, sieci gazowych metanowych, jak i sieci wodorowych.

Wprowadzenie stosownych zmian umożliwiłoby zatem wykorzystanie najnowszych technologii i instalacji konwersji energii, które współpracując z magazynem energii zapewnią optymalną elastyczność i interoperacyjność systemów elektroenergetycznego i gazowego. Przykładowo – potencjalnie do tej samej instalacji magazynowej możliwe było wprowadzenie zarówno wodoru wytworzonego bez udziału energii elektrycznej, jak i wodoru wytworzonego z udziałem energii elektrycznej. Za takim podejściem do infrastruktury i regulacji przemawiają silne argumenty ekonomiczne powoływane m.in. przez Gas Infrastructure Europe, w świetle których już teraz potencjał magazynowania wodoru w podziemnych magazynach gazu zlokalizowanych na terenie UE szacuje się na ok. 60 TWh wskazując jednocześnie, że technologia magazynowania energii za pośrednictwem wodoru w podziemnych magazynach gazu jest ok. 100-krotnie tańsza niż magazynowanie energii przy wykorzystaniu magazynów energii elektrycznej w postaci baterii[1]. Z tych względów uzasadnione może być częściowe przekształcenie dotychczasowych podziemnych magazynów gazu w magazyny przeznaczone do magazynowania czystego wodoru.

Autor: Bartłomiej Gawrecki, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

***

Zapraszamy do zapoznania się z nowym tekstem opublikowanym na portalu zamówienia.org.pl: Etapy prowadzenia postępowania w trybie podstawowym z możliwością negocjacji i w trybie podstawowym z negocjacjami.

[1] GIE Position Paper on the Regulation of Hydrogen Infrastructure, 2021 s. 5: <https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/energy_climate_change_environment/events/presentations/06.01_mf35-presentation-gie-hydrogen_paper-bahke.pdf>

Wkrótce zmiany w przepisach dotyczących lokalizacji farm wiatrowych?

Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, Klimat, OZE, Samorządy, Środowisko, , , , Możliwość komentowania Wkrótce zmiany w przepisach dotyczących lokalizacji farm wiatrowych? została wyłączona

Czy już niedługo nastąpi przełom w lokalizacji farm wiatrowych? Ponad rok temu na naszym portalu ukazał się artykuł , w którym przedstawiliśmy najważniejsze propozycje zmian do ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (dalej: ustawa wiatrakowa), mające „odblokować” procesy inwestycyjne dla tego rodzaju infrastruktury. Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującą wersją ustawy wiatrakowej turbiny można budować w odległości równej 10-krotności ich wysokości od budynków mieszkalnych i terenów cennych przyrodniczo (tzw. zasada 10H). Rozwiązanie to stanowiło odpowiedź na protesty mieszkańców skarżących się na uciążliwe sąsiedztwo farm wiatrowych, które jednocześnie położyło kres powstawaniu nowych wiatraków (w okresie od wejścia w życie zasady 10H do teraz powstawały przede wszystkim farmy, które uzyskały stosowne pozwolenia wcześniej). Polityka klimatyczna Unii europejskiej oraz agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę powodują jednak, że konieczne jest zmiana priorytetów i skorzystanie z wszystkich (potencjalnie) dostępnych źródeł energii.

W dzisiejszym artykule przyjrzymy się zmianom, które zostały zaprezentowane w najnowszej wersji projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: Nowelizacja) przygotowywanej pod okiem Ministra Klimatu i Środowiska i opublikowanej w wykazie Rządowego Centrum Legislacji w pierwszej połowie maja tego roku (w dniu 4 maja 2021 r. dokument został opublikowany jako wniosek Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii, jednak po ponad roku stworzono dla niego nową zakładką, już ze wskazaniem jako wnioskodawcy Ministra Klimatu i Środowiska).

Zmiany w słowniczku ustawowym

Zacząć wpada od zmian, jakie mają dotknąć słowniczka ustawy wiatrakowej, a dokładniej dodania trzech wyrażeń, które będą miały prawnie narzucone znaczenie.

Pierwszym z nich jest „całkowita wysokość elektrowni wiatrowej”. Po wejściu w życie Nowelizacji wyrażenie to ma oznaczać „wysokość elektrowni wiatrowej mierzona od poziomu gruntu do najwyższego punktu tej elektrowni, wliczając w to część budowlaną, stanowiącą budowlę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, oraz urządzenia techniczne”.

Drugim wyrażeniem jest „eksploatujący elektrownię wiatrową”, które oznaczać ma „podmiot posiadający tytuł prawny do wybudowania elektrowni wiatrowej, lub do jej uruchomienia, eksploatacji, zatrzymania lub likwidacji”.

Wreszcie trzecim jest wyrażenie „gmina pobliska”, przez które należy rozumieć „gmina, której obszar w całości lub w części jest położony w odległości mniejszej niż dziesięciokrotność maksymalnej całkowitej wysokości elektrowni wiatrowej, zlokalizowanej na podstawie decyzji o warunkach zabudowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym […] lub na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, obowiązującego na terenie gminy, na której obszarze ta elektrownia wiatrowa jest lokalizowana lub na podstawie projektu takiego planu, lub w zasięgu oddziaływań tej elektrowni wynikającym z prognozy oddziaływania na środowisko sporządzonej do projektu tego planu miejscowego, o którym mowa w art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. ba ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2021 r. poz. 247), […]  jeżeli jest on większy”.

Zmiany te po części mają „uporządkować” przepisy ustawy wiatrakowej (definicja wyrażenia „całkowita wysokość elektrowni wiatrowej” została oparta na obecnej treści przepisu art. 4 ust. 1 ustawy wiatrakowej) oraz ujednolicić rozumienie nowych wyrażeń, które pojawią się wraz z wejściem w życie Nowelizacji.

Modyfikacja zasady 10H

Nowelizacja przewiduje utrzymanie zasady 10H, jednak wprowadza rozwiązania, które w uzasadnieniu określono jako „oddanie większego władztwa w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych poszczególnym gminom w ramach procedury planistycznej”. Otóż miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (pozostający w dalszym ciągu wyłącznym aktem, w oparciu o który możliwa będzie lokalizacja farmy) będzie mógł określać inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej oraz określoną w Nowelizacji bezwzględną odległość minimalną (500 m). Podstawą dla określania wymaganej minimalnej odległości od zabudowań mieszkalnych mają być wyniki przeprowadzonej prognozy oddziaływania na środowisko (w ramach której analizuje się m.in. wpływ emisji hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców) wykonywanej dla projektu planu miejscowego. Aby dodatkowo wzmocnić znaczenie oraz jakość prognozy wykonywanej na potrzeby projektu lub zmiany planu dla elektrowni wiatrowej, będą one obowiązkowo uzgadniane, a nie jak dotąd opiniowane, z właściwymi Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska (dalej: RDOŚ).

Identyczna, minimalna, bezwzględna odległość będzie dotyczyć lokowania nowych budynków mieszkalnych w odniesieniu do istniejącej elektrowni wiatrowej bez względu na to czy będą one lokalizowane w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy decyzję o warunkach zabudowy.

Ostateczna odległość od zabudowań mieszkalnych będzie weryfikowana i określana w ramach procedury wydawania przez właściwego RDOŚ decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji, na podstawie szczegółowego raportu oddziaływania na środowisko, przy zachowaniu nowej minimalnej, bezwzględnej odległości od zabudowań mieszkalnych, która zostanie wskazana w ustawie. Zgodnie z Nowelizacją będzie możliwość wydania dodatkowych, szczegółowych przepisów obejmujących wytyczne dla RDOŚ oraz gmin, dotyczące badania i określania oddziaływań elektrowni wiatrowych i ich maksymalnych poziomów.

Łatwiejsza lokalizacja, ale z dodatkowymi konsultacjami

Twórcy Nowelizacji uznali, że ułatwienie procesów inwestycyjnych powinno wiązać się z przyznaniem mieszkańcom najbliższego sąsiedztwa farmy wiatrowej rozwiązań, które zapewnią im możliwość zajęcia stanowiska przed realizacją przedsięwzięcia. Z tego względu do ustawy wiatrakowej mają zostać dodane nowe przepisy regulujące przeprowadzenie z lokalną społecznością konsultacji publicznych projektu planu miejscowego, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta w gminie, w której lokalizowana ma być elektrownia będzie zobowiązany:

  • zorganizować w terminie 30 dni od dnia podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu co najmniej jedną dyskusję publiczną przewidującą spotkanie bezpośrednie oraz co najmniej jedną dyskusję publiczną prowadzoną za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zapewniających jednoczesną transmisję obrazu i dźwięku, nad możliwymi do ujęcia w tym planie rozwiązaniami,
  • ogłosić o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu na okres co najmniej 14 dni przed dniem wyłożenia (w ogłoszeniu tym organ będzie musiał określić termin, w którym możliwe będzie składanie uwag do projektu, nie krótszy niż 30 dni od dnia zakończenia okresu jego wyłożenia),
  • wyłożyć ten projekt wraz z prognozą oddziaływania na środowisko na okres co najmniej 30 dni,
  • zorganizować w tym czasie co najmniej dwie dyskusje publiczne nad przyjętymi w tym projekcie rozwiązaniami, w tym co najmniej jedną przewidującą spotkanie bezpośrednie oraz co najmniej jedną prowadzoną za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zapewniających jednoczesną transmisję obrazu i dźwięku.

Z propozycji zawarty w Nowelizacji wynika, że w dyskusjach publicznych dotyczących planów miejscowych dla elektrowni wiatrowej, uczestniczyć będą obowiązkowo wójt, burmistrz albo prezydent miasta, jego zastępca lub sekretarz gminy, przewodniczący lub wiceprzewodniczący rady gminy lub inny radny wskazany przez przewodniczącego, przedstawiciel inwestora w elektrownie wiatrową (jeśli występuje), przedstawiciel gminnej komisji urbanistyczno-architektonicznej oraz przedstawiciel właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Ponadto nowe przepisy mają zapewnić, aby uwzględnione zostały opinie mieszkańców gmin pobliskich, na których tereny może oddziaływać elektrownia wiatrowa. Prawidłowe przeprowadzenie procedury lokalizacyjnej wymagać będzie uzyskania opinii wójta, burmistrza albo prezydenta miasta tej gminy (gmin) pobliskiej, dotyczącej projektu planu dla elektrowni wiatrowej. Jej mieszkańcy będą informowani o planowanym terminie zaopiniowania takiego projektu. Gdy zgodnie z prognozą oddziaływania na środowisko, pomimo przeprowadzonej procedury opiniowania projektu planu, faktyczny zasięg oddziaływania rozciągałby się na gminę pobliską, dla tego fragmentu  obszarze oddziaływania elektrowni wiatrowej gmina pobliska będzie musiała przyjąć własny plan.

Bezpieczniejsza eksploatacja farm wiatrowych

Istotnym elementem proponowanych zmian jest wzmocnienie obowiązków podmiotu eksploatującego elektrownie wiatrową w zakresie zapewnienia bezpiecznej eksploatacji elektrowni wiatrowej. Nowelizacja ma wprowadzić dodatkowe obowiązki dotyczące czynności technicznych istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji elementów technicznych elektrowni wiatrowych, które będą realizowane przez certyfikowane przez Urząd Dozoru Technicznego (dalej: UDT) wyspecjalizowane techniczne serwisy komercyjne.

Prezes UDT będzie okresowo certyfikował (co 5 lat) oraz weryfikował kompetencje i zasoby podmiotu prowadzącego usługi serwisu technicznego elementów technicznych elektrowni wiatrowej (biorąc pod uwagę m.in. posiadany personel, jego kompetencje i uprawnienia do wykonywania określonych czynności serwisowych).

Ponadto powstać ma rejestr podmiotów mogących świadczyć tego typu usługi. Weryfikowane będzie, przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki czy eksploatujący elektrownię wiatrową korzysta z usług certyfikowanego serwisu.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

***

Zapraszamy do zapoznania się z nowym tekstem opublikowanym na portalu zamówienia.org.pl: Etapy prowadzenia postępowania w trybie podstawowym z możliwością negocjacji i w trybie podstawowym z negocjacjami.

Unijny plan działania na rzecz cyfryzacji sektora energetycznego

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, Klimat, Środowisko, , , Możliwość komentowania Unijny plan działania na rzecz cyfryzacji sektora energetycznego została wyłączona

Komisja Europejska dnia 23 lipca 2021 r. opublikowała założenia dotyczące Planu działania na rzecz cyfryzacji sektora energetycznego. Przyjęcie komunikatu planuje się na pierwszy kwartał 2022 r. W ramach procedury opiniowania do dnia 10 września 2021 r. można zgłaszać uwagi do inicjatywy. Plan działania ma na celu zapewnienie równoległego rozwoju transformacji energetycznej i cyfrowej.

Korzyści wynikające z cyfryzacji sektora energetycznego

Dzięki przyjęciu Planu działania na rzecz cyfryzacji sektora energetycznego realizowane będą dwa priorytetowe obszary działalności Komisji Europejskiej: dążenie do urzeczywistnienia celów Europejskiego Zielonego Ładu oraz osiągnięcia zdolnej do sprostania wyzwaniom ery cyfrowej Europy. Komisja podkreśla, że w najbliższych latach tempo i skala zmian technologicznych na świecie znacznie wzrośnie, dlatego cyfryzacja musi stać się integralną częścią transformacji energetycznej w Unii Europejskiej na każdym etapie łańcucha dostaw energii. Jako potencjalne korzyści cyfryzacji sektora energetycznego podaje się:

  • Osiągnięcie wzrostu gospodarczego,
  • Stworzenie nowych miejsc pracy,
  • Rozwój konkurencyjności rynku,
  • Otwarcie nowych światowych rynków produktów i usług,
  • Stymulację innowacyjnych rozwiązań przez wspieranie rozwoju wiarygodnych technologii,
  • Zwiększenie elastyczności systemu energetycznego,
  • Wsparcie integracji systemu energetycznego,
  • Zwiększenie udziału obywateli, prosumentów oraz społeczności energetycznych w transformacji sektora energetycznego,
  • Zapewnienie interoperacyjności danych dotyczących energii oraz platform i usług energetycznych,
  • Zagwarantowanie przystępnych cen energii,
  • Przejście na zdecentralizowany system energetyczny oparty na bardziej rozproszonym wytwarzaniu energii,
  • Stworzenie nowego sposobu na dekarbonizację systemu energetycznego,
  • Optymalizację wykorzystania istniejącej przepustowości sieci,
  • Zwiększenie elektryfikacji do poziomu niezbędnego dla osiągnięcia neutralności emisyjnej.

Należy jednak już teraz wskazać, że cyfryzacja sektora energetycznego wiąże się z koniecznością sprostania wielu wyzwaniom – m.in. zapewnieniu cyberbezpieczeństwa czy zatrzymaniu rosnącego zużycia energii przez system IT.

Cyfryzacja sektora energetycznego w przepisach

Obecnie cyfryzacja sektora energetycznego jest uwzględniona w licznych aktach prawnych Unii Europejskiej, przede wszystkim w przepisach sektorowych. Zagadnienie to poruszono w dyrektywie 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniającej dyrektywę 2012/27/UE, w rozporządzeniu 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz w dyrektywie 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej, która będzie podlegać rewizji zapowiedzianej w komunikacie „Fit for 55”. Każdy z powyższych aktów prawnych zawiera przepisy dotyczące inteligentnych systemów pomiarowych.

Zapewnia się, że plan działania będzie wspierać wdrożenie pakietu „Czysta Energia dla wszystkich Europejczyków”, wniosków „Fit for 55” oraz rozporządzenia 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/2088. Jednak Plan działania na rzecz cyfryzacji sektora energetycznego będzie realizowany przede wszystkich w ramach politycznych wyznaczonych przez dwa komunikaty Komisji Europejskiej: Impuls dla gospodarki neutralnej dla klimatu: strategia UE dotycząca integracji systemu energetycznego z 2020 r. oraz Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie z 2021 r.

Strategia UE na dotycząca integracji systemu energetycznego

Strategia ta została przyjęta przez Komisję Europejską i opublikowana w lipcu 2020 r. Dokument przedstawia wizję nowoczesnego, zintegrowanego systemu energetycznego, który jest wydajny i elastyczny. Wśród wymienionych w strategii działań, do których podjęcia zobowiązała się Komisja, podano stworzenie planu działania na rzecz cyfryzacji systemu energetycznego w celu stworzenia konkurencyjnego rynku cyfrowych usług energetycznych. Wskazano, że taki plan wesprze integrację systemu energetycznego, umożliwi dynamiczne i wzajemnie powiązane przepływy nośników energii, pozwoli na połączenie bardziej zróżnicowanych rynków z innymi rynkami oraz na dostarczenie niezbędnych danych w celu dopasowania podaży i popytu na bardziej zdezagregowanym poziomie i w czasie zbliżonym do rzeczywistego. W procesie cyfryzacji systemu energetycznego przewiduje się wykorzystanie nowatorskich czujników, zaawansowanej infrastruktury wymiany danych oraz przetwarzania danych wykorzystujących technologię dużych zbiorów danych (Big Data), sztucznej inteligencji, technologii 5G i technologii rozproszonego rejestru. Strategia została szerzej opisana w tekście Nowe strategie unijne dotyczące integracji systemów energetycznych i wodoru służące osiągnięciu neutralności klimatycznej w 2050 r.

Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie

Zgodnie z tym komunikatem proces cyfryzacji stanowi część transformacji energetycznej. Wykorzystywanie danych i technologie cyfrowe mają być niezbędne dla osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu. W dokumencie tym podkreślono jednak, że aby cyfryzacja przyczyniła się do osiągnięcia neutralnej dla klimatu i odporniejszej gospodarki o obiegu zamkniętym, istotne jest tworzenie technologii cyfrowych o mniejszym śladzie środowiskowym oraz o większej efektywności energetycznej i materiałowej.

Założenia Komisji Europejskiej

Komisja, diagnozując aktualny poziom cyfryzacji sektora energetycznego, stwierdziła, że jak na razie przedsiębiorstwa energetyczne nie korzystają w pełni z potencjału technologii cyfrowej. Wynika to głównie z tego, że podmiotom sektora energetycznego brakuje wiedzy w tym zakresie, a przedsiębiorstwa IT koncentrują się na bardziej dochodowych sektorach. Komisja Europejska zaznacza, że rozwój europejskiej infrastruktury wymiany danych pozwoliłby na stworzenie konkurencyjnego rynku usług energetycznych. Cyfryzacja miałaby opierać się na wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących energii, co zostało już zapowiedziane w Europejskiej strategii w zakresie danych. Komisja zobowiąże się do wspierania rozwoju współpracy między sektorem energetycznym a cyfrowym. Plan działania na rzecz cyfryzacji sektora energetycznego będzie dotyczył przede wszystkim energii elektrycznej, ale uwzględni też inne nośniki energii, przynajmniej przez wzgląd na integrację systemu. Już teraz Komisja wskazała możliwości finansowania działań zmierzających do realizacji planu – wykorzystywane będą do tego środki pochodzące z takich programów jak Łącząc Europę, InvestEU, Program „Cyfrowa Europa” czy Horyzont Europa.

Synergia

Komisja Europejska ma zapewnić synergię pomiędzy wprowadzanymi instrumentami prawnymi a wsparciem finansowym dla projektów wymiany danych na szczeblu krajowym i unijnym. Zwraca się przy tym uwagę na to, że podejście fragmentaryczne nie zapewni osiągnięcia oczekiwanych celów. Jako przykładową dobrą praktykę wynikającą z synergii, Komisja podaje wykorzystywanie danych z prognozy pogody i czujników, dzięki którym można obniżyć koszty konserwacji i zwiększyć wydajność turbin wiatrowych, a tym samym obniżyć koszty odnawialnych źródeł energii.

Gotowość społeczeństwa na erę cyfrową

Plan działania na rzecz cyfryzacji sektora energetycznego ma uwzględnić istniejący w Europie problem wykluczenia cyfrowego. Konsumenci, którym brakować będzie odpowiednich umiejętności, nie będą mogli korzystać w pełni ze swoich praw na zdigitalizowanym rynku.  Z tego względu w planie uwzględniona będzie promocja przyjaznych dla użytkownika narządzi czy aplikacji oraz podnoszenie kompetencji cyfrowych obywateli Unii Europejskiej. W założeniach podkreślona została zatem waga angażowania się obywateli w transformację energetyczną.

Bezpieczeństwo cybernetyczne w sektorze energetycznym

Komisja Europejska zdaje sobie sprawę, że cyfryzacja sektora energetycznego musi się odbywać z jednoczesnym poszanowaniem etyki, ochroną danych, prywatności i bezpieczeństwa cybernetycznego przy wzięciu pod uwagę specyfiki sektora energetycznego. Proces cyfryzacji z pewnością naraża system energetyczny na cyberataki i zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii. Plan ma być zgodny z obowiązującymi obecnie normami dotyczącymi cyberbezpieczeństwa oraz z kodeksem sieci w zakresie cyberbezpieczeństwa, którego przyjęcie planuje się na koniec 2022 r.

Zapotrzebowanie energetyczne sektora IT

Komisja potwierdza, że realizacja cyfryzacji sektora energetycznego może spowodować wzrost zużycia energii przez technologie informacyjno-komunikacyjne. Aby nie było to zużycie niezrównoważone, należy w sektorze IT znacznie poprawić efektywność energetyczną i przejść na bezemisyjne dostawy energii oparte na odnawialnych źródłach energii.

Autorka: Julia Fischer, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Nowelizacja Prawa Energetycznego – część II: instrukcja ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej oraz rozwój magazynów energii elektrycznej w krajowym systemie energetycznym

Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Nowelizacja Prawa Energetycznego – część II: instrukcja ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej oraz rozwój magazynów energii elektrycznej w krajowym systemie energetycznym została wyłączona

W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przybliżyć kolejną część najważniejszych zmian przewidzianych w ustawie z dnia 20  maja  2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw podpisanej przez Prezydenta RP w dniu 1 czerwca 2021 r.

Ustawa nie została jeszcze opublikowana w Dzienniku Ustaw. W tym kontekście warto jednak wskazać, że zasadnicza część jej przepisów ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Jednakże w przepisie końcowym przewidziano szereg wyjątków w tym zakresie. Przepisy w zakresie inteligentnego opomiarowania ze względu na konieczność dostosowania systemów teleinformatycznych, przygotowania rynku do nowych realiów oraz stworzenie w pełni funkcjonalnego centralnego repozytorium danych pomiarowych wejdą w życie w okresie późniejszym niż pozostała część ustawy. I tak np. przepisy odnoszące się do rozporządzenia w zakresie infrastruktury sieci domowej wejdą w życie po 12 miesiącach od dnia ogłoszenia.

INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI INSTALACJI MAGAZYNOWEJ

Ustawa nakłada na operatora systemu magazynowania (OSM) obowiązek sporządzenia instrukcji ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej. Tak jak dotychczas operator systemu przesyłowego i operator systemu dystrybucyjnego, OSM będzie zobowiązany do opracowania instrukcji, informowania użytkowników systemu o publicznym dostępie do projektu instrukcji lub jej zmian i o możliwości zgłaszania uwag oraz przedłożenia dokumentu do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do zatwierdzenia. Warto też zaznaczyć, że do kręgu podmiotów zobowiązanych do sporządzenia instrukcji określonych w art. 9g ust. 1 Prawa Energetycznego, dołączono również operatora skraplania gazu ziemnego, który będzie miał obowiązek sporządzenia instrukcji ruchu i eksploatacji skroplonego gazu ziemnego.

W nowych przepisach przedstawiono otwarty katalog zagadnień, których powinny dotyczyć postanowienia instrukcji ruchu eksploatacji instalacji magazynowej. Mają to być m.in.: procedura zawierania umów o świadczenie usług magazynowania, procedura udostępniania i przydzielania zdolności magazynowych czy procedura postępowania w przypadku awarii.

Zmiana ma przede wszystkim na celu zwiększenie nadzoru nad warunkami świadczenia usług magazynowych oraz przejrzystości zasad funkcjonowania OSM.

ROZWÓJ MAGAZYNÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJOWYM SYSTEMIE ENERGETYCZNYM

Jedną z podstawowych zmian w zakresie magazynowania energii elektrycznej jest modyfikacja występujących dotychczas w Prawie energetycznym definicji „magazynowania energii” oraz „magazynu energii”. Uznano, że obowiązująca obecnie definicja „magazynowania energii” jako „usługi” jest błędna, ponieważ nie obejmuje magazynowania energii elektrycznej we własnej instalacji. Pojęcie „magazynowania energii elektrycznej” rozszerzono o proces przetwarzania energii elektrycznej pobranej z sieci lub wytworzonej przez jednostkę wytwórczą przed jej przechowaniem oraz proces ponownego jej przetworzenia na energię elektryczną. Poza tym, jako że obecnie funkcjonują w systemie prawnym dwie rożne definicje „magazynu energii” –  jedna w Prawie Energetycznym, a druga w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii – dla wyeliminowania trudności interpretacyjnych wprowadzono jednolitą definicję tego pojęcia.

Kolejna zmiana dotyczy definicji „odbiorcy końcowego”. Odbiorca końcowy dokonuje zakupu paliwa i energii na własny użytek, przy czym nowelizacja wyłącza z kategorii własnego użytku zakupywanie energii w celu jej magazynowania w ten sam sposób, jak obecnie wyłączona jest energia zakupiona w celu jej zużycia na potrzebę wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej. Takie rozwiązanie ma zapobiec nadmiernemu obciążaniu odbiorcy końcowego, który i tak poniesie koszty związane ze zużyciem energii wprowadzonej do sieci z magazynu energii elektrycznej. Zmiana definicji „odbiorcy końcowego” ma zatem duże konsekwencje w zakresie odciążania odbiorcy końcowego. Przykładowo, z tego względu w przypadku magazynowania energii elektrycznej nie będzie stosowana opłata przejściowa. Odbiorca końcowy nie będzie też zobowiązany do przedstawiania do umorzenia świadectw pochodzenia w odniesieniu do energii elektrycznej pobranej i zużytej przez magazyn energii elektrycznej na potrzeby magazynowania oraz na potrzeby własne magazynu. Magazynowanie energii elektrycznej  ma być również zwolnione z opłaty OZE – będzie ona poniesiona przez odbiorcę końcowego dopiero po zużyciu energii elektrycznej na własne potrzeby.

Kolejnym ułatwieniem dla odbiorcy końcowego jest przyjęcie w rozliczeniach za usługę przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej reguły salda. Podstawą do rozliczeń stawki sieciowej będzie strata w procesie magazynowania energii elektrycznej, czyli różnica między ilością energii elektrycznej pobranej przez magazyn i energii ponownie wprowadzonej do sieci z tego magazynu. Dzięki takiemu rozwiązaniu można uniknąć podwójnego obciążania odbiorcy, który i tak będzie zobowiązany do zapłaty opłaty sieciowej za zużytą energię elektryczną, wprowadzaną z magazynu do sieci. Dodatkowo nowe przepisy mają zachęcać do stosowania jak najefektywniejszych energetycznie rozwiązań, które będą po prostu bardziej opłacalne. Analogiczne regulacje proponuje się dla składnika stałego opłaty sieciowej, obliczanego na jednostkę mocy umownej czy dla opłaty jakościowej.

Niezwykle istotną zmianą jest również uznanie magazynowania energii elektrycznej za działalność koncesjonowaną. Obowiązkiem koncesyjnym będą objęte podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą w zakresie magazynowania energii elektrycznej i wykorzystują magazyny o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 10 MW. Podmiot, który wykonywał taką działalność dotychczas, będzie miał 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy na złożenie wniosku o udzielenie koncesji do Prezesa URE. Z kolei pozostałe podmioty, które również prowadzą tego rodzaju działalność gospodarczą, a wykorzystują magazyny energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 50 kW, są zobowiązane złożyć wniosek o wpis do rejestru magazynów energii elektrycznej do 30 czerwca 2021 r. W ten sposób magazynowanie energii elektrycznej będzie monitorowane w skali całego kraju. Natomiast w kontekście nałożenia na podmioty magazynujące energię elektryczną obowiązku sporządzania taryf, uznano, że byłoby to nieuzasadnione. W takim razie stosunki w zakresie ustalania cen będą kierowane zasadami wolnego rynku oraz zasadą swobody zawierania umów.

Dla uzupełnienia regulacji dotyczących magazynowania energii elektrycznej, w nowelizacji wprowadzono przepisy regulujące warunki przyłączenia magazynu energii elektrycznej do sieci lub do urządzeń wytwórczych i instalacji odbiorcy końcowego obejmujących magazyn energii elektrycznej. W tym zakresie szczególnie istotne są przepisy dotyczące obniżenia opłaty za przyłączenie do sieci magazynów energii elektrycznej. Jej wysokość ma stanowić połowę rzeczywiście poniesionych kosztów na realizację przyłączenia. Ma to być jak na razie jedyna szczególna zachęta regulacyjna do magazynowania energii elektrycznej. Umowa o przyłączenie do sieci magazynu energii elektrycznej będzie musiała spełniać ogólne wymagania przyłączenia do sieci określone w art. 7 ust. 2 Prawa Energetycznego. Oprócz tego dokument ma też zawierać postanowienia określające parametry magazynu energii elektrycznej, takie jak łączna moc zainstalowana elektryczna magazynu energii elektrycznej wyrażona w kW, pojemność nominalna wyrażona w kWh i sprawność magazynu energii elektrycznej.

Oprócz tego ustawa wprowadza zasady współpracy magazynów energii elektrycznej z siecią elektroenergetyczną oraz z jednostkami wytwórczymi, w tym ze źródłami OZE. Przy tym warto wspomnieć, że energia elektryczna będzie mogła być pobierana z sieci przez magazyn stanowiący część instalacji odnawialnego źródła (w tym hybrydowego). Dzięki temu magazyn będzie mógł pełnić swoje funkcje niezależnie od warunków pogodowych. Ustawa rozszerza także otwarty katalog elementów planu rozwoju w zakresie zaspokojenia przyszłego i obecnego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię o przedsięwzięcia w zakresie wykorzystywania magazynów energii elektrycznej. Przedsięwzięcia te muszą być obligatoryjnie uwzględnione, jeśli spełnione zostaną określone w przepisie techniczne i ekonomiczne warunki. Rozwiązanie to może być korzystne w sytuacji nagłego zwiększenia popytu na energię elektryczną przez użytkowników końcowych lub w związku z potrzebami przyłączeniowymi nowych użytkowników sieci.

Autorzy: Julia Fischer, Marcel Krzanowski, r.pr. Adam Wawrzynowicz, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Nowelizacja Prawa energetycznego – część I: liczniki zdalnego odczytu, system inteligentnego opomiarowania, CSIRE oraz NEMO

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, Orzecznictwo, , , , Możliwość komentowania Nowelizacja Prawa energetycznego – część I: liczniki zdalnego odczytu, system inteligentnego opomiarowania, CSIRE oraz NEMO została wyłączona

W dniu 15 kwietnia 2021 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 808). Nowelizacja wprowadza szereg zmian w różnych obszarach sektora energetycznego. Większość z nich ma na celu rozwój konkurencji na rynku energetycznym, przeciwdziałanie negatywnym skutkom monopolu oraz wzmocnienie pozycji odbiorców końcowych, a zwłaszcza odbiorców w gospodarstwach domowych. Wprowadzenie nowych przepisów ma służyć implementacji prawa unijnego, w tym dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r., która wyznacza wspólne zasady rynku wewnętrznego energii elektrycznej.

Z uwagi na obszerność nowelizacji trudno jest przedstawić wszystkie najważniejsze zmiany w ramach jednej publikacji. Z tego względu postanowiliśmy je zaprezentować w kolejnych odcinkach.

LICZNIKI ZDALENGO ODCZYTU I SYSTEM INTELIGENTNEGO OPOMIAROWANIA

Najbardziej znaczącą zmianą w całej nowelizacji ma być wprowadzenie systemu inteligentnego opomiarowania w sektorze elektroenergetycznym w oparciu o rozwiązania dyrektyw unijnych. System ma polegać na zainstalowaniu u odbiorców liczników zdalnego odczytu energii, które mają mierzyć przepływ energii w punktach poboru. Urządzenia te mają przede wszystkim pozwolić odbiorcom końcowym na świadome kontrolowanie zużycia prądu. Działanie to ma być nie tylko postępem technologicznym i inwestycyjnym przedsiębiorstw sieciowych, ale ma także zwiększyć konkurencyjność rynku energii, z której skorzystają wszyscy użytkownicy systemu, a w szczególności, odbiorcy. Lepsze zarządzanie zużyciem energii elektrycznej przez odbiorców końcowych, ułatwienie zmiany sprzedawcy, możliwość korzystania z przedpłatowej formy rozliczeń, idące w parze z uzyskaniem oszczędności przez przedsiębiorstwa energetyczne dzięki redukcji strat handlowych i technicznych, kosztów odczytu oraz wsparcia finansowego w budowie i utrzymaniu źródeł szczytowych, a także stworzenie potencjału do rozwoju mikro-generacji – to wszystko ma spowodować, że inwestycja w liczniki zdalnego odczytu zwróci się z nadwyżką w niedługim horyzoncie czasowym.

Nowelizacja zakłada, że do końca 2023 r. liczniki zdalnego odczytu mają być zainstalowane w przynajmniej 15% punktów poboru energii u odbiorców końcowych, do końca 2025 r. – w przynajmniej 35 % punktów poboru, do końca 2027 r. – w przynajmniej 65% punktów poboru, a ostatecznie do 31 grudnia 2028 r. przynajmniej 80% odbiorców ma mieć zainstalowane zdalne liczniki. Z analizy kosztów i strat, do której sporządzenia zostało zobowiązane każde Państwo Członkowskie, wynika, że wprowadzenie systemu inteligentnego opomiarowania w Polsce może się okazać bardzo korzystne. Koszty zainstalowania liczników zdalnego odczytu u odbiorców końcowych przyłączonych do sieci danego operatora o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV oraz liczników w stacjach SN/nN pokrywane będą przez właściwego OSD.

Niezależnie od przyjętego harmonogramu instalacji liczników zdalnego odczytu, odbiorcy powinni wiedzieć, że liczniki energii elektrycznej i tak podlegałyby wymianie w ramach tzw. legalizacji ponownej. Planowana wymiana na nowoczesne liczniki zdalnego odczytu pozwoli znacząco zmniejszyć koszty funkcjonowania całego systemu, np. poprzez zaprzestanie odwiedzania odbiorców energii elektrycznej przez inkasentów.

CSIRE

Z wprowadzeniem systemu inteligentnego pomiaru będzie łączyć się stworzenie centralnego przetwarzania informacji rynku energii (w Polsce Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii, w skrócie CSIRE). Za podmiot, który będzie odpowiedni do wykonywania zadań operatora informacji rynku energii (OIRE) ze względu na swoją niezależność od innych uczestników rynku, uznano OSP. OIRE ma gromadzić i przetwarzać uzyskane informacje rynku energii. Nowelizacja wprowadza definicję tego ostatniego pojęcia. Informacje rynku energii to informacje dotyczące punktu pomiarowego, dane pomiarowe, informacje o zdarzeniach rejestrowanych przez licznik zdalnego odczytu, polecenia odbierane przez licznik zdalnego odczytu oraz inne informacje niezbędne do dostarczania energii elektrycznej. Do innych zadań OIRE należy zaliczyć: wspieranie procesów rynku energii, opracowanie oraz aktualizację standardów wymiany informacji CSIRE i udostępnianie zgromadzonych informacji uprawnionym użytkownikom systemu.

Po wdrożeniu CSIRE wszelkie rozliczenia za energię elektryczną będą prowadzone wyłącznie na podstawie danych z tego systemu, z wyjątkiem sytuacji, w których w przypadku awarii tego systemu nie jest możliwe dokonywanie rozliczeń z jego pomocą. Uzasadnieniem obowiązku użytkowników systemu, w tym operatorów systemów dystrybucyjnych i operatora systemu przesyłowego oraz sprzedawców, dokonywania rozliczeń za energię elektryczną i usługi wyłącznie na podstawie informacji rynku energii zarejestrowanych w CSIRE jest potrzeba zapewnienia jednego spójnego źródła danych do rozliczeń realizowanych przez różne podmioty rynku energii, zapewniającego standardową postać tych informacji i łatwy dostęp do nich przez uprawnionych użytkowników.

Dostęp do systemu będzie nieodpłatny. Dzięki możliwości korzystania z CSIRE ułatwieniu i skróceniu mają ulec liczne procesy rynku energii jak np. zmiana sprzedawcy. Ponadto ma on pozwolić weryfikować indywidualny pobór oraz oddanie energii elektrycznej do sieci oraz umożliwić udostępnianie własnych informacji rynku energii, w tym danych pomiarowych, wybranym przez siebie podmiotom np. w celu otrzymania lepszych ofert lub usług.

Wprowadzenie systemu inteligentnego opomiarowania stanowi duże wyzwanie w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony danych osobowych, ponieważ gromadzone dane pozwalają np. na określenie godzin, w czasie których odbiorcy znajdują się w domu. Jako zaletę systemu wskazuje się m.in. możliwość korzystania przez OSP, OSD i odbiorców z jednego źródła i łatwiejszy dostęp do danych historycznych.

WYKONANIE PRZEPISÓW ROZPORZĄDZENIA CACM

W kontekście innych zmian prawodawczych na poziomie unijnym, ustawa ma na celu dostosowanie polskich regulacji do przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1222 z dnia 24 lipca 2015 r. ustanawiającego wytyczne dotyczące alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi (rozporządzenia CACM). Rozporządzenie to jest w wielu aspektach przełomowe. Przede wszystkim za jego sprawą doszło do harmonizacji zasady wyznaczania dostępnych zdolności przesyłowych pomiędzy obszarami rynkowymi na rynku dnia następnego i rynku dnia bieżącego, które dotychczas następowało najczęściej w oparciu o metodykę CNTC (Coordinated Net Transmission Capacity) oraz w ramach aukcji typu explicit. Wyznaczanie dostępnych zdolności przesyłowych opiera się obecnie o metodykę flow-based i aukcje typu implicit. Rozporządzenie CACM dotyka jeszcze kilku obszarów krajowych rynków energii elektrycznej, jednak w kontekście rozpatrywanej nowelizacji zmianą, która zasługuje na szczególną uwagę jest uregulowanie statusu wyznaczonych operatorów rynku energii elektrycznej (NEMO – Nominated Electricity Market Operator).

Zgodnie z art. 2 pkt 23 rozporządzenia CACM NEMO to podmiot wyznaczony przez właściwy organ do wykonywania zadań związanych z jednolitym łączeniem rynków dnia następnego lub dnia bieżącego. Jak wynika z art. 4 ust. 1 rozporządzenia CACM każde państwo członkowskie połączone siecią energetyczną z obszarem rynkowym innego państwa członkowskiego zapewnia wyznaczenie w terminie czterech miesięcy od daty wejścia w życie aktu co najmniej jednego NEMO do przeprowadzania jednolitego łączenia rynków dnia następnego lub dnia bieżącego. W tym celu krajowi i zewnętrzni operatorzy rynku mogą zostać wezwani do ubiegania się o wyznaczenie na NEMO. W Polsce wyznaczonymi operatorami rynku energii elektrycznej są EPEX SPOT, Nord Pool i Towarowa Giełda Energii (TGE).

Rozporządzenie CACM zawiera przepisy, które przyznają kompetencje monitorująco-kontrolne regulatorowi, zarówno w odniesieniu do NEMO wyznaczonych przez siebie, jak i wyznaczonych w innych państwach członkowskich ale działających na terytorium RP. Mają one jednak charakter ogólny i wymagają doprecyzowania w przepisach krajowych, w celu zapewnienia pełnej skuteczności rozwiązaniom zawartym w rozporządzeniu CACM.

W tym zakresie można wskazać kilka kluczowych zmian. Po pierwsze, NEMO zyska definicję legalną na gruncie polskim. Ustawodawca będzie posługiwał się pojęciem „wyznaczonego operatora rynku energii elektrycznej”, a sama definicja w dużej mierze będzie odnosić się do wspomnianego art. 2 pkt 23 rozporządzenia CACM. Po drugie, ustawa przyznaje regulatorowi kompetencje do ustalania zasad podziału uprawnień do głosowania przez NEMO i podziału tych uprawnień w rozumieniu rozporządzenia CACM. Zaproponowano model, zgodnie z którym NEMO przysługuje liczba głosów równa ułamkowi wyrażającemu udział obrotu energią elektryczną dokonanego przez tego operatora na terytorium RP w ogólnej wielkości obrotu energią elektryczną na terytorium RP w poprzednim roku budżetowym. Po trzecie, regulator otrzyma prawo do żądania od NEMO przedstawienia informacji lub dokumentów dotyczących wykonywanej działalności wyznaczonego operatora rynku energii elektrycznej. W ustawie określono również sankcje dla NEMO za nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z przepisów Rozporządzenia CACM, nieprzekazywanie ACERowi lub Prezesowi URE informacji, w tym przekazywanie informacji nieprawdziwych lub niepełnych. W ustawie określono również ogólne zasady głosowania w sprawie decyzji dotyczących wniosków przygotowywanych przez NEMO, które zostały opisane w art. 9 ust. 2 Rozporządzenia CACM.

Autorzy: Marcel Krzanowski, Julia Fischer, r.pr. Adam Wawrzynowicz, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Portal Energia.edu.pl

Portal Energia.edu.pl jest blogiem poświęconym tematyce prawa energetycznego, prawa ochrony środowiska oraz innym dziedzinom istotnym z punktu widzenia prawników, praktyków oraz samorządów terytorialnych. Regularnie publikowane są tu artykuły dotyczące bieżących zmian legislacyjnych, praktycznego zastosowania przepisów, dokumentów takich jak strategie, plany czy programy związane z energetyką i klimatem, orzecznictwa sądów oraz organów administracji.

Portal tworzony jest przez prawników kancelarii Wawrzynowicz i Wspólnicy sp.k., jednej z wiodących polskich kancelarii zajmujących się doradztwem prawnym na rzecz przedsiębiorców działających w sektorze gazownictwa, elektroenergetyki, ciepłownictwa, a także energetyki odnawialnej (OZE) i telekomunikacji.