19 kwietnia 2024 r. w wykazie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (numer w wykazie UD 44, Projekt). Projekt ten uznać można za kontynuację działań nakierowanych na przedłużanie rozwiązań utrzymujących ceny energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła na niższym od rynkowego poziomie. O ostatnio przyjętych w tym zakresie mechanizmach pomocowych pisaliśmy w artykule „Zamrożenie cen energii – co się zmieni?”. Aktualnie dalej obowiązują przepisy ustawy z dnia 7 grudnia 2023 r. o zmianie ustawy w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2760, Ustawa), jednak zakończy się to wraz z końcem czerwca tego roku. Projekt wprowadza istotne zmiany w stosunku do wciąż funkcjonujących rozwiązań i to na ich przedstawieniu skupimy się w dzisiejszym artykule.

Bon energetyczny

Wśród zaproponowanych w Projekcie przepisów znaleźć można propozycję skorzystania ze świadczenia pieniężnego przez gospodarstwa domowe w postaci tzw. bonu energetycznego. Przesłanką otrzymania bonu jest wysokość dochodów, które dla osoby w gospodarstwie jednoosobowym nie będą mogły przekroczyć 2500 zł lub 1700 zł, jeśli jest to gospodarstwo wieloosobowe.

Beneficjentami świadczenia będą mogły zostać nie tylko gospodarstwa domowe o niskich dochodach, ale również odbiorcy wrażliwi energii elektrycznej oraz domostwa, w których występuje zjawisko nadmetrażu. Sytuacja ta ma miejsce m.in. przy samotnym zamieszkiwaniu lokalu, który został wykluczony z przyznania dodatku mieszkaniowego w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1335). Bon otrzymać mają również emeryci, których świadczenia znajdują się poniżej minimalnej emerytury lub emeryci i renciści ze świadczeniem równym najniższej emeryturze.

Ceny energii elektrycznej

Z Projektu wynika konieczność dokonania zmian w taryfach obrotu energią elektryczną. Wiązać się to będzie z obowiązkiem złożenia do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE) zmienionych taryf, celem zatwierdzenia, które nie będą obowiązywać krócej niż do dnia 31 grudnia 2025 r. Co więcej, zapowiadane jest przedłużenie obowiązywania ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców w gospodarstwach domowych. Z uwagi na fakt, iż aktualna cena maksymalna ma obowiązywać do połowy tego roku, nowo ustalona cena w wysokości 500zł/MWh będzie obowiązywać od 1 lipca 2024 r. Dalsze stosowanie ceny maksymalnej wiązać się będzie z wypłacaniem przedsiębiorstwom rekompensaty.

Należy wskazać, że projektowane zmiany dotyczyć będą także cen paliw gazowych, m. in. poprzez zmianę ich ceny maksymalnej. Cena maksymalna dla paliw gazowych ma być dostosowana do poziomu taryfy zatwierdzonej dla przedsiębiorstwa energetycznego będącego sprzedawcą z urzędu lub ma być ustanowiona na poziomie taryfy obowiązującej 1 stycznia 2022 r. dla tego przedsiębiorstwa. Ponadto zmianie ulegnie system wypłaty rekompensat dla sprzedawców, którzy stosują cenę maksymalną. Projekt ma wpłynąć również na ponowną analizę taryf sprzedawców z urzędu, co w konsekwencji wpłynie również na rozliczenia zysków i strat przy skróconym obowiązywaniu obecnej taryfy.

Nowe przepisy zakładają również, że przedłużeniu ulegnie także system ceny maksymalnej za dostawy ciepła, który ma zostać przedłużony aż do 30 czerwca 2025 r.

Zmiany w ustawie Prawo energetyczne

Projekt obejmuje także wprowadzenie zmian do ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266, Prawo energetyczne). Dodane mają zostać przepisy art. 45aa zwiększające kompetencje Prezesa URE o możliwość wglądu do dokumentów dotyczących wyposażenia budynku wielolokalowego w przyrządy pomiarowe lub inne urządzenia pomiarowe. Inna modyfikacja dotyczy obowiązku Prezesa URE polegającego na ogłaszaniu wysokości wskaźnika referencyjnego, który stosuje się przy obliczaniu planowanych przychodów ze sprzedaży ciepła przyjmowane do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfie dla ciepła dla jednostek kogeneracji (art. 47 ust. 2g Prawa energetycznego). Na skutek wejścia w życie Projektu wysokość wskaźnika ma być ogłaszana nie tylko do 31 marca, ale i do 30 września każdego roku.

Kolejną ważna modyfikacja dotyczy wejście w życie przepisów dotyczących prosumenta wirtualnego energii odnawialnej – zdecydowano się przesunąć w czasie moment, od którego zaczną obowiązywać, z uwagi na ich funkcjonalny związek z Centralnym Systemem Informacji Rynku Energii. Ten ostatni zacznie działać dopiero z początkiem lipca 2025 r., a więc prawie rok po dniu, w którym miały wejść w życie przepisy o prosumencie wirtualnym (2 lipca 2024 r.). Z uwagi na tę rozbieżność Projekt ma spowodować, że przepisy prosumenckie także zaczną obowiązywać z początkiem lipca 2025 r.

Pozostałe zmiany

W Projekcie zaproponowano szereg ważnych zmian, jednak poza już wymienionymi, wspomnimy jedynie o paru.

W związku z kontynuacją działań chroniących odbiorców energii w Projekcie wysunięto propozycje zmian odnoszących się do terminów na składanie wniosków w zakresie mechanizmu wypłaty rekompensat przez Zarządcę Rozliczeń S.A. Proponuje się także doprecyzowanie i uzupełnienie przepisów umożliwiających stosowanie przez sprzedawców upustu na rachunku w rozliczeniach z odbiorcami energii elektrycznej w 2024 r. z tytułu oszczędnego zużycia tej energii m.in. poprzez doprecyzowanie terminów na wypłatę upustu i sposobu jego obliczania dla prosumentów. Zmianie ulegną również przepisy dotyczące sprawozdań częściowych i końcowego, a także zapewnienie efektywności funkcjonowania obowiązku odpisu na Fundusz dla wszystkich podmiotów zobowiązanych do jego dokonania.

Ze wszystkimi zmianami można zapoznać się za pośrednictwem zakładki dla Projektu znajdującej się wykazie Rządowego Centrum Legislacji.

***

Projekt został opublikowany w wykazie Rządowego Centrum Legislacji, jednak od razu został skierowany do Stałego Komitetu Rady Ministrów w trybie, o którym mowa w § 61 ust. 5 ww. uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. 2013 r., poz. 979), tj. z pominięciem uzgodnień, konsultacji publicznych, opiniowania, właściwych komitetów, co wynika z potrzeby jego pilnego przyjęcia. Oznacza to, że Projekt bardzo szybko będzie procedowany przez Radę Ministrów i równie prędko zostanie skierowany do Sejmu. Czas jest wyjątkowo istotny, gdyż parlamentarzyści, a później Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej muszą zdążyć przed utratą mocy obowiązującej Ustawy. O wszelkich zmianach dotyczących Projektu będziemy informować w kolejnych artykułach.

Autorzy: Aleksandra Walczak, Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.