20 kwietnia 2021 r. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (UD207). Jego głównym celem jest ułatwienie realizacji inwestycji w zakresie lądowych elektrowni wiatrowych w gminach, które wyrażają wolę lokowania takiej infrastruktury, przy zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa eksploatacji oraz zapewnienia pełnej informacji o planowanej inwestycji dla mieszkańców okolicznych terenów.
Głównym założeniem projektu jest utrzymanie podstawowej zasady, stanowiącej, że nowa elektrownia wiatrowa może być lokowana wyłącznie na podstawie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). Obowiązek sporządzenia MPZP lub jego zmiany na potrzeby przedmiotowej inwestycji będzie jednak dotyczył obszaru prognozowanego oddziaływania elektrowni wiatrowej, a nie jak dotąd całego obszaru wyznaczonego zgodnie z tzw. „zasadą 10H” tj. dla obszaru w promieniu wyznaczonym przez dziesięciokrotność całkowitej wysokości projektowanej elektrowni wiatrowej (pierwsza zasada odległościowa).
Dalej, utrzymana ma zostać podstawowa minimalna odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego lub budynku o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa – odległość nie może być mniejsza niż wyznaczona zgodnie z „zasadą 10H” (druga zasada odległościowa). Biorąc jednak pod uwagę ograniczenia pierwszej zasady odległościowej, bardziej efektywnym podejściem w tym zakresie jest uelastycznienie także drugiej zasady odległościowej i przyznanie poszczególnym gminom większego władztwa w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych w ramach procedury zmiany MPZP w związku z nową elektrownią wiatrową. MPZP będzie mógł określać inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej z uwzględnieniem określonej w projekcie nowelizacji bezwzględnej minimalnej odległości bezpieczeństwa. Podstawą dla określania wymaganej minimalnej odległości od zabudowań mieszkalnych mają być wyniki przeprowadzonej prognozy oddziaływania na środowisko (w ramach której analizuje się m.in. wpływ emisji hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców) wykonywanej w ramach dedykowanego elektrowni wiatrowej MPZP lub jego zmiany. W MPZP sporządzanym dla terenu wokół przyszłej elektrowni wiatrowej przyjmowane odległości powinny uwzględniać faktyczne wymagania wynikające z ww. prognozy. Identyczna, minimalna bezwzględna odległość bezpieczeństwa będzie dotyczyć lokowania nowych budynków mieszkalnych w odniesieniu do istniejącej elektrowni wiatrowej. Odległość nowego budynku mieszkalnego od elektrowni wiatrowej nie może być analogicznie mniejsza niż minimalna odległość wskazana w ustawie.
Finalna odległość od zabudowań mieszkalnych będzie weryfikowana i określana w ramach procedury wydawania przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji na podstawie szczegółowego raportu oddziaływania na środowisko przy zachowaniu nowej minimalnej bezpiecznej bezwzględnej odległości od zabudowań mieszkalnych. Zgodnie z projektem nowelizacji, będzie możliwość wydania dodatkowych szczegółowych przepisów dotyczących wytycznych dla RDOŚ oraz gmin dotyczących badania i określania oddziaływań elektrowni wiatrowych i ich maksymalnych poziomów.
Możliwość ww. uelastycznienia przez gminy minimalnej odległości będzie jednak powiązana z dodatkowymi prawami w zakresie konsultacji mieszkańców gmin (podczas dyskusji publicznych). W tym celu w przepisach dotyczących lokowania elektrowni wiatrowych wprowadza się obowiązek dla gminy zorganizowania dodatkowych dyskusji publicznych z udziałem zainteresowanych mieszkańców nad MPZP, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych oraz rozwiązania dotyczące lokalizacji planowanej elektrowni wiatrowej. Dodatkowe dyskusje publiczne będą także dotyczyć opracowanych projektów zmian w takim MPZP. Dodatkowo wydłużone zostaną terminy i doprecyzowane zasady dotyczące wyłożenia do publicznego wglądu i przyjmowania uwag do projektu MPZP i prognozy oddziaływania na środowisko.
Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie dodatkowych obowiązków dotyczących czynności technicznych niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji kluczowych elementów technicznych elektrowni wiatrowych, które będą realizowane przez Urząd Dozoru Technicznego. Dlatego też w celu zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania elektrowni wiatrowych przewiduje się wprowadzenie okresowej, cyklicznej certyfikacji firm dokonujących serwisu elementów technicznych elektrowni wiatrowych (biorąc pod uwagę m.in. posiadany personel, jego kompetencje i uprawnienia). Wprowadzenie certyfikacji ma za zadanie zniwelowanie ryzyka powstania wypadków spowodowanych niewłaściwą eksploatacją elementów technicznych elektrowni wiatrowej. Prowadzony będzie dedykowany rejestr podmiotów mogących świadczyć tego typu usługi. Weryfikowane ponadto będzie, czy eksploatujący elektrownię wiatrową korzysta z usług certyfikowanego serwisu.
Proponowane zmiany w ustawie mają znacznie poprawić sytuację w zakresie inwestowania w Polsce w lądowe elektrownie wiatrowe oraz rozwiążą problemy mieszkańców gmin w zakresie budownictwa mieszkaniowego w sąsiedztwie tych elektrowni, przy zagwarantowaniu odpowiednich możliwości udziału społeczności lokalnej w decydowaniu o warunkach ulokowania inwestycji na terenie danej gminy oraz zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpiecznej eksploatacji elektrowni. Wejście w życie nowelizacji ma pozwolić na wykorzystanie potencjału krajowej lądowej energetyki wiatrowej i doprowadzenie do zwiększenia produkcji energii ze źródeł odnawialnych, zgodnie z celami wyznaczanymi m.in. przez Politykę Energetyczną Państwa do 2040 r.
Autor: Marcel Krzanowski