Zapraszamy do lektury kolejnej z części publikacji na temat ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Nowelizacja). Dzisiejszy artykuł skupia się przede wszystkim nowo powstałej usłudze agregacji oraz zmianach związanych z działalnością operatorów systemowych.
Agregatorzy na rynku energii elektrycznej
Agregacja, według definicji z dodanego w ramach Nowelizacji art. 3 pkt 6e ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 z późn. zm.) (Prawo energetyczne), to działalność polegającą na łączeniu wielkości mocy lub energii elektrycznej oferowanej przez odbiorców, wytwórców energii elektrycznej lub posiadaczy magazynów energii elektrycznej, z uwzględnieniem zdolności technicznych sieci, do której są przyłączeni, w celu sprzedaży energii elektrycznej, świadczenia usług systemowych lub usług elastyczności na rynkach energii elektrycznej.
Natomiast agregator jest uczestnikiem rynku energii elektrycznej zajmującym się agregacją (art. 3 pkt 6f). Warto dodać, że Nowelizacja przewidziała także instytucję niezależnego agregatora, czyli agregatora, który nie jest powiązany ze sprzedawcą odbiorcy oraz nie zalicza się do grupy kapitałowej, do której zalicza się ten sprzedawca (art. 3 pkt 3g). Wskazany wyżej podział ma celu wyraźne rozdzielenie podmiotów świadczących usługi agregacji na te, które zajmują się tylko świadczeniem tych usług oraz podmioty, u których usługi te należą do jednego z przedmiotów prowadzonej przez nie działalności gospodarczej.
Nowo powstały art. 5a1 Prawa energetycznego poświęcony został umowie agregacji. Umowa ta zawierana jest pomiędzy agregatorem a odbiorcą końcowym energii elektrycznej, wytwórcą energii elektrycznej lub posiadaczem magazynu energii elektrycznej i nie wymaga zgody sprzedawcy energii elektrycznej lub przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii. Minimalna treść umowy określona została przez ust. 3 tego artykułu. Ustawodawca przewidział możliwość zawarcia umowy wyłącznie z jednym agregatorem dla każdego punktu poboru energii (art. 5a1 ust. 8). Warto dodać, że wspomniana w I części cyklu naszych artykułów poświęconych Nowelizacji techniczna zmiana sprzedawcy odnosić się będzie również do zmiany agregatora w terminie 24 godzin od momentu poinformowania operatora systemu o podpisaniu umowy z nowym agregatorem (art. 5a1 ust. 9).
Należy wspomnieć, że agregator może zacząć swoją działalność dopiero po złożeniu wniosku i uzyskaniu wpisu do wykazu agregatorów prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, co regulują przepisy art. 5b2 – 5b4 Prawa energetycznego. Ustawodawca przewidział także możliwość wykreślenia podmiotu z tego wykazu, do czego może dojść na skutek chociażby niepodjęcia agregacji w terminie 6 miesięcy od wpisu do wykazu.
Usługi systemowe i usługi elastyczności
Kolejną zmianą jest wprowadzenie definicji nowych pojęć prawnych takich jak pojęcie usługi elastyczności w art. 3 pkt 11k czy pojęcie usługi systemowej w art. 3 pkt 23f Prawa energetycznego.
Usługami elastyczności są usługi świadczone na rzecz operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego przez agregatora lub przez użytkowników systemu będących odbiorcami aktywnymi, wytwórcami, posiadaczami magazynów energii elektrycznej, których sieci, instalacje lub urządzenia są przyłączone do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej, z wyłączeniem koordynowanej sieci 110 kV, w celu zapewnienia bezpieczeństwa i zwiększenia efektywności rozwoju systemu dystrybucyjnego, w tym zarządzania ograniczeniami sieciowymi w sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej, z wyłączeniem koordynowanej sieci 110 kV.
Usługi systemowe natomiast to usługi świadczone na rzecz operatora systemu elektroenergetycznego niezbędne do funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, w tym usługi bilansujące i usługi systemowe niedotyczące częstotliwości, z wyłączeniem usług świadczonych w ramach zarządzania ograniczeniami sieciowymi aktywowanych poza zintegrowanym procesem grafikowania w rozumieniu art. 2 pkt 19 rozporządzenia Komisji (UE) 2017/2195 z dnia 23 listopada 2017 r. ustanawiającym wytyczne dotyczące bilansowania (Dz. U. UE. L. z 2017 r. Nr 312, str. 6 z późn. zm.) (rozporządzenie 2017/2195).
W związku z powstaniem usług elastyczności i usług systemowych obowiązki operatorów systemów zostały rozszerzone o art. 9c ust. 3 pkt 5a, 8a i 8b Prawa energetycznego tj. zakup i wykorzystanie usług elastyczności czy usług systemowych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania systemu dystrybucyjnego oraz współpracę z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego przy opracowywaniu zasad wykorzystywania usług elastyczności.
Bilansowanie
Nowelizacja wprowadziła także modyfikacje w m.in. pojęciach bilansowania systemu oraz bilansowania handlowego. Zgodnie ze zmienionym art. 3 pkt 23a Prawa energetycznego bilansowaniem systemu jest działalność gospodarcza wykonywana przez operatora systemu:
- przesyłowego elektroenergetycznego w ramach świadczonych usług przesyłania, polegająca na równoważeniu zapotrzebowania na energię elektryczną z dostawami tej energii, w tym bilansowanie w rozumieniu art. 2 pkt 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 158, str. 54 z późn. zm.),
- przesyłowego lub dystrybucyjnego gazowego w ramach świadczonych usług przesyłania lub dystrybucji, polegająca na równoważeniu zapotrzebowania na paliwa gazowe z dostawami tych paliw, w tym działanie bilansujące w rozumieniu art. 3 pkt 2 rozporządzenia Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący bilansowania gazu w sieciach przesyłowych (Dz. Urz. UE L 91 z 27.03.2014, str. 15).
Bilansowanie handlowe natomiast, zdefiniowane w art. 3 pkt 40 Prawa energetycznego, jest rozumiane jako zgłaszanie operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego przez podmiot odpowiedzialny za bilansowanie do realizacji umów sprzedaży energii elektrycznej zawartych przez użytkowników systemu i prowadzenie rozliczania finansowego mającego na celu pobieranie opłat od podmiotów odpowiedzialnych za bilansowanie z tytułu ich niezbilansowań lub dokonywanie opłat na ich rzecz z tego tytułu dla każdego okresu rozliczania niezbilansowania. W tym miejscu trzeba wspomnieć, że ustawodawca wprowadził do Prawa energetycznego także prawne pojęcie niezbilansowania, które za rozporządzeniem 2017/2195 jest rozumiane jako wolumen energii obliczony dla podmiotu odpowiedzialnego za bilansowanie oraz odpowiadający różnicy między przydzielonym wolumenem przypisanym do tego podmiotu a końcową pozycją bilansową tego podmiotu, uwzględniając wszelkie korekty niezbilansowania zastosowane w przypadku tego podmiotu w danym okresie rozliczania niezbilansowania.
Tytułem uzupełnienia tej części, rynek bilansujący energii elektrycznej, którego pojęcie określa nowy przepis art. 3 pkt 40a Prawa energetycznego, to rynek bilansujący, w ramach którego operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego nabywa usługi bilansujące, prowadzi zintegrowany proces grafikowania, prowadzi bilansowanie systemu oraz zarządza ograniczeniami systemowymi, a także prowadzi mechanizm bilansowania handlowego.
Znak towarowy operatora systemu dystrybucyjnego
Wśród nowych przepisów wprowadzonych Nowelizacją znaleźć można także regulację dotyczącą znaku towarowego operatora systemu dystrybucyjnego (OSD). Zgodnie ze wskazaniami z art. 9c ust. 4c Prawa energetycznego znak towarowy OSD będącego częścią przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo nie będzie mógł wprowadzać w błąd co do odrębnej tożsamości sprzedawcy będącego częścią tego samego przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, w sposób prowadzący do ograniczenia konkurencji. Aby znak towarowy nie wprowadzał w błąd musi zawierać co najmniej jeden element odróżniający np. dodatkowe oznaczenie nazwy, godła, czy skrótu literowego (art. 9c ust. 4d).
Autorka: Aleksandra Walczak, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.