ACER opublikowała kolejny raport na temat postępu wdrażania przez operatorów systemu przesyłowego środków tymczasowych, które doprowadziłyby do zwiększenia płynności hurtowego rynku gazu dla transakcji krótkoterminowych w ramach określonych obszarów bilansowania. Jest to czwarte sprawozdanie Agencji z procedury wdrażania Kodeksu sieci dotyczącego bilansowania gazu w sieciach przesyłowych, która została zapoczątkowana w 2016 roku.
16 kwietnia 2014 roku weszło w życie rozporządzenie Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014 roku ustanawiające kodeks sieci dotyczący bilansowania gazu w sieciach przesyłowych (BAL NC) („Kodeks”). Rozporządzenie określa zasady bilansowania gazu, w tym sieciowe zasady dotyczące procedur nominacji, opłat za niezbilansowanie, procedur rozliczeniowych związanych z opłatą za niezbilansowanie dobowe oraz bilansowania operacyjnego między sieciami operatorów systemów przesyłowych. Rozporządzenie zawiera ponadto katalog środków tymczasowych możliwych do zastosowania przez OSP w sytuacji braku płynności hurtowego rynku gazu dla transakcji krótkoterminowych, których zakończenie powinno nastąpić zasadniczo w terminie pięciu lat od jego wejścia w życie.
Agencja aktywnie śledziła wdrażanie Kodeksu od jego wczesnych etapów, zanim jego postanowienia stały się wiążące. Pierwsze sprawozdanie z monitorowania wdrażania bilansowania zostało opublikowane w 2016 roku. Analiza przedstawiona w II Raporcie ACER opublikowanym w 2017 roku stała się impulsem do debat na temat tego, w jaki sposób można skorzystać z możliwości dostępnych w Kodeksie oraz jakie skutki operacyjne konkretne decyzje mogą wywrzeć na transakcje krótkoterminowe. W III Raporcie opublikowanym w 2018 roku, Agencja skoncentrowała swoje działania monitorujące na zastosowaniu ram analitycznych do pięciu dodatkowych obszarów bilansowania: obszaru rynku wschodniego Austrii, Czech, Węgier, Włoch oraz do polskiego – krajowego obszaru.
W IV Raporcie dokonano oceny obszarów bilansowania oraz tego, czy stosowanie środków tymczasowych, które miały wygasnąć do 16 kwietnia 2019 roku, zostało faktycznie zakończone. Sprawozdanie opiera się na doświadczeniach z trzech pierwszych raportów i odzwierciedla głównie sposób, w jaki Agencja rozumie postępy wdrażania Kodeksu oraz zakończenia stosowania środków tymczasowych w obszarach bilansowania, w których zdecydowano się na zastosowanie w pierwszej kolejności środków tymczasowych.
W sprawozdaniu Agencja skoncentrowała się na obszarach bilansowania, w ramach których zastosowano środki tymczasowe, w szczególności w kontekście terminowości zakończenia ich stosowania. Zgodnie bowiem z założeniami Kodeksu, przejście od środków tymczasowych do pełnej zgodności powinno zostać zakończone w ciągu 5 lat od wejścia w życie Kodeksu.
IV Raport analizuje funkcjonowanie 15 obszarów bilansowania w 14 państwach członkowskich. Agencja z zadowoleniem przyjęła, iż stosowanie środków tymczasowych zostało zakończone w Niemczech, Polsce, Rumunii, Szwecji oraz na Litwie. W odniesieniu do pozostałych państw, które nadal nie zakończyły stosowania środków tymczasowych, Agencja zaleca podjęcie dodatkowych kroków zmierzających do pełnego wdrożenia Kodeksu.
ACER wskazuje, iż Niemcy, Irlandia, Litwa, Polska, Rumunia i Szwecja wykazują ponadto wysoki poziom wdrożenia samego Kodeksu. Jednocześnie, od stycznia 2020 roku wysoki potencjał implementacji wykazuje również nowo przyłączony obszar Estonia – Łotwa. W odniesieniu do pozostałych krajów – Bułgarii, Finlandii, Grecji, Portugalii i Słowacji – obecny poziom wdrożenia Kodeksu można określić jako częściowy, a wobec Wielkiej Brytanii – Irlandii Północnej – jedynie jako ograniczony.
Cztery raporty publikowane przez ACER od 2016 roku wyraźnie wskazują, iż skuteczne wdrożenie Kodeksu prowadzi do zwiększenia wydajności wynikającej z funkcjonowania rynku w obszarach bilansowania. Przejrzyste systemy bilansowania torują drogę dla płynnych rynków transakcji krótkoterminowych. W rezultacie prawidłowego stosowania Kodeksu, możliwe jest doprowadzenie do znacznego wzrostu wydajności na poziomie hurtowym, co – zdaniem Agencji – powinno przynieść dalsze korzyści w szczególności konsumentom.
Z tego względu, ACER zaleca wszystkim OSP oraz krajowym organom regulacyjnym – także w obszarach bilansowania, w których osiągnięto wysoki poziom wdrożenia – aby nadal udoskonalały krajowe systemy bilansowania w związku z ewolucją ich rynków gazu dla transakcji krótkoterminowych oraz aby utrzymywały wysokie standardy przejrzystości.
Agencja dostrzega, iż istnieje szereg obszarów bilansowania wymagających ciągłego monitorowania w nadchodzących latach w celu zapewnienia wysokiej zgodności z Kodeksem. Mając to na uwadze, Agencja sprawdzi, czy państwa członkowskie spóźniające się w procedurze jego wdrażania, opracowały brakujące elementy projektu bilansowania.
Z tego względu, ACER wskazuje, iż kolejne raporty z monitorowania wdrażania Kodeksu będą miały na celu w szczególności:
- monitorowanie ewolucji wcześniej analizowanych systemów bilansowania i ustalenie najlepszych praktyk w kluczowych obszarach wdrażania;
- zainicjowanie dyskusji z krajowymi organami regulacyjnymi oraz zainteresowanymi stronami odnośnie potencjalnych przyszłych zmian w Kodeksie;
- przygotowanie zaleceń dla krajów opóźnionych w procedurze wdrażania Kodeksu, w tym również w zakresie ewentualnej konieczności wszczęcia postępowania w sprawie naruszenia przepisów;
- zebranie potencjalnych skarg dot. projektu bilansowania, niezgodności systemów bilansowania lub w zakresie sposobów poprawy ich wdrażania za pośrednictwem platformy zarządzanej wspólnie z ENTSOG.
Dodatkowo ACER zapowiada, iż będzie dążyć do zaoferowania szerszej analizy obszarów bilansowania – obejmującej większą liczbę państw członkowskich.
Agencja podkreśla, iż będzie kontynuować monitorowanie efektów wdrażania środków tymczasowych w przyszłości, koncentrując się na wymiernych skutkach wprowadzania systemów bilansowania.
Dokument źródłowy można znaleźć na stronie: https://www.acer.europa.eu/Official_documents/Acts_of_the_Agency/Publication/ACER%20Report%20on%20enabling%20short-term%20gas%20markets%20after%20interim%20balancing%20measures.pdf
autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.
