biogazownie rolnicze

Prace sejmowe nad specustawą dotyczącą biogazowni rolniczych

Aktualności, Energetyka, Gaz, Klimat, OZE, Samorządy, Środowisko, , , , Możliwość komentowania Prace sejmowe nad specustawą dotyczącą biogazowni rolniczych została wyłączona

8 maja 2023 r. do Sejmu wpłynął zatwierdzony klika dni wcześniej przez Radę Ministrów rządowy projekt ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowania (druk sejmowy numer 3196) (projekt). Jak można wyczytać z jego uzasadnienia, opracowywane przepisy mają stanowić odpowiedź „na pilną potrzebę zwiększania liczby stabilnych, sterowalnych i odpornych na zmienne uwarunkowania meteorologiczne i czynniki zewnętrzne instalacji odnawialnych źródeł energii w polskim miksie energetycznym”. Proponowane przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmiany są mają przede wszystkim przyspieszyć procedury w zakresie lokalizacji i budowy biogazowni rolniczych, a także ułatwić wprowadzanie do obrotu pofermentu jako nawozu. Poniżej przedstawione zostaną pomysły mające zmodyfikować proces inwestycyjno-budowlany.

Zmiany definicyjne

Projektodawca zamierza wprowadzić zmianę prawnego pojęcia biogazu rolniczego. Treść przepisu art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródła energii (ustawa OZE) ma ulec modyfikacji w taki sposób, że przez biogaz rolniczy będzie należało rozumieć gaz otrzymywane w procesie fermentacji metanowej:

  1. produktów rolnych oraz produktów ubocznych rolnictwa, w tym odchodów zwierzęcych,
  2. produktów z przetwórstwa produktów pochodzenia rolniczego i produktów ubocznych, odpadów lub pozostałości z tego przetwórstwa, w tym z przetwórstwa i produkcji żywności, pochodzących z zakładów przemysłowych, a także z zakładów oczyszczalni ścieków z przetwórstwa rolno-spożywczego, w których jest prowadzony rozdział ścieków przemysłowych od pozostałych rodzajów osadów i ścieków,
  3. produktów spożywczych przeterminowanych lub nieprzydatnych do spożycia,
  4. tłuszczów i mieszanin olejów z separacji olej/woda zawierających wyłącznie oleje jadalne i tłuszcze,
  5. biomasy roślinnej zebranej z terenów innych niż zaewidencjonowane jako rolne,
  6. odchodów zwierzęcych pozyskanych z działalności innej niż rolnicza.

Biogazem rolniczym nie będzie biogaz pozyskiwany z odpadów komunalnych, ze składowisk odpadów, a także z substratów pochodzących z oczyszczalni ścieków innych niż wymienione powyżej.

W powiązaniu z tązmianą planuje się wprowadzenie prawnego pojęcia biogazowni rolniczej. Zgodnie z art. 2 pkt 2 projektu za taką ma być uznawana instalacja odnawialnego źródła energii w rozumieniu art. 2 pkt 13 ustawy OZE służąca do wytwarzania biogazu rolniczego, energii elektrycznej z biogazu rolniczego, ciepła z biogazu rolniczego lub biometanu z biogazu rolniczego. Warto podkreślić, że odniesienie do wytwarzania biometanu koresponduje z zapisami procedowanego równolegle rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy numer 3279), który ma wprowadzić przepisy regulujące wytwarzanie tego gazu jako produktu uzyskiwanego z biogazu rolniczego.

Zakres zastosowania specustawy

Zakres przyszłego zastosowania projektu jest szczegółowo określony i można w nim wyróżnić aspekt podmiotowy i przedmiotowy. Gdy chodzi o ten pierwszy, w art. 3 projektu zawarto zamknięty katalog podmiotów, które będą mogły skorzystać z opracowywanych przepisów. Należą do nich m.in.:

  1. osoby fizyczne, jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, lub osoby prawne, które w ramach działalności rolniczej prowadzą gospodarstwo rolne lub dział specjalnej produkcji rolnej,
  2. osoby fizyczne, o których mowa wyżej, wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, których przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej obejmuje wytwarzanie energii elektrycznej, ciepła, biogazu rolniczego lub biometanu z biogazu rolniczego,
  3. spółdzielnie energetyczne, spółdzielnie albo spółdzielnie rolników czy
  4. koordynatorzy klastrów energii.

Zasadniczo adresatami rozwiązań przewidzianych w projekcie mają być podmioty związane z branżą rolniczą i rolno-spożywczą. Proponowane regulacje nie wykluczają jednak tworzenia spółek celowych, przy czym będzie to możliwe jedynie, gdy wskazane w projekcie podmioty związane z branżą będą posiadały w nich udziały lub akcje.

Projekt ma stanowić podstawę rozwoju biogazowni przy gospodarstwach rolnych oraz zakładach przetwórstwa rolno-spożywczego. Z tego powodu powyższy aspekt podmiotowy zastosowania przepisów projektu został zawężony o aspekt przedmiotowy. Otóż, zgodnie z art. 4 ust. 1 projektu, opracowywane rozwiązania mają dotyczyć biogazowni rolniczych, które:

  1. zlokalizowane zostaną na nieruchomości, do której tytuł posiada podmiot uprawniony prowadzący gospodarstwo rolne lub działalność określoną w art. 3 pkt 4 lub 5 projektu, z których będzie pochodzić co najmniej część substratów wykorzystywanych w tej biogazowni rolniczej;
  2. w przypadku gdy przedmiotem działalności w tej biogazowni będzie wytwarzanie:
    1. energii elektrycznej – łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 3,5 MW,
    1. ciepła – łączna moc osiągalna cieplna w skojarzeniu jest nie większa niż 10,5 MW,
    1. biogazu rolniczego – roczna wydajność produkcji biogazu rolniczego nie przekracza 14 mln m3,
    1. biometanu – roczna wydajność produkcji biometanu z biogazu rolniczego nie przekracza 8,4 mln m3;
  3. do wytwarzania biogazu rolniczego, energii elektrycznej ,ciepła lub biometanu z biogazu rolniczego wykorzystuje się wyłącznie substraty, których lista ma zostać określona w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw klimatu.

Odmienne zasady rozmieszczania biogazowni rolniczych

Inwestycje objęte projektem będą mogły zostać zlokalizowane na szczególnych zasadach. Projektodawca wychodzi z inicjatywą kilku ułatwień w zakresie rozmieszczenia tego typu inwestycji, włącznie z wprowadzeniem nowego sposobu określenia miejsca położenia przedsięwzięcia.

W przypadkach gdy na danym obszarze uchwalono miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, przewiduje się możliwość szerszego odczytania zawartego w nim przeznaczenia terenu. W art. 6 projektu zaproponowano, aby w przypadkach, gdy z planu wynika przeznaczenie terenu dopuszczające lokalizację zabudowy związanej z rolnictwem, produkcją lub magazynowaniem, możliwe było także lokalizowanie biogazowni rolniczych, chyba że:

  1. ustalenia planu zakazują lokalizacji takich biogazowni,
  2. powierzchnia gruntów rolnych planowanych do przeznaczenia pod biogazownie jest większa niż 1 ha,
  3. zmiana przeznaczenia gruntów rolnych wymaga zgody marszałka województwa.

Z kolei w sytuacjach, gdy na danym obszarze nie uchwalono planu miejscowego, inwestor będzie mógł zrealizować swoje zamierzenie w oparciu o decyzję o warunkach zabudowy. Jednak dla inwestycji w zakresie „małej” biogazowni rolniczej (o mocy zainstalowanej elektrycznej do 1 MW lub wytwarzającej ekwiwalentną ilość ciepła, biogazu lub biometanu), w art. 13 projektu przewidziano ułatwienia polegająca na m.in. określeniu, że decyzja powinna zostać wydana w terminie 65 dni od dnia złożenia wniosku, zaś uchybienie temu terminowi wiązać się będzie z nałożeniem kary pieniężnej na organ administracji.

Z powyższych ułatwień w zakresie planów i decyzji nie będą mogły skorzystać biogazownie rolnicze, których:

  1. łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 1 MW – w przypadku gdy przedmiotem działalności będzie wytwarzanie energii elektrycznej;
  2. łączna moc osiągalna cieplna w skojarzeniu jest większa niż 3 MW -w przypadku gdy przedmiotem działalności będzie wytwarzanie ciepła;
  3. roczna wydajność produkcji biogazu rolniczego przekracza 4 mln m3 – w przypadku gdy przedmiotem działalności będzie wytwarzanie biogazu rolniczego;
  4. roczna wydajność produkcji biometanu z biogazu rolniczego przekracza 2,4 mln m3 – w przypadku gdy przedmiotem działalności będzie wytwarzanie biometanu.

Ich lokalizacja powinna nastąpić zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jednak projektodawca oferuje ograniczoną w czasie (do 31 grudnia 2025 r.) alternatywę polegającą na wprowadzeniu całkowicie nowej procedury rozmieszczenia inwestycji. Projektowany art. 19 ust. 4 dopuszcza lokalizację biogazowni rolniczej niezależnie od istnienia lub ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, pod warunkiem że taka inwestycja nie będzie sprzeczna ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz uchwałą o utworzeniu parku kulturowego, a rada gminy podejmie uchwałę o ustaleniu lokalizacji biogazowni rolniczej.

Pozostałe zmiany w procesie inwestycyjno-budowlanym dla biogazowni rolniczych

Zmiany mają dotknąć także procedury regulującej wydawanie pozwoleń na budowę. Planuje się, aby właściwy organ był zobowiązany do wydania decyzji w terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku w tej sprawie, a w przypadku jego naruszenia organ wyższego stopnia będzie wymierzał karę na zasadach określonych w art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.

Projekt obejmuje także zmiany przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne w zakresie wydania warunków przyłączenia biogazowni rolniczej do sieci. Zgodnie z przedstawionymi propozycjami przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej będzie obowiązane wydać warunki przyłączenia dla podmiotu uprawnionego w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku o przyłączenie do sieci. Dotyczyć to ma biogazowni rolniczych o mocy zainstalowanej elektrycznej nieprzekraczającej 2 MW.

***

Zmiany zaproponowane w projekcie mogą dla wielu inwestorów stanowić zachętę do zaangażowania kapitału w biogazownie rolnicze. Usprawnienie procedur na etapie lokalizowania tego typu inwestycji (co z natury rzeczy jest sprawą kontrowersyjną społecznie) oraz ich budowy może przełożyć się na większą przewidywalność całego procesu.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Trwają konsultacje publiczne nad projektem nowelizacji Ustawy o OZE

Aktualności, Energetyka, OZE, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Trwają konsultacje publiczne nad projektem nowelizacji Ustawy o OZE została wyłączona

Zmiany przedstawione w projekcie Ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw mają na celu, w pierwszej kolejności ograniczenie obowiązków koncesyjnych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji.

Zgodnie z projektem ograniczenie miałoby nastąpić poprzez podniesienie progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej lub mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu dla małej instalacji odnawialnego źródła energii.  Zgodnie z postulowaną zmianą mała instalacja miałaby oznaczać  instalację odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i nie większej niż 1 MW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i mniejszej niż 3 MW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i nie większa niż 1 MW, podczas gdy obecnie górny próg łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej wynosi 500 kW, a mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu – 900 kW, w której moc zainstalowana elektryczna jest mniejsza niż 500kW.

Projekt nowelizacji obejmuje także zmiany potwierdzające dotychczasową praktykę dotyczącą sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE, co jest związane z możliwą zmianą kwalifikacji obowiązku – z koncesyjnego na rejestrowy – dla wytwórców energii z OZE.

W związku z powyższym wprowadzone zostałoby ograniczenie obowiązków dla podmiotów chcących wytwarzać energię w małych instalacjach, co skutkowałoby również automatycznym przeniesieniem przedsiębiorców posiadających koncesję, których instalacje spełniają warunki określone dla małej instalacji, do rejestru wytwórców energii w małej instalacji.

Propozycja zmian dotyczy także przedłużenia do dnia 30 czerwca 2045 roku maksymalnego okresu:

  1. obowiązywania mechanizmu rozliczeń „opustu” w ramach systemu prosumenckiego;
  2. obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej przez mikroinstalacje OZE działające poza systemem prosumenckim;
  3. obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemów FIT oraz FIP;
  4. obowiązku zakupu energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemu aukcyjnego (Postulat przedłużenia systemu aukcyjnego jest argumentowany ciągłością korzystania ze sprawdzonego i znanego interesariuszom rozwiązania).

Jak wynika z projektu nowelizacji, przedłużenie możliwości udzielenia pomocy publicznej  w ramach mechanizmów określonych powyżej w pkt 3 i 4 liczy się nie maksymalnym terminem realizacji zawartego w nim obowiązku, a maksymalnym terminem udzielenia pomocy publicznej, który zgodnie z projektowaną zmianą przedłużono do 30 czerwca 2026 r. (z 30 czerwca 2021 r.), czyli o 5 lat. Warunkiem możliwości zastosowania ww. przepisów jest uzyskanie pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności pomocy publicznej przewidzianej w tych przepisach z rynkiem wewnętrznym albo uznania przez Komisję Europejską, że zmiany w tych przepisach nie stanowią nowej pomocy publicznej. W związku z powyższym projekt przewiduje w przepisach przejściowych tzw. klauzulę typu standstill, tj. regulację zawieszającą stosowanie ww. zmienianych przepisów.

W projekcie Ustawy zaproponowano długoterminowy harmonogram udzielania wsparcia wytwórcom OZE obejmujący cztery kolejne lata. Osiągnięcie powyższego celu miałoby nastąpić dzięki wprowadzeniu delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia określającego, nie mogące ulec zmniejszeniu ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, które będą mogły zostać sprzedane w drodze aukcji w latach kalendarzowych 2022–2026. Zgodnie z oceną skutków regulacji przedmiotowego projektu harmonogram stworzyłby przewidywalne ramy rozwoju sektora OZE w następnych latach i ma na celu zapewnienie stabilnej perspektywy inwestycyjnej.

W zakresie zmian w Ustawie Prawo energetyczne projekt przewiduje przede wszystkim wyłączenie obowiązku koncesyjnego dla biogazowni rolniczych, w tym pracujących w kogeneracji.

Nowelizacja miałaby obejmować również zmiany dotyczące przepisów Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przewidujących ustalanie w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin zagospodarowania obszarów, na których rozmieszczane będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW oraz ich strefy ochronne. Zdaniem autorów projektu powyższa regulacja poprzez uniemożliwianie rozmieszczenia powyższych urządzeń bez odpowiedniego uwzględnienia w studium danej gminy, a co za tym idzie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, wykazuje ograniczający wpływ na rozwój inwestycji w OZE. Projekt zawiera propozycje podniesienia przedmiotowej granicy 100 kW do 500 kW dla wybranych instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii. Propozycja wyłącza ww. ograniczenie dla wolnostojących urządzeń fotowoltaicznych, o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1000 kW oraz urządzeń fotowoltaicznych innych niż wolnostojące (np. montowanych na dachach).

Zdaniem autorów projektu zaproponowane zmiany mogłyby dodatnio wpłynąć na gospodarkę, stanowiąc tym samym jeden z elementów walki z kryzysem gospodarczym, związanym z pandemią COVID-19.

autorzy: Tomasz Brzeziński, Daria Pajdowska, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.