budowa

Zmiany w przepisach dotyczących decyzji środowiskowych – jak skorzysta na nich inwestor?

Aktualności, Budownictwo, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, Gaz, , , , Możliwość komentowania Zmiany w przepisach dotyczących decyzji środowiskowych – jak skorzysta na nich inwestor? została wyłączona

Od 23 maja 2023 r. w Sejmie procedowany jest rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3304, Ustawa) wraz z autopoprawką przedłożoną w dniu 13 czerwca 2023 r. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu, Ustawa ma stanowić odpowiedź na szereg wątpliwości, które pojawiły się w trakcie prac Międzyresortowego Zespołu do spraw przeglądu uwarunkowań procesów inwestycyjnych w Rzeczypospolitej Polskiej, powołanego w czerwcu 2021 r. Ustawa skupia się przede wszystkim na uporządkowaniu przepisów i wprowadzeniu uproszeń proceduralnych w przypadku prowadzenia inwestycji określonych jako strategiczne, jednak można znaleźć w niej również inne propozycje zmian. Poniżej prezentujemy najważniejsze z nich, zaczynając od ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1094, Ustawa ooś).

Dużą uwagę ustawodawca poświęcił pozycji i roli Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ) w ramach prowadzonych postępowań.  W przypadku przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, w ramach opiniowania projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (mpzp) i studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, planuje się wprowadzenie wiążącego organy gminne wniosku RDOŚ o wydłużenie terminu na wydanie opinii – ze względu na częste wyznaczanie przez organy planistyczne najkrótszego możliwego terminu, w praktyce uniemożliwiającego zaopiniowanie przedstawionej dokumentacji. Tym samym RDOŚ uzyskają istotny wpływ na procedury planistyczne, doprowadzając w praktyce do ich wydłużenia. W konsekwencji organy będą miały więcej okazji na kompleksowe zapoznanie się z przedstawionymi dokumentami.

W kontekście próby lokowania inwestycji na obszarach chronionych będących parkami krajobrazowymi lub obszarami chronionego krajobrazu, objętych zakazem realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, planuje się umożliwienie inwestorowi podejmowania działań na takim obszarze, ale będzie on musiał udowodnić RDOŚ, że jego inwestycja nie będzie wywierała negatywnego wpływu na przyrodę i ochronę krajobrazu. RDOŚ, jako organ opiniujący wniosek inwestora, uzyska w takich przypadkach wpływ na decyzję organu wydającego decyzję środowiskową. Negatywne zaopiniowanie wniosku inwestora przez RDOŚ będzie bowiem oznaczało jego oddalenie. W obecnym stanie prawnym opinie RDOŚ nie są w tym zakresie bezwzględnie wiążące.

Z kolei w przypadku planu ulokowania przedsięwzięć na terenach objętych już istniejącymi mpzp organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach będzie musiał przeprowadzić dodatkową analizę zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami mpzp. Obowiązek ten będzie dotyczył również inwestycji górniczych. Negatywna weryfikacja będzie powodowała po stronie organu obowiązek odmówienia zgody na realizację przedsięwzięcia. Obowiązek nie będzie jednak dotyczył wybranych Inwestycji strategicznych, których lista zostanie włączona w treść przepisu z art. 59a ust. 4 Ustawy ooś. Wśród nich należy wymienić m.in. strategiczne inwestycje w sektorze naftowym.

Projektodawca postanowił też uzupełnić art. 39 ust. 2 Ustawy ooś o obowiązek dołączania do udostępnianej publicznie dokumentacji sprawy prognoz oddziaływania na środowisko w sytuacjach, w których prowadzona jest strategiczna ocena oddziaływania na środowisko. Tym samym prognozy oddziaływania na środowisko staną się w powyższych przypadkach materiałem przekazywanym obywatelom do wglądu w ramach wyłożenia dokumentacji. Organ będzie mógł jednocześnie odstąpić w wymienionych enumeratywnie przypadkach od przygotowania takiej oceny, jeżeli po konsultacji z odpowiednimi organami zostanie stwierdzone, że realizacja postanowień takiego dokumentu albo jego zmiana nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko.

Wśród innych zmian wpływających na pracę RDOŚ należy wymienić również możliwość przekazania sprawy przez jeden organ do innego RDOŚ, mniej obciążonego w danym momencie pracą. Uprawnienie będzie jednak dotyczyło jedynie inwestycji strategicznych oraz z zakresu bezpieczeństwa i obronności państwa, a przeniesienie sprawy nastąpi na mocy postanowienia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Wraz z uprawnieniami RDOŚ, zmianie ulegnie także katalog obowiązków inwestora:

  • w karcie informacyjnej przedsięwzięcia wymagane będzie zamieszczenie nie tylko informacji o pokryciu nieruchomości szatą roślinną, ale także informacji o dziko występujących na nieruchomości zwierzętach;
  • inwestor wnioskujący o wydanie decyzji środowiskowej będzie zobowiązany przedstawić opis wariantów przedsięwzięcia, uwzględniający szczególne cechy przedsięwzięcia lub jego oddziaływania na środowisko, ze wskazaniem wariantu wybranego do realizacji, racjonalnego wariantu alternatywnego oraz racjonalnego wariantu najkorzystniejszego dla środowiska. Inwestor nie musi przy tym wybrać wariantu najkorzystniejszego dla środowiska;
  • inwestor planujący inwestycję liniową celu publicznego, inwestycję celu publicznego z zakresu łączności publicznej o nieliniowym charakterze lub inwestycję celu publicznego o nieliniowym charakterze związaną z ochroną ludności przed powodzią i suszą, która będzie przebiegała przez obszar parku narodowego lub rezerwatu przyrody, będzie musiał zawrzeć we wniosku dane pozwalające na ustalenie braku rozwiązań alternatywnych wobec takiego przebiegu inwestycji;
  • na żądanie organu inwestor będzie musiał przygotować analizę porealizacyjną przedsięwzięcia. Organ będzie miał 30 dni na jej weryfikację i ocenę, czy inwestycję przeprowadzono zgodnie z decyzją środowiskową.

Przewiduje się również dalsze uproszczenia dla wniosku o wydanie decyzji środowiskowej, ograniczając ilość wymaganej do dostarczenia dokumentacji. Tytułem przykładu, wprowadzono wyłączenie od obowiązku dostarczenia wypisu i wyrysu z mpzp lub informacji o planie zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dla inwestycji strategicznych.

Do Ustawy ooś zostanie ponadto dodany dział Va, wdrażający regulacje implementujące art. 2 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tekst jednolity) (Dz. U. UE. L. z 2012 r. Nr 26, str. 1 z późn. zm., Dyrektywa). Zgodnie z ww. art. 2 ust. 4 Dyrektywy, państwo członkowskie może zwolnić dane przedsięwzięcie z zastosowania jej przepisów w przypadku, gdy ich stosowanie miałoby niekorzystny wpływ na cele przedsięwzięcia, pod warunkiem spełnienia celów Dyrektywy. Zwolnienie może objąć przede wszystkim inwestycję strategiczną, których katalog zaproponowano w nowym art. 59a ust. 4 Ustawy ooś. Będą to m.in. inwestycje w zakresie sieci przesyłowej lub polegające na poszukiwaniu i wydobywaniu węglowodorów ze złoża, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 633).

Wreszcie przewiduje się zmiany w postępowaniu w przedmiocie transgranicznego oddziaływania na środowisko. Ma ono być prowadzone tylko w ramach oceny oddziaływania na środowisko na etapie postępowania zmierzającego do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub etapie postępowania zmierzającego do wydania jednego z wyliczonych w art. 104 Ustawy ooś zezwoleń inwestycyjnych. Ma to na celu eliminację postępowań uznanych za zbędne.

Rozszerzeniu ulegnie również katalog działań, za które właściwe organy mogą nałożyć administracyjną karę pieniężną. Ta będzie nakładana dodatkowo w przypadku niesporządzenia analizy porealizacyjnej na żądanie organu, nieprzeprowadzenia kompensacji przyrodniczej lub niewdrożenia środków zapobiegawczych przeciwko oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, czy też w przypadku niestosowania się do wymogów w zakresie ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko.

Wśród zmian w dalszych ustawach należy wyróżnić kilka szczególnych przykładów:

  • w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) przewiduje się jedną, kluczową zmianę, wyłączającą Skarb Państwa (SP) z obowiązku udzielenia gwarancji zapłaty w ramach prowadzonych postępowań. Zdaniem ustawodawcy za zwolnieniem SP działającego jako inwestor z obowiązku udzielania gwarancji zapłaty przemawia niewątpliwie fakt, że ryzyko nieotrzymania wynagrodzenia przez wykonawcę nie istnieje, gdyż SP nie może upaść. Zwolnienie nie będzie ponadto generowało po stronie SP kosztów polegających na uzyskaniu stosownej gwarancji bankowej;
  • w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2556 z późn. zm.) przewiduje się jedną zmianę, polegającą na wprowadzeniu do wyliczenia w art. 73 ust. 1, dotyczącego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, obowiązku uwzględnienia przy tworzeniu tego dokumentu strategicznych map hałasu. Planuje się zachowanie tego postanowienia również w przypadku zastąpienia studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego planami ogólnymi;
  • w przypadku ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 977) planuje się wzmocnienie roli decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w procedurach oceny i konsultacji planowanych inwestycji. Zgodnie z nowym ust. 2a do art. 52 ww. ustawy, organ wydający decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego dokonuje analizy w zakresie obowiązku dołączenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach do wniosku inwestora, a w przypadku stwierdzenia zasadności dołączenia tej decyzji do wniosku zobowiązuje wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. RDOŚ będą z kolei mogły odmówić uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji na terenie form ochrony przyrody, jeśli do wniosku o uzgodnienie nie zostanie załączona decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach;
  • z kolei w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 916 z późn. zm.) planuje się odstąpienie od 10-letniej ważności planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na rzecz nieograniczonej w czasie ważności tych planów. Ponadto Ustawa zakłada dodanie możliwości zezwolenia (odpowiednio w drodze decyzji ministra właściwego do spraw środowiska albo GDOŚ) na odstępstwo od zakazu budowania na obszarze parków narodowych i rezerwatów przyrody dla inwestycji mających na celu ochronę ludności przed powodzią i suszą;
  • dzięki zmianom w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2625 z późn. zm.) Wody Polskie uzyskają możliwość nabywania w imieniu i na rzecz SP nieruchomości, urządzeń wodnych lub ich części, które będą służyć do realizacji zadań określonych w przepisach ww. ustawy.

Przypominamy, że Ustawa znajduje się wciąż na etapie procedury ustawodawczej, zatem jej treść może ulec zmianie.

Autor: Tomasz Siedlecki, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Nowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie

Aktualności, Gaz, , , , , , , Możliwość komentowania Nowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie została wyłączona

Minister Klimatu i Środowiska skierował do konsultacji publicznych projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (31). Rozporządzenie techniczne określa szczegółowe wymagania dla budowy i usytuowania gazociągów, dzięki czemu przyczynia się do bezpieczeństwa mienia i osób znajdujących się w okolicy gazociągów. Dzięki określeniu szczegółowych wymagań technicznych projekt rozporządzenia przyczynia się również do sprawnego funkcjonowania sieci gazowej, bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego do odbiorców jak również do ograniczenia wpływu sieci gazowej na środowisko naturalne, w tym ogranicza zjawisko ucieczki emisji metanu.

Celem proponowanej regulacji jest stworzenie przejrzystej sytuacji prawnej, obejmującej obecny stan wiedzy technicznej, podnoszącej bezpieczeństwo techniczne, ochronę ludzi, mienia i środowiska, niezawodność dostaw gazu ziemnego do odbiorców oraz dostosowanie do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami w stopniu, w jakim jest to możliwe.

W stosunku do rozporządzenia z 2013 r., wprowadzone zmiany i uzupełnienia dotyczą dostosowania przepisów prawa do obecnie obowiązującej wiedzy technicznej i do obecnie dostępnych technologii wykorzystywanych przy projektowaniu i budowie sieci gazowych.

Poniżej przedstawiono najważniejsze modyfikacje względem rozwiązań obowiązujących.

I. Określenie nowych materiałów (tworzywa sztuczne, materiały kompozytowe), z jakich można budować sieci gazowe

W projekcie rozporządzenia proponuje się, aby gazociągi z tworzyw sztucznych i gazociągi kompozytowe były wykonywane z rur i armatury przeznaczonych do transportu gazu, zgodnie z aktualnym poziomem wiedzy i najlepszą praktyką określonymi Polskimi Normami lub innymi normami lub wytycznymi wydawanymi przez krajowe lub międzynarodowe organizacje branżowe. Jednocześnie wskazuje się, że w gazociągach wykonanych z tworzyw sztucznych ciśnienie krytyczne szybkiej propagacji pęknięć, z uwzględnieniem minimalnej temperatury ich pracy, nie powinno być mniejsze niż 1,5 maksymalnego ciśnienia roboczego (MOP).

Proponowana regulacja zakłada także, że elementy gazociągów z tworzyw sztucznych i kompozytowych, między sobą, powinny być łączone ze sobą według technologii określonej przez projektanta. Projektant określałby również wymagania dla połączeń: elementów z różnych tworzyw sztucznych, elementów z tworzyw sztucznych z elementami stalowymi a także elementów kompozytowych z elementami stalowymi. Takie obowiązki spoczywające na projektancie wynikałyby z faktu, że w obecnym stanie, technologia wykonywania ww. połączeń nie została określona w Polskich Normach lub innych normach lub wytycznych wydawanych przez krajowe lub międzynarodowe organizacje branżowe.

II. Wprowadzenie pojęcia pasów eksploatacyjnych i określenie ich szerokości dla poszczególnych gazociągów w celu ułatwienia operatorom sieci gazowych przeprowadzania czynności eksploatacyjnych na gazociągu

Projekt wprowadza definicję legalną pojęcia „pas eksploatacyjny”. Ma nim być obszar wyznaczony przez operatora sieci gazowej po obu stronach osi gazociągu, z którego operator sieci gazowej może korzystać na potrzeby czynności eksploatacyjnych gazociągu oraz towarzyszącej infrastruktury technicznej. Zaproponowano, aby szerokość pasa eksploatacyjnego wynosiła dla gazociągów o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP):

  • do 1,6 MPa włącznie – nie więcej niż szerokość strefy kontrolowanej;
  • powyżej 1,6 MPa i średnicy nominalnej do DN 150 włącznie – nie więcej niż 4,0m;
  • powyżej 1,6 MPa i średnicy nominalnej powyżej DN 150 – nie więcej niż 6,0m.

Jednocześnie w uzasadnionych wiedzą techniczną i dobrymi praktykami przypadkach dopuszczalne byłoby zwiększenie  szerokości w celu zapewnienia dostępu do towarzyszącej infrastruktury technicznej, przy czym nie mogłaby ona przekraczać szerokości strefy kontrolnej.

III. Określenie odległości pomiędzy gazociągiem a elektrownią wiatrową oraz doprecyzowanie wymogów dotyczących odległości gazociągów o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 10 MPa od budynków

W projekcie zaproponowano, żeby odległość gazociągu o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 1,6 MPa od elektrowni wiatrowej, mierzona pomiędzy osią gazociągu a zewnętrznym obrysem fundamentu tej elektrowni od strony gazociągu, nie mogła być mniejsza niż połowa szerokości strefy kontrolowanej gazociągu, jednak nie mniejsza niż 10 m.

Z kolei odległość mierzona pomiędzy osią gazociągu stalowego oraz gazociągu kompozytowego, o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) większym niż 0,5 MPa do 10 MPa włącznie, a budynkiem nie mogłaby być mniejsza niż:

  • połowa szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do pierwszej klasy lokalizacji,
  • dwukrotność połowy szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do drugiej klasy lokalizacji,
  • trzykrotność połowy szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do trzeciej klasy lokalizacji

– na którym usytuowany jest budynek.

Jednocześnie proponuje się, aby odległość mierzona pomiędzy osią gazociągu stalowego oraz gazociągu kompozytowego, o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 10 MPa, a budynkiem nie mogłaby być mniejsza niż trzykrotność połowy szerokości strefy kontrolowanej gazociągu, bez względu na klasę lokalizacji.

IV. Doprecyzowanie przepisów dotyczących przeprowadzania prób wytrzymałości i szczelności gazociągów

Projektowane przepisy określają, że każdy gazociąg przez oddaniem do użytkowania powinien być poddany próbom wytrzymałości i próbie szczelności. Rodzaj próby szczelności i wytrzymałości jest uzależniony od maksymalnego ciśnienia roboczego gazociągu, klasy lokalizacji gazociągu i średnicy nominalnej gazociągu. W rozporządzeniu doprecyzowano przepisy dotyczące minimalnych wartości ciśnień prób oraz przepisy w zakresie naprężeń obwodowych w zależności od rodzaju próby. W rozporządzeniu, wskazano, że wymagania i parametry próby ciśnieniowej dla gazociągów z tworzyw sztucznych o maksymalnym ciśnieniu roboczym powyżej 1,0 MPa oraz dla gazociągów kompozytowych określa się zgodnie z aktualnym poziomem wiedzy i najlepszą praktyką, ze względu na brak takich wymagań w Polskich Normach. Proponuje się, aby gazociąg, który nie został przekazany do użytkowania w okresie 6 miesięcy od wykonania prób ciśnieniowych, zostać ponownie poddany próbie szczelności. Wyjątkiem od tej zasady byłby jedynie gazociąg wypełniony powietrzem, gazem lub gazem obojętnym pod ciśnieniem co najmniej 0,1 MPa lub gazociąg niskiego ciśnienia pod ciśnieniem roboczym.

V. Doprecyzowanie klasyfikacji stacji gazowych ze względu na ciśnienie robocze

Projekt kontynuuje podział stacji gazowych pod względem kryterium maksymalnego ciśnienia roboczego (MOP) na wejściu do stacji. Sam podział różni się jednak od obecnego tym, że uwzględnione zostały także stacje niskiego ciśnienia.

Według nowego podziału stacje gazowe dzieliłyby się na stacje:

  • niskiego ciśnienia – dla ciśnienia do 10 kPa włącznie;
  • średniego ciśnienia – dla ciśnienia od 10 kPa do 0,5 MPa włącznie;
  • podwyższonego średniego ciśnienia – dla ciśnienia powyżej 0,5 MPa do 1,6 MPa włącznie;
  • wysokiego ciśnienia – dla ciśnienia większego od 1,6 MPa.

VI. Dopuszczenie możliwości stosowania urządzeń do zagospodarowania energii odpadowej na potrzeby produkcji energii elektrycznej na stacjach gazowych

W przeciwieństwie do obecnych regulacji, projektowane rozporządzenie umożliwia stosowanie na stacji gazowej urządzeń do zagospodarowania energią odpadową na potrzeby produkcji energii elektrycznej. Na stacji gazowej dopuszczalne byłoby instalowanie systemów odzysku energii powstającej w trakcie procesu redukcji ciśnienia oraz urządzeń wytwarzających energię elektryczną przy wykorzystaniu energii kinetycznej przepływającego gazu, pod warunkiem zachowania wymagań systemu ciśnieniowego bezpieczeństwa.

Jako że projekt znajduje się obecnie w fazie konsultacji publicznych, jego ostateczny kształt może jeszcze ulec zmianie. Opinie w tej sprawie będzie trwało do 16 czerwca 2021 r.

Autor: Marcel Krzanowski, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.