energia jądrowa

Projekt nowelizacji specustawy jądrowej oraz prawa atomowego

2021-08-06Aktualności, Atomelektrownia atomowa, elektrownia jądrowa, ene, energia jądrowa, energy, nuclear energy, polska elektrownia atomowa, polska elektrownia jądrowa, prawo atomowa, prawo energetyczne, projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw, rada ministrów, senat, specustawa jądrowa, strategia atomowa, Strategia i polityka w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Rzeczpospolitej Polskiej, zmiana prawaMożliwość komentowania została wyłączona

Zgodnie z aktualnymi planami, sprawiedliwa transformacja energetyczna i obranie kierunku zeroemisyjnego systemu energetycznego w Polsce ma odbyć się z wykorzystaniem energetyki jądrowej. Konkretne plany budowy oraz oddania do eksploatacji elektrowni jądrowych w Polsce zostały przedstawione zarówno w aktualizacji Programu polskiej energetyki jądrowej, jak i w Polityce energetycznej Polski do 2040 r. Według przyjętego przez Radę Ministrów harmonogramu budowa pierwszej polskiej elektrowni jądrowej rozpocznie się w 2026 r., w 2033 r. uruchomiony zostanie pierwszy blok elektrowni jądrowej o mocy około 1-1,6 GW, a kolejne bloki będą wdrażane co 2-3 lata, przy czym cały program jądrowy zakłada budowę 6 bloków jądrowych.

Z tego względu ustawodawca uznał, że należy skonstruować dogodne dla rozwoju energetyki jądrowej warunki prawne, które pozwolą na usprawnienie procesu inwestycyjnego związanego z budową obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. Niedawno informowaliśmy o przekazaniu do konsultacji publicznych projektu Strategii i polityki w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Rzeczypospolitej Polskiej. Równolegle w wykazie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw (numer w wykazie: UD200). W ramach projektu planowane jest wprowadzenie zmian do szeregu ustaw, przede wszystkim do ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (specustawa jądrowa) oraz do ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe.

Zmiany w specustawie jądrowej

W specustawie jądrowej planuje się przede wszystkim zmienić definicję „inwestycji towarzyszącej”. Pojęcie to ma zostać poszerzone o inwestycje niezbędne do:

prowadzenia pomiarów, badań lub innych prac niezbędnych do sporządzenia wstępnego raportu lokalizacyjnego,
prowadzenia pomiarów, badań lub innych prac niezbędnych do sporządzenia wstępnego raportu bezpieczeństwa składowiska odpadów promieniotwórczych,
prowadzenia pomiarów, badań lub innych prac niezbędnych do sporządzenia dla obiektu energetyki jądrowej raportu lokalizacyjnego,
prowadzenia badań lub innych prac zmierzających do sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Dzięki takiej zmianie zakresu znaczeniowego „inwestycji towarzyszącej”, cały proces inwestycyjny, z uwzględnieniem wymienionych wyżej etapów, zostanie przyspieszony.

W celu przygotowania inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, inwestor musi złożyć wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji do właściwego miejscowo wojewody. W aktualnym stanie prawnym inwestor nie może uzyskać odpowiedniej decyzji, jeśli nie spełnia następujących kryteriów:

posiadanie siedziby w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
wykazanie, że sam inwestor lub podmiot powiązany z nim kapitałowo, w ciągu ostatnich 10 lat prowadził przynajmniej przez 1 rok eksploatację bloków energetycznych o łącznej mocy zainstalowanej wynoszącej co najmniej 1000 MWe, w tym przynajmniej jednego bloku energetycznego o mocy zainstalowanej wynoszącej co najmniej 200 MWe.

Biorąc pod uwagę znaczenie rozwoju energetyki jądrowej, projektodawca proponuje rozszerzyć krąg potencjalnych inwestorów i wyłączyć obowiązek spełniania wymienionych warunków.

Niezwykle istotnym etapem procesu licencjonowania elektrowni jądrowej jest wydanie decyzji zasadniczej. W tym akcie państwo wyraża aprobatę dla budowy konkretnej elektrowni jądrowej, przy uwzględnieniu bezpieczeństwa państwa czy spójności inicjatywy z polityką energetyczną. Mimo tak kluczowej roli decyzji zasadniczej, inwestor ubiega się o jej wydanie dopiero po uzyskaniu decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji. Według projektodawcy jest to niekorzystne zarówno dla inwestora, który w ciągu całej procedury inwestycyjnej podejmuje duże ryzyko, jak i dla państwa. Zgodnie z zamiarem projektodawcy wydanie decyzji zasadniczej zostanie przesunięte na początkowy etap procesu – akt będzie załączany do wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji. Oprócz tego w zakresie przepisów dotyczących decyzji zasadniczej, planuje się inne zmiany, które mają na celu udoskonalenie procesu inwestycyjnego, m.in.:

uczynienie decyzji zasadniczej aktem o charakterze uznaniowym,
uchylenie szczególnych kryteriów, które musi spełniać inwestor, aby decyzja została wydana (analogicznie do decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji),
określenie kryteriów, które organ bierze pod uwagę przy wydawaniu decyzji zasadniczej,
wymienienie obligatoryjnych elementów decyzji zasadniczej,
nadanie decyzji zasadniczej rygoru natychmiastowej wykonalności.

Jako że według projektodawcy inwestorzy w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej ze względu na konieczność rozwoju energetyki jądrowej powinni być traktowani preferencyjnie, w projekcie planuje się nałożenie na organy administracji publicznej i inne podmioty nowych obowiązków względem inwestorów. Tym samym organy administracji publicznej, jednostki przez nie nadzorowane, spółki prawa handlowego będące państwowymi osobami prawnymi oraz podmioty gospodarujące nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa będą nieodpłatnie udostępniać inwestorom informacje i dane, które są konieczne dla wykonywania zadań związanych z realizacją inwestycji w zakresie obiektu energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących.

Według obecnie obowiązujących przepisów do gruntów, które są objęte decyzją o ustalenie lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Biorąc jednak pod uwagę fakt, iż badania środowiskowe i lokalizacyjne oraz inwestycje towarzyszące są ściśle powiązane z procesem budowy elektrowni jądrowej, postanowiono, że do nieruchomości z nimi związanych również nie powinno stosować się rygorów z ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

Zmiany w Prawie Atomowym

Proponowane w projekcie rozwiązanie dotyczą również ustawy Prawo Atomowe, w której reguluje się wykorzystanie energii atomowej. Przede wszystkim projektowane zmiany obejmują doprecyzowanie uregulowań związanych z etapami budowy i rozruchu obiektu jądrowego w celu usunięcia ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych. Zaproponowano m.in. wymienienie rodzajów robót budowlanych dotyczących obiektów jądrowych, które nie wymagają zezwolenia Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki czy uregulowanie kwestii związanych z przeprowadzeniem testów przedeksploatacyjnych systemów, elementów konstrukcji i wyposażenia obiektu jądrowego.

Projektodawca zwrócił też uwagę na to, że według obowiązujących obecnie przepisów blok elektrowni jądrowej po przeprowadzenia rozruchu jądrowego, nawet w przypadku pozytywnych wyników testów rozruchowych, jest wyłączony z użytkowania do momentu wydania pozwolenia na eksploatację. Aby temu zapobiec, do czasu określonego w zezwoleniu na rozruch obiektu, eksploatacja obiektu jądrowego będzie mogła być prowadzona na podstawie zezwolenia na rozruch oraz zatwierdzonego przez Prezesa PAA raportu z rozruchu obiektu jądrowego.

Kolejna istotna zmiana ma pozwolić na doprecyzowanie przepisów dotyczących obszaru ograniczonego użytkowania. Obszar ten obejmuje teren wokół obiektu jądrowego. Projektowane przepisy mają zapewnić adekwatność powierzchni tego obszaru do faktycznych potrzeb wynikających z eksploatacji danego obiektu jądrowego oraz uniknięcie wprowadzania nieuzasadnionych ograniczeń w użytkowaniu terenu dla okolicznej ludności lub podmiotów gospodarczych.

Autorka: Julia Fischer, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Konsultacje w sprawie planu rozwoju energetyki jądrowej

2021-07-29Aktualności, Atom, Energetykaatom, B+R, badania, elektrownia jądrowa, energia atomowa, energia jądrowa, konsultacje publiczne, Minister Klimatu i Środowiska, ochrona radiologiczna, opracowanie, Państwowa Agencja Atomistyki, prawo międzynarodowe, rada ministrów, rozwój, Rzeczpospolita Polska, Strategia i polityka w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Rzeczpospolitej Polskiej, strategia rządu, system energetyczny, zielona transformacjaMożliwość komentowania została wyłączona

Do 3 sierpnia 2021 r. potrwają konsultacje publiczne do projektu Strategii i polityki w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Rzeczypospolitej Polskiej. W projekcie określono główne cele i kierunki w obrębie zwiększenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Ponadto, opisano aktualny stan krajowej infrastruktury oraz zasady bezpieczeństwa, a także omówiono uwarunkowania prawne, stanowiące ramy projektowanych działań.

Cele i kierunki Strategii

Nadrzędnym celem Strategii jest zapewnienie ochrony ludzi i środowiska naturalnego przed szkodliwymi skutkami działania promieniowania jonizującego, jak również podniesienie poziomu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej RP. Główny cel dokumentu został uzupełniony o cztery poniższe cele szczegółowe:

rozwój krajowego systemu regulacyjnego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;
rozwój systemu monitoringu radiacyjnego kraju;
wzmocnienie krajowych kompetencji w obszarze bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;
zwiększanie potencjału badawczego oraz świadomości społecznej w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Kierunki wskazane w projekcie dotyczą systemowych rozwiązań organizacyjnych, regulacyjnych, nadzorczych, kompetencyjnych oraz technologicznych, mających na celu spełnienie wysokich standardów bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Wśród kierunków opisanych w dokumencie zawarto m.in.:

wzmacnianie bezpieczeństwa obiektów jądrowych oraz składowisk odpadów promieniotwórczych;
zapewnienie bezpieczeństwa pracowników i osób z ogółu ludności narażonych na promieniowanie jonizujące;
rozwijanie systemu oceny sytuacji radiacyjnej kraju oraz usprawnianie reagowania na zdarzenia radiacyjne;
wzmacnianie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w wymiarze międzynarodowym;
rozwój kompetencji oraz kształcenie kadr w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;
doskonalenie systemów koordynacji, nadzoru i kontroli regulacyjnej nad zastosowaniami promieniowania jonizującego;
działania badawcze na rzecz rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Uwarunkowania prawa międzynarodowego

Jednym z istotnych elementów projektu Strategii jest opis prawnych uwarunkowań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. W dokumencie, poza ustawodawstwem krajowym wskazano także na uwarunkowania wynikające z prawa międzynarodowego, jako na ramy prawne bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Krajowy system prawny w omawianym zakresie, w znacznej mierze ukształtował się pod wpływem członkostwa RP w Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej oraz w konsekwencji konieczności respektowania aktów stanowionych przez Wspólnotę. W projekcie Strategii, poza powyższym za zasadne uznano uwzględnienie również zaleceń Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej oraz Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Organów Nadzoru Instalacji Jądrowych (WENRA). Ponadto, w dokumencie wskazano jako istotne członkostwo Polski w Agencji Energii Jądrowej przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (NEA OECD), z uwagi, iż umożliwia ono korzystanie z praktyk innych państw o większym doświadczeniu w przedmiotowej dziedzinie.

Zgodnie z projektem, RP jest aktywnym uczestnikiem międzynarodowego systemu prawnego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, zaangażowanym w jego powstawanie. Umowy międzynarodowe, o które system ten jest oparty, obejmują współpracę międzynarodową i wymianę informacji w przypadku awarii jądrowej lub zagrożenia radiologicznego, monitoringu radiacyjnego środowiska, bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, bezpiecznego postępowania z wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi, ochrony fizycznej materiałów jądrowych i obiektów jądrowych, zabezpieczeń materiałów jądrowych, kontroli technologii jądrowych, a także odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową.

W kwestii uwarunkowań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej wynikających z prawa międzynarodowego wskazano ponadto na dyrektywy przyjęte na podstawie Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Traktatu Euratom) oraz rozporządzenia Wspólnot Europejskich.

Aktualny stan bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej

Zgodnie z projektem Strategii, opis aktualnego stanu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w RP stanowi jeden z punktów wyjścia dla określenia kierunków działań, mających na celu rozwój bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Wśród opisywanych w dokumencie elementów, mających wpływ na stan bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej wskazano m.in.:

− wykorzystywaną obecnie krajową infrastrukturę jądrową oraz prowadzone na terytorium RP działalności związane z narażeniem na promieniowanie jonizujące;

− działania podmiotu prowadzącego działalność związaną z narażeniem na promieniowanie jonizujące, zapewniające wysoki poziom bezpieczeństwa, podejmowane w oparciu o wymagania regulacyjne adresowane do tego podmiotu;

− prace badawczo-rozwojowe w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, a także prowadzona w odniesieniu do tych zagadnień działalność edukacyjna;

− współpracę międzynarodową w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Projekt Strategii to pierwszy dokument tego rodzaju w Polsce, a opracowanie Strategii stanowi obowiązek Ministra właściwego do spraw klimatu, wynikający z ustawy Prawo Atomowe.

Autorka: Daria Pajdowska, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Polityka energetyczna Polski 2040

2018-11-23Aktualności, Energetykaenergetyka w polsce, energia jądrowa, gaz ziemny, pep2040, polityka energetyczna polski 2040, polska energetyczna, rozwój ozeMożliwość komentowania została wyłączona

Ministerstwo Energii przedłożyło dziś do konsultacji projekt Polityki energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040). W Polityce przedstawiono 8 kierunków rozwoju polskiej energetyki:

optymalne wykorzystanie własnych zasobów energetycznych,
rozbudowa infrastruktury wytwórczej i sieciowej energii elektrycznej,
dywersyfikacja dostaw gazu i ropy oraz rozbudowa infrastruktury sieciowej,
rozwój rynków energii,
wdrożenie energetyki jądrowej,
rozwój odnawialnych źródeł energii,
rozwój ciepłownictwa i kogeneracji,
poprawa efektywności energetycznej gospodarki.

PEP2040 w ramach każdego kierunku wskazuje działania, które powinny być zrealizowane, oraz odpowiedzialne za nie jednostki. Poniżej przedstawiono krótkie omówienie wybranych zagadnień przedstawionych ramach każdego z wyżej wymienionych kierunków.

Optymalne wykorzystanie własnych zasobów energetycznych

W zakresie wykorzystania własnych zasobów energetycznych, PEP2040 zaznacza, że potrzeba dywersyfikacji struktury wytwarzania energii elektrycznej będzie przyczyniać się do zmniejszenia roli węgla w bilansie energetycznym kraju, jednak bezwzględne (ilościowo) wykorzystanie tego surowca przez energetykę zawodową w perspektywie najbliższych kilkunastu lat nie ulegnie znaczącym zmianom. Przy tym należy ograniczyć import węgla kamiennego do Polski i oprzeć się na wykorzystaniu zasobów krajowych, przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności cen. Racjonalność wydobycia i wykorzystania węgla kamiennego ma być zapewniona m.in. przez zapewnienie rentowności sektora górnictwa, w szczególności poprzez optymalizację kosztów jego funkcjonowania czy zmiany w systemie sprzedaży węgla powodujące wzrost efektywności struktury sprzedaży i zastosowanie nowych technologii. PEP2040 akcentuje również racjonalną gospodarkę otwartych złóż i otwierania nowych złóż, racjonalną dystrybucję surowca, wykorzystanie lub sprzedaż ubocznych produktów wydobycia (metanu, wodoru, kopalin) oraz innowacji w wydobyciu i wykorzystaniu surowca.

W przypadku węgla brunatnego wskazano, że dokończona zostanie eksploatacja otwartych złóż. Za perspektywiczne uznano złoża Złoczew oraz Ościsłowo, a w dalszej kolejności Gubin. Dla zagospodarowania nowych złóż kluczową rolę odegrać ma rozwój nowych technologii, w szczególności wykorzystanie syngazu.

Oczekuje się również wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny, który oprócz tradycyjnych metod jego pozyskiwania, wydobywany ma być także za pomocą metod niekonwencjonalnych, tj. z pokładów węglowych (odmetanowanie), choć nadal głównym sposobem pokrycia tego zapotrzebowania będzie import.

Rozbudowa infrastruktury sieciowej i wytwórczej energii elektrycznej

Jak wskazuje PEP2040, w najbliższych kilkunastu latach (zwłaszcza po 2029 r.) z systemu wycofana zostanie znaczna część obecnie eksploatowanych jednostek wytwórczych, przewyższająca ilość mocy będących aktualnie w budowie. Sposób rozbudowy systemu będzie musiał sprostać wyzwaniom takim jak: polityka klimatyczno-energetyczna Unii Europejskiej, inne zobowiązania międzynarodowe oraz wdrażanie gospodarki niskoemisyjnej, ograniczona dostępność surowców kopalnych oraz potrzeba dywersyfikacji struktury wytwarzania energii czy zaburzenia i zmiany na rynku OZE.

W Polityce założono między innymi, że:

Polska będzie dążyć do zapewnienia możliwości pokrycia zapotrzebowania na moc własnymi surowcami i źródłami, z uwzględnieniem możliwości wymiany transgranicznej,
wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną zostanie pokryty przez źródła inne niż konwencjonalne elektrownie węglowe,
rozbudowę stabilnych mocy wytwórczych zapewni wdrożenie rynku mocy. Na podstawie analiz bilansowych oraz prognoz rozwoju rynku, na dwa lata przed ostatnią aukcją główną rynku mocy (2024 r.) Minister Energii podejmie decyzję czy wymagana jest kontynuacja funkcjonowania rynku mocy,
rozwój technologii magazynowania energii (w tym rozwój elektromobilności) będzie mieć kluczowe znaczenie dla zmiany kształtu rynku energii, w szczególności dla roli OZE w bilansie elektroenergetycznym,
ograniczenie emisji zanieczyszczeń z sektora elektroenergetycznego będzie następować poprzez modernizację jednostek wytwórczych energii elektrycznej, wdrożenie energetyki jądrowej, wykorzystanie OZE i poprawę efektywności energetycznej,
roczne zużycie węgla kamiennego w energetyce zawodowej nie będzie zwiększane, ale ze względu na wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną zmieni się udział węgla w strukturze. Łączny udział węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej będzie kształtował się na poziomie ok. 60% w 2030 r.,
inwestycje w nowe bloki węglowe podejmowane po 2025 r. będą oparte o wytwarzanie w skojarzeniu lub inną technologię spełniającą standard emisyjny na poziomie 450 kg CO2 na MWh wytworzonej energii,
2033 r. uruchomiony zostanie w Polsce pierwszy blok pierwszej elektrowni jądrowej (o mocy ok. 1-1,5 GW). W latach 2033-2039 r. zbudowane zostaną 4 bloki jądrowe o całkowitej mocy ok. 4-6 GW, dwa kolejne w latach 2041 i 2043.

W Polityce określono również dokładne cele w zakresie rozwoju infrastruktury sieciowej. Wskazano między innymi, że do 2025 r. wskaźniki jakości dostaw energii tj. czas i częstość trwania przerw w dostawach (SAIDI, SAIFI) powinny osiągnąć poziom średniej w UE, zaś 85% umów przyłączeniowych powinno być realizowanych w 6 miesięcy, a w perspektywie 2022 r. ustalono stopień odtworzenia infrastruktury na poziomie ok. 1,4% rocznie

Dywersyfikacja dostaw ropy i rozbudowa infrastruktury sieciowej

Obowiązujący kontrakt jamalski skończy się w 2022 r., dlatego działania mające na celu realną dywersyfikację dostaw muszą zostać zrealizowane przed rozpoczęciem roku gazowego 2022/2023. Dalsza dywersyfikacja kierunków i źródeł dostaw gazu odbywać się będzie poprzez realizację dwóch kluczowych projektów – (I) budowę Bramy Północnej (budowa połączeń Norwegia-Dania (Nordic Pipe – Tie-in), Dania-Polska (Baltic Pipe) oraz rozbudowa duńskiego systemu przesyłowego oraz rozbudowa terminalu LNG) oraz (II) rozbudowę połączeń z państwami sąsiadującymi (Słowacją, Litwą, Czechami, Ukrainą).

Rozbudowa krajowego systemu przesyłowego gazu w perspektywie najbliższych lat (do 2022 r., z perspektywą 2027 r.) skupić się ma na rozwoju sieci w zachodniej, południowej i południowo-wschodniej części Polski (od Świnoujścia do połączeń z Czechami, Słowacją, Ukrainą) oraz w północno-wschodniej części Polski. Drugim elementem rozwoju sieci krajowej jest rozbudowa w zakresie dystrybucji. Aktualnie Polska jest zgazyfikowana w 58%, celem na 2022 r. jest zapewnienie dostępu do gazu w 61% gmin

W zakresie ropy naftowej, aby zapewnić techniczne możliwości zróżnicowania źródeł dostaw tego surowca (tym samym zróżnicowanej gatunkowo) do krajowych rafinerii konieczna jest rozbudowa naziemnej infrastruktury magazynowej. Najistotniejszym zadaniem w tym zakresie jest zwiększenie aktualnej zdolności magazynowej bazy w Górkach Zachodnich (koło Gdańska) oraz rozbudowa Terminala Naftowego w Gdańsku. W planach operatora (PERN S.A.) uwzględniono rozbudowę tych pojemności łącznie o 0,55 mln m3, do poziomu 1,85 mln m3 w perspektywie 2020 r. Konieczne będzie także odpowiednie dopasowanie do rozwijającego się rynku pojemności magazynowych paliw ciepłych.

Rozwój rynków energii

Zgodnie z założeniami PEP2040, rozwój rynku energii elektrycznej wymaga wzmocnienia pozycji konsumenta energii elektrycznej poprzez m.in.: poszerzenie polityki informacyjnej, wyposażenie 80% gospodarstw domowych w inteligentne liczniki do 2026 r., dopuszczenie odbiorców do rynków, czyli do generowania energii, sprzedaży oraz świadczenia usług DSR oraz rozwój i upowszechnianie usług agregacji. Ponadto, dla pełnej konkurencyjności wdrożony zostanie obowiązek zawierania umów z konsumentami wyłącznie na podstawie generalnych umów dystrybucji (GUD).

W zakresie rozwoju rynku gazu ziemnego omówiono dotychczas przyjęte rozwiązania i wskazano, iż konieczny jest dalszy rozwój giełdy gazu ziemnego oraz platformy obrotu giełdowego

W przypadku rynku paliwowo-rafineryjnego, w PEP2040 założono, że działalność spółek rafineryjnych powinna być skoncentrowana na produkcji i obrocie paliwami (działalność podstawowa), a pojemności magazynowe wykorzystywane do celów własnych – jak podniesiono, aktualnie rafinerie posiadają istotną część infrastruktury magazynowej, co utrudnia kontrolę państwa w tym aspekcie. Zgodnie z założeniami Polityki, pełną kontrolę nad aktywami kluczowymi dla bezpieczeństwa paliwowego w zakresie transportu rurociągowego oraz magazynowego ropy i paliw musi pełnić spółka Skarbu Państwa. Co więcej, w celu optymalnej organizacji budowy i wykorzystania powstających podziemnych pojemności magazynowych (kawern) na węglowodory (ropa i gaz ziemny) oraz skoordynowania związanej z tym gospodarki solankowej za realizację budowy pojemności kawernowych odpowiedzialny będzie także jeden podmiot – operator gazociągów przesyłowych. Ponadto dla zwiększenia pozycji na rynku międzynarodowym połączone zostaną dwa największe podmioty sektora paliwowego.

Wdrożenie energetyki jądrowej

Uruchomienie pierwszego bloku (o mocy ok. 1-1,5 GW) pierwszej elektrowni jądrowej przewidziano w PEP2040 na 2033 r. W kolejnych latach planowane jest uruchomienie kolejnych pięciu takich bloków (do 2043 r.). Terminy te wynikają z bilansu mocy w krajowym systemie elektroenergetycznym. Bez dodatkowych inwestycji w nowe źródła energii właśnie w tym czasie wystąpią dalsze ubytki w pokryciu wzrostu zapotrzebowania na moc, wynikające z wyeksploatowania istniejących jednostek wytwórczych, zwłaszcza węglowych. Jednocześnie pozwoli to na oczekiwane ograniczenie globalnej emisji zanieczyszczeń powietrza (zarówno CO2, jak i innych np. NOX, SOX) z sektora energii.

Rozwój OZE

PEP2040 zakłada, że udział OZE w ciepłownictwie i chłodnictwie będzie zwiększał się o około 1-1,3 pkt proc. rocznie. Do wytwarzania OZE w tym podsektorze przyczyni się wykorzystanie energii z biomasy i biogazu, energii geotermalnej, pomp ciepła i energii słonecznej, natomiast w przypadku elektroenergetyki będą to: energia słoneczna, energia wiatru na morzu i lądzie, energia z biomasy i biogazu oraz hydroenergia.

Ponadto, aby zapewnić lepsze warunki funkcjonowania odnawialnych źródeł energii w KSE, w przypadku wykorzystania energii z OZE na potrzeby własne (prosumenci indywidualni oraz przemysłowi) należy dążyć do sytuacji, w której nadwyżki energii wprowadzane są do magazynu energii, lub sprzedawane lokalnie, co powinno zminimalizować potrzeby zewnętrzne prosumenta w okresie niesprzyjających warunków atmosferycznych bądź poprawić rentowność instalacji przy ograniczeniu negatywnego oddziaływania na sieć elektroenergetyczną. W wykorzystaniu terytorialnym kluczowe znaczenie posiadać ma rozwój klastrów energii (obszar pięciu sąsiadujących gmin lub powiatu) i spółdzielni energetycznych.

Rozwój ciepłownictwa i kogeneracji

Zgodnie z PEP2040, aktualnie obwiązek opracowywania dokumentów planistycznych dotyczących zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe jest wykonywany jedynie przez ok. 20% gmin. Konieczne jest zaktywizowanie gmin, powiatów oraz województw do planowania energetycznego skutkujące przede wszystkim racjonalną gospodarką energetyczną oraz rozwojem czystych źródeł energii i poprawą jakości powietrza. Pokrycie potrzeb cieplnych powinno odbywać się przede wszystkim poprzez wykorzystanie ciepła systemowego.

Dążenie do rozbudowy ciepłownictwa, a przede wszystkim do budowy efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych będzie osiągane przede wszystkim przez rozwój kogeneracji, zwiększenie wykorzystania OZE i odpadów w ciepłownictwie systemowym, uciepłownienie elektrowni, modernizację i rozbudowę systemu dystrybucji ciepła i chłodu, popularyzację magazynów ciepła i inteligentnych sieci.

Poprawa efektywności energetycznej gospodarki

W PEP2040 wyszczególniono działania w zakresie poprawy efektywności energetycznej dla poszczególnych działów gospodarki.

W przypadku sektora energetycznego działania te polegać mają na poprawie sprawności istniejących źródeł konwencjonalnych, poprawie sprawności przesyłu, magazynowaniu, wykorzystaniu inteligentnych rozwiązań, zwiększeniu produkcji z rozproszonych źródeł energii czy zwiększeniu produkcji systemowej OZE. W przypadku gospodarstw domowych mają to być przede wszystkim termomodernizacja budynków, odzysk ciepła w wentylacji i zastosowanie energetycznych sprzętów i oświetlenia. Podobne działania przewidziano także dla sektora usług publicznych i komercyjnych. W przypadku transportu, poprawa efektywności energetycznej ma zostać osiągnięta przede wszystkim przez rozwój elektromobilności.

Autor: Dagmara Dragan, Adam Wawrzynowicz – radca prawny, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp.k.