W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowane zostały plany dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Przyjęcie projektu planuje się na IV kwartał 2021 r. Celem przygotowywanych zmian jest ustanowienie Funduszu Transformacji Energetyki oraz zasad jego funkcjonowania.
System handlu uprawnieniami do gazów cieplarnianych
Zgodnie z prawem unijnym, w każdym Państwie Członkowskim funkcjonuje system handlu uprawnieniami do gazów cieplarnianych. Ma on pozwalać na skuteczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej. Każde Państwo Członkowskie dysponuje zatem pulą uprawnień do emisji, która podlega sprzedaży w drodze aukcji. Uzyskane z niej środki stanowią dochód budżetu państwa, przy czym przynajmniej 50% z nich musi być przeznaczone na inwestycje związane z ochroną klimatu, realizujące m.in. następujące cele:
- Redukcję emisji gazów cieplarnianych,
- Rozwój energii ze źródeł odnawialnych,
- Sprawiedliwe przejście na gospodarkę niskoemisyjną,
- Poprawienie efektywności energetycznej.
Powołana w celu określenia optymalnego rozdysponowania środków międzyresortowa grupa przedłożyła Radzie Ministrów rekomendację, w której wyznaczono, że przychody ze sprzedaży 40% uprawnień (szacowane na ok. 268 mln) powinny być przeznaczone na modernizację sektora energetycznego zgodnie z planami zawartymi w Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030 oraz w Polityce Energetycznej Polski do 2040 r. Cel ten ma zostać zrealizowany przez utworzenie Funduszu Transformacji Energetyki (FTE).
Fundusz Transformacji Energetyki
Dysponentem Funduszu będzie minister właściwy do spraw energii – ma on zajmować się sporządzaniem planu kierunków wsparcia oraz jego aktualizacją. To do niego będzie należeć ostateczna decyzja w zakresie zatwierdzania programów i narzędzi tworzonych przez zarządzającego Funduszem.
Funkcja zarządzającego Funduszem zostanie zgodnie z projektem przydzielona Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zarządzający będzie przygotowywał programy priorytetowe i inne narzędzia, w ramach których wydawane będą środki. Planuje się, że to Narodowy Fundusz otrzyma uprawnienia do udzielania form dofinansowania przewidzianych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, m.in. pożyczek, dotacji, wejść kapitałowych czy gwarancji bankowych. W ramach programów priorytetowych będą funkcjonować dwa tryby finansowania: konkursowy i ciągły. Oprócz tego, Narodowy Fundusz będzie też odpowiedzialny za operacjonalizację programów priorytetowych oraz innych narzędzi FTE.
Dla wsparcia dysponenta Funduszu powołany zostanie też organ doradczy – Rada Konsultacyjna FTE. Jej zadaniem będzie zatwierdzanie planu kierunków wsparcia oraz opiniowanie rozwiązań finansowych przygotowanych przez Narodowy Fundusz. Do Rady Konsultacyjnej należeć będzie:
- Minister właściwy do spraw aktywów państwowych,
- Minister właściwy do spraw energii,
- Minister właściwy do spraw finansów publicznych,
- Minister właściwy do spraw klimatu,
- Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej,
- Prezes Rady Ministrów.
Finansowanie z FTE ma zbliżyć Polskę do realizacji ambitnych celów polityki klimatyczno-energetycznej UE, wspierać zrównoważony rozwój, zapewnić zachowanie konkurencyjności krajowej gospodarki na arenie międzynarodowej oraz zmodernizować i zdywersyfikować polski sektor energetyczny.
Autorka: Julia Fischer, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.