Państwa członkowskie będą mogły liczyć na dodatkowe wsparcie finansowe w dziedzinie niskoemisyjnych technologii oraz procesów w ramach utworzonego unijnego Funduszu Innowacyjnego. Fundusz Innowacyjny ma zastąpić dotychczasowy program NER300, który odnosił się do wytwarzania energii.
Ustanowienie Funduszu Innowacyjnego („Fundusz”) zostało przewidziane w art. 10a ust. 8 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniającej dyrektywę Rady 96/61/WE. Ww. akt określa ogólne założenia działania Funduszu i jednocześnie zawiera delegację do ustanowienia aktu precyzującego te założenia. 28 maja 2019 r. opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/859 z dnia 26 lutego 2019 r. uzupełniające dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do działania funduszu innowacyjnego (Dz. Urz. L 140 s. 6 „Rozporządzenie”).
Rozporządzenie określa szczegółowe przepisy w odniesieniu do:
– celów operacyjnych Funduszu,
– form wsparcia udzielanego w ramach Funduszu,
– procedury składania wniosków o udzielenie wsparcia z Funduszu,
– procedury i kryteriów wyboru projektów w ramach Funduszu,
– wypłacania wsparcia z Funduszu,
– zarządzania Funduszem,
– sprawozdawczości, monitorowania, oceny, kontroli i jawności dotyczących działania Funduszu.
CELE OPERACYJNE
W treści Rozporządzenia ściśle określono cele operacyjne Funduszu. W ramach Funduszu uruchomione zostanie wsparcie projektów demonstrujących wysoce innowacyjne technologie, procesy lub produkty, które to projekty są wystarczająco zaawansowane i wykazują znaczący potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych. Ponadto, celem jest również oferowanie wsparcia finansowego dopasowanego do potrzeb rynku i profilów ryzyka kwalifikowanych projektów, przy jednoczesnym przyciąganiu dodatkowych zasobów publicznych i prywatnych oraz zapewnienie, by dochodami Funduszu zarządzano zgodnie z celami dyrektywy 2003/87/WE.
FORMY WSPARCIA
Co istotne z praktycznego punktu widzenia, w Rozporządzeniu określono, że wsparcie w ramach funkcjonowania Funduszu może przyjąć formę dotacji albo wkładu w działania łączone w ramach unijnego instrumentu wsparcia inwestycji, albo – w określonych przypadkach – w formach określonych w tzw. rozporządzeniu PE i Rady (UE Euratom) 2018/1046 (tzw. rozporządzeniu finansowym, Dz. Urz. Z 2018 r. L 193 s. 1).
Fundusz ma być finansowany z co najmniej 450 mln uprawnień do emisji przy zachowaniu wartości dostępnych środków w granicach 6-11 mld euro w zależności od ceny określonych uprawnień. Fundusz ma docelowo pokryć do 60 % kosztów dodatkowych projektów, ponoszonych w związku ze stosowanie innowacyjnych technologii związanych z redukcją bądź unikaniem emisji gazów cieplarnianych.
PROCEDURA SKŁADANIA WNIOSKÓW I KRYTERIA WYBORU
Rozporządzenie przewiduje procedurę składania wniosków o otrzymanie wsparcia z Funduszu za pośrednictwem otwartych zaproszeń do składania wniosków ogłaszanych przez Komisję. Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 Rozporządzenia, decyzja Komisji o ogłoszeniu zaproszenia do składania wniosków powinna zawierać m. in.:
– ogólną oraz maksymalną kwotę wsparcia przewidzianą w zakresie określonego zaproszenia,
– rodzaje projektów lub sektorów, których zaproszenie dotyczy,
– opis procedury składania wniosków oraz procedury wyboru, w szczególności metodyki oceny i kwalifikacji.
Sama procedura składania wniosków przebiegać będzie dwuetapowo, a wybór ma następować na podstawie kryteriów określonych w art. 11 Rozporządzenia.
Na etapie wyrażania zainteresowania wnioskodawca projektu ma obowiązek przedłożyć opis głównych cech projektu zgodnie z wymogami określonymi w odpowiednim zaproszeniu do składania wniosków.
Na etapie składania pełnego wniosku wnioskodawca projektu ma obowiązek przedłożenia szczegółowego opisu projektu oraz całej dokumentacji uzupełniającej.
W Rozporządzeniu przewidziano również uproszczoną procedurę w przypadku projektów na małą skalę, czyli projektów, których łączne wydatki kapitałowe nie przekraczają 7 500 000 euro.
Wybór projektów ma odbywać się przy uwzględnieniu następujących kryteriów:
– skuteczności pod względem potencjalnego unikania emisji gazów cieplarnianych,
– stopnia innowacyjności projektów w porównaniu ze stanem techniki,
– stopnia zaawansowania projektu w zakresie planowania, modelu biznesowego, struktury finansowej i prawnej, a także możliwości osiągnięcia zamknięcia finansowego w ustalonym wcześniej okresie nieprzekraczającym czterech lat po decyzji o przyznaniu wsparcia,
– potencjału technicznego i potencjału rynku dotyczącego powszechnego stosowania lub ponownego zastosowania lub przyszłych obniżek kosztów.
– skuteczności w zakresie odnośnych kosztów projektu.
Wdrożenie Funduszu odbywa się w formie zarządzania bezpośredniego Komisji, którą uprawniono do przekazania niektórych zadań organom wykonawczym. Podczas wdrażania Funduszu, Komisja jest zobowiązana do przeprowadzenia konsultacji z państwami członkowskimi przy jednoczesnym otrzymaniu od tych państw wsparcia.
Rozporządzenie weszło w życie w dniu 17 czerwca 2019 r.
Autorzy: Joanna Nowak, Kamil Iwicki, Wawrzynowicz i Wspólnicy sp. k.