Minister Klimatu i Środowiska skierował do konsultacji publicznych projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (31). Rozporządzenie techniczne określa szczegółowe wymagania dla budowy i usytuowania gazociągów, dzięki czemu przyczynia się do bezpieczeństwa mienia i osób znajdujących się w okolicy gazociągów. Dzięki określeniu szczegółowych wymagań technicznych projekt rozporządzenia przyczynia się również do sprawnego funkcjonowania sieci gazowej, bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego do odbiorców jak również do ograniczenia wpływu sieci gazowej na środowisko naturalne, w tym ogranicza zjawisko ucieczki emisji metanu.

Celem proponowanej regulacji jest stworzenie przejrzystej sytuacji prawnej, obejmującej obecny stan wiedzy technicznej, podnoszącej bezpieczeństwo techniczne, ochronę ludzi, mienia i środowiska, niezawodność dostaw gazu ziemnego do odbiorców oraz dostosowanie do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami w stopniu, w jakim jest to możliwe.

W stosunku do rozporządzenia z 2013 r., wprowadzone zmiany i uzupełnienia dotyczą dostosowania przepisów prawa do obecnie obowiązującej wiedzy technicznej i do obecnie dostępnych technologii wykorzystywanych przy projektowaniu i budowie sieci gazowych.

Poniżej przedstawiono najważniejsze modyfikacje względem rozwiązań obowiązujących.

I. Określenie nowych materiałów (tworzywa sztuczne, materiały kompozytowe), z jakich można budować sieci gazowe

W projekcie rozporządzenia proponuje się, aby gazociągi z tworzyw sztucznych i gazociągi kompozytowe były wykonywane z rur i armatury przeznaczonych do transportu gazu, zgodnie z aktualnym poziomem wiedzy i najlepszą praktyką określonymi Polskimi Normami lub innymi normami lub wytycznymi wydawanymi przez krajowe lub międzynarodowe organizacje branżowe. Jednocześnie wskazuje się, że w gazociągach wykonanych z tworzyw sztucznych ciśnienie krytyczne szybkiej propagacji pęknięć, z uwzględnieniem minimalnej temperatury ich pracy, nie powinno być mniejsze niż 1,5 maksymalnego ciśnienia roboczego (MOP).

Proponowana regulacja zakłada także, że elementy gazociągów z tworzyw sztucznych i kompozytowych, między sobą, powinny być łączone ze sobą według technologii określonej przez projektanta. Projektant określałby również wymagania dla połączeń: elementów z różnych tworzyw sztucznych, elementów z tworzyw sztucznych z elementami stalowymi a także elementów kompozytowych z elementami stalowymi. Takie obowiązki spoczywające na projektancie wynikałyby z faktu, że w obecnym stanie, technologia wykonywania ww. połączeń nie została określona w Polskich Normach lub innych normach lub wytycznych wydawanych przez krajowe lub międzynarodowe organizacje branżowe.

II. Wprowadzenie pojęcia pasów eksploatacyjnych i określenie ich szerokości dla poszczególnych gazociągów w celu ułatwienia operatorom sieci gazowych przeprowadzania czynności eksploatacyjnych na gazociągu

Projekt wprowadza definicję legalną pojęcia „pas eksploatacyjny”. Ma nim być obszar wyznaczony przez operatora sieci gazowej po obu stronach osi gazociągu, z którego operator sieci gazowej może korzystać na potrzeby czynności eksploatacyjnych gazociągu oraz towarzyszącej infrastruktury technicznej. Zaproponowano, aby szerokość pasa eksploatacyjnego wynosiła dla gazociągów o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP):

• do 1,6 MPa włącznie – nie więcej niż szerokość strefy kontrolowanej;
• powyżej 1,6 MPa i średnicy nominalnej do DN 150 włącznie – nie więcej niż 4,0m;
• powyżej 1,6 MPa i średnicy nominalnej powyżej DN 150 – nie więcej niż 6,0m.

Jednocześnie w uzasadnionych wiedzą techniczną i dobrymi praktykami przypadkach dopuszczalne byłoby zwiększenie  szerokości w celu zapewnienia dostępu do towarzyszącej infrastruktury technicznej, przy czym nie mogłaby ona przekraczać szerokości strefy kontrolnej.

III. Określenie odległości pomiędzy gazociągiem a elektrownią wiatrową oraz doprecyzowanie wymogów dotyczących odległości gazociągów o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 10 MPa od budynków

W projekcie zaproponowano, żeby odległość gazociągu o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 1,6 MPa od elektrowni wiatrowej, mierzona pomiędzy osią gazociągu a zewnętrznym obrysem fundamentu tej elektrowni od strony gazociągu, nie mogła być mniejsza niż połowa szerokości strefy kontrolowanej gazociągu, jednak nie mniejsza niż 10 m.

Z kolei odległość mierzona pomiędzy osią gazociągu stalowego oraz gazociągu kompozytowego, o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) większym niż 0,5 MPa do 10 MPa włącznie, a budynkiem nie mogłaby być mniejsza niż:

• połowa szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do pierwszej klasy lokalizacji,
• dwukrotność połowy szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do drugiej klasy lokalizacji,
• trzykrotność połowy szerokości stref kontrolowanych – na terenie zaliczonym do trzeciej klasy lokalizacji

– na którym usytuowany jest budynek.

Jednocześnie proponuje się, aby odległość mierzona pomiędzy osią gazociągu stalowego oraz gazociągu kompozytowego, o maksymalnym ciśnieniu roboczym (MOP) powyżej 10 MPa, a budynkiem nie mogłaby być mniejsza niż trzykrotność połowy szerokości strefy kontrolowanej gazociągu, bez względu na klasę lokalizacji.

IV. Doprecyzowanie przepisów dotyczących przeprowadzania prób wytrzymałości i szczelności gazociągów

Projektowane przepisy określają, że każdy gazociąg przez oddaniem do użytkowania powinien być poddany próbom wytrzymałości i próbie szczelności. Rodzaj próby szczelności i wytrzymałości jest uzależniony od maksymalnego ciśnienia roboczego gazociągu, klasy lokalizacji gazociągu i średnicy nominalnej gazociągu. W rozporządzeniu doprecyzowano przepisy dotyczące minimalnych wartości ciśnień prób oraz przepisy w zakresie naprężeń obwodowych w zależności od rodzaju próby. W rozporządzeniu, wskazano, że wymagania i parametry próby ciśnieniowej dla gazociągów z tworzyw sztucznych o maksymalnym ciśnieniu roboczym powyżej 1,0 MPa oraz dla gazociągów kompozytowych określa się zgodnie z aktualnym poziomem wiedzy i najlepszą praktyką, ze względu na brak takich wymagań w Polskich Normach. Proponuje się, aby gazociąg, który nie został przekazany do użytkowania w okresie 6 miesięcy od wykonania prób ciśnieniowych, zostać ponownie poddany próbie szczelności. Wyjątkiem od tej zasady byłby jedynie gazociąg wypełniony powietrzem, gazem lub gazem obojętnym pod ciśnieniem co najmniej 0,1 MPa lub gazociąg niskiego ciśnienia pod ciśnieniem roboczym.

V. Doprecyzowanie klasyfikacji stacji gazowych ze względu na ciśnienie robocze

Projekt kontynuuje podział stacji gazowych pod względem kryterium maksymalnego ciśnienia roboczego (MOP) na wejściu do stacji. Sam podział różni się jednak od obecnego tym, że uwzględnione zostały także stacje niskiego ciśnienia.

Według nowego podziału stacje gazowe dzieliłyby się na stacje:

• niskiego ciśnienia – dla ciśnienia do 10 kPa włącznie;
• średniego ciśnienia – dla ciśnienia od 10 kPa do 0,5 MPa włącznie;
• podwyższonego średniego ciśnienia – dla ciśnienia powyżej 0,5 MPa do 1,6 MPa włącznie;
• wysokiego ciśnienia – dla ciśnienia większego od 1,6 MPa.

VI. Dopuszczenie możliwości stosowania urządzeń do zagospodarowania energii odpadowej na potrzeby produkcji energii elektrycznej na stacjach gazowych

W przeciwieństwie do obecnych regulacji, projektowane rozporządzenie umożliwia stosowanie na stacji gazowej urządzeń do zagospodarowania energią odpadową na potrzeby produkcji energii elektrycznej. Na stacji gazowej dopuszczalne byłoby instalowanie systemów odzysku energii powstającej w trakcie procesu redukcji ciśnienia oraz urządzeń wytwarzających energię elektryczną przy wykorzystaniu energii kinetycznej przepływającego gazu, pod warunkiem zachowania wymagań systemu ciśnieniowego bezpieczeństwa.

Jako że projekt znajduje się obecnie w fazie konsultacji publicznych, jego ostateczny kształt może jeszcze ulec zmianie. Opinie w tej sprawie będzie trwało do 16 czerwca 2021 r.

Autor: Marcel Krzanowski, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.