Czy już niedługo nastąpi przełom w lokalizacji farm wiatrowych? Ponad rok temu na naszym portalu ukazał się artykuł , w którym przedstawiliśmy najważniejsze propozycje zmian do ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (dalej: ustawa wiatrakowa), mające „odblokować” procesy inwestycyjne dla tego rodzaju infrastruktury. Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującą wersją ustawy wiatrakowej turbiny można budować w odległości równej 10-krotności ich wysokości od budynków mieszkalnych i terenów cennych przyrodniczo (tzw. zasada 10H). Rozwiązanie to stanowiło odpowiedź na protesty mieszkańców skarżących się na uciążliwe sąsiedztwo farm wiatrowych, które jednocześnie położyło kres powstawaniu nowych wiatraków (w okresie od wejścia w życie zasady 10H do teraz powstawały przede wszystkim farmy, które uzyskały stosowne pozwolenia wcześniej). Polityka klimatyczna Unii europejskiej oraz agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę powodują jednak, że konieczne jest zmiana priorytetów i skorzystanie z wszystkich (potencjalnie) dostępnych źródeł energii.

W dzisiejszym artykule przyjrzymy się zmianom, które zostały zaprezentowane w najnowszej wersji projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: Nowelizacja) przygotowywanej pod okiem Ministra Klimatu i Środowiska i opublikowanej w wykazie Rządowego Centrum Legislacji w pierwszej połowie maja tego roku (w dniu 4 maja 2021 r. dokument został opublikowany jako wniosek Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii, jednak po ponad roku stworzono dla niego nową zakładką, już ze wskazaniem jako wnioskodawcy Ministra Klimatu i Środowiska).

Zmiany w słowniczku ustawowym

Zacząć wpada od zmian, jakie mają dotknąć słowniczka ustawy wiatrakowej, a dokładniej dodania trzech wyrażeń, które będą miały prawnie narzucone znaczenie.

Pierwszym z nich jest „całkowita wysokość elektrowni wiatrowej”. Po wejściu w życie Nowelizacji wyrażenie to ma oznaczać „wysokość elektrowni wiatrowej mierzona od poziomu gruntu do najwyższego punktu tej elektrowni, wliczając w to część budowlaną, stanowiącą budowlę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, oraz urządzenia techniczne”.

Drugim wyrażeniem jest „eksploatujący elektrownię wiatrową”, które oznaczać ma „podmiot posiadający tytuł prawny do wybudowania elektrowni wiatrowej, lub do jej uruchomienia, eksploatacji, zatrzymania lub likwidacji”.

Wreszcie trzecim jest wyrażenie „gmina pobliska”, przez które należy rozumieć „gmina, której obszar w całości lub w części jest położony w odległości mniejszej niż dziesięciokrotność maksymalnej całkowitej wysokości elektrowni wiatrowej, zlokalizowanej na podstawie decyzji o warunkach zabudowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym […] lub na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, obowiązującego na terenie gminy, na której obszarze ta elektrownia wiatrowa jest lokalizowana lub na podstawie projektu takiego planu, lub w zasięgu oddziaływań tej elektrowni wynikającym z prognozy oddziaływania na środowisko sporządzonej do projektu tego planu miejscowego, o którym mowa w art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. ba ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2021 r. poz. 247), […]  jeżeli jest on większy”.

Zmiany te po części mają „uporządkować” przepisy ustawy wiatrakowej (definicja wyrażenia „całkowita wysokość elektrowni wiatrowej” została oparta na obecnej treści przepisu art. 4 ust. 1 ustawy wiatrakowej) oraz ujednolicić rozumienie nowych wyrażeń, które pojawią się wraz z wejściem w życie Nowelizacji.

Modyfikacja zasady 10H

Nowelizacja przewiduje utrzymanie zasady 10H, jednak wprowadza rozwiązania, które w uzasadnieniu określono jako „oddanie większego władztwa w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych poszczególnym gminom w ramach procedury planistycznej”. Otóż miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (pozostający w dalszym ciągu wyłącznym aktem, w oparciu o który możliwa będzie lokalizacja farmy) będzie mógł określać inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej oraz określoną w Nowelizacji bezwzględną odległość minimalną (500 m). Podstawą dla określania wymaganej minimalnej odległości od zabudowań mieszkalnych mają być wyniki przeprowadzonej prognozy oddziaływania na środowisko (w ramach której analizuje się m.in. wpływ emisji hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców) wykonywanej dla projektu planu miejscowego. Aby dodatkowo wzmocnić znaczenie oraz jakość prognozy wykonywanej na potrzeby projektu lub zmiany planu dla elektrowni wiatrowej, będą one obowiązkowo uzgadniane, a nie jak dotąd opiniowane, z właściwymi Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska (dalej: RDOŚ).

Identyczna, minimalna, bezwzględna odległość będzie dotyczyć lokowania nowych budynków mieszkalnych w odniesieniu do istniejącej elektrowni wiatrowej bez względu na to czy będą one lokalizowane w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy decyzję o warunkach zabudowy.

Ostateczna odległość od zabudowań mieszkalnych będzie weryfikowana i określana w ramach procedury wydawania przez właściwego RDOŚ decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji, na podstawie szczegółowego raportu oddziaływania na środowisko, przy zachowaniu nowej minimalnej, bezwzględnej odległości od zabudowań mieszkalnych, która zostanie wskazana w ustawie. Zgodnie z Nowelizacją będzie możliwość wydania dodatkowych, szczegółowych przepisów obejmujących wytyczne dla RDOŚ oraz gmin, dotyczące badania i określania oddziaływań elektrowni wiatrowych i ich maksymalnych poziomów.

Łatwiejsza lokalizacja, ale z dodatkowymi konsultacjami

Twórcy Nowelizacji uznali, że ułatwienie procesów inwestycyjnych powinno wiązać się z przyznaniem mieszkańcom najbliższego sąsiedztwa farmy wiatrowej rozwiązań, które zapewnią im możliwość zajęcia stanowiska przed realizacją przedsięwzięcia. Z tego względu do ustawy wiatrakowej mają zostać dodane nowe przepisy regulujące przeprowadzenie z lokalną społecznością konsultacji publicznych projektu planu miejscowego, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta w gminie, w której lokalizowana ma być elektrownia będzie zobowiązany:

• zorganizować w terminie 30 dni od dnia podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu co najmniej jedną dyskusję publiczną przewidującą spotkanie bezpośrednie oraz co najmniej jedną dyskusję publiczną prowadzoną za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zapewniających jednoczesną transmisję obrazu i dźwięku, nad możliwymi do ujęcia w tym planie rozwiązaniami,
• ogłosić o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu na okres co najmniej 14 dni przed dniem wyłożenia (w ogłoszeniu tym organ będzie musiał określić termin, w którym możliwe będzie składanie uwag do projektu, nie krótszy niż 30 dni od dnia zakończenia okresu jego wyłożenia),
• wyłożyć ten projekt wraz z prognozą oddziaływania na środowisko na okres co najmniej 30 dni,
• zorganizować w tym czasie co najmniej dwie dyskusje publiczne nad przyjętymi w tym projekcie rozwiązaniami, w tym co najmniej jedną przewidującą spotkanie bezpośrednie oraz co najmniej jedną prowadzoną za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zapewniających jednoczesną transmisję obrazu i dźwięku.

Z propozycji zawarty w Nowelizacji wynika, że w dyskusjach publicznych dotyczących planów miejscowych dla elektrowni wiatrowej, uczestniczyć będą obowiązkowo wójt, burmistrz albo prezydent miasta, jego zastępca lub sekretarz gminy, przewodniczący lub wiceprzewodniczący rady gminy lub inny radny wskazany przez przewodniczącego, przedstawiciel inwestora w elektrownie wiatrową (jeśli występuje), przedstawiciel gminnej komisji urbanistyczno-architektonicznej oraz przedstawiciel właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Ponadto nowe przepisy mają zapewnić, aby uwzględnione zostały opinie mieszkańców gmin pobliskich, na których tereny może oddziaływać elektrownia wiatrowa. Prawidłowe przeprowadzenie procedury lokalizacyjnej wymagać będzie uzyskania opinii wójta, burmistrza albo prezydenta miasta tej gminy (gmin) pobliskiej, dotyczącej projektu planu dla elektrowni wiatrowej. Jej mieszkańcy będą informowani o planowanym terminie zaopiniowania takiego projektu. Gdy zgodnie z prognozą oddziaływania na środowisko, pomimo przeprowadzonej procedury opiniowania projektu planu, faktyczny zasięg oddziaływania rozciągałby się na gminę pobliską, dla tego fragmentu  obszarze oddziaływania elektrowni wiatrowej gmina pobliska będzie musiała przyjąć własny plan.

Bezpieczniejsza eksploatacja farm wiatrowych

Istotnym elementem proponowanych zmian jest wzmocnienie obowiązków podmiotu eksploatującego elektrownie wiatrową w zakresie zapewnienia bezpiecznej eksploatacji elektrowni wiatrowej. Nowelizacja ma wprowadzić dodatkowe obowiązki dotyczące czynności technicznych istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji elementów technicznych elektrowni wiatrowych, które będą realizowane przez certyfikowane przez Urząd Dozoru Technicznego (dalej: UDT) wyspecjalizowane techniczne serwisy komercyjne.

Prezes UDT będzie okresowo certyfikował (co 5 lat) oraz weryfikował kompetencje i zasoby podmiotu prowadzącego usługi serwisu technicznego elementów technicznych elektrowni wiatrowej (biorąc pod uwagę m.in. posiadany personel, jego kompetencje i uprawnienia do wykonywania określonych czynności serwisowych).

Ponadto powstać ma rejestr podmiotów mogących świadczyć tego typu usługi. Weryfikowane będzie, przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki czy eksploatujący elektrownię wiatrową korzysta z usług certyfikowanego serwisu.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

***

Zapraszamy do zapoznania się z nowym tekstem opublikowanym na portalu zamówienia.org.pl: Etapy prowadzenia postępowania w trybie podstawowym z możliwością negocjacji i w trybie podstawowym z negocjacjami.