rekompensaty

Dalsze „mrożenie” cen energii? Jest projekt ustawy o bonie energetycznym

Aktualności, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, Gaz, Samorządy, , , , , Możliwość komentowania Dalsze „mrożenie” cen energii? Jest projekt ustawy o bonie energetycznym została wyłączona

19 kwietnia 2024 r. w wykazie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (numer w wykazie UD 44, Projekt). Projekt ten uznać można za kontynuację działań nakierowanych na przedłużanie rozwiązań utrzymujących ceny energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła na niższym od rynkowego poziomie. O ostatnio przyjętych w tym zakresie mechanizmach pomocowych pisaliśmy w artykule „Zamrożenie cen energii – co się zmieni?”. Aktualnie dalej obowiązują przepisy ustawy z dnia 7 grudnia 2023 r. o zmianie ustawy w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2760, Ustawa), jednak zakończy się to wraz z końcem czerwca tego roku. Projekt wprowadza istotne zmiany w stosunku do wciąż funkcjonujących rozwiązań i to na ich przedstawieniu skupimy się w dzisiejszym artykule.

Bon energetyczny

Wśród zaproponowanych w Projekcie przepisów znaleźć można propozycję skorzystania ze świadczenia pieniężnego przez gospodarstwa domowe w postaci tzw. bonu energetycznego. Przesłanką otrzymania bonu jest wysokość dochodów, które dla osoby w gospodarstwie jednoosobowym nie będą mogły przekroczyć 2500 zł lub 1700 zł, jeśli jest to gospodarstwo wieloosobowe.

Beneficjentami świadczenia będą mogły zostać nie tylko gospodarstwa domowe o niskich dochodach, ale również odbiorcy wrażliwi energii elektrycznej oraz domostwa, w których występuje zjawisko nadmetrażu. Sytuacja ta ma miejsce m.in. przy samotnym zamieszkiwaniu lokalu, który został wykluczony z przyznania dodatku mieszkaniowego w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1335). Bon otrzymać mają również emeryci, których świadczenia znajdują się poniżej minimalnej emerytury lub emeryci i renciści ze świadczeniem równym najniższej emeryturze.

Ceny energii elektrycznej

Z Projektu wynika konieczność dokonania zmian w taryfach obrotu energią elektryczną. Wiązać się to będzie z obowiązkiem złożenia do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE) zmienionych taryf, celem zatwierdzenia, które nie będą obowiązywać krócej niż do dnia 31 grudnia 2025 r. Co więcej, zapowiadane jest przedłużenie obowiązywania ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców w gospodarstwach domowych. Z uwagi na fakt, iż aktualna cena maksymalna ma obowiązywać do połowy tego roku, nowo ustalona cena w wysokości 500zł/MWh będzie obowiązywać od 1 lipca 2024 r. Dalsze stosowanie ceny maksymalnej wiązać się będzie z wypłacaniem przedsiębiorstwom rekompensaty.

Należy wskazać, że projektowane zmiany dotyczyć będą także cen paliw gazowych, m. in. poprzez zmianę ich ceny maksymalnej. Cena maksymalna dla paliw gazowych ma być dostosowana do poziomu taryfy zatwierdzonej dla przedsiębiorstwa energetycznego będącego sprzedawcą z urzędu lub ma być ustanowiona na poziomie taryfy obowiązującej 1 stycznia 2022 r. dla tego przedsiębiorstwa. Ponadto zmianie ulegnie system wypłaty rekompensat dla sprzedawców, którzy stosują cenę maksymalną. Projekt ma wpłynąć również na ponowną analizę taryf sprzedawców z urzędu, co w konsekwencji wpłynie również na rozliczenia zysków i strat przy skróconym obowiązywaniu obecnej taryfy.

Nowe przepisy zakładają również, że przedłużeniu ulegnie także system ceny maksymalnej za dostawy ciepła, który ma zostać przedłużony aż do 30 czerwca 2025 r.

Zmiany w ustawie Prawo energetyczne

Projekt obejmuje także wprowadzenie zmian do ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266, Prawo energetyczne). Dodane mają zostać przepisy art. 45aa zwiększające kompetencje Prezesa URE o możliwość wglądu do dokumentów dotyczących wyposażenia budynku wielolokalowego w przyrządy pomiarowe lub inne urządzenia pomiarowe. Inna modyfikacja dotyczy obowiązku Prezesa URE polegającego na ogłaszaniu wysokości wskaźnika referencyjnego, który stosuje się przy obliczaniu planowanych przychodów ze sprzedaży ciepła przyjmowane do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfie dla ciepła dla jednostek kogeneracji (art. 47 ust. 2g Prawa energetycznego). Na skutek wejścia w życie Projektu wysokość wskaźnika ma być ogłaszana nie tylko do 31 marca, ale i do 30 września każdego roku.

Kolejną ważna modyfikacja dotyczy wejście w życie przepisów dotyczących prosumenta wirtualnego energii odnawialnej – zdecydowano się przesunąć w czasie moment, od którego zaczną obowiązywać, z uwagi na ich funkcjonalny związek z Centralnym Systemem Informacji Rynku Energii. Ten ostatni zacznie działać dopiero z początkiem lipca 2025 r., a więc prawie rok po dniu, w którym miały wejść w życie przepisy o prosumencie wirtualnym (2 lipca 2024 r.). Z uwagi na tę rozbieżność Projekt ma spowodować, że przepisy prosumenckie także zaczną obowiązywać z początkiem lipca 2025 r.

Pozostałe zmiany

W Projekcie zaproponowano szereg ważnych zmian, jednak poza już wymienionymi, wspomnimy jedynie o paru.

W związku z kontynuacją działań chroniących odbiorców energii w Projekcie wysunięto propozycje zmian odnoszących się do terminów na składanie wniosków w zakresie mechanizmu wypłaty rekompensat przez Zarządcę Rozliczeń S.A. Proponuje się także doprecyzowanie i uzupełnienie przepisów umożliwiających stosowanie przez sprzedawców upustu na rachunku w rozliczeniach z odbiorcami energii elektrycznej w 2024 r. z tytułu oszczędnego zużycia tej energii m.in. poprzez doprecyzowanie terminów na wypłatę upustu i sposobu jego obliczania dla prosumentów. Zmianie ulegną również przepisy dotyczące sprawozdań częściowych i końcowego, a także zapewnienie efektywności funkcjonowania obowiązku odpisu na Fundusz dla wszystkich podmiotów zobowiązanych do jego dokonania.

Ze wszystkimi zmianami można zapoznać się za pośrednictwem zakładki dla Projektu znajdującej się wykazie Rządowego Centrum Legislacji.

***

Projekt został opublikowany w wykazie Rządowego Centrum Legislacji, jednak od razu został skierowany do Stałego Komitetu Rady Ministrów w trybie, o którym mowa w § 61 ust. 5 ww. uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. 2013 r., poz. 979), tj. z pominięciem uzgodnień, konsultacji publicznych, opiniowania, właściwych komitetów, co wynika z potrzeby jego pilnego przyjęcia. Oznacza to, że Projekt bardzo szybko będzie procedowany przez Radę Ministrów i równie prędko zostanie skierowany do Sejmu. Czas jest wyjątkowo istotny, gdyż parlamentarzyści, a później Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej muszą zdążyć przed utratą mocy obowiązującej Ustawy. O wszelkich zmianach dotyczących Projektu będziemy informować w kolejnych artykułach.

Autorzy: Aleksandra Walczak, Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

„Zamrożenie” cen energii – co się zmieni?

Aktualności, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, Gaz, Samorządy, , , Możliwość komentowania „Zamrożenie” cen energii – co się zmieni? została wyłączona

Ostatnimi czasy uwaga opinii publicznej skupiła się na propozycjach dalszego „mrożenia” cen energii, czyli przedłużenia okresu obowiązywania rozwiązań utrzymujących ceny energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła na stałym, niższym od rynkowego poziomie. Chociaż wiemy już, że najpewniej to poselska inicjatywa zostanie wprowadzona w życie, warto jednak bliżej przyjrzeć się pomysłom zawartym w obu projektach, aby uchwycić podstawowe różnice między nimi i określić z jakimi zmianami przyjdzie nam się mierzyć.

Propozycja rządowa

W aktualnym stanie prawnym funkcjonują odrębne ustawy, wprowadzające mechanizmy chroniące obywateli przed wzrostem kosztów energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła w 2022 r. i 2023 r. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 71, dalej jako: „Projekt rządowy”), który wpłynął do Sejmu 23 listopada 2023 r., miał na celu przedłużenie wszystkich tych rozwiązań jednocześnie.

W zakresie energii elektrycznej Projekt rządowy zakładał „mrożenie” cen i stawek opłat dystrybucyjnych. Niezależnie od wzrostu tych cen i opłat w taryfach na rok 2024 w rozliczeniach z odbiorcami, do limitu 3 MWh dla ogółu gospodarstw domowych, 3,6 MWh dla gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami oraz 4 MWh dla gospodarstw domowych rolników jak i posiadaczy Karty Dużej Rodziny, przewidziano stabilizację rachunków, w szczególności poprzez:

  • obowiązek stosowania w rozliczeniach w roku 2024 z odbiorcami w gospodarstwach domowych przez przedsiębiorstwa energetyczne cen energii elektrycznej obowiązujących w taryfach zatwierdzanych na rok 2022 dla tych przedsiębiorstw, względnie – w przypadku braku zatwierdzonych taryf na rok 2022 – średnich cen z zatwierdzonych taryf do stosowania na rok 2022 dla czterech sprzedawców z urzędu, w zakresie limitu;
  • obowiązek stosowania przez operatorów systemów dystrybucyjnych w rozliczeniach w roku 2024 z odbiorcami z grupy gospodarstw domowych stawek obowiązujących w taryfach zatwierdzanych na rok 2022, w zakresie limitu;
  • wprowadzenie systemu rekompensat dla przedsiębiorstw obrotu i dystrybucji.

Projektowane zmiany w zakresie ochrony podmiotów użyteczności publicznej, w szczególności z zakresu polityki zdrowotnej, edukacyjnej i rodzinno-opiekuńczej, jednostek samorządu terytorialnego w zakresie w jakim zużywają energię elektryczną na realizację zadań publicznych, producentów rolnych, tzw. odbiorców wrażliwych oraz mikro, małych i średnich przedsiębiorstw zakładały, że niezależnie od wzrostu cen energii elektrycznej na rynku hurtowym w roku 2024 w rozliczeniach z tymi odbiorcami stosuje się cenę za obrót energią elektryczną nie wyższą niż tzw. cena maksymalna ustalona na poziomie 693 zł/MWh. Cena maksymalna w takiej wysokości będzie również miała zastosowanie do rozliczeń dla odbiorców w gospodarstwach domowych po przekroczeniu przez nich ustawowych limitów.

W zakresie paliw gazowych Projekt rządowy miał przedłużyć na kolejny rok rozwiązania osłonowe obowiązujące w 2023 r. i wspierające gospodarstwa domowe, mieszkańców budynków wielolokalowych, jak i odbiorców wrażliwych w zakupie paliw gazowych. Zakładał on wprowadzenie mechanizmu obejmującego:

  • zagwarantowanie odbiorcom chronionym paliw gazowych oraz odbiorcom realizującym zadania z zakresu użyteczności publicznej objętych taryfą, ceny maksymalnej paliw gazowych oraz stawek opłat usług dystrybucji paliw gazowych na poziomie stosowanym w 2023 r.;
  • przedłużenie funkcjonowania mechanizmu rekompensat dla sprzedawców paliw gazowych oraz operatorów sieci dystrybucyjnej, który służy łagodzenia skutków przedłużenia mechanizmów służących ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r.;
  • zagwarantowanie maksymalnej ceny paliw gazowych w 2024 r. odbiorcom prowadzącym działalność piekarniczą;
  • utrzymanie w 2024 r. mechanizmu gazowego odpisu na fundusz, uiszczanego przez przedsiębiorstwa wydobywające gaz ziemny.

Cena maksymalna paliw gazowych pozostawałaby na takim samym poziomie jak obecnie, czyli 200,17 zł/MWh.

Sprawy miały się podobnie w zakresie ciepła – w Projekcie rządowym przewidziano kontynuację wsparcia dla gospodarstw domowych i instytucji użyteczności publicznej poprzez zmniejszenie opłat wynikających z wzrostu cen paliw. Proponowane przepisy przewidywały utrzymanie przez następne 12 miesięcy wysokości ponoszonych przez tych odbiorców cen i stawek opłat za dostarczone ciepło systemowe na poziomie nie wyższym niż ceny i stawki stosowane wobec odbiorców ciepła wskazanych w ustawie powiększone o 40% w każdej grupie taryfowej w danym systemie ciepłowniczym.

Powyższe propozycje nie znalazły poparcia większości posłów i posłanek obecnych na sali sejmowej i zostały odrzucone w pierwszym czytaniu 6 grudnia 2023 r.

Rozwiązania zawarte w projekcie poselskim

Swój, bardzo podobny pomysł na uregulowanie tej sprawił przedstawiła także grupa posłów związanych z partiami opozycyjnymi. 28 listopada 2023 r. do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 72 – dalej jako: „Projekt poselski”). Podobnie jak Projekt rządowy dotyczy on zminimalizowania podwyżek wpływu cen energii i gazu dla odbiorców w gospodarstwach domowych, szeroko rozumianych podmiotów użyteczności publicznej (w tym szpitale, szkoły, przedszkola, ośrodki pomocy społecznej) oraz jednostek samorządu terytorialnego. Przewidywał jednak także rozwiązania, które w perspektywie kilku najbliższych miesięcy miały na nowo „urynkowić” sytuację w zakresie cen energii.

Co do ochrony odbiorców energii elektrycznej, zaproponowany w Projekcie poselskim system pomocowy odnosi się do gospodarstw domowych, budynków użyteczności publicznej oraz jednostek samorządu terytorialnego i przewiduje utrzymanie cen stosowanych w 2023 r. tj. na podstawie taryf przedsiębiorstw zatwierdzonych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (dalej jako: „Prezes URE”) albo średnich cen zatwierdzonych taryf sprzedawców z urzędu, w przypadku braku zatwierdzenia taryf na 2022 r. Szacunkowo, maksymalna cena energii elektrycznej wynosić będzie 412 zł/MWh. Jednakże w odniesieniu do odbiorców w gospodarstwie domowym przekraczających w zakładanym okresie zużycie 1,5 MWh oraz jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów użyteczności publicznej (niezależnie od zużycia) przewiduje się utrzymanie na dotychczasowym poziomie ceny maksymalnej 693 zł/MWh. W tym miejscu warto wskazać, że w toku prac parlamentarnych do Projektu poselskiego włączono propozycję przedłużenia rozwiązań pomocowych dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz rolników indywidualnych. Zgodnie z pierwotną propozycją wsparcie dla nich miało zakończyć się wraz z końcem bieżącego roku. Na skutek poprawek do Projektu poselskiego mogą oni liczyć na ochronę cenową do połowy 2024 r. Projekt poselski przewiduje utrzymanie mechanizmu rekompensat dla przedsiębiorstw energetycznych, przy czym w przypadku braku zatwierdzenia taryf na 2024 r. przez Prezesa URE, do chwili ich zatwierdzenia rekompensaty będą wypłacane w wysokości 60% cen stosowanych w 2023 r.

Jeśli chodzi o rynek gazu to Projekt poselski wprowadza cenę maksymalną paliw gazowych oraz stawki opłat za świadczenie usług dystrybucji stosowane w rozliczeniach z niektórymi odbiorcami paliw gazowych. Zakres podmiotów objętych ochroną – podmiotów uprawnionych – nie uległ zmianie. Pozostają nimi gospodarstwa domowe, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, podmioty zobowiązane do dostaw na potrzeby mieszkaniowe i użyteczności oraz podmiotów użyteczności publicznej. Cena maksymalna za gaz również pozostanie bez zmian. W Projekcie poselskim utrzymano wsparcie dla odbiorców paliw gazowych w gospodarstwach domowych o najniższych dochodach, którzy jako główne źródło ogrzewania wykorzystują kocioł na paliwa gazowe, wpisany lub zgłoszony do centralnej ewidencji emisyjności budynków, w postaci refundacji podatku VAT. Ponadto Projekt poselski przewiduje utrzymanie mechanizmu „zamrożenia” cen gazu dla piekarni i cukierni, które dysponują limitem pomocy de minimis, na poziomie cen maksymalnych określonych na 2023 r. Pozostawiono także mechanizm rekompensat dla przedsiębiorstw energetycznych z tytułu stosowania ceny maksymalnej paliw gazowych lub stawek opłat za świadczenie usług dystrybucji paliw gazowych, przy czym w przypadku braku zatwierdzenia taryf na 2024 r. przez Prezesa URE, do chwili ich zatwierdzenia rekompensaty będą wypłacane w wysokości 50% cen stosowanych w 2023 r.

Projekt ustawy w zakresie rynku ciepła podtrzymuje obecne mechanizmy ograniczenia wysokości cen za ciepło i jego dostawę – zarówno w systemach ciepłowniczych taryfowanych, w których ceny i stawki opłat podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE, jak i zwolnionych z obowiązku przedkładania taryf dla ciepła do zatwierdzania regulatorowi. Projekt poselski przewiduje mechanizm wypłaty i rozliczenia świadczenia wyrównawczego dla przedsiębiorstw energetycznych z tytułu stosowania maksymalnej ceny dostawy.

Na moment sporządzania artykułu Projekt poselski został uchwalony przez Sejm oraz przyjęty przez Senat bez poprawek. Teraz czekamy na decyzję Prezydenta RP w tej sprawie.

Główne różnice między proponowanymi rozwiązaniami

W przeciwieństwie do Projektu rządowego ochrona przewidziana przez Projekt poselski obejmuje okres wyłącznie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. Z wypowiedzi posłów związanych z tą propozycją wynika, że rozwiązanie to ma pozwolić na ocenę sytuacji rynkowej w połowie przyszłego roku. Nie oznacza to odejścia od dalszego „mrożenia” cen energii, a jedynie odsunięcie w czasie decyzji w tym przedmiocie. Niemniej można pokusić się o stwierdzenie, że celem projektodawców jest rozłożone w czasie odchodzenie od rozwiązań interwencyjnych w zakresie cen energii. Swego rodzaju zapowiedzią tego było umiejscowienie w pierwotnej wersji projektu m.in. zapisów o przywróceniu obliga giełdowego dla energii elektrycznej, które uchylono w całości 6 grudnia 2022 r. Posłowie uznawali, że powrót do obowiązkowej sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie pozwoli na wyznaczenie ceny rynkowej, która jest ważnym elementem umożliwiającym transparentne, rynkowe określenie ceny odniesienia dla umów sprzedaży energii. Przywrócenie obliga planowano na dzień 1 lipca 2024 r., czyli zaraz po wygaśnięciu mechanizmu „zamrożenia” cen energii elektrycznej. Finalnie wycofano się z tego rozwiązania, podobnie jak z propozycji zmodyfikowania zasad regulujących lokalizację farm wiatrowych. Te miały stanowić jeszcze dalej idącą zmianę w sektorze energetycznym, przede wszystkim przez ułatwienie budowy nowych wiatrowych jednostek wytwórczych na lądzie. Oba te pomysły, z uwagi na ich doniosłość, zdecydowano się przenieść do odrębnego druku sejmowego, które prawdopodobnie zostanie zaprezentowany w ciągu kilku najbliższych miesięcy.

Nowością w zakresie rynku gazu jest wprowadzenie gazowej składki na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny za 2022 r., na podobnych zasadach jak gazowy odpis na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny za 2023 r. Projekt poselski przewiduje dodanie do ustawy z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu nowego rozdziału 3a, grupującego przepisy, które wstecznie zobowiązują przedsiębiorstwa wydobywają gaz ziemny do przekazania na rachunek Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny składek gazowych w stosunku do paliw wydobytych w 2022 r. Składki mają być płatne miesięczne za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. w terminie do 20 dnia każdego miesiąca. Rozwiązanie to ma w części sfinansować dalsze mrożenie cen energii.

Nowe przepisy zakładają również zmianę zasad w zakresie rozliczenia końcowego mechanizmów wsparcia (rekompensat i wyrównań) dla przedsiębiorstw ciepłowniczych, które kończą się w dniu 31 grudnia 2023 r. i które będą kontunuowanie w 2024 r. Obecnie obowiązujące przepisy są bowiem zaprojektowane w taki sposób, że wsparcie udzielane odbiorcom uprawnionym i kwoty otrzymywane przez przedsiębiorstwa ciepłownicze nie są sobie równe, co sprawia, że przedsiębiorstwa w nieuzasadniony sposób ponoszą stratę lub uzyskują zysk, które nie wystąpiłyby, gdyby nie było systemu wsparcia dla odbiorców a przedsiębiorstwa ciepłownicze rozliczały się z odbiorcami uprawnionymi na podstawie stosowanych taryf. Warto także wspomnieć, że Projekt poselski zakłada zwiększenie wsparcia dla osób najuboższych w celu eliminacji zjawiska ubóstwa i wykluczenia energetycznego. Z tego względu w zakresie kwoty dodatku osłonowego przypadającego na okres pierwszego półrocza 2024 r., zwaloryzowano go poprzez urzędowo potwierdzony wskaźnik inflacji w 2022 roku wynoszącej 14,4%.

Autorzy: r.pr. Tomasz Brzeziński, Aleksandra Walczak, Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Specustawa gazowa 2023 – część II: modyfikacja zasad przyłączania do sieci, zmiany w segmencie magazynowania oraz uzupełnienie procedury zmiany koncesji górniczej

Aktualności, Energetyka, Gaz, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Specustawa gazowa 2023 – część II: modyfikacja zasad przyłączania do sieci, zmiany w segmencie magazynowania oraz uzupełnienie procedury zmiany koncesji górniczej została wyłączona

Zgodnie z zapowiedzią z poprzedniego artykułu – Specustawa gazowa 2023 – część I: system rekompensat dla przedsiębiorstw energetycznych oraz zasady odprowadzania odpisu gazowego na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny – dzisiaj przedstawiamy Państwu drugą część najistotniejszych zmian zaproponowanych pod koniec zeszłego roku przez ustawodawcę celem przeciwdziałania negatywnym skutkom skokowych podwyżek cen gazu ziemnego. W tekście skupimy się na trzech elementach:

  • zmianach przepisów w zakresie przyłączania do sieci,
  • certyfikacji operatora systemu magazynowania oraz wydłużeniu funkcjonowania dotychczasowego systemu utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego oraz
  • modyfikacjach przepisów dotyczących zmiany koncesji górniczej.

Powyższe poprawki mają istotne znaczenie dla branży gazowniczej, niemniej, co po krótce zreferujemy na końcu artykułu, ustawa z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (specustawa gazowa 2023) przewiduje jeszcze wiele istotnych zmian w zakresie elektroenergetyki czy odnawialnych źródeł energii.

Zmiany w zakresie przyłączania do sieci

Niedawno wprowadzone zmiany doprecyzowują kwestie dotyczące przekazywania informacji o odmowie przyłączenia w trybie publicznoprawnym, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Poza wydzieleniem ostatniego zdania przepisu art. 7 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne do osobnego ustępu, specustawa gazowa 2023 dodaje przepis, który zobowiązuje przedsiębiorstwo energetyczne, po odmówieniu przyłączenia z przyczyn ekonomicznych, nie tylko do powiadomienia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE) o odmowie i jej przyczynach, ale także podania szacowanej wysokości opłaty za przyłączenie uzgodnionej z zainteresowanym. Co więcej, przedsiębiorstwo jest także zobowiązane do przekazania ubiegającemu się o przyłączenie do sieci informacji o „sposobie kalkulacji opłaty z wyszczególnieniem istotnych elementów nakładów inwestycyjnych przyjętych do kalkulacji opłaty”.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu specustawy gazowej 2023 zmiana ta ma przyspieszyć proces decyzyjny inwestorów, którzy znając szacowaną wartość opłaty za przyłączenie i szacunek kosztów niezbędnych robót związanych z rozbudową sieci będą mogli wyrazić wolę zawarcia umowy o przyłączenie w trybie art. 7 ust. 9 ustawy Prawo energetyczne. Dodatkowo ustawodawca ułatwił realizację takiego przyłączenia poprzez przewidzenie możliwości budowy i rozbudowy odcinków sieci służących do przyłączenia przez podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci, co pozwoli na wyeliminowanie w wielu przypadkach opóźnień takiej rozbudowy.

W tym segmencie warto jeszcze wspomnieć o jednej zmianie, która nie dotyczy gazownictwa, lecz jest bez wątpienia ważna dla naszych czytelników. Chodzi o doprecyzowanie przepisów dotyczących współpracy mikroinstalacji z magazynem energii elektrycznej. Dotychczas niejasne przepisy powodowały, że prosumenci rozliczający się w tzw. systemie opustów, po rozbudowie mikroinstalacji o magazyn energii elektrycznej przechodzili na niższy współczynnik rozliczenia, tj. z 0,8 na 0,7. W efekcie byli oni zobowiązani do przekazywania większej „części” wyprodukowanej nadwyżki energii elektrycznej do sprzedawcy. Dodanie art. 7 ust. 8d12 ustawy Prawo energetyczne ma na celu doprecyzowanie, że do mocy zainstalowanej mikroinstalacji nie wlicza się mocy zainstalowanej magazynu energii elektrycznej, o ile:

  • moc zainstalowana magazynu energii elektrycznej jest nie większa, niż moc zainstalowana elektryczna mikroinstalacji,
  • łączna moc możliwa do wprowadzenia do sieci dystrybucyjnej przez mikroinstalację z magazynem energii elektrycznej jest nie większa, niż moc zainstalowana elektryczna tej mikroinstalacji.

Zmiany w segmencie magazynowania paliw gazowych

W kwietniu ubiegłego roku w artykule Zmiany w unijnych przepisach dotyczących bezpieczeństwa dostaw gazu po krótce przedstawiliśmy plany Komisji Europejskiej na zwiększenie bezpieczeństwa gazowego Unii Europejskiej przede wszystkim w drodze zmian przepisów regulujących funkcjonowanie przedsiębiorstw magazynujących gaz ziemny. W związku z wejściem w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1032 z dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzeń (UE) 2017/1938 i (WE) nr 715/2009 w odniesieniu do magazynowania gazu, ustawodawca zrealizował nałożony na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby każdy operator systemu magazynowania, w tym każdy operator systemu magazynowania kontrolowany przez operatora systemu przesyłowego, był poddany certyfikacji.

Celem wprowadzenia przepisów art. 9h3 ustawy Prawo energetyczne jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia sytuacji, w której niezweryfikowane podmioty, poprzez fakt posiadania na terenie Polski pojemności magazynowych bądź całych magazynów gazu, mogą wpływać na sytuację rynkową w drodze celowego opróżniania zapasów gazu ziemnego bądź uciekania się do innych technik manipulacyjnych. Prezes URE przez przyznanie certyfikatu sprawdza oraz potwierdza, czy przedsiębiorstwo energetyczne ubiegające się o status operatora systemu magazynowania spełnia wszystkie wymogi świadczące o jego niezależności.

W powiązaniu z powyższymi zmianami pozostają poprawki wprowadzone przez dodanie przepisu art. 70c ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym. Z początkiem 2022 r. do tej ustawy dodano przepisy umożliwiające przedsiębiorstwu energetycznemu wykonującemu działalność w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą i podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego zlecenie Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, w drodze umowy, wykonywanie zadań w zakresie utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego (usługa biletowa świadczona przez RARS). Dotychczasowe przepisy pozwalały na umówienie się z Agencją co do realizacji zlecenia w okresie do 30 września 2022 r. oraz w okresie od 1 października 2022 r. do 30 września 2023 r.

Specustawa gazowa 2023 umożliwia uczestnikom rynku skorzystanie z usługi biletowej świadczonej przez RARS w roku gazowym zaczynającym się z dniem 1 października 2023 r. aż do 30 września 2024 r. W ocenie pomysłodawców, rozwiązanie to „wpłynie pozytywnie na gwarancję utrzymywania zapasu obowiązkowego na odpowiednim poziomie, zapewniając równocześnie większą elastyczność działania po stronie przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą oraz podmiotom dokonującym przywozu gazu ziemnego, co do wyboru formy, w jakiej zdecydują się na wypełnienie ww. obowiązku”.

Modyfikacje przepisów dotyczących zmiany koncesji górniczej

Do momentu wejścia w życie specustawy gazowej 2023 przedsiębiorca w razie stwierdzenia, że rzeczywiste szkodliwe wpływy robót górniczych prowadzonego przez niego zakładu górniczego przekraczają granice terenu górniczego wyznaczone w koncesji, był obowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o zmianę koncesji poprzez wyznaczenie nowych granic terenu górniczego, tak aby granice te uwzględniały przestrzeń objętą rzeczywistymi szkodliwymi wpływami robót górniczych tego zakładu górniczego. Regulacjom tym wymykały się jednak problemy powstające w okresie pomiędzy złożeniem przez niego wniosku o zmianę koncesji, a wydaniem przez organ koncesyjny decyzji zmieniającej koncesję i wyznaczającej granice terenu górniczego odpowiadające rzeczywistym szkodliwym wpływom robót górniczych. W szczególności w okresie tym niemożliwe było uzyskanie decyzji organu nadzoru górniczego zatwierdzającej plan ruchu zakładu górniczego uwzględniający rzeczywiste szkodliwe oddziaływania robót górniczych.

Aby przeciwdziałać uciążliwościom wynikającym z tych rozwiązań specustawa gazowa 2023 wprowadziła do art. 34 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze przepisu ust. 2a, który umożliwia przedsiębiorcy w okresie pomiędzy złożeniem wniosku o zmianę koncesji, a wydaniem przez organ koncesyjny decyzji zmieniającej koncesję i wyznaczającej nowe granice terenu górniczego, sporządzenie planu ruchu zakładu górniczego już uwzględniającego rzeczywiste szkodliwe wpływy robót górniczych tego zakładu górniczego, pomimo że w koncesji nie zmieniono jeszcze granic terenu górniczego. W konsekwencji umożliwiono organom nadzoru górniczego zatwierdzenie planu ruchu zakładu górniczego uwzględniającego rzeczywiste szkodliwe wpływy robót górniczych tego zakładu górniczego, zanim dojdzie do zmiany koncesji wyznaczającej nowe granice terenu górniczego. Warto podkreślić, że powyższe dotyczy jedynie podziemnych zakładów górniczych, ponieważ specyfika prowadzenia robót górniczych w przypadku otworowych zakładów górniczych sprawia, że problemy te w odniesieniu do tych zakładów górniczych nie występują.

Co jeszcze istotne, ustawodawca przewidział przepis przejściowy umożliwiający przedsiębiorcom uzyskanie decyzji zatwierdzającej plan ruchu zakładu górniczego z zastosowaniem art. 34 ust. 2a ustawy Prawo geologiczne i górnicze również w odniesieniu do planów ruchów zakładu górniczego sporządzonych i przedłożonych organom nadzoru górniczego przed wejściem w życie tego przepisu, w przypadku których postępowanie w sprawie zatwierdzenia planu ruchu zakładu górniczego do dnia wejścia w życie specustawy gazowej 2023 nie zostało zakończone wydaniem decyzji.

***

Wreszcie należy wspomnieć, że specustawą gazową 2023 wprowadzono jeszcze następujące zmiany:

  • rozszerzono grupę odbiorców z przepisu art. 62b ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne o spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, które z mocy ustawy, umowy lub innego tytułu prawnego są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia paliwa gazowego w lokalach mieszkalnych na potrzeby zużycia przez gospodarstwa domowe lub w lokalach podmiotów, o których mowa w przepisie art. 62b ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy Prawo energetyczne,
  • umożliwiono finansowanie rekompensat wypłacanych przedsiębiorstwom energetycznym ze środków uzyskanych ze sprzedaży w drodze aukcji uprawnień emisji, które na wniosek ministra właściwego do spraw klimatu mogłyby zostać przekazane do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19,
  • wydłużono termin, w jakim będą rozpatrywane wnioski o wypłatę dodatku węglowego,
  • doprecyzowano przepisy ustawy z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku w celu wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych,
  • dodano przepisy umożliwiające poprawę warunków inwestycyjnych dla realizowanych projektów morskich farm wiatrowych oraz doprecyzowujące ustawę z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych,
  • przedłużono zawieszenie wypłaty dodatku energetycznego,
  • dodano nowe przepisy dotyczące certyfikacji wodoru w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Zwrot rekompensat z tytułu wzrostu cen energii elektrycznej w 2020 roku tylko dla określonych odbiorców końcowych

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, , , , , , , Możliwość komentowania Zwrot rekompensat z tytułu wzrostu cen energii elektrycznej w 2020 roku tylko dla określonych odbiorców końcowych została wyłączona

Na portalu RCL opublikowano projekt Ustawy o rekompensatach z tytułu wzrostu cen energii elektrycznej w 2020 roku. Zgodnie z założeniami, rekompensata za wzrost cen energii elektrycznej, która obejmuje ponad 15 mln gospodarstw domowych, ma być uzależniona od zużycia w bieżącym roku i wyniesie od 34 do 306 złotych.

Na sfinansowanie programu zostanie przeznaczone dochody ze sprzedaży 25 mln uprawnień do emisji. W ostatnim czasie ceny oscylowały wokół 25 euro za tonę CO2, co łącznie daje 625 mln euro, czyli ok. 2,7 mld zł.

Beneficjenci rekompensat i wysokość rekompensat
Po dokonaniu analizy sytuacji na rynku energii elektrycznej w ostatnich latach, zasygnalizowano konieczność ochrony odbiorców końcowych szczególnie narażonych na negatywne skutki wzrostu cen energii elektrycznej, a więc odbiorców końcowych w gospodarstwach domowych. 

Celem wyeliminowania sytuacji, w której wsparcie uzyskałyby zamożne gospodarstwa domowe, projekt wprowadza przepisy określające katalog odbiorców, którzy mogą ubiegać się o uzyskanie rekompensaty. Zgodnie z założeniami, uprawnienie do ubiegania się o uzyskanie takiej rekompensaty przysługiwać będzie odbiorcom, których dochód nie przekroczył w poprzednim roku (2019) kwoty wskazanej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, tj. 85 528 zł.

Kwota rekompensaty będzie zależna od zużycia energii elektrycznej w 2020 roku. Poza spełnieniem wymogu progu podatkowego, uzyskanie rekompensaty będzie możliwe wówczas, gdy odbiorcy końcowi spełnią wymóg progu zużycia energii elektrycznej. W konsekwencji, przyznanie rekompensaty będzie możliwe w przypadku zużycia w gospodarstwie domowym co najmniej 63 kWh energii w 2020 roku.

W celu uproszczenia całego mechanizmu przyjęto cztery przedziały zużycia energii elektrycznej:

  • gospodarstwo domowe, które w roku 2020 zużyje od 63 kWh do 500 kWh energii elektrycznej otrzyma 34,08 zł,
  • gospodarstwo domowe, które w roku 2020 zużyje od 500 kWh do 1200 kWh energii elektrycznej otrzyma 82,80 zł,
  • gospodarstwo domowe, które w roku 2020 powyżej 1200 kWh do 2800 kWh energii elektrycznej otrzyma 190,86 zł,
  • gospodarstwo domowe, które w roku 2020 zużyje powyżej 2800 kWh, otrzyma 306,75 zł.

W celu zrekompensowania wzrostu rachunków za energię elektryczną gospodarstwom domowych, wyznaczając ww. kwoty, wzięto pod uwagę:

  • średni wzrost cen energii elektrycznej,
  • średni wzrost opłat za dystrybucję energii elektrycznej,
  • średni wzrost kwoty VAT, w związku ze wzrostem podstawy do opodatkowania, wynikającym ze wzrostu cen i opłat.

Poza koniecznością spełnienia ww. wymogów, przepisy dodatkowo wprowadzają zapis, zgodnie z którym rekompensata nie przysługuje uprawnionemu odbiorcy końcowemu posiadającemu długoterminową umowę sprzedaży energii elektrycznej albo umowę kompleksową z przedsiębiorstwem obrotu, obejmującą cały rok 2020, na mocy której cena energii elektrycznej w całym 2020 roku nie wzrosła w stosunku do ceny energii elektrycznej obowiązującej tego odbiorcę w dniu 31 grudnia 2019 r..

Rozliczenie 2020 roku ma nastąpić w kolejnym roku kalendarzowym. Rozliczenie będzie dokonywane poprzez pomniejszenie rachunku za energię elektryczną oraz dostarczenie odbiorcy informacji o wysokości przyznanej rekompensaty. W sytuacji, gdy kwota rekompensaty przewyższać będzie wysokość kwoty na pierwszej fakturze za energię elektryczną wystawionej po dniu 15 marca 2021 r., przedsiębiorstwo obrotu dokona korekty kolejnych faktur tak, aby odbiorca otrzymał finalnie należną mu rekompensatę.

Bezpośrednia wypłata rekompensaty na rachunek bankowy beneficjenta możliwa będzie tylko alternatywnie w szczególnych przypadkach, gdy brak jest możliwości dokonania korekty faktury. Co istotne, w przypadku, gdy odbiorca końcowy nie odpowie w wyznaczonym terminie na wezwanie przedsiębiorstwa obrotu o podanie numeru rachunku bankowego, straci on prawo do wypłaty rekompensaty.

Deklaracje
Uprawnienie odbiorcy końcowego do uzyskania rekompensaty wymaga złożenia stosownej deklaracji, zgodnie z wzorem stanowiącym załącznik do ustawy, na podstawie której składa on następujące oświadczenia:

  • w 2019 r. jego roczna podstawa obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych nie przekroczyła kwoty 85 528 zł,
  • energia elektryczna pobierana na podstawie wskazanych w deklaracji punktów poboru albo licznika nie jest zużywana w ramach wykonywanej działalności gospodarczej,
  • deklarując powyższe, jest on świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Deklarację składa się do przedsiębiorstwa obrotu, z którym odbiorca końcowy posiada umowę sprzedaży energii elektrycznej albo umowę kompleksową, w terminie do dnia 31 grudnia 2020 r. Deklaracja złożona po upływie tego terminu nie uprawnia do otrzymania rekompensaty.

Obowiązki przedsiębiorstwa obrotu
Zgodnie z założeniami projektu, weryfikacji złożonej deklaracji dokonuje przedsiębiorstwo obrotu w terminie 21 dni od dnia jej otrzymania. Przepisy dodatkowo nakładają na przedsiębiorstwo obrotu obowiązek, aby w terminie do końca stycznia 2021 roku, zwrócić się do naczelnika właściwego US z wnioskiem o udzielenie informacji w zakresie spełnienia przez uprawnionych odbiorców wymogu nieprzekroczenia kwoty 85 528 zł.

Ponadto, nowelizacja nakłada na przedsiębiorstwa obrotu obowiązki informacyjne względem odbiorcy końcowego, w szczególności aby w terminie 21 dni od dnia wejścia w życie ustawy poinformowało tego odbiorcę o uprawnieniach wynikających z ustawy oraz przesłało wzór deklaracji stanowiącej załącznik do ustawy.

Jednocześnie, zobowiązano przedsiębiorstwo obrotu do publikacji ww. informacji oraz wzoru deklaracji na jego stronie internetowej.

Zmiana sprzedawcy a obowiązek złożenia deklaracji
Przepisy projektowanej ustawy zobowiązują jednocześnie odbiorców końcowego, którzy chcą skorzystać z rekompensaty, aby w przypadku zmiany sprzedawcy w 2020 roku, złożyli stosowną deklarację również nowemu sprzedawcy, w przypadku uprzedniego złożenia takiej deklaracji poprzedniemu. Rekompensaty udziela się za pośrednictwem przedsiębiorstwa obrotu, które w dniu 31 grudnia 2020 r. posiadało umowę sprzedaży energii elektrycznej albo umowę kompleksową z odbiorcą końcowym.

Zwrot przedsiębiorstwom obrotu kwoty wynikającej z udzielonych rekompensat
Przepisy określają również zasady zwrotu przedsiębiorstwom obrotu kwoty równej sumie wypłaconych rekompensat odbiorcom końcowym, którzy złożyli deklaracje. Środki będą wypłacane z Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, a podmiotem wypłacającym te środki będzie wyznaczony zarządca rozliczeń cen. Wniosek do zarządcy rozliczeń cen będzie składany jednorazowo, po wypłaceniu wszystkim uprawnionym odbiorcom końcowym rekompensat, przy użyciu formularza udostępnionego na platformie elektronicznej utworzonej w tym celu przez zarządcę rozliczeń cen. Maksymalny termin złożenia wniosku wyznaczono na dzień 30 września 2021 r.

autor: Joanna Nowak, Kamil Iwicki, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.