Wychodząc naprzeciw potrzebie szybkiego zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w krajowym miksie energetycznym, w styczniu br. Ministerstwo Aktywów Państwowych opublikowało projekt ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, który zawierał szereg działań polegających na wprowadzeniu systemu wsparcia oraz usprawnień administracyjnoprawnych, umożliwiających bardziej efektywne prowadzenie procesu inwestycyjnego w zakresie morskich farm wiatrowych. Projekt ten został omówiony w jednej ze styczniowych publikacji.

Na podstawie przedstawionych stanowisk oraz ustaleń poczynionych w toku uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania prowadzonych w styczniu i lutym, powyższy projekt w zmodyfikowanej formie został ponownie przekazany do konsultacji publicznych z początkiem lipca br. pod tą samą nazwą (dalej: „Projekt”, „Ustawa”).

Zgodnie z unijnymi regulacjami, Rzeczpospolita Polska zobowiązana jest do utrzymania po 2020 r. obowiązkowego udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto na poziomie nie niższym niż 15 %. Niezależnie od ww. wymogów, RP jednocześnie zobowiązana jest do przyczynienia się do osiągnięcia unijnego wspólnego celu OZE (32 % do 2030 r.), które to założenia stanowiły również podstawę założeń pierwotnej wersji projektu.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że rozszerzono zakres przedmiotowy Projektu w stosunku do jego poprzedniego brzmienia. Zgodnie z obecnymi założeniami, ustawa ma określać:

• mechanizm i instrumenty wspierające wytwarzanie energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych,
• zasady i warunki przygotowania oraz realizacji inwestycji w zakresie budowy morskich farm wiatrowych,
• obowiązki wytwórcy,
• zasady ustalania podatku od morskich farm wiatrowych oraz
• wymagania w zakresie budowy, eksploatacji i likwidacji morskich farm wiatrowych.

System wsparcia zaproponowany w Projekcie jest dedykowany instalacjom służącym do produkcji energii elektrycznej z energii wiatru na morzu i opiera się on na koncepcji dwustronnego kontraktu różnicowego (z ang. „contract for difference”).

Dopuszczeni do systemu wsparcia wytwórcy energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, będą mogli uzyskać prawo do pokrycia różnicy pomiędzy rynkową ceną energii a ceną umożliwiającą wytwórcom pokrycie kosztów jej wytworzenia na morzu, (tzw. ujemnego salda).

Zgodnie z treścią projektowanych przepisów, wytwórca – co do zasady – będzie miał możliwość korzystania z uzyskanego prawa do pokrycia ujemnego salda przez okres 25 lat od pierwszego dnia wytwarzania i wprowadzania do sieci energii elektrycznej z tej morskiej farmy wiatrowej lub jej części na podstawie udzielonej koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej. Wielkość udzielonego wsparcia wyznaczana jest jako iloczyn planowanej mocy zainstalowanej morskiej farmy wiatrowej i 100 000 godzin. Sama procedura rozliczania ujemnego salda, będzie odbywać się na zasadach analogicznych do przewidzianych dla wytwórców uczestniczących w obecnie funkcjonującym systemie wsparcia dla OZE.

DWIE FAZY UBIEGANIA SIĘ O PRZYZNANIE PRAWA DO POKRYCIA UJEMNEGO SALDA

Projektowane przepisy wprowadzają dwufazowy model systemu wsparcia, który wynika z różnego sposobu wyłonienia projektów, którym przysługiwać będzie prawo do pokrycia ujemnego salda. W pierwszej fazie systemu – do którego możliwość wejścia będzie do dnia 30 czerwca 2021 r. – dla morskich farm wiatrowych o łącznej mocy zainstalowanej do 5,9 GW, wsparcie przyznawane będzie w drodze decyzji administracyjnej, natomiast w kolejnych latach wsparcie przyznawane będzie w formule konkurencyjnych aukcji.

PIERWSZA FAZA SYSTEMU WSPARCIA – prawo do pokrycia ujemnego salda przyznawane w drodze indywidualnej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Zgodnie z treścią Ustawy, projekty o najwyższym poziomie zaawansowania procesu inwestycyjnego, gwarantujące wytworzenie energii przed 2030 r., a co za tym idzie dążące do celu unijnego wyznaczonego na 2030 r., zlokalizowane na obszarze gwarantującym najniższy uśredniony koszt energii elektrycznej, będą mogły wziąć udział w pierwszej fazie systemu wsparcia, gdzie wsparcie będzie przyznawane w drodze decyzji administracyjnej przez Prezesa URE.

Przepisy określają przy tym zasady sporządzenia wniosku o wydanie takiej decyzji oraz precyzują wykaz dokumentów, które należy do niego dołączyć, m. in.: promesę przyłączenia albo umowy o przyłączenie morskiej farmy wiatrowej do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej, prawomocne pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich dla przedsięwzięć zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, czy plan łańcucha dostaw materiałów i usług. Kolejność złożenia kompletnych wniosków będzie decydować o pierwszeństwie przyznania prawa do pokrycia ujemnego salda.

Łączna moc zainstalowana morskich farm wiatrowych, które będą mogły wziąć udział w pierwszej fazie systemu wsparcia, określona jest ustawowo i wynosi maksymalnie 5,9 GW. Prawo do pokrycia ujemnego salda nie będzie przyznane dla morskich farm wiatrowych, których dopuszczenie do systemu wsparcia powodowałoby przekroczenie tej wartości. Wartość maksymalna łącznej mocy zainstalowanej w obecnym brzmieniu jest wyższa niż w wersji pierwotnej Projektu. Wówczas planowano bowiem przyznanie wsparcia w tej fazie dla farm wiatrowych o łącznej mocy zainstalowanej na poziomie 4,6 GW.

Jednostkowa wysokość ceny będącej podstawą do rozliczenia ujemnego salda w pierwszej fazie systemu wsparcia, określona zostanie w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw klimatu, w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

DRUGA FAZA SYSTEMU WSPARCIA – aukcje w formule „pay as bid”

Po dniu 30 czerwca 2021 r., uzyskanie prawa do pokrycia ujemnego salda w ramach mechanizmu nie będącego procedurą konkurencyjną, nie będzie możliwe. W tzw. drugiej fazie systemu wsparcia, prawo do pokrycia ujemnego salda będzie mogło być przyznane w drodze aukcji wytwórcy, który uzyskał zaświadczenie o dopuszczeniu do aukcji oraz wytworzy energię elektryczną w tej morskiej farmie wiatrowej po raz pierwszy po dniu zamknięcia sesji aukcji.

Samo zaświadczenie będzie związane z koniecznością złożenia stosownego wniosku do Prezesa URE, którego treść oraz wymagane dokumenty określają przepisy rozdziału 4 Ustawy. Postępowanie ws. wydania zaświadczenia o dopuszczeniu do udziału w aukcji ma mieć charakter postępowania w sprawie oceny formalnej przygotowania do wytwarzania energii elektrycznej w danej morskiej farmie wiatrowej. Uzyskane zaświadczenie będzie mieć ograniczony termin ważności (36 miesięcy).

Zgodnie z założeniami, w aukcji, każdy z wytwórców składać będzie jedną ofertę, niejawną dla pozostałych uczestników aukcji. Aukcje rozliczane będą według formuły ceny z oferty („pay as bid”), a wygrywać w aukcji będą oferty z najniższą ceną.

Za ogłaszanie, przeprowadzanie oraz rozstrzyganie aukcji oraz utworzenie regulaminu przeprowadzania aukcji odpowiedzialny będzie Prezes URE, przy czym daty przeprowadzenia aukcji dla pierwszych lat funkcjonowania systemu zostały określone na poziomie ustawowym (art. 24 Ustawy).

Z uwagi na charakter projektów wiatrowych skutkujących niską podażą projektów, wszystkie morskie farmy wiatrowe niezależnie od ich parametrów technicznych, rywalizować będą w jednym koszyku aukcyjnym. W celu zapewnienia konkurencyjności procedury aukcyjnej, wprowadzony został mechanizm zapewniający utrzymanie konkurencyjności nawet w sytuacji, w której podaż projektów nie przekroczy maksymalnej zaoferowanej w aukcji mocy zainstalowanej.

EFEKT ZACHĘTY

Wytwórcy, którzy będą ubiegać się o przyznanie prawa do pokrycia ujemnego salda będą podlegać ocenie Prezesa URE co do tego, czy projektowana inwestycja zostałaby zrealizowana w przypadku, w którym dla energii elektrycznej wytworzonej w morskiej farmie wiatrowej nie przyznano by prawa do pokrycia ujemnego salda (tzw. efekt zachęty).

Wytwórcy, którym przyznane zostanie prawo do pokrycia ujemnego salda, zobowiązani będą do składania sprawozdań z realizacji planu łańcucha dostaw materiałów i usług w procesie budowy i eksploatacji morskiej farmy wiatrowej oraz do wytworzenia energii elektrycznej i wprowadzenia jej do sieci w celu pokrycia ujemnego salda w terminie 7 lat od dnia rozstrzygnięcia aukcji lub w przypadku wytwórców biorących udział w pierwszej fazie, od dnia wydania przez Komisję Europejską decyzji zatwierdzającej pomoc publiczną dla danej morskiej farmy wiatrowej.

autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.