zielona transformacja

Ekologiczna transformacja polskich miast – odpowiedź na zagrożenia klimatyczne i oczekiwania społeczne

Aktualności, Energetyka, Klimat, Środowisko, , , , , , Możliwość komentowania Ekologiczna transformacja polskich miast – odpowiedź na zagrożenia klimatyczne i oczekiwania społeczne została wyłączona

W obliczu globalnych zmian klimatycznych i rosnącej świadomości ekologicznej, zrównoważona transformacja przestrzeni miejskiej nabiera coraz większego znaczenia w strategiach rozwoju miast.

Na temat przyszłości polskich miast w obliczu wyzwań klimatycznych będą debatować eksperci na 18.Smart City Forum, które odbędzie się w dniach 28-29 maja b.r. w The Bridge Wrocław – Mgallery. Agenda kongresu oraz zapisy:

18. Smart City Forum

W niniejszym artykule przedstawiamy kilka ważnych zagadnień, które staną się przedmiotem dyskusji prelegentów podczas majowego wydarzenia, na które już dziś serdecznie Państwa zapraszamy!

  • Miasta coraz chętniej inwestują w projekty na rzecz zrównoważonego rozwoju w odpowiedzi na rosnące zagrożenia spowodowane zmianami klimatycznymi oraz oczekiwania społeczeństwa.
  • Samorządy dążą do poprawy stanu powietrza w miastach stosując różnorodne strategie w tym monitorowanie jakości powietrza za pomocą sieci inteligentnych czujników, rozwijanie elektrycznej komunikacji miejskiej i zwiększanie terenów zielonych.
  • Ważnym elementem zielonej transformacji jest zastosowanie recyklingu w architekturze miejskiej, co pozwala na efektywne zarządzanie zasobami naturalnymi i energetycznymi.
  • Coraz więcej miast podejmuje walkę z nieestetycznymi reklamami zewnętrznymi oraz betonowymi przestrzeniami.
  • Budowa sprawnego ciągu komunikacyjnego i informacyjnego jest kluczowa dla miast, aby efektywnie reagować na zniszczenia wywołane nawałnicami.
  • W ramach „Blue economy” nadmorskie miasta stosują nowoczesne technologie, aby skutecznie wykrywać zagrożenia i optymalizować zarządzanie zasobami wodnymi.

ESG w miastach – napędzanie działań w kierunku zielonej transformacji.

Polskie miasta coraz śmielej wdrażają strategie zrównoważonego rozwoju w oparciu o wytyczne ESG (Environmental, Social, Governance), które nie tylko odpowiadają na globalne wyzwania klimatyczne, ale również przekładają się na lokalne korzyści ekonomiczne i społeczne. Zaangażowanie miast w „zielone” inicjatywy przyciąga inwestorów zainteresowanych alokacją kapitału w zrównoważonych projektach. Z kolei poprzez aktywne angażowanie społeczności lokalnych w procesy decyzyjne i realizację projektów ESG, władze miast zyskują szersze poparcie społeczne, co prowadzi do wzrostu społecznego zaufania i spójności. Oparcie strategii rozwoju miast na wytycznych ESG wymaga od miast m.in. zmniejszenia emisji szkodliwych substancji, promowania energii odnawialnej oraz wprowadzania norm dotyczących efektywności energetycznej w budynkach. Dlatego miasta inwestują w elektryczną komunikację miejską, infrastrukturę energii odnawialnej, termomodernizację budynków czy parki miejskie. Na przykład Wrocław w ramach swojej strategii ESG stale rozbudowuje infrastrukturę rowerową, ponadto systematycznie zwiększa liczbę zielonych przestrzeni publicznych, które są projektowane z myślą o maksymalnym wykorzystaniu naturalnego retencjonowania wody. Z kolei Gdańsk kontynuuje rozbudowę floty autobusów elektrycznych i hybrydowych, a także rozwija system wypożyczalni rowerów miejskich. Gdańsk jest również liderem w zakresie wdrażania rozwiązań „smart city”, które wykorzystują technologie cyfrowe do optymalizacji zarządzania zasobami miejskimi, takimi jak woda, energia i odpady. Poznań realizuje szereg projektów mających na celu poprawę efektywności energetycznej budynków publicznych i mieszkalnych poprzez termomodernizację. Ponadto, miasto aktywnie wspiera instalację paneli fotowoltaicznych na dachach budynków komunalnych i prywatnych domów, a także w szkołach i innych placówkach publicznych.

Jakie innowacyjne rozwiązania technologiczne są najbardziej obiecujące w kontekście poprawy efektywności energetycznej i zarządzania zasobami miejskimi w ramach strategii ESG?

“Dla Miasta Rybnika to wodór. Rybnik ma ambicje, by być w czołówce i pokazywać główne trendy rozwojowe. Jesteśmy pionierami promowania nowej formy transportu, opartej o wodór, tworzymy nową jakość komunikacji publicznej, stawiamy na nowoczesne rozwiązania. Zainteresowanie paliwami alternatywnymi to odpowiedź Rybnika na trendy ogólnoświatowe, wskazujące na  ekologiczne podejście w różnych aspektach życia. 20 autobusów wodorowych, które już możemy spotkać na rybnickich drogach, to wyraz odpowiedzialnego myślenia o przyszłości. Inwestujemy w przyszłość, przekształcając ROW – Rybnicki Okręg Węglowy – w Rybnicki Okręg Wodorowy.” – mówi Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika.

Czyste powietrze w mieście – jak nowoczesne technologie i zielona mobilność przekształcają środowisko miejskie.

W kontekście ekologicznej transformacji poprawa jakości powietrza należy do priorytetów w strategiach rozwoju miast. W walce ze smogiem samorządy stosują różnorodne strategie takie jak monitorowanie jakości powietrza, rozwój komunikacji miejskiej, zwiększenie terenów zielonych oraz zastosowanie nowoczesnych technologii. Sieć czujników instalowanych w kluczowych punktach miasta dostarcza danych w czasie rzeczywistym o poziomach zanieczyszczeń. Dzięki temu możliwe jest szybkie reagowanie na przekroczenia dopuszczalnych norm i informowanie mieszkańców o bieżącej jakości powietrza za pomocą aplikacji mobilnych i publicznych wyświetlaczy. Z kolei, rozwój komunikacji miejskiej i systemu rowerów miejskich ma na celu obniżenie emisji spalin poprzez zmniejszenie liczby prywatnych pojazdów na drogach oraz ułatwienie mieszkańcom korzystanie z ekologicznych środków transportu. Kolejnym elementem działań antysmogowych jest wykorzystanie inteligentnych technologii zarządzania ruchem. Pozwala to na optymalizację przepływu pojazdów i zmniejszenie czasu jaki kierowcy spędzają w korkach emitując do atmosfery spaliny. Ponadto, niektóre miasta konsekwentnie realizują programy wymiany „kopciuchów” na nowoczesne źródła ogrzewania, co ma znaczący wpływ na poprawę jakości powietrza w sezonie grzewczym.

Przyszłość zrównoważonej urbanistyki – planowanie miast o obiegu zamkniętym.

Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym w miastach nabiera coraz większego znaczenia w kontekście osiągania celów Europejskiego Zielonego Ładu, który dąży do stworzenia miast neutralnych klimatycznie i inteligentnych do roku 2050. Komisja Europejska, w kwietniu 2022 roku, ogłosiła wsparcie finansowe dla 100 miast w ramach programu mającego na celu transformację w kierunku zrównoważonego rozwoju. Wśród nich znalazły się Warszawa, Kraków, Wrocław, Rzeszów i Łódź, Kluczowym elementem gospodarki o obiegu zamkniętym jest recykling w architekturze miejskiej, który pozwala na efektywne wykorzystanie zasobów i minimalizowanie odpadów. Architekci i urbanistyczni planiści powinni stosować materiały odzyskane i recyklingowane w nowych projektach budowlanych oraz renowacjach istniejących obiektów. Architektura odgrywa także kluczową rolę jako narzędzie kształtowania klimatu miejskiego, poprzez projektowanie przestrzeni tak, aby maksymalizować naturalne oświetlenie i wentylację. Kształtowanie przestrzeni miejskiej w oparciu o zasady gospodarki o obiegu zamkniętym, pozwoli stworzyć miasta, które efektywnie zarządzają swoimi zasobami naturalnymi i energetycznymi. Takie podejście nie tylko poprawi jakość życia mieszkańców, ale także zwiększy odporność miast na zmiany klimatyczne i ekonomiczne.

Jakie są główne wyzwania w rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym w miastach? Jak możemy je przezwyciężyć?

“Głównym wyzwaniem z pewnością są wyższe koszty i trudności technologiczne. Jednocześnie dostosowanie prawa polskiego do dyrektyw unijnych jest niemałym wyzwaniem. Z pewnością uruchomione środki z KPO w znaczący sposób pomogą samorządom w szybszy i łatwiejszy sposób rozwijać nowe technologie i realizować inwestycje w infrastrukturę, zgodnie z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego.” – wyjaśnie Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika.

Estetyczne i zielone – działania na rzecz miast przyjaznych do życia.

W odpowiedzi na rosnące zanieczyszczenia wizualne w polskich miastach, Kraków, Łódź, Opole, Gdańsk, Kielce i Poznań przyjęły uchwałę krajobrazową, która reguluje rozmieszczanie i estetykę reklam zewnętrznych. Uchwała określa m.in. maksymalne rozmiary banerów, dopuszczalne lokalizacje oraz wymagania estetyczne, takie jak konieczność dostosowania reklam do historycznego lub architektonicznego kontekstu danej przestrzeni. Przepisy uchwały krajobrazowej mają na celu nie tylko redukcję wizualnego hałasu, ale także poprawę bezpieczeństwa poprzez eliminowanie reklam, które mogą zasłaniać widoczność na drogach czy przejściach dla pieszych. Wśród działań ukierunkowanych na stworzenie przyjaznych do życia miast, ważne miejsce zajmują projekty rewitalizacji betonowych przestrzeni publicznych. Miasta inwestują w  zieleń miejską poprzez rewitalizację parków, zakładanie nowych skwerów oraz wprowadzenie zielonych dachów i ścian na budynkach publicznych i prywatnych. Przykładem takich działań jest program „Zielony Wrocław”, który obejmuje zazielenianie miasta, dbanie o jakość powietrza, rozwój błękitno-zielonej infrastruktury i „łapanie” deszczówki, rozwój zielonej energii i  zrównoważonej mobilności oraz promowanie zachowań w duchu „zero waste”.

Systemy ostrzegania i zarządzania kryzysowego – minimalizowanie skutków ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Budowa sprawnego ciągu komunikacyjnego i informacyjnego jest kluczowa dla efektywnego reagowania na zniszczenia wywołane nawałnicami, coraz częstszym zjawiskiem związanym ze zmianami klimatycznymi. Przykładem takiego systemu jest ten funkcjonujący Krakowie. Miasto wykorzystuje platformę KMK Info do integracji różnorodnych kanałów komunikacji, takich jak SMS, aplikacje mobilne, media społecznościowe i lokalne media, aby informować mieszkańców w czasie rzeczywistym o zbliżających się zagrożeniach pogodowych. Ponadto, opracowano system zarządzania kryzysowego, który obejmuje dobrze oznakowane trasy ewakuacyjne i bezpieczne miejsca schronienia, dostępne w różnych częściach miasta. Miasto finansuje także regularne ćwiczenia i szkolenia z zakresu reagowania na katastrofy dla służb ratunkowych oraz mieszkańców. Współpraca między lokalnymi władzami, służbami ratunkowymi, medycznymi i organizacjami pozarządowymi jest kluczowa w tworzeniu skutecznych planów reagowania, które minimalizują skutki nawałnic i chronią życie oraz mienie mieszkańców.

Blue economy –  innowacje w ochronie ekosystemów morskich.

Gospodarka niebieska, stosując zrównoważone podejście do zarządzania zasobami wodnymi i przybrzeżnymi, wykorzystuje nowoczesne osiągnięcia w dziedzinie cyfryzacji, technologii oraz analizy danych, aby efektywnie chronić i odbudowywać różnorodność biologiczną oraz ekosystemy wodne. Coraz więcej nadmorskich miast wykorzystuje zaawansowane technologie takie jak systemy GIS i teledetekcja, do monitorowania stanu wód Bałtyku. Narzędzia te pomagają identyfikować obszary zagrożone zanieczyszczeniem i nadmiernym rozwojem glonów. Z kolei, cyfrowe platformy zbierające i analizujące dane na temat ekosystemów morskich ułatwiają samorządom podejmowanie decyzji dotyczących ochrony środowiska morskiego oraz planowania przestrzennego. Ponadto, inteligentne systemy zarządzania zasobami wodnymi nie tylko zwiększają efektywność wykorzystania wody, ale także chronią i poprawiają stan naturalnych zasobów wodnych.

Eko technologie – zrównoważone miasto dzisiaj i dla przyszłych pokoleń

Aktualności, energia elektryczna, Klimat, Środowisko, , , Możliwość komentowania Eko technologie – zrównoważone miasto dzisiaj i dla przyszłych pokoleń została wyłączona

Śmietniki na kartę, panele fotowoltaiczne, zielony wodór, wykorzystanie bio odpadów – to tylko kilka z elementów transformacji świata odpowiedzialnego za kondycję planety. Zdając sobie sprawę z degradacji zasobów naturalnych i ekosystemów, do jakiej prowadzi konsumpcjonizm, zmuszeni jesteśmy do dyskusji i podejmowania realnych działań w celu minimalizowania strat dla środowiska.

Technologie bywają rozpatrywane w kontekście degradacji planety. Coraz częściej jednak w szerokich gremiach dyskutuje się na temat technologii, które nie prowadzą do deficytu zasobów naturalnych, a wręcz przeciwnie – dbają o ich utrzymanie i maksymalne wykorzystanie. Jedną z okazji do takich dyskusji jest największy w Polsce kongres poświęcony funkcjonowaniu i rozwojowi inteligentnych miast – Smart City Forum. To tam gromadzą się decydenci szczebla krajowego, administracji samorządowej oraz eksperci z zakresu energetyki, budownictwa, transportu, bezpieczeństwa czy zarządzania danymi, którzy dyskutują na temat transformacji niezbędnej do rozwoju kraju.

Technologie jako pomoc w walce o środowisko

W skali globalnej dokonuje się ogromna transformacja dotycząca rozwoju państw, miast, funkcjonowania ludzi i ich współpracy z technologią. Jednak to, co na co dzień ułatwia nam życie, często ma zgubne działanie dla planety. To determinuje naukowców i przedsiębiorców do wprowadzania takich rozwiązań, jak te poniżej.

 Akumulatory tradycyjne a baterie z soli morskiej

Jednym z produktów znacznie obciążających zasoby naturalne są akumulatory. Najczęściej w ich składzie znajduje się lit, kobalt lub grafit, których wydobycie nie tylko prowadzi do degradacji gleb, ale nawet do niszczenia całych ekosystemów. Jednak akumulatory czy baterie są niezbędne do magazynowania wyprodukowanej energii. To z kolei wymusza wykorzystanie niszczących planetę baterii i akumulatorów, nawet w celu przechodzenia na energię odnawialną. Z tego problemu zrodził się pomysł baterii przyjaznej środowisku. Jej skład oparty jest na siarce sodowej, która jako rodzaj soli uzyskanej z wody morskiej, pozwala na przechowanie energii, a jednocześnie jest to produkt przyjazny środowisku. Co więcej, jest kilkukrotnie bardziej efektywna niż bateria litowa, przez co może być podstawą akumulatorów magazynujących energię rozbudowanych sieci. Zmierzając w kierunku dekarbonizacji, sód przetwarzany z wody morskiej ma ogromny potencjał do zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego na szeroką skalę.

IoT

To idea nazywana Internetem rzeczy, a polegająca na wymianie danych dzięki tworzeniu obiektów – rzeczy – podłączonych do sieci. W praktyce zastosowanie tego systemu można zaobserwować np. w inteligentnym domu, gdzie urządzenia AGD mogą wykonywać zdalnie polecenia właścicieli. IoT stosuje się również w przemyśle np. do ulepszania technologii fotowoltaicznej. Idea ta, z racji umiejętności rozwijania uczenia maszynowego, ma potencjał w badaniach nad energią odnawialną. Większe i dokładniejsze operowanie danymi pozwoli na wyciąganie lepszych i trafniejszych wniosków.

Mikrosieci energetyczne i niezależność energetyczna

Zmiany klimatu, jak również konflikt zbrojny w Ukrainie, przyniosły wielu krajom obawy o blackout. Nawet wysoko rozwinięte państwa postanowiły zająć się tym problemem w celu zapewnienia niezależności energetycznej. Taką samowystarczalność gwarantują mikrosieci energetyczne, które w ramach zdecentralizowanych sieci, przenoszą ciężar i odpowiedzialność wytwarzania energii na lokalną skalę. W związku z tym montujemy coraz więcej paneli słonecznych, wytwarzamy więcej „własnej” energii i przechowujemy je w domowych magazynach lub w ramach tzw. „społecznych elektrowni” udostępniamy je sąsiadom z dzielnicy.

Zielona energia

Pod tym hasłem kryją się ekologiczne rozwiązania w zakresie przechowania nadwyżek energii tworzonej z odnawialnych źródeł. Przede wszystkim mowa tu o zielonym wodorze używanym jako paliwo do samochodów, samolotów czy statków. Uważa się go za kluczowy element transformacji energetycznej na świecie.

Digital twin

Z poszukiwaniem nowych technologii nierozerwalnie wiąże się digital twin czyli system cyfrowego bliźniaka. Jego walory są szczególnie mocno zauważalne w przemyśle, gdzie przy jego pomocy możliwe jest opracowanie nowych instalacji i szukanie specjalistycznych i precyzyjnych danych.

Zmiana podejścia z konsumpcyjnego do zamkniętego jest konieczna

Rozwój gospodarczy doprowadził do industrializacji i konsumpcjonizmu. Globalizacja produkcji i powszechny dostęp do wielu produktów przez lata potęgowały konsumpcjonistyczne podejście do życia. Ten model gospodarki nie jest jednak w stanie poradzić sobie ze zmniejszającymi się zasobami i nadmiarem odpadów. Dlatego konieczna jest zmiana podejścia i eko-konsumpcja czyli konsumpcja zrównoważona. By uniknąć katastrofy ekologicznej, należy zwrócić uwagę na cyrkularną gospodarkę i realizację celów społeczno-ekonomicznych przy uwzględnieniu minimalnie negatywnego lub wręcz pozytywnego wpływu na środowisko. Zrównoważona konsumpcja to nie tylko minimalizowanie marnotrawstwa, ale także realny wpływ przedsiębiorców i kreowanie zachowań klientów np. przez zmianę opakowań plastikowych na papierowe. Równie istotne są tu także takie zagadnienia jak np. ekonomia najmu.

Long life – czy śmieci mają wartość?

Wśród odpadów produkowanych na całym świecie około 50% trafia na wysypiska, 20% do spalarni, a jedynie 30% poddawane jest recyklingowi. Problem polega na trudności w przekształcaniu odpadów komunalnych w produkty o wartości wyższej niż bioenergia. A mogłaby to być poważna alternatywa dla paliw kopalnych. Odpowiednia obróbka strumieni odpadów, procesy fermentacji i oczyszczania mogłyby prowadzić do przekształcania frakcji surowców w użyteczne związki. Wytwarzanie produktów wysokiej jakości jest nie tylko możliwe, ale wręcz konieczne, by pomóc Europie stać się gospodarką o obiegu zamkniętym.

Gospodarka Obiegu Zamkniętego – czym jest?

Tymczasem obecnie funkcjonujemy w modelu: „kup tani produkt, szybko go zużyj i wyrzuć”. W samej Unii Europejskiej co roku produkuje się około 2,5-3 mld ton odpadów. Kurczące się surowce, materiały i energia sprawiają, że zaczynamy myśleć inaczej. GOZ powinna zakładać wykorzystywanie produktów maksymalnie długo przy jednoczesnym minimalizowaniu odpadów, jak również ponowne wykorzystywanie surowców powstałych z odpadów. Chodzi więc o model: „surowce, produkcja, konsumpcja, recykling, surowce, produkcja…”. W ten sposób wydłuża się cykl życia produktów i ogranicza odpady do minimum, a przez to wpływa na lepszą kondycję ekosystemów i środowiska. Co więcej, redukuje się w ten sposób emisję gazów cieplarnianych i zmniejsza zależność od surowców. Z przedsiębiorczego punktu widzenia GOZ może zwiększać konkurencyjność, pobudzać rozwój innowacji i wzrost gospodarczy.

Jakie korzyści płyną z segregacji bio odpadów?

Duże znaczenie ma także proces segregowania i przetwarzania bioodpadów na związki, z których następnie produkować można biopaliwa, bioplastiki, a nawet mydło czy olej omega-3. Bio odpady to około 34% wszystkich odpadów, które często gromadzone są z odpadami resztkowymi i niepotrzebnie trafiają na wysypisko. Odpowiednia segregacja bio odpadów minimalizuje problemy środowiskowe w postaci wytwarzania metanu, a wytwarza biogaz, z którego wytwarza się energię cieplną i elektryczną. Kompostowanie i fermentacja odpadów może też prowadzić do wytworzenia nawozów niezbędnych w rolnictwie.

Konsultacje w sprawie planu rozwoju energetyki jądrowej

Aktualności, Atom, Energetyka, , , , , , , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Konsultacje w sprawie planu rozwoju energetyki jądrowej została wyłączona

Do 3 sierpnia 2021 r. potrwają konsultacje publiczne do projektu Strategii i polityki w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Rzeczypospolitej Polskiej. W projekcie określono główne cele i kierunki w obrębie zwiększenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Ponadto, opisano aktualny stan krajowej infrastruktury oraz zasady bezpieczeństwa, a także omówiono uwarunkowania prawne, stanowiące ramy projektowanych działań.

Cele i kierunki Strategii

Nadrzędnym celem Strategii jest zapewnienie ochrony ludzi i środowiska naturalnego przed szkodliwymi skutkami działania promieniowania jonizującego, jak również podniesienie poziomu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej RP. Główny cel dokumentu został uzupełniony o cztery poniższe cele szczegółowe:

  • rozwój krajowego systemu regulacyjnego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;
  • rozwój systemu monitoringu radiacyjnego kraju;
  • wzmocnienie krajowych kompetencji w obszarze bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;
  • zwiększanie potencjału badawczego oraz świadomości społecznej w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Kierunki wskazane w projekcie dotyczą systemowych rozwiązań organizacyjnych, regulacyjnych, nadzorczych, kompetencyjnych oraz technologicznych, mających na celu spełnienie wysokich standardów bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Wśród kierunków opisanych w dokumencie zawarto m.in.:

  • wzmacnianie bezpieczeństwa obiektów jądrowych oraz składowisk odpadów promieniotwórczych;
  • zapewnienie bezpieczeństwa pracowników i osób z ogółu ludności narażonych na promieniowanie jonizujące;
  • rozwijanie systemu oceny sytuacji radiacyjnej kraju oraz usprawnianie reagowania na zdarzenia radiacyjne;
  • wzmacnianie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w wymiarze międzynarodowym;
  • rozwój kompetencji oraz kształcenie kadr w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;
  • doskonalenie systemów koordynacji, nadzoru i kontroli regulacyjnej nad zastosowaniami promieniowania jonizującego;
  • działania badawcze na rzecz rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Uwarunkowania prawa międzynarodowego

Jednym z istotnych elementów projektu Strategii jest opis prawnych uwarunkowań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. W dokumencie, poza ustawodawstwem krajowym wskazano także na uwarunkowania wynikające z prawa międzynarodowego, jako na ramy prawne bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Krajowy system prawny w omawianym zakresie, w znacznej mierze ukształtował się pod wpływem członkostwa RP w Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej oraz w konsekwencji konieczności respektowania aktów stanowionych przez Wspólnotę. W projekcie Strategii, poza powyższym za zasadne uznano uwzględnienie również  zaleceń Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej oraz Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Organów Nadzoru Instalacji Jądrowych (WENRA). Ponadto, w dokumencie wskazano jako istotne członkostwo Polski w Agencji Energii Jądrowej przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (NEA OECD), z uwagi, iż umożliwia ono korzystanie z praktyk innych państw o większym doświadczeniu w przedmiotowej dziedzinie.

Zgodnie z projektem, RP jest aktywnym uczestnikiem międzynarodowego systemu prawnego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, zaangażowanym w jego powstawanie. Umowy międzynarodowe, o które system ten jest oparty, obejmują współpracę międzynarodową i wymianę informacji w przypadku awarii jądrowej lub zagrożenia radiologicznego, monitoringu radiacyjnego środowiska, bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, bezpiecznego postępowania z wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi, ochrony fizycznej materiałów jądrowych i obiektów jądrowych, zabezpieczeń materiałów jądrowych, kontroli technologii jądrowych, a także odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową.

W kwestii uwarunkowań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej wynikających z prawa międzynarodowego wskazano ponadto na dyrektywy przyjęte na podstawie Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Traktatu Euratom) oraz rozporządzenia Wspólnot Europejskich.

Aktualny stan bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej

Zgodnie z projektem Strategii, opis aktualnego stanu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w RP stanowi jeden z punktów wyjścia dla określenia kierunków działań, mających na celu rozwój bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Wśród opisywanych w dokumencie elementów, mających wpływ na stan bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej wskazano m.in.:

− wykorzystywaną obecnie krajową infrastrukturę jądrową oraz prowadzone na terytorium RP działalności związane z narażeniem na promieniowanie jonizujące;

−  działania podmiotu prowadzącego działalność związaną z narażeniem na promieniowanie jonizujące, zapewniające wysoki poziom bezpieczeństwa, podejmowane w oparciu o wymagania regulacyjne adresowane do tego podmiotu;

− prace badawczo-rozwojowe w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, a także prowadzona w odniesieniu do tych zagadnień działalność edukacyjna;

− współpracę międzynarodową w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Projekt Strategii to pierwszy dokument tego rodzaju w Polsce, a opracowanie Strategii stanowi obowiązek Ministra właściwego do spraw klimatu, wynikający z ustawy Prawo Atomowe.

Autorka: Daria Pajdowska, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.