4 września 2025 r. w wykazie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz ustawy – Prawo energetyczne (Projekt).
Projekt ten z uwagi na pilne procedowanie został podpisany przez Prezydenta 26 września 2025 r. oraz opublikowany 29 września 2025 r. w Dzienniku Ustaw jako ustawa z dnia 12 września 2025 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz ustawy – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2025 r. poz. 1303, Ustawa zmieniająca).
Powyższe działania były następstwem zawetowania w dniu 27 sierpnia 2025 r. przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ustawy z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw, o której już pisaliśmy w artykule pt. „Nowelizacja strategicznych zapasów gazu ziemnego”.
Usługa biletowa
Przed wejściem w życie Ustawy zmieniającej, art. 70c ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (ustawa o zapasach) wskazywał, że wyłącznie do dnia 30 września 2025 r. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych (RARS) może świadczyć usługi polegające na wykonywaniu zadań w zakresie utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego (tzw. usługi biletowej) w imieniu przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą i podmiotów dokonujących przywozu gazu ziemnego, zobowiązanych do utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego.
Poprzez zmiany wprowadzone Ustawą zmieniającą nastąpiło przedłużenie możliwości świadczenia tzw. usługi biletowej przez RARS o kolejny rok gazowy. Chodzi więc o okres od dnia 1 października 2025 r. do dnia 30 września 2026 r. Jak wskazano w Ustawie zmieniającej w terminie do dnia 30 września 2025 r. przedsiębiorstwa zobowiązane będą mogły zlecić RARS na podstawie umowy wykonywanie obowiązku zapasów w przedłużonym okresie.
Warto podkreślić, że Ustawa zmieniająca nie przedłużyła obowiązywania 50-dniowego maksymalnego okresu dostarczenia zapasów obowiązkowych gazu do systemu gazowego, w związku z czym od 1 października 2025 r. okres ten wynosi 40 dni.
Zapasy obowiązkowe
Wśród zmian znalazły się również kwestie wielkości zapasów obowiązkowych na lata 2025-2027.
Zgodnie z nowopowstałym art. 5 ust. 3 pkt 7–9 producenci i handlowcy będą tworzyć i utrzymywać zapasy obowiązkowe (z wyłączeniem LPG), w wielkości odpowiadającej iloczynowi:
- 50 dni i średniej dziennej produkcji paliw lub przywozu ropy naftowej lub paliw zrealizowanych przez producenta lub handlowca w poprzednim roku kalendarzowym – od dnia 30 września 2025 r.;
- 47 dni i średniej dziennej produkcji paliw lub przywozu ropy naftowej lub paliw zrealizowanych przez producenta lub handlowca w poprzednim roku kalendarzowym – od dnia 30 czerwca 2026 r.;
- 45 dni i średniej dziennej produkcji paliw lub przywozu ropy naftowej lub paliw zrealizowanych przez producenta lub handlowca w poprzednim roku kalendarzowym – od dnia 30 czerwca 2027 r.
Warto przy tym podkreślić, że poprzedni wymóg utrzymywania zapasów obowiązkowych (od dnia 31 grudnia 2017 r.) wynosił co najmniej 53 dni.
Zmianie uległ również art. 5 ust. 9 ustawy o zapasach. Zmiana polega na przesunięciu z 30 czerwca na 29 czerwca dnia, który kończy okres, w odniesieniu do którego dane do obliczeń wymaganej ilości zapasów obowiązkowych są ustalane na podstawie wielkości przywozu ropy naftowej lub paliw, lub produkcji paliw, w przedostatnim roku kalendarzowym.
Jak przedstawiono w art. 3 Ustawy zmieniającej ilość utrzymywanych zapasów obowiązkowych w 2025 r. ma zostać dostosowana w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie do poziomu wynikającego z obliczeń wykonanych zgodnie z art. 5 ust. 3b lub 3k ustawy o zapasach.
Pozostałe zmiany
Ustawa zakłada również zmiany w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (PE).
Jedną z nich jest art. 43e dotyczący informowania o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych. Zgodnie z nowym brzmieniem przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność polegającą na wytwarzaniu paliw ciekłych, magazynowaniu lub przeładunku paliw ciekłych, przesyłaniu lub dystrybucji paliw ciekłych, obrocie paliwami ciekłymi, w tym obrocie nimi z zagranicą, a także podmiot przywożący przekazują do Prezes Urzędu Regulacji Energetyki informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności. Poprzednio adresatem tych informacji był Prezes RARS.
Należy także wspomnieć iż Ustawa zmieniająca zawiera zmiany polegające na dodaniu art. 43f1 który dotyczy niedostępności portalu Platformy Paliwowej. Przepis ten określa m.in. sposób ogłoszenia niedostępności, wydłużenie terminu obowiązku składania sprawozdań i informacji na podstawie ustawy o zapasach oraz PE w przypadku niedostępności platformy, a także sposób ogłaszania informacji o czasie przywrócenia dostępności systemu.
W przypadku stwierdzenia niedostępności portalu, Prezes RARS niezwłocznie ogłosi w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie RARS informację o czasie wystąpienia i przyczynie niedostępności. Co więcej termin na złożenie dokumentów wydłuża się o trzy dni od dnia następującego po przywróceniu dostępności portalu. Po przywróceniu dostępności portalu, Prezes RARS ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Agencji informację o czasie przywrócenia.
***
Z uwagi na chęć zapewnienia ciągłości w systemie zapasów obowiązkowych Ustawa zmieniająca weszła w życie z dniem ogłoszenia tj. 29 września 2025 r.
Autorzy: Aleksandra Walczak-Porębska, r. pr. Tomasz Brzeziński, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.