W dniu 18 kwietnia 2019 r. zakończyły się konsultacje publiczne w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw przygotowany przez Ministerstwo Energii (dalej: „Nowelizacja”, „Ustawa zmieniająca”, „Ustawa nowelizująca”).

Nowelizacja została przygotowana ze względu na konieczność wprowadzenia do treści ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych przepisów, które umożliwiałyby podmiotom zobowiązanym do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego („NCW”) urealnienia zakresu obowiązków związanych z realizacją NCW w najbliższych latach. Projekt ustawy stanowi odpowiedź na postulaty branżowe przedkładane Ministrowi Energii przez podmioty zajmujące się produkcją oraz importem/nabyciem wewnątrzwspólnotowym paliw ciekłych a także wytwarzaniem biokomponentów stosowanych do realizacji NCW.

Nowelizacja poza zmianami w zakresie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, przewiduje również zmiany w ustawie z dnia 6 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw, ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz w ustawie z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych.

ZMIANY W USTAWIE O BIOKOMPONENTACH I BIOPALIWACH CIEKŁYCH („UOBIBC”)

1. Wytwarzanie biokomponentów w procesie współuwodornienia oraz biometanu wykorzystywanego do produkcji biowodoru

Zmiany w UoBiBC dotyczą zarówno siatki pojęciowej, jak i opracowania mechanizmów prawnych, w ramach których uregulowane zostały zasady prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu biokomponentów w technologii współuwodornienia.

Z uwagi na fakt, że w procesie współuwodornienia, poza biowęglowodorami ciekłymi powstaje również bio propan, a nie jak dotychczas wskazywano wyłącznie bio propan – butan, dokonano zmiany definicji pojęcia współuwodornienia jako – procesu polegającego na jednoczesnej hydrorafinacji frakcji pochodzących z przerobu ropy naftowej i biomasy, w wyniku którego powstają biowęglowodory ciekłe oraz bio propan w mieszaninie z węglowodorami z przerobu ropy naftowej. W konsekwencji dokonano również zmian w katalogu biokomponentów, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3) UoBiBC oraz biopaliw ciekłych, o  których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 11) lit. c UoBiBC. W Nowelizacji zaproponowano również dodanie do słownika z art. 2 UoBiBC nowej definicji– bio propanu, przez który należy rozumieć skroplony propan C3 wytworzony z biomasy.

Ponadto, w celu jednoznacznego wskazania, że proces współuwodornienia mieści się w kategorii wytwarzania biokomponentów, w art. 3 UoBiBC dodano ust. 4.

W projekcie Ustawy zmieniającej podkreślono, że działalność gospodarcza polegająca na wytwarzaniu biokomponentów w procesie współuwodornienia będzie podlegać takim samym regulacjom prawnym jakim podlega obecnie działalność gospodarcza polegająca na wytwarzaniu pozostałych biokomponentów. Z powyższego wynika, że producenci paliw, którzy podejmą się działalności w zakresie wytwarzania biokomponentów w procesie współuwodornienia, zostaną zaklasyfikowani w zakresie tej działalności jako wytwórcy i będzie na nich spoczywał obowiązek dokonania wpisu do rejestru wytwórców prowadzonego przez Dyrektora KOWR. Działalność ta tym samym nie będzie objęta koncesją w myśl przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne.

W Ustawie nowelizującej zaproponowano również zmianę art. 22 UoBiBC poprzez wyłączenie biokomponentów wytworzonych w procesie współuwodornienia z konieczności spełniania wymagań jakościowych. Dodatkowo wprowadzono do omawianego przepisu ust. 1a, zgodnie z którym proces współuwodornienia powinien zapewnić odpowiedni stopień przereagowania biomasy, którego minimalny poziom jest potwierdzony certyfikatem jakości wydanym przez akredytowane jednostki certyfikujące. Ponadto, zmieniono omawiany przepis w dalszej części, w konsekwencji czego, akredytowane laboratoria badawcze będą badały stopień przereagowania biomasy na tej części instalacji rafineryjnej, na której będzie odbywać się proces współuwodornienia. Przepis przewiduje również szerszy niż dotychczas katalog przypadków, w których certyfikaty jakości biokomponentów mogą zostać cofnięte.

W projekcie Nowelizacji zaproponowano również zmianę art. 28ea UoBiBC, na gruncie którego umożliwiono wytwórcom korzystanie z procesu współuwodornienia, będącymi jednocześnie podmiotami realizującymi NCW, wystawianie poświadczeń dla biokomponentów zawartych w paliwach, które zostały wykorzystane przez ten podmiot do realizacji NCW.

Nowelizacja zawiera również nowy przepis, na podstawie którego minister wł. ds. energii określi metodykę obliczania zawartości biowodoru w paliwach, przy produkcji których podmiot realizujący NCW wykorzystał biowodór powstały z oczyszczonego do jakości biometanu – biogazu.

2. Umożliwienie zaliczenia do NCW innych paliw odnawialnych i biokomponentów zawartych w paliwach stosowanych we wszystkich rodzajach transportu.

Ze względu na rozwijającą się technologię, w Nowelizacji zaproponowano również zmiany mające na celu umożliwienie zaliczenia do NCW innych paliw odnawialnych i biokomponentów zawartych we wszystkich paliwach stosowanych w transporcie, a które zostały zdefiniowane w art. 2 UoBiBC.

W konsekwencji wprowadzenia powyższej zmiany, dokonano również reedycji definicji NCW. Zgodnie z nowym zaproponowanym brzmieniem, jest to „minimalny udział innych paliw odnawialnych i biokomponentów zawartych w paliwach stosowanych we wszystkich rodzajach transportu w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie drogowym i kolejowym, liczony według wartości opałowej”. W dalszej kolejności natomiast, z uwagi na wprowadzenie ww. zmiany definicyjnej, dokonano licznych zmian o charakterze dostosowawczym.

3. Zmiany w zakresie obowiązku dodawania biokomponentów do paliw ciekłych

W Polsce obligatoryjny blending obowiązuje od dnia 1 stycznia 2018 r., kiedy to wprowadzone zostały kwartalne okresy jego rozliczania. W Ustawie nowelizującej zaproponowano modyfikację dotychczasowego mechanizmu obowiązkowego dodawania biokomponentów do paliw ciekłych, m. in. przez wydłużenie systemu rozliczania do roku, przy zachowaniu kwartalnego obowiązku sprawozdawczości (zmiana. Art. 23b ust. 1 UoBiBC).

W treści art. 32b ust. 2 UoBiBC określono również minimalny udział biokomponentów, który powinien zostać zrealizowany w paliwach ciekłych w celu realizacji ww. obowiązku rozliczania.

W ust. 4 omawianego przepisu zawarto ponadto delegację ustawową dla ministra wł. ds. energii, która umożliwi określenie, w drodze rozporządzenia, niższego minimalnego udziału biokomponentów w paliwach ciekłych, aniżeli przewidziano w ustawie, poprzez uwzględnienie technicznych możliwości branży paliwowej w tym zakresie.

Co istotne, w przepisach przejściowych Projektu ustawy określono wysokość obowiązkowego blendingu na lata 2020-2022 na poziomie niższym niż przewidziano w treści ww. art. 23b UoBiBC, przy czym pierwsze rozporządzenie w sprawie minimalnego udziału biokomponentów będzie mogło być wydane na okres przypadający od 2023 r.

W celu ujednolicenia zakresu obowiązku obligatoryjnego blendingu, do art. 23b dodano ust. 2b, zgodnie z którym przy rozliczaniu się z obowiązku obligatoryjnego blendingu, podmioty zobowiązane nie uwzględniają biokomponentów powstałych w wyniku współuwodornienia.

4. Zmiany przepisów w zakresie funkcjonowania Funduszu Niskoemisyjnego Transportu

W Ustawie zmieniającej zaproponowano również zmiany dotyczące sposobu funkcjonowania Funduszu Niskoemisyjnego Transportu. Tym samym, w treści art. 28za UoBiBC uzupełniono uprawnienia dysponenta Funduszu odnośnie możliwości zawierania umów o udzielenie wsparcia w formach przedstawionych w treści art. 28ze UoBiBC. Rozszerzeniu uległ również zakres zadań Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej („Fundusz”) o czynności odnoszące się do bieżącego zarządzania Funduszem, tj.: o możliwość dysponowania rachunkiem bankowym Funduszu, prowadzenie jego ewidencji finansowo – księgowej oraz sporządzanie, podpisywanie i przekazywanie sprawozdań budżetowych i finansowych w imieniu dysponenta Funduszu.

W ramach przepisów odnoszących się do funkcjonowania Funduszu, w celu możliwości efektywnego wykorzystywania środków, sprecyzowano również, że dotacja udzielana podmiotowi ubiegającemu się o wsparcie, nie stanowi dotacji w rozumieniu Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077 z późn. zm.). Zaproponowano również zmiany w art. 28zf i 28zg UoBiBC o charakterze dostosowawczym i korygującym.

W Nowelizacji zaproponowano także wprowadzenie nowej zasady w ramach art. 28zp UoBiBC, zgodnie z którą, wypłata wsparcia jest możliwa jedynie w przypadku ustanowienia zabezpieczenia na wypadek ewentualnego zwrotu udzielonego wsparcia.

Zmiany w przepisach UoBiBC odnoszą się również stricte do Ustawy z dnia 6 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw. Mianowicie, projekt Nowelizacji zakłada wykreślenie z art. 15 ww. ustawy zmieniającej UoBiBC odwołanie do art. 28zf-28zi UoBiBC, co ma wpłynąć na możliwość udzielenia wsparcia ze środków Funduszu w przypadku wydania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej w stosunku do jednego instrumentu wsparcia.

ZMIANY W USTAWIE Z DNIA 25 SIERPNIA 2006 R. O SYSTEMIE MONITOROWANIA I KONTROLOWANIA JAKOŚCI PALIW

Propozycja zmian w niniejszej ustawie dotyczy przede wszystkim poszerzenia jej zakresu o wymagania dotyczące oznakowania miejsc tankowania paliwem ciekłym oraz formułowania i udostępniania informacji o możliwości tankowania pojazdu samochodowego paliwem ciekłym.

W Nowelizacji uwzględniono również kwestię przeprowadzania kontroli przez Inspekcję Handlową odnośnie wykonania wprowadzania obowiązków informacyjnych oraz kar pieniężnych w przypadku niewykonania powyższych obowiązków. Propozycje obejmują również wprowadzenie delegacji ustawowej dla ministra wł. ds. energii do określenia, w drodze rozporządzenia, sposobu oznakowania pistoletów wydawczych i dystrybutorów, które wskazywałoby na rodzaj wydawanego paliwa oraz sposobu formułowania i udostępniania informacji o możliwości tankowania pojazdu samochodowego paliwem ciekłym.

ZMIANY W USTAWIE Z DNIA 11 STYCZNIA 2018 R. O ELEKTROMOBILNOŚCI I PALIWACH ALTERNATYWNYCH

W ramach przepisów ww. ustawy m. in. uchylono przepisy dotyczące obowiązku oznakowania dystrybutorów do biopaliw ciekłych używanych na stacjach paliw oraz obowiązku zamieszczania czytelnych informacji o dostępności biopaliw ciekłych na stacjach, co wynika z delegacji zawartej w UoBiBC.

Autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.