2 września 2022 r. Sejm uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Ustawa). Jej głównym celem jest zapewnienie wsparcia dla gospodarstw domowych i instytucji użyteczności publicznej przez zmniejszenie opłat wynikających ze wzrostu cen paliw. Przewiduje się, że ruch te pozwoli obniżyć wysokość ponoszonych przez odbiorców opłat za dostawy ciepła na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej wynikających ze wzrostu cen paliw, w tym także tych przenoszonych w czynszach przez gospodarstwa domowe czy wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Ustawa nie obejmuje jednak przedsiębiorstw energetycznych wytwarzających ciepło systemowe z gazu ziemnego z uwagi na regulacje w zakresie pomocy publicznej.

W artykule przedstawiamy najważniejsze zmiany wynikające z Ustawy.

Średnia cena wytwarzania ciepła z rekompensatą – program „Ciepło z rekompensatą”

Ustawa ma ograniczyć wzrost cen ciepła i kosztów podgrzania ciepłej wody dla gospodarstw domowych i instytucji użyteczności publicznej w drodze pokrycia części kosztów ponoszonych przez odbiorców ciepła wobec przedsiębiorstw ciepłowniczych, czyli rekompensat.

Zarówno przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję i wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła, jak i wytwórcy ciepła niemający obowiązku posiadania koncesji, którzy zaopatrują odbiorców w ciepło na cele mieszkaniowe lub użyteczności publicznej, będą stosować średnią cenę ciepła z rekompensatą, w której średnia cena ciepła zostaje ograniczona do średniej ceny wytwarzanego ciepła wynoszącej w kwotach netto:

• dla źródeł ciepła zasilanych przez gaz i olej opałowy – 150,95 zł/GJ oraz
• dla pozostałych źródeł – 103,82 zł/GJ.

Przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję i wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła, które jest dostarczane do wskazanych w Ustawie odbiorców ciepła dla:

• każdego źródła ciepła lub
• grupy źródeł ciepła stosujących ten sam rodzaj paliwa, z których żadne nie przekracza 5 MW zainstalowanej mocy cieplnej

– ustala na podstawie taryfy dla ciepła zatwierdzonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE), cenę ciepła, cenę za zamówioną moc cieplną i cenę nośnika ciepła lub stawkę opłaty miesięcznej za zamówioną moc cieplną i stawkę opłaty za ciepło z rekompensatą wynikające ze średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą, uwzględniając planowane wielkości uwzględnione w zatwierdzonej taryfie.

Gdy przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła, które jest dostarczycielem ciepła do odbiorców wskazanych w Ustawie, i dla którego nie istnieje obowiązek uzyskania koncesji, lub które jest zwolnione z obowiązku przedkładania taryf dla ciepła do zatwierdzania Prezesowi URE, dla każdego źródła lub grupy źródeł stosujących ten sam rodzaj paliwa, kalkuluje ceny lub stawki opłat zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 7 kwietnia 2020 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło oraz ustala składniki średniej ceny wytwarzania ciepła wynikające ze średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą.

Rekompensaty mają być wypłacane miesięcznie na wniosek podmiotu uprawnionego przez:

• Zarządcę Rozliczeń S.A. – w przypadku przedsiębiorstwa energetycznego posiadającego koncesję i wykonującego działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła;
• wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, właściwego ze względu na miejsce siedziby podmiotu uprawnionego – w przypadku przedsiębiorstwa energetycznego, które nie wymaga uzyskania koncesji lub zwolnione jest z obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzania Prezesowi URE.

Rekompensaty będą wypłacane za okres od 1 października 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r.

Dodatek dla gospodarstw domowych

Dla indywidualnych źródeł ciepła przewiduje się dodatek przysługujący gospodarstwu domowemu, w przypadku gdy głównym źródłem ciepła dla tego gospodarstwa jest:

• kocioł na paliwo stałe,
• kominek,
• koza,
• ogrzewacz powietrza,
• trzon kuchenny,
• piecokuchnia,
• piec kaflowy na paliwo stałe zasilane peletem drzewnym, drewnem kawałkowym albo innym rodzajem biomasy,
• kocioł gazowy na skroplony gaz LPG albo
• kocioł olejowy.

Warunkiem koniecznym do uzyskania dodatku jest uzyskanie wpisu lub zgłoszenia źródła ciepła do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Zaproponowany w Ustawie dodatek dla gospodarstw domowych wynosi:

• 3000 złotych – w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe zasilany peletem drzewnym lub innym rodzajem biomasy,
• 1000 złotych – w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane drewnem kawałkowym,
• 500 złotych – w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł gazowy zasilany skroplonym gazem LPG,
• 2000 złotych – w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł olejowy.

Dodatek dla podmiotów wrażliwych

Ponadto ma zostać wprowadzony dodatek dla podmiotów wrażliwych ponoszących koszty zakupu węgla kamiennego, brykietu lub peletu zawierających co najmniej 85% węgla kamiennego albo peletu drzewnego albo innego rodzaju biomasy albo gazu skroplonego LPG albo oleju opałowego, wykorzystywanych na cele ogrzewania, w związku z wykonywaniem przez te podmioty ich działalności podstawowej. Dotyczyć on może jednorazowo wybranego źródła ciepła. Wysokość dodatku stanowić będzie 40% wzrostu kosztów związanych z zaopatrzeniem w ciepło.

Do podmiotów wrażliwych planuje się zaliczyć m.in.:

• podmioty udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w zakresie, w jakim zużywają ciepło na potrzeby udzielania tych świadczeń,
• jednostki organizacyjne pomocy społecznej w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w zakresie, w jakim zużywają ciepło na potrzeby świadczenia pomocy społecznej,
• noclegownie albo ogrzewalnie, o których mowa w art. 48a ust. 3 albo 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w zakresie, w jakim zużywają ciepło na potrzeby podstawowej działalności,
• jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w zakresie, w jakim zużywają ciepło na potrzeby podstawowej działalności czy
• podmioty systemu oświaty, o którym mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w zakresie, w jakim zużywają ciepło na potrzeby podstawowej działalności.

Granicznym terminem na składanie wniosków o wypłatę zarówno dodatku dla gospodarstw domowych, jak i wniosku o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych będzie 30 listopada 2022 r., a organy gminy w ciągu miesiąca rozpatrzą i wypłacą przyznany dodatek.

Dodatki mają być przyznawane za pomocą informacji, bez konieczności wydawania decyzji administracyjnych przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast). Jako narzędzie weryfikacji spełnienia warunków uzyskania dodatku, gminy mają zapewniony dostęp do danych zawartych w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Zmiana terminu udostępnienia infrastruktury niespełniającej wymogów pozwalających uznać ją za gazociąg bezpośredni lub sieć gazociągów kopalnianych

Ważną konsekwencją dla branży gazowniczej są także zmiany, jakie Ustawa wprowadza w ustawie z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1093, z późn. zm.) (Nowelizacja).

Nowelizacja zmodyfikowała definicję legalną terminu „gazociąg bezpośredni” oraz miała doprowadzić do przeniesienia przez przedsiębiorstwa energetyczne, eksploatujące infrastrukturę niespełniającą wymogów pozwalających uznać ją odpowiednio za gazociąg bezpośredni lub sieć gazociągów kopalnianych, tejże infrastruktury do operatora systemu dystrybucyjnego gazowego w ciągu 24 miesięcy od jej wejścia w życie. Termin ten upływa z dniem 3 lipca 2023 r.

Skutkiem zastosowania się do powyższego, na infrastrukturze, której nie można zakwalifikować jako gazociąg bezpośredni lub sieć gazociągów kopalnianych, miał pojawić się operator systemu dystrybucyjnego. Koszty obsługi tej infrastruktury przez operatora miały być pokrywane przez odbiorców końcowych, zgodnie z ogólnymi zasadami. W związku z tym miały wygasnąć umowy, w oparciu o które odbiorcy końcowi nabywali gaz ziemny od dotychczasowych dostawców za pośrednictwem gazociągów bezpośrednich bądź systemów gazociągów kopalnianych, a nowe umowy – przewidujące oprócz ceny paliwa gazowego również ponoszenie kosztów jego dystrybucji przez odbiorców – miały zostać zawarte albo wskutek inicjatywy samych odbiorców albo automatycznie.

Powyższe oznacza, że dla części z odbiorców przyłączonych do tej infrastruktury koszty nabycia paliwa gazowego miały istotnie wzrosnąć. Wobec wysokiej inflacji oraz niepewności, jaka związana jest z wojną na terytorium Ukrainy, w drodze Ustawy wprowadzono przesunięcie o kolejne 12 miesięcy (z 24 na 36 miesięcy) terminu na przekazanie przez przedsiębiorstwo energetyczne operatorowi systemu dystrybucyjnego gazowego infrastruktury która nie spełnia warunków uznania jej za gazociągi bezpośrednie lub sieci gazociągów kopalnianych.

Ustawa zostanie teraz przekazana Marszałkowi Senatu oraz Prezydentowi Rzeczpospolitej Polskiej. Planuje się bardzo szybkie jej wejście w życie – Ustawa ma zacząć obowiązywać następnego dnia od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

W wyniku omawianej nowelizacji mają nastąpić także inne ważne zmiany, z którymi zachęcamy się zapoznać. Więcej informacji dotyczących Ustawy znajdą państwo pod poniższymi linkami:

[LINK] [LINK]

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.