13 listopada 2020 r. zakończono konsultacje publiczne dotyczące projektu Strategii Produktywności 2030, którą planuje się przyjąć w I kwartale 2021 r. Wzrost produktywności, o którym mowa w strategii, ma oznaczać zmianę relacji efektów określonej aktywności do nakładów poniesionych na jej wykonanie w określonym czasie. Z projektu wynika, że zwiększenie produktywności pracy wymaga podjęcia równoległego działania na dwóch uzupełniających się płaszczyznach – rozwoju technicznego oraz rozwoju kompetencji (umiejętności) pracowników. Realizacja projektowanej strategii ma przyczynić się również do zapewnienia spójności społecznej przez przeciwdziałanie bezrobociu i wykluczeniu technologicznemu. W projekcie podkreśla się konieczność likwidacji barier wewnętrznych przy uwzględnieniu trendów zewnętrznych. Projekt strategii składa się z kilku obszarów, w ramach których wskazuje się cele szczegółowe.

ZASOBY NATURALNE (ZIEMIA I SUROWCE)

            W dokumencie podkreślono, że surowce nieodnawialne mają nadal ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego i rozwoju gospodarczego Polski. Jednak aby zminimalizować ślad środowiskowy przy pozyskiwaniu tych surowców, należy odzyskiwać surowce i materiały z istniejących już odpadów. Dlatego konieczny jest rozwój regulacji dotyczących rynków surowców wtórnych. W ramach strategii planuje się następujące działania w tym obszarze:

• wprowadzenie instrumentów wspierających przedsiębiorstwa przetwarzające odpady do formy surowca wtórnego/produktu oraz te wykorzystujące surowce wtórne w produkcji,
• modyfikację istniejącego systemu EPR (Extended Producer Responsibility),
• stworzenie eksperckiej platformy ekoprojektowania, dzięki której przedsiębiorcy będą mogli otrzymać pomoc ekspercką w postaci doradztwa, audytu oraz propozycji zmian w procesach produkcyjnych pod kątem gospodarki o zabiegu zamkniętym,
• upowszechnienie narzędzia pomiaru śladu środowiskowego.

Drugi kierunek interwencji w zakresie zasobów naturalnych ma na celu zwiększenie wykorzystania zasobów odnawialnych w przemyśle. Szczególnie zaznaczono tu wykorzystanie biogospodarki jako sposobu dla  zwiększenia wydajności wykorzystywania zasobów, przede wszystkim przez zastąpienie surowców bazujących na nieodnawialnych zasobach węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego. Projektowana strategia kładzie nacisk na sprzyjanie zrównoważonemu rozwojowi bioproduktów oraz wspieranie rozwoju innowacyjnych biotworzyw w celu przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.

W Strategii podnosi się, że ekoinnowacje nie tylko pomagają spełnić wymogi dotyczące ochrony środowiska, ale i ułatwiają optymalizację potencjału w zakresie wzrostu gospodarczego. W celu rozwoju obszaru finansowania zielonych technologii ze środków publicznych planuje się przede wszystkim:

• utworzenie punktu koordynującego działania na rzecz rozwoju i komercjalizacji zielonych technologii GIH (Green Innovation Hub),
• dalsze upowszechnianie zielonych zamówień np. przez opracowanie materiałów/zaleceń stosownie do celów i priorytetów określonych w Polityce Zakupowej Państwa.

INWESTYCJE (KAPITAŁ TRWAŁY I FINANSOWY)

W projekcie strategii wskazuje się na konieczność trwałego podniesienia stopy inwestycji prywatnych w Polsce. To właśnie te inwestycje mają największy wpływ na wzrost produktywności, ponieważ dzięki inwestycjom w aktywa nowoczesnej gospodarki 4.0, czyli w automatyzację, robotyzację i cyfryzację, Polska będzie mogła ograniczyć zagrożenie związane z niedoborem zasobów pracy.

W tym kontekście szczególnie istotne jest wspieranie przemysłu energochłonnego. W wyniku konieczności dostosowania się do polityki klimatycznej Unii Europejskiej oraz braku dostatecznej modernizacji sektora energii w Polsce, przemysły energochłonne są obciążone coraz wyższymi opłatami i kosztami regulacyjnymi. Likwidacja tych branż wiązałaby się z negatywnym wpływem na gospodarkę lokalną. Aby zapobiec temu procesowi planuje się m. in. realizację nowego projektu strategicznego – Programu dla małych i średnich miast przemysłowych. Program ma na celu wprowadzenie zmian regulacyjnych pozwalających np. na zmianę parametrów uprawniających do stosowania obniżonej opłaty jakościowej. Dzięki takiemu wsparciu przedsiębiorstwa mają poprawić swoją rentowność i zwiększyć inwestycje.

WIEDZA

W projekcie Strategii Produktywności zakłada się, że Polska w roku 2030 r. powinna osiągnąć poziom gospodarki opartej na wiedzy. Rozwój wiedzy ma być czynnikiem koniecznym do budowy gospodarki w warunkach stojących przed nią wyzwań rozwojowych. Pojęcie wiedzy z perspektywy produktywności rozumie się w sposób rozszerzający – jako wytwarzanie, rozprzestrzenianie i wykorzystywanie wszelkich efektów prac naukowych.

W kontekście rozwoju produktywności w obszarze wiedzy zwrócono uwagę na sektor kosmiczny, który jest źródłem wielu nowych i innowacyjnych rozwiązań. Warto zaznaczyć, że technologie kosmiczne odpowiadają często wymaganiom neutralności klimatycznej i gospodarki o obiegu zamkniętym. Do poprawy produktywności może przyczynić się wykorzystanie danych satelitarnych i bazujących na nich aplikacji. Aplikacje oparte na technikach satelitarnych są stosowane m.in. we wszystkich rodzajach transportu, monitorowaniu środowiska, planowaniu przestrzennym i energetyce. W tym zakresie kluczowym projektem ma być budowa i wyniesienie w przestrzeń kosmiczną polskiego satelity, którego celem będzie świadczenie usług z wykorzystaniem danych satelitarnych.

Kolejną okazją do zwiększenia produktywności polskiej gospodarki jest rozwój instytutów badawczych w ramach Sieci Badawczej Łukaszewicz. Kierunki prac działalności badawczo-rozwojowej mają odpowiadać najbardziej aktualnym wyzwaniom współczesnej gospodarki, takim jak Zdrowie, Inteligentna mobilność, Transformacja cyfrowa, Zrównoważona gospodarka i energia.

POZOSTAŁE, WYDZIELONE W STRATEGII OBSZARY:

• Praca i kapitał ludzki

Wskazano, że wzrost jakości tego kapitału warunkuje rozwój gospodarczy związany z makrotrendami. Proponuje się zatem m.in. zwiększenie wpływu pracodawców na program nauczania. Priorytetem ma być kształtowanie kompetencji kluczowych, warunkujących powodzenie społeczne, w tym szczególnie kompetencji cyfrowych.

• Organizacja i instytucje

Strategia odnosi się w tym zakresie zarówno do instytucji publicznych, jak i prywatnych. Wskazuje się, że instytucje publiczne mają stosować bardziej innowacyjne rozwiązania, prowadzić aktywną politykę sektorową. Planuje się również zintensyfikowanie kooperacji podmiotów prywatnych z publicznymi oraz prywatnych z prywatnymi.

• Dane

W projektowanej strategii podkreśla się, że dane są kluczowym aktywem XXI w., podstawą rozwoju gospodarki cyfrowej na świecie. W ramach tego obszaru planuje się przede wszystkim zwiększenie ekonomicznego wykorzystania danych nieosobowych.

• Umiędzynarodowienie

Strategia wskazuje na duże znaczenie dla podniesienia poziomu produktywności przedsiębiorstwa w umiędzynaradawianiu jego działalności. Państwo powinno zatem pokazywać korzyści, jakie może przynieść prowadzenie działalności eksportowej oraz udział w innych formach działalności na rynkach zagranicznych. Kluczowy jest też proces zwiększania innowacyjności polskiej gospodarki w ten sposób, aby mogła ona skutecznie konkurować na rynku globalnym.