Wprowadzenie instytucji konta regulacyjnego do procesu ustalania taryf przez operatorów systemów gazowych innych niż OSP – ważna nowelizacja rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi.

W dniu 28 listopada 2023 r. w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszone zostało Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 23 listopada 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz. U. poz. 2582 – dalej jako: „Rozporządzenie zmieniające”), wprowadzające szereg zmian w przepisach Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 15 marca 2018 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 280 z późn. zm. – dalej jako: „Rozporządzenie taryfowe”), w tym przepisy wprowadzające instytucję konta regulacyjnego dla regulowanych działalności infrastrukturalnych innych niż przesyłanie paliw gazowych tj. dla działalności w zakresie dystrybucji paliw gazowych, magazynowania paliw gazowych oraz skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego.

Warto w tym miejscu przypomnieć, że obowiązek stosowania konta regulacyjnego przez operatora systemu przesyłowego w odniesieniu do działalności w zakresie przesyłania paliw gazowych został wprowadzony na podstawie przepisów Rozporządzenia Komisji (UE) 2017/460 z dnia 16 marca 2017 r. ustanawiających kodeks sieci dotyczący zharmonizowanych struktur taryf przesyłowych dla gazu (Dz. U. UE. L. z 2017 r. Nr 72, str. 29) (NC TAR). 

Jak wynika z uzasadnienia projektu Rozporządzenia zmieniającego, celem wydania przepisów dotyczących konta regulacyjnego jest z jednej strony zapewnienie stabilnych warunków prowadzenia działalności podstawowej dla operatorów systemów gazowych (innych niż system przesyłowy) poprzez ochronę przed niepełnym odzyskiwaniem przez tych operatorów przychodów mających pokryć koszty uzasadnione prowadzonej działalności, a z drugiej strony celem nowych regulacji jest ochrona podmiotów zamawiających usługi infrastrukturalne przed ponoszeniem nieuzasadnionych kosztów, w przypadku gdy rzeczywisty przychód operatorów przewyższa koszty uzasadnione prowadzenia działalności infrastrukturalnej.

Ponadto, zgodnie z założeniami prawodawcy, Rozporządzenie zmieniające wprowadza większą przejrzystość przepisów dotyczących ustalania wysokości taryf, co ma korzystnie wpłynąć na stronę kosztową prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto, wprowadzana Rozporządzeniem zmieniającym instytucja konta regulacyjnego ma w założeniu stanowić przejrzysty i efektywny mechanizm ułatwiający prowadzenie inwestycji w zakresie rozbudowy sieci gazowej.

Przechodząc do omówienia nowych przepisów, należy wskazać, że Rozporządzenie zmieniające dodaje w § 2 Rozporządzenia taryfowego nową definicję legalną (nowy pkt 3a) „konta regulacyjnego dla innych operatorów”, które oznacza „rachunek służący zrekompensowaniu niewystarczająco lub nadmiernie odzyskiwanych przychodów ze świadczonych usług dystrybucji paliw gazowych, magazynowania paliw gazowych, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego”.

Zgodnie z nowym § 10a Rozporządzenia taryfowego operator, planując określony poziom kosztów uzasadnionych i przychodów pokrywających te koszty w ramach kalkulacji taryfy magazynowej na rok n, będzie zobowiązany brać pod uwagę saldo konta regulacyjnego, stanowiące różnicę przychodu regulowanego zatwierdzonego w taryfie dla roku n-2 i przychodu regulowanego rzeczywiście osiągniętego w roku n-2.

W celu uniknięcia nadmiernych różnic pomiędzy wysokościami taryf w dwóch kolejnych następujących po sobie taryfach (tj. różnic między „starą” a „nową” taryfą), w § 10a ust. 3 wprowadzono możliwość rozliczenia salda konta regulacyjnego dla innych operatorów w częściach w kolejnych taryfach przedsiębiorstwa energetycznego (tj. możliwość rozliczenia nawet w więcej niż w dwóch kolejnych taryfach). 

Ponadto, zgodnie z nowym § 50b Rozporządzenia taryfowego salda konta regulacyjnego dla innych operatorów, o którym mowa w nowym § 10a Rozporządzenia taryfowego, po raz pierwszy zostanie uwzględnione przy ustalaniu przychodu pokrywającego koszty uzasadnione na rok 2025. Trzeba jednak odnotować, że 5 grudnia 2023 r. w wykazie Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt rozporządzenia, który ma przesunąć tę datę na rok 2026. W uzasadnieniu do proponowanych przepisów wyrażono obawę o to, że pierwotnie zakładany czasookres może okazać się za krótki. Wynika to z trzech okoliczności.

Pierwszą jest konieczność uzgodnienia przez wspomnianych operatorów z Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki zakresu danych, jakie powinny być przekazane organowi w związku z wprowadzeniem instytucji kontra regulacyjnego. Tego typu proces jest zazwyczaj czasochłonny. Drugą kwestią jest to, że wskazani wyżej operatorzy już na początku przyszłego roku będą musieli zacząć przygotowywać wniosek taryfowy na 2025 r. Uwzględnienie nowych rozwiązań w tak krótkim czasie stanowiłoby duże wyzwanie. Trudne do zrealizowania byłoby to także dla samego regulatora, biorąc pod uwagę to, że Rozporządzenie zmieniające, wprowadzające konto regulacyjne dla innych operatorów, ma wejść w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. z dniem 13 grudnia 2023 r. (trzecia okoliczność). Rozporządzenie będące konsekwencją inicjatywy grudniowej miałoby wejść w życie dzień po publikacji, jednak kluczowe znaczenie ma tu samo przesunięcie terminu o kolejny rok.

Autor: r.pr. Tomasz Brzeziński, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.