Jak już zasygnalizowano w jednej z wcześniejszych publikacji („Nowelizacja Prawa budowlanego podzieli projekt budowlany na części”), w dniu 12 kwietnia został opublikowany na portalu Rządowego Centrum Legislacyjnego projekt Ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw („Nowelizacja”, „Ustawa nowelizująca”), opracowany przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju.

Ustawodawca zaproponował przede wszystkim podział projektu budowlanego na poszczególne części, jednak celem niniejszej Nowelizacji jest również potrzeba wprowadzenia zmian w Prawie budowlanym, które uprościłyby i w konsekwencji – przyspieszyły proces inwestycyjno – budowlany oraz zapewniłyby większą stabilność podejmowanych w nim rozstrzygnięć.

Oprócz zmian proponowanych w treści przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202 t. j.) („PB”), pojawiają się liczne zmiany obejmujące inne akty prawne, które jednak mają głównie charakter dostosowawczy do przepisów PB.

Zmiany w zakresie prawa budowlanego

Zasadnicza część zmian została już omówiona w publikacji pt.: „Nowelizacja Prawa budowlanego podzieli projekt budowlany na części”. Zmiany te dotyczyły kwestii samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, obowiązków uczestników procesu budowlanego oraz zaproponowanego podziału projektu budowlanego na części:

– projekt zagospodarowania działki lub terenu,

– projekt architektoniczno – budowlany,

– projekt techniczny.

Poza ww. propozycjami, Nowelizacja dotyka w zasadzie przepisy całej Ustawy.

1. Zmiany definicyjne

Nowelizacja dokonuje zmiany definicji „obszaru oddziaływania obiektu”. Pojęcie to zostało doprecyzowane poprzez usunięcie zwrotu „w zagospodarowaniu” z uwagi na wątpliwości interpretacyjne, bowiem Prawo budowlane powinno zajmować się jedynie tą formą zagospodarowania, która odnosi się wyłącznie do zabudowy.

1. Zmiany w zakresie uzyskiwania odstępstwa od przepisów techniczno – budowlanych

Propozycja zmian art. 9 PB obejmuje w zasadzie dyspozycję całego przepisu.

Dążąc do skrócenia okresu oczekiwania na wydanie postanowienia w danej sprawie zrezygnowano z konieczności występowania do ministra o upoważnienie w celu udzielenia odstępstwa od przepisów techniczno – budowlanych dla budynków oraz wyposażono organ administracji architektoniczno – budowlanej w kompetencję do samodzielnego decydowania o udzieleniu zgody na odstępstwo od ww. przepisów lub odmowie udzielenia takiej zgody.

W treści ust. 3 omawianego przepisu wskazano, iż wniosek o udzielenie zgody na ww. odstępstwo inwestor może złożyć nie tylko przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, ale również decyzji o zmianie decyzji pozwolenia na budowę, co jednoznacznie zamyka drogę do udzielenia zgody na odstępstwo podczas trwania procedury legalizacji samowoli budowlanej.

Katalog warunków, które musi spełnić inwestor pozostaje w niezmiennym brzmieniu, jednak organ administracyjny zostaje wyposażony w dodatkową kompetencję do spełnienia dodatkowych warunków, od których uzależnia wydanie zgody na odstępstwo.

W ust. 5 omawianego przepisu wskazano również, iż odstępstwo od przepisów techniczno – budowlanych nie może naruszać spełnienia podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych określonych w załączniku nr I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz. Urz. UE L 88 z 04.04.2011, str. 5 z późn. zm.) oraz w Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018 r. poz. 12170).

W następstwie proponowanych zmian w treści art. 9 PB, dodano art. 9a odnoszący się do kwestii związanych z uzyskiwaniem upoważnienia od ministra w przypadku odstępstw od przepisów techniczno – budowlanych dla obiektów innych niż budynki. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, w przypadku takiego obiektu, w celu wyrażenia zgody bądź odmowy zgody na odstępstwo, organ administracji będzie zobowiązany uzyskać wpierw upoważnienie ministra, który dane przepisy ustanowił. W tym celu, organ zobowiązany będzie do złożenia wniosku wraz z dokumentacją, która została wymieniona w art. 9 ust. 3 PB.

1. Zmiany dotyczące upoważnienia ustawowego w zakresie dopuszczalnego stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia

W Ustawie nowelizującej zaproponowano uzupełnienie dyspozycji art. 11 PB poprzez wskazanie wytycznych dotyczących treści aktu wykonawczego, na podstawie którego możliwa będzie zmiana w zakresie obu wymienionych w przepisie rozporządzeń.

1. Zmiany dotyczące formalności w postępowaniu poprzedzającym rozpoczęcie robót budowlanych

Celem wprowadzanych zmian w art. 29 PB, a w dalszej kolejności w art. 29a, 30 oraz 30a PB jest uproszczenie konstrukcji przepisów w taki sposób, aby mogły być one bardziej czytelne. W związku z powyższym, zmodyfikowano katalog robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia na wykonywanie robót budowlanych.

Z uwagi na to, że w większości przypadków, jeśli przed nowelizacją jakiś obiekt budowlany wymagał dokonania zgłoszenia, to także po nowelizacji będzie go wymagał, ale będzie to po prostu jednoznacznie wskazane w przepisie. W konsekwencji w przepisie m.in.:

– uzupełniono katalog robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę, a wymagających zgłoszenia oraz wprowadzono katalog obiektów, których budowa zarówno pozwolenia na budowę, jak i zgłoszenia. Jednocześnie określono, które roboty budowlane są zwolnione z obowiązku uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej na ich realizację oraz uproszczono zasady na jakich ma odbywać się budowa niektórych obiektów;

– w przypadku instalacji uznano również, że do katalogu obiektów wymagających jedynie zgłoszenia, zamiast obecnego pozwolenia na budowę, zostanie przeniesiona instalacja gazowa. Uznano, że byłoby nieracjonalne, gdyby sama instalacja gazowa wymagała nadal pozwolenia na budowę, skoro sieć gazowa obejmująca gazociągi o maksymalnym ciśnieniu roboczym do 0,5 MPa została uznana za niewymagającą pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia (art. 29 ust. 1 pkt 2 lit. f) PB). Zachowany zostanie jednak dla instalacji gazowej wymóg opracowania projektu budowlanego.

W treści art. 32 PB zaproponowano uchylenie ust. 4a, zgodnie z którym nie wydaje się pozwolenia na budowę w przypadku rozpoczęcia robót budowlanych przed uzyskaniem pozwolenia na budowę. Regulacja dotycząca odmowy w przypadku rozpoczęcia robót budowlanych przed uzyskaniem pozwolenia na budowę jest przeniesiona do art. 35 ust. 5 PB.

W art. 33 regulującym zakres przedmiotowy wniosku o pozwolenie na budowę oraz samego pozwolenia, zaproponowano uchylenie ust. 3, natomiast w zakresie ust. 2 pkt 1 PB uaktualniono pojęcia dotyczące projektu budowlanego wynikające z jego nowego podziału oraz zmieniono wymaganą liczbę projektów, będących załącznikami do wniosku o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę, z 4 do 3. W związku z niniejszą aktualizacją, analogiczna zmiana została wprowadzona w treści art. 24 ust. 4 PB. Ponadto sprecyzowano, że obowiązek pozwoleń, uzgodnień i opinii powinien wynikać wprost z przepisów odrębnych ustaw.

Do treści niniejszego przepisu dodano również ust. 9, który wprowadza zmiany związane z programem „Czyste Powietrze”. Wskazano jednoznacznie, iż do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć w przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych, oświadczenie projektanta dotyczące możliwości podłączenia projektowanego budynku do istniejącej sieci ciepłowniczej, zgodnie z warunkami określonymi w art. 7b PE. W projekcie Ustawy nowelizującej zaproponowano również możliwość weryfikacji przez organ administracji dołączonego do projektu oświadczenia projektanta, dotyczącego możliwości podłączenia projektowanego budynku do istniejącej sieci ciepłowniczej, zgodnie z warunkami określonymi w art. 7b PE.

Ponadto, w art. 36a ust. 1a PB zaproponowano złagodzenie wymogów związanych z dokonaniem legalnego odstąpienia od projektu budowlanego dotyczącego inwestycji realizowanej na zgłoszenie. Zmiany wprowadzone w ust. 1a spowodowały konieczność wprowadzenia zmian również w treści ust. 6. Zaproponowano również wykreślenie z charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego, określonych w art. 36a ust. 5 pkt 2 PB: kubatury oraz powierzchni zabudowy (analogiczne zmiany wprowadzono w treści art. 59a ust. 2 pkt 2 lit. a) PB). W konsekwencji zmian wprowadzonych w treści ust. 5, usunięto również ust. 5a niniejszego przepisu.

W projekcie zaproponowano również dodanie zapisu wskazującego, iż zmiana źródła ciepła do ogrzewania lub przygotowywania ciepłej wody użytkowej, ze źródła zasilanego paliwem ciekłym, gazowym, odnawialnym źródłem energii lub z sieci ciepłowniczej, na źródło opalane paliwem stałym będzie uznana za istotne odstąpienie od projektu budowlanego i będzie wymagała zatwierdzenia projektu zamiennego.

Projekt przewiduje również wprowadzenie ust. 5b rozstrzygającego, iż nie w każdym przypadku dotyczącym ppoż. konieczność uzyskania uzgodnienia ppoż. nie powinna być traktowana jako istotne odstąpienie, jeżeli takie uzgodnienie uwzględniające zmianę inwestor uzyskał (analogiczną zmianę wprowadzono w zakresie pozwolenia właściwego konserwatora zabytków).

W treści art. 37 ust. 2 PB doprecyzowano, że decyzję o pozwoleniu na budowę można wydać również po zakończeniu robót budowlanych.

Celem uzupełnienia powyższego, w art. 37b PB zaproponowano wprowadzenie terminu, po upływie którego, nie będzie już możliwe stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę (5 lat).

Nowelizacja obejmuje również przepisy dotyczące przeniesienia pozwolenia na budowę oraz praw wynikających ze zgłoszenia. W treści art. 40 PB, w procedurze przeniesienia pozwolenia na budowę uregulowano dodatkowo przypadek, gdy nowy podmiot nabył własność nieruchomości objętej pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem od podmiotu, który dotychczas był inwestorem zgodnie z treścią pozwolenia na budowę.

• Zmiany w przepisach dotyczących budowy i oddawania do użytku obiektów

W Ustawie nowelizującej zaproponowano również zmianę przepisów rozdziału 5 PB. Wśród tych zmian, istotne znaczenie ma zapis art. 42 PB, w którym wprost zakreślono katalog robót budowlanych, w których wymagane jest ustanowienie kierownika budowy i inspektora nadzoru budowlanego.

Zaproponowano również nowe brzmienie art. 45 PB, który uwzględnił zasady utarte w praktyce w odniesieniu do procedur administracyjnych związanych z dziennikiem budowy. Dodano również przepisy, które porządkują oraz doprecyzowują regulacje dotyczące tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.

W treści PB wyodrębniono również nowy rozdział 5a, pt.: „Postępowanie w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem ustawy”. Jego celem jest zasadniczo ułatwienie odbiorcom przepisów odnalezienia w ustawie konkretnej regulacji dotyczącej prowadzenia postępowań w sprawie samowoli budowlanej.

W projektowanym rozdziale 5a mają docelowo znajdować się przepisy dotyczące postępowań w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem ustawy. Stanowi on uzupełnienie względem rozdziału 5, który reguluje kwestie ogólne dotyczące rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych.

Ponadto, poza rozdziałem 5a, projekt Nowelizacji przewiduje również wydzielenie odrębnego rozdziału (5b) dotyczącego zakończenia budowy, którego celem jest również uporządkowanie przepisów dotyczących ostatniego etapu budowy i ułatwienie tym samym odbiorcom odnalezienia w ustawie konkretnej regulacji w tym zakresie.

ZMIANY W ZAKRESIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2014 R. O WYROBACH BUDOWLANYCH („UoWB”)

Proponowane w Nowelizacji zmiany mają na celu zapewnienie spójności przy realizowaniu działań w procesie inwestycyjno – budowlanym, jak również większej stabilności podejmowanych rozstrzygnięć w tym procesie.

Przede wszystkim rozszerzono zakres kompetencyjny Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego („GINB”). GINB uznano za kierownika urzędu centralnego właściwego ze względu na przedmiot oceny zgodności, do którego należy realizacja zadań określonych w rozdziale 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku. Ustawa nowelizująca proponuje wyposażyć GINB w kompetencję wyznaczania w drodze decyzji jednostek oceny technicznej (JOT) oraz krajowych jednostek oceny technicznej (KJOT) oraz ograniczania zakresu właściwości tych jednostek bądź uchylania wydanych decyzji wcześniej decyzji w przypadku, gdy jednostka przestaje spełniać określone wymagania. W konsekwencji nadania GINB powyższych kompetencji, jest również zobowiązanie GINB do prowadzenia wykazu jednostek upoważnionych do wydawania krajowych ocen technicznych, w którym zamieszcza się informacje o zakresie przedmiotowym upoważnienia do ich wydawania.

ZMIANY W ZAKRESIE USTAWY Z DNIA 10 KWIETNIA 1997 R. PRAWO ENERGETYCZNE („PE”)

Zmiany w treści PE obejmują w głównej mierze kwestie realizacji przyłączy elektroenergetycznych, gazowych i ciepłowniczych.

W Ustawie nowelizującej zaproponowano zmianę art. 7 ust. 8g PE w ten sposób, że zobowiązano OSP oraz OSD energii elektrycznej do wydawania warunków przyłączenia do sieci w terminach, które wynikają z przepisów wykonawczych tj. rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.

Propozycje zmian obejmują również przepisy karne PE. W treści art. 56 PE zaproponowano, iż stosowanie sankcji w postaci administracyjnych kar pieniężnych (minimum 500 zł za każdy dzień opóźnienia) powinno zostać rozszerzone na przedsiębiorstwo energetyczne, które nie przekazuje warunków przyłączenia do sieci w termiach wskazanych w przepisach wykonawczych do ustawy. Celem wprowadzenia ww. sankcji jest przyspieszenie postępowania z przedsiębiorstwem w zakresie realizacji przyłączy do odpowiednich sieci.

ZMIANY W ZAKRESIE USTAWY Z DNIA 7 CZERWCA 2001 R. O ZBIOROWYM ZAOPATRZENIU W WODĘ I ZBIOROWYM ODPROWADZANIU ŚCIEKÓW („UoZZWiZOS”)

W celu przyspieszenia i usprawnienia realizacji inwestycji, w szczególności tych mniejszych, czyli mieszkaniowych, w Nowelizacji zaproponowano dodanie nowego przepisu – art. 19a. UoZZWiZOS. Projektowany przepis określa terminy na wydanie warunków technicznych przyłączenia do sieci wodociągowo – kanalizacyjnej, które będą liczone od dnia złożenia kompletnego wniosku o wydanie warunków przyłączenia do sieci:

– 14 dni na wydanie ww. warunków przyłączenia dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych, w tym znajdujących się w zabudowie zagrodowej,

– 30 dni – w pozostałych przypadkach.

Projektowana regulacja wskazuje minimalny zakres informacji jaki musi znaleźć się w takim wniosku oraz daje również możliwość wydłużenia ww. terminów w określonych przypadkach. Co więcej, w proponowanych przepisach wskazano, iż wydane przez przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne warunki przyłączenia stanowią upoważnienie dla wnioskodawcy lub podmiotu działającego z jego upoważnienia lub na jego zlecenie do realizacji przyłącza zgodnie z tymi warunkami, które są ważne dwa lata od dnia ich określenia.

Jednocześnie wskazano, że przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne nie może odmówić odbioru przyłącza wodociągowo – kanalizacyjnego wykonanego zgodnie z warunkami technicznymi określonymi w wydanych przez to przedsiębiorstwo warunkach przyłączenia do sieci. Dodatkowo, warunkiem odbioru nie może być uzyskanie pozwolenia na budowę ani dokonanie zgłoszenia robót budowlanych, jeżeli nie są one wymagane na podstawie przepisów PB.

W Nowelizacji zaproponowano również wprowadzenie zakazu pobierania przez takie przedsiębiorstwo opłat za wydanie warunków technicznych przyłączenia do sieci oraz ich aktualizacji, zmiany lub przeniesienia na inny podmiot, dokonanie odbioru przyłącza, wpięcie go do sieci wodociągowo – kanalizacyjnej, ani za wszelkie inne zezwolenia z tym związane, które wydaje to przedsiębiorstwo.

Podobnie jak w przypadku PE, również w omawianej ustawie zaproponowano wprowadzenie sankcji za nieprzestrzeganie terminów z art. 19a. Zgodnie z treścią projektowanego art. 29a UoZZWiZOS, w przypadku gdy przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne nie wydaje warunków przyłączenia do sieci, w ustawowo wyznaczonych terminach, organ regulacyjny może wymierzyć temu przedsiębiorstwu, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy dzień opóźnienia. Organem tym jest dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody.

Jak już wyżej wskazano, zmiany w zakresie pozostałych ustaw m. in.: ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, które zostały zaproponowane w Nowelizacji, mają raczej charakter porządkujący i dostosowujący, co w dużej mierze wynika ze zmian pojęciowych projektu budowlanego, jego formy i zakresu.

***

Ustawa ma wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia.

Autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.