oze

Zmiana definicji małej instalacji OZE jako czynnik mający wesprzeć rozwój inwestycji w odnawialne źródła energii

Aktualności, Energetyka, OZE, , , , , , , , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Zmiana definicji małej instalacji OZE jako czynnik mający wesprzeć rozwój inwestycji w odnawialne źródła energii została wyłączona

Trwają prace nad projektem nowelizacji [K1] ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Zaproponowane zmiany stanowią próbę odpowiedzi na oczekiwania branży oraz zobowiązania wynikające z prawa unijnego.

Jedna z najistotniejszych kwestii dotyczy nowego brzmienia definicji małej instalacji OZE [K2] . Zmiana dotyczy podniesienia górnego progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej z 0,5 MW do 1 MW oraz mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu z 0,9 MW do 3 MW instalacji, co bezpośrednio wpływa na ograniczenie obowiązku koncesyjnego dla istotnej części podmiotów rynku. Nowelizacja potwierdza również dotychczasową praktykę dotyczącą sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE.

Zaproponowane zmiany odnoszą się ponadto do wydłużenia terminów określonych w Ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii („Ustawa OZE”). Zgodnie z założeniami, do dnia 30 czerwca 2045 roku ma zostać wydłużony maksymalny okres:

  1. obowiązywania mechanizmu rozliczeń „opustu” w ramach systemu prosumenckiego;
  2. obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej przez mikroinstalacje OZE działające poza systemem prosumenckim;
  3. obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemów FIT oraz FIP;
  4. obowiązku zakupu energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemu aukcyjnego (Postulat przedłużenia systemu aukcyjnego jest argumentowany ciągłością korzystania ze sprawdzonego i znanego interesariuszom rozwiązania).

Jak wynika z załącznika do Dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych („Dyrektywa OZE”), określającego krajowe cele ogólne w zakresie udziału energii z OZE w końcowym zużyciu energii brutto w  2020 r., Polska została zobowiązana do osiągnięcia w miksie energetycznym krajowego celu na poziomie 15 %. Zdaniem ekspertów realizacja powyższego planu nie jest możliwa, nawet po uwzględnieniu inwestycji zrealizowanych w ramach systemu aukcyjnego w latach 2018 – 2020.[1] Co prawda sama Dyrektywa OZE nie nakłada sankcji za niezrealizowanie jej założeń, jednak niespełnienie wyznaczonego celu może rodzić dla kraju negatywne skutki finansowe, w tym wynikające z konieczności dokonania transferu statystycznego , którego koszt został oszacowany przez Najwyższą Izbę Kontroli w granicach 8 mld zł.[2]

Celem zminimalizowania potencjalnych negatywnych skutków niewypełnienia unijnych założeń przez Polskę oraz w odpowiedzi na apel podmiotów działających w branży energetycznej, zaproponowano zmianę treści ustawy OZE. Zgodnie z prezentowanymi propozycjami podmiotów z branży energetycznej, pilna potrzeba reform dotyczy przede wszystkim obniżenia progu koncesyjnego dla małych instalacji OZE poprzez rezygnację z obowiązku uzyskania koncesji przez wszystkie OZE o mocy do 1 a nawet 50 MW. Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w branży, wymóg koncesji w przypadku urządzeń o mocy większej niż 0,5 MW nie odpowiada definicji działalności koncesjonowanej. Zdaniem ekspertów, zważywszy na istotę takowej działalności jako mającej szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa lub obywateli albo ważny interes publiczny, obowiązek koncesyjny obejmujący wytwarzanie energii z instalacji o mocy w granicach 500 kW – 1 MW, wydaje się całkowicie nieuzasadniony, szczególnie uwzględniając produktywność instalacji tego rodzaju, która zazwyczaj nie przekracza 1100 MWh rocznie.[3]

Aktualny stan prawny zdaje się nie odpowiadać także ustawodawstwu unijnemu w przedmiotowym zakresie. W treści Dyrektywy 2018/2001 w sprawie promowania stosowania energii z odnawialnych źródeł energii („Dyrektywa RED II”) wskazano bowiem, że państwa członkowskie powinny podjąć właściwe kroki, aby zapewnić obiektywność, przejrzystość i proporcjonalność przepisów dotyczących wydawania koncesji, a charakter poszczególnych technologii OZE powinien być w pełni uwzględniony w przepisach.[4]

Zgodnie z założeniami, projektowane zmiany mają ograniczyć obowiązki koncesyjne dla przedsiębiorców, którzy wykonują działalność gospodarczą w zakresie instalacji OZE. Jedną z kluczowych zmian jest modyfikacja definicji „małej instalacji OZE” poprzez podniesienie górnego progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej z 50 kW do 1 MW oraz mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu z 0,9 MW do 3 MW instalacji, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i nie większa niż 1 MW. Zmiana ta ma bezpośrednio wpłynąć na ograniczenie obowiązku koncesyjnego dla istotnej części podmiotów rynku energii, bowiem wytwarzanie energii elektrycznej z małej instalacji nie podlega obowiązkowi uzyskania koncesji.

Przyjęcie projektu ustawy może przynieść dodatni skutek również ze względu na  spodziewane usprawnienie procedur administracyjnych, co miałoby być szczególnie korzystne dla podmiotów korzystających z systemu aukcyjnego. Zyskać mógłby przede wszystkim sektor fotowoltaiczny. Zgodnie z szacunkami Instytutu Energii Odnawialnej, w związku z przeprowadzonymi dotychczas aukcjami w koszyku wiatrowo-fotowoltaicznym, ilość projektów o jednostkowej mocy do 1 MW, dla których zabezpieczono prawa do sprzedaży, oscyluje w granicach 1,7 tys., przy czym ich łączna moc wynosi około 1,66 GW.

Obecnie, aby rozpocząć sprzedaż inwestorzy muszą uzyskać koncesję, co zważywszy na ilość składanych wniosków jest problematyczne. Nieuzyskanie koncesji, a tym samym nierozpoczęcie sprzedaży energii w ciągu trzech lat wiąże się dla inwestora z konsekwencjami w postaci utraty kaucji oraz wyłączeniem możliwości udziału w systemie aukcyjnym przez kolejne trzy lata, co znacząco podwyższa ryzyko rozwoju tego sektora.[5] Tym samym, zmniejszenie biurokratyzacji poprzez ograniczenie obowiązku koncesyjnego dla przedmiotowej grupy wytwórców może okazać się swoistym „odblokowaniem”.

Liberalizacja przepisów dotyczących koncesji, jako próba odpowiedzi na potrzeby rozwijającego się rynku może okazać się realnym wsparciem dla sektora odnawialnych źródeł energii w Polsce. Zniesienie obowiązku koncesyjnego dla instalacji o łącznej mocy zainstalowanej – do 1 MW oraz mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu – do 3 MW, stanowiłoby dostosowanie do przepisów prawa unijnego oraz korzystnie wpłynęłoby na spójność prawa polskiego. Ograniczający ryzyko skutek usprawnienia administracyjnego zdaje się być cenny ze względu na spodziewaną stagnację w sektorze, szczególnie w obliczu dążeń do realizacji krajowego celu OZE. Mimo to, Polska nadal jest daleka od realizacji celów Dyrektywy RED II, a postulaty branży jedynie wybiórczo zostały wzięte pod uwagę. Nie uwzględniono m.in. postulowanego w konsultacjach do nowelizacji ustawy z 2019 roku, wsparcia dla biometanu.

[1] https://www.cire.pl/item,195211,13,0,0,0,0,0,cel-oze-na-2020-co-sie-stanie-jesli-polska-go-nie-osiagnie.html

[2] Najwyższa Izba Kontroli., Informacje o wynikach kontroli „Rozwój sektora odnawialnych źródeł energii” https://www.nik.gov.pl/plik/id,18357,vp,20955.pdf

[3]https://www.gramwzielone.pl/trendy/102797/wisniewski-6-postulatow-do-tegorocznej-nowelizacji-ustawy-o-oze-01, https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/102708/pses-wpis-do-rejestru-malych-instalacji-zamiast-koncesji-dla-farm-pv-do-1-mw, dostęp z dnia 13.08.2020 r.

[4] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych., art. 15 pkt 1 lit. b., https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018L2001&from=EN, dostęp z dnia 17.08.2020 r.

[5] https://www.gramwzielone.pl/trendy/102803/odnawialne-zrodla-energii-do-1-mw-dostana-zwolnienie-z-koncesji, dostęp z dnia 17.08.2020 r.

autor: Daria Pajdowska, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Nowe strategie unijne dotyczące integracji systemów energetycznych i wodoru służące osiągnięciu neutralności klimatycznej w 2050 r.

Energetyka, OZE, , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Nowe strategie unijne dotyczące integracji systemów energetycznych i wodoru służące osiągnięciu neutralności klimatycznej w 2050 r. została wyłączona

Dążąc do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku zgodnie z założeniami The European Green Deal, Europa musi zmierzyć się z koniecznością transformacji sektora energetycznego, który odpowiada za 75 % emisji gazów cieplarnianych na terenie całej Unii Europejskiej. W związku z powyższym, konieczne było przyjęcie strategii unijnych, które doprowadziłyby do bardziej wydajnego i połączonego sektora energetycznego, który jest nakierowany na osiągnięcie zasadniczo dwóch celów: czystszej planety oraz silniejszej gospodarki.

W odniesieniu do powyższych założeń, Komisja Europejska opublikowała dwa komunikaty na temat strategii energetycznej Europy. Pierwszy z nich dotyczy strategii unijnej na rzecz integracji systemów energetycznych, drugi natomiast dotyczy strategii wodorowej dla Europy neutralnej dla klimatu.

Każda z przedstawionych strategii przedstawia nowy program inwestycji w czystą energię, które potencjalnie mogą doprowadzić do ożywienia gospodarczego w szczególności w kontekście utrzymującej się stale pandemii koronawirusa SARS-CoV-2.

W ramach obu strategii podkreślona została rola Europy, jako światowego lidera o wiodącej pozycji w dziedzinie technologii energii odnawialnej, który promuje regionalne podejście do działania systemu energetycznego i planowania infrastruktury przy stałej liberalizacji rynku energii, jego doskonaleniu, digitalizacji i wprowadzaniu innowacji.

STRATEGIA NA RZECZ INTEGRACJI SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH

Dokument ten zawiera opis działań, które mają zapewnić podstawowe ramy dla przejścia na zieloną energię. Obecny model, w którym produkcja, transport i zużycie energii w różnych sektorach gospodarki następuje w ramach równoległych łańcuchów wartości i regulacji prawnych oraz jest ograniczony odrębną infrastrukturą, planowaniem i działaniami, zdaniem Komisji Europejskiej, nie może zapewnić neutralności klimatu do 2050 roku w zadowalający sposób. Konieczne jest uwzględnienie zmieniających się kosztów innowacyjnych rozwiązań w sposobie obsługi obecnie istniejącego systemu energetycznego, który powinien być powiązany pomiędzy poszczególnymi sektorami.

Zgodnie z założeniami strategii, integracja systemu energetycznego oznacza, iż system jest planowany i zarządzany w sposób skoordynowany jako całość, poprzez łączenie poszczególnych nośników energii, infrastruktury energetycznej i wszystkich sektorów zużycia. Dzięki utworzeniu zintegrowanego i elastycznego systemu możliwe będzie zwiększenie jego wydajności przy jednoczesnym obniżeniu kosztów ponoszonych z tego tytułu przez społeczeństwa.

Strategia integracji systemów energetycznych oparta jest na trzech filarach:

1. Działania na rzecz tworzenia systemu energetycznego o obiegu zamkniętym.

Zgodnie z założeniami, osiągnięcie ww. celu jest możliwe poprzez oparcie się przede wszystkim na  efektywności energetycznej – wykorzystanie nieuniknionych odpadów do celów energetycznych i doprowadzenie do synergii pomiędzy różnymi sektorami. Komisja podkreśla przy tym potencjał w zakresie ponownego wykorzystania ciepła odpadowego z procesów przemysłowych, centrów danych lub energii wytwarzanej z bioodpadów i w oczyszczalniach ścieków.

2. Zwiększenie bezpośredniej elektryfikacji sektorów odbiorców końcowych

Zdaniem Komisji, dzięki szybkiemu wzrostowi i konkurencyjności produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych możliwe będzie obsłużenie rosnącego zapotrzebowania na energię. Zaproponowano zwiększenie praktyki stosowania pomp ciepła do ogrzewania pomieszczeń, niskotemperaturowych procesów przemysłowych lub stosowania pieców elektrycznych w niektórych branżach, a także popularyzacja pojazdów elektrycznych w celach transportowych.

3. Zastosowanie paliw odnawialnych i niskoemisyjnych – w tym wodoru – w sektorze odbiorców końcowych.

Zastosowanie tego typu rozwiązań może być korzystne w sytuacji, gdy bezpośrednie ogrzewanie lub elektryfikacja nie są wykonalne, są nieefektywne bądź wiążą się z wysokimi kosztami. Rozwiązaniem ww. problemów mogą być gazy odnawialne i płyny wytwarzane z biomasy oferujące rozwiązania pozwalające na magazynowanie energii wytwarzanej z różnych źródeł odnawialnych, tworząc synergie pomiędzy poszczególnymi sektorami energetycznymi (elektroenergetycznym, gazowym i w sektorach zużycia końcowego). W strategii zaproponowano wykorzystanie odnawialnego i niskoemisyjnego wodoru w procesach przemysłowych oraz ciężkich transportach drogowych i kolejowych, paliw syntetycznych wytwarzanych z odnawialnej energii elektrycznej w lotnictwie i transporcie morskim lub biomasy w sektorach, w których ma największą wartość dodaną.

Zgodnie z założeniami, zintegrowany system energetyczny ma być systemem wielokierunkowym, w którym zdecentralizowane jednostki wytwórcze i odbiorcy będą odgrywać aktywną rolę w zapewnieniu dostaw energii i przyczyniać się do ogólnego zbilansowania i elastyczności systemu (np. poprzez lokalna produkcję biometanu z organicznych odpadów zatłaczanego do lokalnych sieci gazowych) co przyniesie szereg benefitów, takich jak redukcja gazów cieplarnianych w sektorach o utrudnionym procesie dekarbonizacji, wzmocnienie pozycji konsumenta, czy zwiększenie odporności i bezpieczeństwa dostaw.

Strategia integracji systemów energetycznych formułuje również plan działań mających na celu przyspieszenie transformacji energetycznej poprzez integrację systemów energetycznych. Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią dokumentu pod adresem WWW: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/energy_system_integration_strategy_.pdf

STRATEGIA WODOROWA

Realizacja strategii wodorowej zaproponowanej przez KE ma doprowadzić do rozpowszechnienia wykorzystania wodoru w poszczególnych sektorach gospodarki.

Z uwagi na to, że wodór może pomóc w dekarbonizacji procesów przemysłowych w sektorach gospodarki, w których ograniczenie emisji CO2 jest zarówno niezwykle trudne do osiągnięcia jak i pilne, cieszy się on obecnie szybko rosnącą uwagą zarówno w Europie, jak i na całym świecie, a jego udział w osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 roku, zdaniem Komisji Europejskiej jest niezbędny. Z tego względu, iż cykle inwestycyjne w sektorze czystej energii trwają około 25 lat, KE wskazuje, iż nadszedł czas na podjęcie stosownych działań. Przedłożona strategia wodorowa ma zapewnić konkretne ramy polityczne, w ramach których Europejski Sojusz na rzecz czystego wodoru (the European Clean Hydrogen Alliance) we współpracy z władzami publicznymi, przedstawicielami przemysłu jak i społeczeństw państw europejskich, opracuje w przyszłości program inwestycyjny i szereg konkretnych projektów wykorzystujących wodór. Podstawą realizacji ww. celów jest podjęcie ambitnych i dobrze skoordynowanych polityk na szczeblu krajowym i europejskim, a także dyplomatycznych kontaktów z partnerami międzynarodowymi w sprawie energii i klimatu. Strategia ta łączy różne aspekty działań politycznych, obejmując m.in. perspektywę badań i innowacji oraz cały łańcuch wartości, a także aspekty przemysłowe, rynkowe i infrastrukturalne.

W unijnej strategii wodorowej zaproponowano m. in. potrzebę opracowania do końca roku 2020 programu inwestycyjnego w ramach Europejskiego Sojuszu na rzecz czystego wodoru, który miałby stymulować rozwój produkcji i wykorzystania wodoru, oraz który miałby zawierać konkretny plan poszczególnych projektów. Ponadto, Komisja jednocześnie nawołuje do wsparcia strategicznych inwestycji w czysty wodór w szczególności za pośrednictwem strategicznego europejskiego okna inwestycyjnego InvestEU (od 2021 r.).

Ponadto, Komisja w ramach strategii wodorowej proponuje opracowanie sprzyjających i wspierających ram (schematów wsparcia, zasad rynkowych i infrastruktury). Zachęca przy tym m. in. do podjęcia działań zmierzających do planowania w najbliższych latach infrastruktury wodorowej, w tym w ramach transeuropejskich sieci energii i transportu oraz w ramach Dziesięcioletniego Planu Rozwoju Sieci (TYNDP) uwzględniającej sieć stacji paliw. Zachęca ponadto do opracowania reguł rynkowych umożliwiających wprowadzanie wodoru (w tym usunięcie barier dla wydajnego rozwoju infrastruktury wodorowej (np. poprzez zmianę przeznaczenia istniejącej infrastruktury) oraz zapewnienie dostępu do rynku wodoru zarówno producentom, jak i konsumentom oraz integralności wewnętrznego rynku gazu poprzez planowane przeglądy legislacyjne (np. przegląd przepisów dotyczących gazu dla konkurencyjnych rynków gazu bezemisyjnego).

Następny aspekt zawarty w strategii wodorowej odnosi się do potrzeby zwiększenia popytu i produkcji.

Zdaniem KE, należy zaproponować środki ułatwiające wykorzystanie wodoru i jego pochodnych w sektorze transportu w przyszłej strategii Komisji na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności oraz w powiązanych inicjatywach politycznych (2020) oraz dokonanie badań w zakresie dodatkowych środków wsparcia. Osiągnięcie zwiększonego poziomu popytu i produkcji mają również umożliwić prace nad wprowadzeniem wspólnego progu / standardu w celu promowania instalacji do produkcji wodoru w oparciu o poziom emisji gazów cieplarnianych z tych instalacji w ciągu ich pełnego cyklu życia (do czerwca 2021 r.) oraz prace nad wprowadzeniem kompleksowej terminologii i ogólnoeuropejskich kryteriów certyfikacji odnawialnego i niskoemisyjnego wodoru (do czerwca 2021 r.).

Poza ww. propozycjami, zwiększeniu popytu i produkcji ma również służyć opracowanie – najlepiej na poziomie UE – pilotażowego programu wsparcia poprzez tzw. Kontrakty na różnicę (Carbon Contracts for Difference – CCfDs), mającego na celu w szczególności premiowanie produkcji zdekarbonizowanej stali i podstawowych chemikaliów.

Strategia wodorowa promuje także badania i innowacje w zakresie technologii wodorowych, m. in. poprzez:

  • uruchomienie elektrolizera o mocy 100 MW oraz zaproszenie do składania wniosków dotyczących Zielonych Portów Lotniczych i Portów (III kwartał 2020 r.).
  • ustanowienie proponowanego Partnerstwa na rzecz czystego wodoru (Clean Hydrogen Partnership),
  • ułatwienie rozpowszechniania innowacyjnych technologii wodorowych poprzez ogłoszenie zaproszeń do składania wniosków w ramach Funduszu Innowacyjnego ETS (pierwsze zaproszenie ogłoszone w lipcu 2020 r.).
  • wystąpienie z zaproszeniem do pilotażowego działania dotyczącego innowacji międzyregionalnych w ramach polityki spójności w zakresie technologii wodorowych w regionach o wysokiej emisji dwutlenku węgla (2020).

Zdaniem KE, konieczne jest także wzmocnienie wiodącej roli UE na forum międzynarodowym w zakresie norm technicznych, przepisów i definicji dotyczących wodoru, rozwój „misji wodorowej” w ramach kolejnego mandatu Mission Innovation (MI2) oraz promowanie ścisłej współpracy z partnerami z południowego i wschodniego sąsiedztwa oraz z krajami Wspólnoty Energetycznej, zwłaszcza z Ukrainą, w zakresie odnawialnej energii elektrycznej i wodoru. W ramach afrykańsko-europejskiej inicjatywy na rzecz zielonej energii zaproponowano również ustanowienie procesu współpracy w zakresie odnawialnego wodoru z Unią Afrykańską.

Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią dokumentu pod adresem WWW: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/hydrogen_strategy.pdf .

autor: Joanna Nowak, Tomasz Brzeziński, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Zmiany w Programie Stop SMOG i ewidencja emisyjności budynków

Aktualności, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, Klimat, OZE, Samorządy, , , , , , , Możliwość komentowania Zmiany w Programie Stop SMOG i ewidencja emisyjności budynków została wyłączona

Pomimo podejmowanych w ostatnich latach działań mających na celu poprawę efektywności energetycznej, zwalczania zjawiska smogu w miastach czy ubóstwa energetycznego i podejmowania szeregu przedsięwzięć niskoemisyjnych, stopień realizacji wyznaczonych celów środowiskowych stale jest niski w stosunku do pierwotnych założeń.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska stwarza warunki do podjęcia realnych działań w celu zwiększenia stopnia eliminacji zjawiska smogu, w tym przede wszystkim tzw. niskiej emisji pochodzącej z sektora komunalno – bytowego. Z jednej strony proponuje działania na rzecz udoskonalenia funkcjonującego od lutego 2019 r. pilotażowego instrumentu na rzecz termomodernizacji (w tym wymiany nieekologicznych źródeł ciepła) budynków jednorodzinnych osób ubogich energetycznie („Program Stop Smog”). Z drugiej strony natomiast, proponuje podjęcie działań na rzecz zdiagnozowania źródeł niskiej emisji.

I. Dostosowanie do bieżących uwarunkowań zasad uczestnictwa i realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych (Program Stop Smog)

W lutym 2019 r. weszły w życie przepisy ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów („Ustawa o termomodernizacji”), na podstawie których został uruchomiony rządowy Program Stop Smog.

Program jest skierowany do osób ubogich energetycznie zamieszkujących domy jednorodzinne i adresowany do wszystkich gmin, które mogą wykazać się złą jakość powietrza na swoim terenie, tj. stężenia zanieczyszczeń powietrza przekraczają normy UE.

Program obejmuje realizację w ww. gospodarstwach domowych przedsięwzięć polegających na:

  • wymianie urządzeń lub systemów grzewczych na spełniające standardy niskoemisyjne,
  • likwidacji urządzeń lub systemów grzewczych oraz przyłączaniu do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej,
  • kompleksowej termomodernizacji budynku.

Przedsięwzięcia są realizowane na rzecz beneficjenta końcowego przez gminę i finansowane ze środków publicznych do 100% ich wartości. Gmina zapewnia 30% wkładu własnego (w przypadku gmin powyżej 100 tys. mieszkańców wkład musi być wyższy). Pozostała część Programu (70%) jest finansowana z budżetu państwa, poprzez Fundusz Termomodernizacji i Remontów.

Od czasu wejścia w życie ustawy podpisano 3 porozumienia z gminami (Skawina, Sucha Beskidzka, Pszczyna), a kolejne 2 wnioski gmin są w trakcie procedowania (Tuchów i Niepołomice). Zgodnie z tymi wnioskami i 3 podpisanymi porozumieniami, w latach 2019-22 będzie zrealizowanych 897 przedsięwzięć niskoemisyjnych na łączną kwotę blisko 48 mln zł. Kolejne gminy przygotowują się do przygotowania wniosku, w tym m.in. Nakło nad Notecią, Opoczno, Proszowice, Sosnowiec, Rybnik, Żywiec.

Pomimo zainteresowania ze strony ww. gmin, ich liczba jest zbyt niska aby w pełni wykorzystać środki przeznaczone na realizację ww. programu. Z tego względu, w Nowelizacji zaproponowano zmiany w programie Stop Smog mające zapewnić zwiększenie jego atrakcyjności dla gmin, które obejmują m. in.:

  1. zmniejszenie z 50 na 30% wymaganej redukcji zapotrzebowania na ciepło grzewcze liczonej łącznie dla wszystkich przedsięwzięć niskoemisyjnych realizowanych przez gminę w ramach jednego porozumienia;
  2. rozszerzenie zakresu przedsięwzięcia niskoemisyjnego o przyłączenie budynku do sieci elektroenergetycznej, modernizację istniejącego przyłącza ciepłowniczego, gazowego lub elektroenergetycznego, zapewnienie budynkowi dostępu do energii z zewnętrznej instalacji OZE (wraz z likwidacją źródła niespełniającego standardów niskoemisyjnych), dopuszczenie możliwości realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych również w budynkach będących w zasobach mieszkaniowych gminy, rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych w programie, czy zmianę warunków udziału mieszkańców w Programie poprzez wyłączenie z kryterium majątkowego wartości nieruchomości oraz jego obniżenie do kwoty 53 tys. zł;
  3. wyłączenie możliwości wymiany / likwidacji kotłów na paliwa stałe klasy 5.

Zgodnie z projektowanymi zmianami, gminy zostaną ponadto wyposażone w narzędzia umożliwiające weryfikację danych osób ubiegających się do udziału w Programie. Jednocześnie, zostaną uprawnione do nabywania urządzeń i instalacji jako własnego środka trwałego, a następnie ich udostępniania beneficjentom w uzasadnionych przypadkach, tj. nieuregulowany stan prawny, zły stan techniczny budynku.

Uwzględniając wątpliwości interpretacyjne zgłaszane przez gminy w odniesieniu do warunków finansowych dla gmin i budżetu państwa, Ustawodawca wprowadził nowe brzmienia przepisów wskazujących, że udział budżetu państwa wynosi nie więcej niż 70 %, udział własny beneficjenta nie wlicza się do średniego kosztu realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego, a wszelkie dodatkowe koszty wykraczające poza koszty przedsięwzięć niskoemisyjnych pokrywa gmina.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę szereg uwag gmin, dokonano modyfikacji warunków ich udziału w programie. W konsekwencji, zaproponowano zmniejszenie minimalnej liczby budynków jednorodzinnych umożliwiającej aplikowanie do programu (z 2% do 1% – min. 30 budynków) oraz jednorazowe zniesienie tego limitu wówczas, gdy wcześniej gmina zawarła co najmniej jedno porozumienie. Wskutek zgłaszanych przez gminy postulatów w zakresie wprowadzenia zmian w Programie, wydłużono do 4 lat okres realizacji porozumienia w przypadku realizacji przez gminę w danym porozumieniu więcej niż 2 % budynków jednorodzinnych w gminie.

II. Utworzenie i uruchomienie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB)

Proces identyfikacji źródeł niskiej emisji zostanie rozpoczęty od gromadzenia jednolitych i uspójnionych danych w skali całego kraju. Niezbędne pozostaje pozyskanie informacji na temat budynków i pochodzących z nich źródeł emisji w ramach dokonywanej inwentaryzacji budynków.

Przepisy Nowelizacji obejmują utworzenie i uruchomienie CEEB (art. 27a, art. 27b ustawy), w której gromadzi się przede wszystkim dane i informacje o budynkach i lokalach oraz dane osób uprawnionych do wprowadzania danych i informacji do CEEB, które zamieszczane są w tzw. „wykazie osób uprawnionych”. CEEB prowadzi minister właściwy do spraw gospodarki w systemie teleinformatycznym, który jest administratorem danych zgromadzonych w CEEB. W CEEB docelowo mają być zgromadzone dane dotyczące osób uprawnionych do wprowadzania informacji do CEEB, a w szczególności następujące informacje dot. budynków i lokali w zakresie:

  1. źródeł ciepła, energii elektrycznej oraz spalania paliw wykorzystywanych na potrzeby budynku lub lokali;
  2. przeprowadzonych kontrolach i czynnościach, w ramach których jest dokonywana inwentaryzacja budynków przez uprawnione do tego osoby;
  3. przekazanej premii termomodernizacyjnej, przekazanej premii remontowej, ulgi podatkowej (termomodernizacyjnej) lub udzielonym ze środków publicznych finansowaniu albo dofinansowaniu m. in. przedsięwzięć termomodernizacyjnych, niskoemisyjnych, remontowych, OZE i innych przedsięwzięć związanych z ochroną powietrza;
  4. przyznanych świadczeń z pomocy społecznej lub innych form wsparcia finansowego ze środków publicznych w zakresie: dodatku mieszkaniowego, dodatku energetycznego, zasiłku celowego na opał.

Szczegółowy zakres danych i informacji, które będą gromadzone w CEEB i przekazywane przez osoby uprawnione oraz uzupełniane automatycznie przez system teleinformatyczny obsługujący CEEB zostanie określony w treści stosownego rozporządzenia.

***

Projekt Nowelizacji stanowi swoistą odpowiedź na problemy, takie jak: konieczność wsparcia samorządów gminnych w przedsięwzięciach poprawiających stan techniczny budynków jednorodzinnych, zwiększenie efektów działań wspierających przedsięwzięcia niskoemisyjne w budynkach jednorodzinnych, czy zdiagnozowania źródeł emisji pochodzących z budynków poprzez stworzenie narzędzia wspierającego działania jednostek samorządu terytorialnego. Jest jednocześnie odpowiedzią na postulaty zgłaszane zarówno na poziomie unijnym jak i wewnętrznym. Konsultacje publiczne trwają do połowy lutego.

autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Europa neutralna dla klimatu – The European Green Deal

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, Gaz, Klimat, OZE, , , , , , Możliwość komentowania Europa neutralna dla klimatu – The European Green Deal została wyłączona

Komisja Europejska opublikowała komunikat – The European Green Deal – „Europejski Zielony Ład” , który stanowi swoistą aktualizację dotychczasowej formy zaangażowania Komisji Europejskiej w walkę ze zmianami klimatu i wobec wyzwań wiążących się z ochroną środowiska. Jest to strategia, jaką Unia ma zamiar zrealizować w celu uzyskania neutralności klimatycznej do 2050 r. Komisja podkreśla, że postępujące zmiany klimatyczne mające niekorzystny wpływ na populacje wielu gatunków zwierząt i roślin, zaś redukcja emisji jest wyzwaniem, które będzie wymagało inwestycji i wzmożonych wysiłków zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym tak, aby Europa mogła zmierzać nową ścieżką zrównoważonego rozwoju przy udziale społeczeństwa.

The European Green Deal stanowić ma odpowiedź na te wyzwania i określać strategię postępowania, mającą na celu przekształcenie UE w oparciu o zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę, wolną od emisji gazów cieplarnianych do 2050 r. Jednocześnie, celem Europejskiego Zielonego Ładu jest poprawa dobrostanu obywateli, a przekształcenie Europy w kontynent neutralny dla klimatu oraz ochrona środowiska naturalnego będą korzystne dla ludzi, planety i gospodarki. Strategia na rzecz neutralności klimatycznej ma być oparta na wspólnym działaniu państw członkowskich i Unii. Co istotne, strategia ta oparta jest na sprawiedliwości i docelowo ma objąć wszystkich obywateli państw unijnych, skupić uwagę na regionach, przemyśle i pracownikach, którzy stoją obecnie przed największymi wyzwaniami planowanych przemian. Regiony te będą musiały dostosować się do zmiany jaką niesie ze sobą transformacja energetyczna planowana w najbliższych latach, a co za tym idzie – konieczne będzie między innymi przekwalifikowanie pracowników i inwestycje w nowe gałęzie przemysłu. Finansowo transformację tych regionów wspomóc ma Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, o którym pisaliśmy tu: https://energia.edu.pl/fundusz-sprawiedliwej-transformacji/ .

Komisja wskazuje również, iż Unia nie osiągnie zamierzeń Zielonego Ładu działając samodzielnie. Przyczyny zmian klimatu i różnorodności biologicznej mają charakter globalny i nie są zamknięte w ramach krajowych granic, dlatego konieczne jest zaangażowanie sąsiednich regionów świata, a w dalszej perspektywie tworzenie sojuszy międzynarodowych opartych na podobnych kierunkach działania.

The European Green Deal stanowi swoistą pierwotną mapę kluczowych polityk i środków, które należy podjąć dla osiągnięcia europejskiego zielonego ładu, przy czym podejmowane działania muszą mieć charakter kompleksowy i w konsekwencji maksymalizować korzyści w dziedzinie zdrowia, jakości życia, konkurencyjności. Podkreślenia wymaga, że przedstawione założenia i wytyczne będą stopniowo aktualizowane w związku z ewoluującymi potrzebami i postępami i wymagają intensywnej koordynacji i synergii we wszystkich obszarach polityki.

The European Green Deal stanowi integralną część strategii Komisji zmierzającej do wdrożenia Agendy Narodów Zjednoczonych do 2030 r. oraz realizacji wyznaczonych celów zrównoważonego rozwoju i pozostałych priorytetów. Zaproponowane działania mają dotyczyć obniżenia emisyjności sektora energii, renowacji budynków w celu obniżenia kosztów i jednocześnie w celu ograniczenia zużycia energii, jak również wspierania przemysłu w rozwoju innowacyjności i osiąganiu pozycji światowego lidera zielonej gospodarki. UE dąży również do wprowadzenia czystszych, zdrowszych i tańszych form transportu publicznego i prywatnego.

W pierwszej części dokumentu zostały zawarte propozycje umożliwiające realizację celów i planów unijnych. KE przedstawiła proces przekształcenia gospodarki unijnej dla zrównoważonej przyszłości opartej na neutralności klimatycznej, która angażuje państwa członkowskie do podejmowania działań o charakterze ogólnopaństwowym jak i tych, które mają stanowić swoiste wsparcie obywateli w codziennym życiu.

1. Czysta energia dla wszystkich

Realizacja celów unijnych wymaga uznania efektywności energetycznej za priorytet, dlatego też konieczne jest rozwijanie sektora energii opartego w dużej mierze na źródłach odnawialnych.

Dalsza dekarbonizacja systemu energetycznego ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów klimatycznych na lata 2030 i 2050. Z uwagi na to, że produkcja i zużycie energii w poszczególnych sektorach gospodarki stanowi ponad 75% łącznej wartości emisji gazów cieplarnianych w UE, efektywność energetyczna powinna być priorytetem. Zdaniem Komisji, należy sprawnie rozwinąć sektor energetyczny oparty głównie na OZE i jednocześnie z coraz bardziej daleko idącą dekarbonizacją przy zachowaniu bezpieczeństwa i cenowej przystępności dostaw gazu dla konsumentów i klientów biznesowych. W konsekwencji, niezbędne jest stworzenie w pełni zintegrowanego europejskiego rynku energii opartego na wzajemnym połączeniu i digitalizacji sieci i poszanowaniu neutralności technologicznej.

Do marca 2020 r. Komisja Europejska zaproponuje pierwsze europejskie przepisy „prawa klimatycznego”. Tego typu regulacja może ugruntować cele, które należy osiągnąć do 2050 r., a w konsekwencji doprowadzić do neutralności klimatycznej. Unijne prawo klimatyczne ma zapewnić również, ze wszystkie polityki UE przyczynią się do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej, a wszystkie sektory zostaną zaangażowane w ten proces w oznaczonym stopniu i w określony sposób. Do połowy 2020 roku Komisja ponadto przedstawi plan oceny skutków wdrażania unijnej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Do czerwca 2021 r. nastąpi przegląd i w razie potrzeby zmiana odnośnych przepisów w dziedzinie energii. Następnie – w 2023 r., państwa członkowskie UE zaktualizują swoje krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu, aby uwzględnić w nich nowe ambitne cele klimatyczne.

Zakresem zmian objęty będzie system handlu uprawnieniami do emisji, przewiduje się m.in. rozszerzenie europejskiego handlu emisjami na nowe sektory i dalsze ograniczenie wytycznych państw członkowskich w zakresie poziomów emisji poza systemem handlu uprawnieniami do emisji. Powyższym propozycjom i zmianom towarzyszyć będzie aktualizacja unijnego prawa klimatycznego. Co istotne, reforma polityki klimatycznej ma docelowo pomóc ustalić ceny emisji dwutlenku węgla. Kolejnym celem jest bowiem przystępność cenowa i bezpieczne dostawy energii w UE. W przypadku utrzymywania się różnic w poziomie zaangażowania na świecie w ochronę klimatu w stosunku do zwiększonego zaangażowania Unii w tym zakresie, Komisja zaproponuje mechanizm dostosowania granic poziomu emisji dwutlenku węgla w wybranych sektorach. Aby to zapewnić, Komisja proponuje zastosowanie takich cen importowanego towaru, aby odzwierciedlały one faktyczną zawartość dwutlenku węgla.

Ambitne cele unijne mają doprowadzić do wzajemnego połączenia systemów energetycznych i lepszego przyłączenia do sieci odnawialnych źródeł energii, promowania innowacyjnych technologii i nowoczesnej infrastruktury, zwiększenia efektywności energetycznej i pobudzenia ekoprojektów, obniżenia emisyjności w sektorze gazowym i promowania inteligentnej integracji wszystkich sektorów.  Europejski Zielony Ład ma wzmocnić pozycję konsumentów oraz pomóc państwom członkowskim w przeciwdziałaniu ubóstwu energetycznemu oraz zwiększyć współpracę transgraniczną i regionalną. Ważnym rozwiązaniem jest również promowanie rozwoju potencjału europejskiej morskiej energii wiatrowej. Cele unijne zakładają również propagowanie unijnych norm i technologii energetycznych na arenie międzynarodowej.

2. Zrównoważony przemysł

Do osiągnięcia unijnych celów klimatycznych i środowiskowych konieczna jest nowa polityka przemysłowa oparta na gospodarce o obiegu zamkniętym. W marcu 2020 r. UE przyjmie strategię przemysłową, która wspierać będzie zieloną transformację. Konieczne jest obniżenie emisyjności i modernizacja energochłonnych gałęzi przemysłu, takich jak produkcja stali i cementu. Poza modernizacją przemysłu unijnego, głównym celem będzie wspieranie rozwoju nowych rynków produktów o zamkniętym cyklu życia i neutralnych dla klimatu.

Komisja przedstawi politykę „zrównoważonych produktów”, której priorytetem będzie ograniczanie i ponowne wykorzystanie materiałów, zanim zostaną poddane recyklingowi. Ustanowione zostaną minimalne wymogi zapobiegające wprowadzaniu na unijny rynek produktów szkodliwych dla środowiska. Podjęte zostaną działania przeciwko fałszywym twierdzeniom dotyczącym ekologiczności produktów lub usług. W pierwszej kolejności, działania te zostaną nakierowane na takie gałęzie przemysłu jak budownictwo, elektronika, przemysł odzieżowy oraz przemysł tworzyw sztucznych. Konieczne jednocześnie jest odejście od produktów jednorazowego oraz ograniczonego użytku. Zaproponowane w najbliższej przyszłości środki, mają zapewnić, aby do 2030 r. wszystkie opakowania w UE nadawały się do ponownego wykorzystania lub recyklingu.

Realizacji powyższych celów ma towarzyszyć cyfryzacja umożliwiająca monitorowanie zanieczyszczenia powietrza, wód oraz monitorowanie i optymalizacja wykorzystania energii i zasobów naturalnych. Przewidywana transformacja ma również zaktualizować nowe możliwości na rynku pracy.

3. Budowanie i renowacja w sposób energooszczędny i zasobooszczędny

Europejski Zielony Ład wymaga podjęcia działań polegających na budowie, wykorzystaniu i renowacji budynków, które powinny być odporne na zmiany klimatu. Konieczne tym samym jest wykorzystanie nakładów energii i surowców takich jak piasek, żwir, cement. Zdaniem KE, obecny poziom renowacji budynków publicznych i prywatnych powinien co najmniej się podwoić. Jednocześnie, ceny energii ze źródeł odnawialnych powinny stanowić zachętę do podejmowania energooszczędnych inwestycji budowlanych, które powinny być zgodne z koncepcją gospodarki o obiegu zamkniętym.

Komisja planuje uruchomić otwartą platformę skupiającą sektory: mieszkalnictwa i budownictwa, architektów i inżynierów oraz samorządy terytorialne celem tworzenia innowacyjnych możliwości finansowania i promowania inwestycji budowlanych służących efektywności energetycznej. Renowacja powinna obejmować również mieszkania socjalne, szkoły i szpitale.

4. Przyspieszenie transformacji na inteligentną i zrównoważoną mobilność

Zdaniem KE, konieczne jest sprawniejsze i bardziej wzmożone ograniczenie emisji pochodzących z transportu i ograniczenie ich do 90% do 2050 r. Konieczne jest spopularyzowanie zautomatyzowanej mobilności przy wykorzystaniu inteligentnego zarządzania ruchem. W tym celu mają zostać opracowane inteligentne aplikacje i rozwiązania wg koncepcji „mobilności jako usługi”.

Więcej towarów powinno być transportowanych koleją lub drogą wodną. Jednolita europejska przestrzeń powietrzna powinna znacznie ograniczyć emisje pochodzące z transportu lotniczego przy zerowych kosztach dla konsumentów i przedsiębiorstw. Ponadto, proponowane jest zwiększenie podaży zrównoważonych paliw alternatywnych dla transportu, czego skutkiem jest konieczność utworzenia nowych publicznych stacji ładowania i tankowania dla pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi.

Jednocześnie, działania na poziomie unijnym jak i na gruncie krajowym powinny doprowadzić m. in. do wprowadzenia skutecznego systemu opłat drogowych w UE, zniesienia subsydiów na paliwa kopalne oraz rozszerzenia systemu handlu uprawnieniami do emisji na sektor morski.

5. Ochrona i przywracanie naturalnych ekosystemów i różnorodności biologicznej

Podejmowane działania mają jednocześnie zapewnić różnorodność biologiczną i być podstawą dla powstawania ekosystemów zapewniających żywność, słodką wodę oraz czyste powietrze dla członków społeczeństw państw unijnych. Ekosystemy te pozwolą załagodzić ryzyko klęsk żywiołowych oraz ograniczą występowanie szkodników i chorób.

Do marca 2020 r. Komisja przedstawi strategię na rzecz różnorodności biologicznej. W październiku 2020 r. podczas konferencji ONZ poświęconej różnorodności biologicznej UE będzie działać na rzecz ambitnych nowych globalnych ram ochrony bioróżnorodności. Komisja przedstawi propozycje ekologizacji europejskich miast i zwiększenia bioróżnorodności przestrzeni miejskich. Strategia „od pola do stołu” przyczyni się do ograniczenia stosowania pestycydów i nawozów w rolnictwie.

Zdrowe środowisko naturalne i neutralność klimatyczna mają zapewnić działania unijnych organów polegające na zwiększaniu powierzchni lasów w Europie i opracowanej strategii leśnej (sadzenie nowych drzew i odnawianie zniszczonych lasów).

Przede wszystkim jednak, to tzw. „niebieska gospodarka” powinna odegrać główną rolę w walce ze zmianami klimatu. Dlatego też konieczne będzie efektywne wykorzystanie zasobów morskich i promowanie i wykorzystanie alg i nowych źródeł białka.

6. „Od pola do stołu” – projekt uczciwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywności

Istotnym promowanym unijnym postulatem jest utrzymanie żywności bezpiecznej i bogatej w wartości odżywcze i zachowaniu jej wysokiej jakości, a produkcja takiej żywności powinna wywierać jak najmniejszy wpływ na środowisko.

Unijny budżet na lata 2021 – 2027 przewiduje 40 % funduszy na rozwój wspólnej polityki rolnej oraz 30 % środków dla rozwoju potencjału morskiego i rybackiego.

W 2020 r. Komisja ma przedstawić strategię „od pola do stołu” mającą na celu zapewnienie przystępnej cenowo i zrównoważonej żywności, przeciwdziałanie zmianie klimatu, zachowanie bioróżnorodności i wsparcie dla rolnictwa ekologicznego i mającą przyczynić się do osiągnięcia gospodarki o obiegu zamkniętym – od produkcji po konsumpcję. Promowana gospodarka o obiegu zamkniętym ma nie tylko wpłynąć na efektywność systemów produkcji żywności, ale również ma doprowadzić do wyższego poziomu świadomości obywateli państw członkowskich, lepszego przechowywania i pakowania, zrównoważonego przemysłu przetwórczego i transportu w rolnictwie oraz zdrowych nawyków konsumpcji połączonej z ograniczonym marnowaniem żywności.

W strategii Europejskiego Zielonego Ładu podkreślono kluczową rolę rolnictwa i rybołówstwa.

7. Zerowy poziom zanieczyszczeń dla środowiska wolnego od toksyn

Założenia Europejskiego Zielonego Ładu mają chronić obywateli państw członkowskich i ekosystemy w Europie. Z tego względu, KE przyjmie plan działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń powietrza (m. in. poprzez wsparcie władz lokalnych w celu zwiększenia czystości powietrza), wody (m. in. poprzez ograniczenie zanieczyszczeń, których powodem jest nadmiar substancji biogennych, ilość mikrodrobin plastiku i farmaceutyków) i gleby. KE postuluje również konieczność ograniczenia zanieczyszczeń generowanych w przemyśle oraz udział chemikaliów, których ograniczenie będzie możliwe dzięki nowej strategii na rzecz równowagi w zakresie chemikaliów w celu osiągnięcia środowiska wolnego od substancji toksycznych.

Realizacja europejskiego zielonego ładu wymaga ponownego przeanalizowania polityki dot. zaopatrzenia UE w czystą energię w obszarze gospodarki, przemysłu, produkcji i konsumpcji, jak również infrastruktury, transportu, żywności i rolnictwa, budownictwa oraz podatków i świadczeń społecznych. Komisja wskazuje, iż osiągnięcie ww. celów wiąże się z koniecznością zwiększenia wartości nadanej już ochronie, a przede wszystkim w przywracaniu naturalnych ekosystemów oraz zrównoważone wykorzystanie zasobów i wsparcie zdrowia przy jednoczesnej promocji transformacji cyfrowej i narzędzi, które umożliwią wprowadzenie zmian.

Pomimo wzajemnego powiązania ww. działań i ich wzajemnego wzmacniania się, konieczne jest jednak zachowanie ostrożności i równowagi pomiędzy realizacją poszczególnych celów gospodarczych, środowiskowych i społecznych. The European Green Deal docelowo ma być wykorzystywany wobec wszystkich dźwigni, takich jak prawo i standaryzacja, inwestycje i innowacje, krajowe reformy, dialogi z partnerami społecznymi i współpraca międzynarodowa. Europejski Filar Praw Socjalnych zgodnie z założeniami, będzie kierować się działaniami zapewniającymi, iż wszystkie państwa członkowskie będą w równym stopniu realizować unijne cele klimatyczne. Stosowane dotychczas środki nie wystarczą jednak aby osiągnąć europejskie cele ekologiczne, z tego też względu konieczne będzie zintensyfikowanie wysiłków unijnych i zapewnienie, aby obecne przepisy i polityka zielonego ładu unijnego były egzekwowane i skutecznie wdrażane.

autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp. k.

Europejski Bank Inwestycyjny z końcem 2021 roku ograniczy finansowanie inwestycji związanych z paliwami kopalnianymi

Aktualności, Energetyka, Gaz, Klimat, OZE, , , , , , , , , Możliwość komentowania Europejski Bank Inwestycyjny z końcem 2021 roku ograniczy finansowanie inwestycji związanych z paliwami kopalnianymi została wyłączona

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), którego rolą jest zapewnienie środków finansowych na projekty mające przyczyniać się do osiągnięcia celów klimatycznych Unii Europejskiej, dnia 14 listopada br. w Luksemburgu, przyjął nową politykę energetyczną. Z końcem 2021 roku EBI ograniczy finansowanie projektów związanych z paliwami kopalnymi, głównie w zakresie węgla i ropy. Z opublikowanego raportu wynika, że EBI ograniczy również w dużym stopniu finansowanie inwestycji związanych z gazem ziemnym, który ma być stopniowo zastępowany tzw. gazami zdekarbonizowanymi, takimi jak wodór, biogaz. Przedstawione założenia odzwierciedlają decyzję EBI, który dąży do ograniczenia koncentracji finansowania w ww. zakresie tak, aby umożliwić osiągnięcie klimatycznych celów unijnych wyznaczonych na 2030 rok.

Przyjęty dokument wyznacza nowe priorytety dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego, dla którego kluczowe są obecnie energetyka odnawialna, efektywność energetyczna, a także innowacyjność technologiczna pozwalająca na produkcję czystej energii.

Pierwszą wersję nowej polityki finansowania sektora energetycznego, EBI przedstawił pod koniec lipca br. Dokument przewidywał wówczas całkowite zaprzestanie finansowania inwestycji związanych z paliwami kopalnianymi po 2020 roku. Tak progresywny plan spotkał się jednak z negatywnym odzewem ze strony m.in.: Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Polski oraz Łotwy, które zanegowały próbę jego przyjęcia zwracając uwagę na potrzebę utrzymania możliwości wsparcia inwestycji projektów gazowych ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Stanowiska te doprowadziły do osłabienia postulowanych przez EBI warunków, a w konsekwencji do podjęcia decyzji o kontynuacji udzielania wsparcia dla projektów, pod warunkiem niższej emisji CO2.

Europejski Bank Inwestycyjny w latach 2013-2019 udzielił wsparcia finansowego przemysłowi paliw kopalnianych, zwłaszcza w zakresie przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego, udzielając przy tym pożyczek opiewających na kwotę 13,5 mld euro. W tym czasie, na dofinansowanie polskiego przemysłu energetycznego EBI przeznaczył prawie 2 mld euro, w tym m. in. na budowę gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Lwówek-Odolanów, elektrociepłowni gazowych w Gorzowie i Rzeszowie oraz w realizacji inwestycji spółek Skarbu Państwa.

Dokument opublikowany przez EBI przedstawia cele klimatyczne UE, które mają zostać osiągnięte do 2030 r. Zgodnie z przedstawionymi założeniami, stale dominujące będą inwestycje nakierowane na źródła energii odnawialnej, w szczególności z uwzględnieniem energii wiatrowej i fotowoltaiki. W związku ze stałym zwiększaniem udziału OZE, planowane jest również dalsze wsparcie skierowane na bezpieczeństwo dostaw poprzez finansowanie rozwoju elektryfikacji (w odniesieniu do sieci przesyłowych i dystrybucyjnych) i dalszego wprowadzania inteligentnych sieci oraz integracji zdecentralizowanych źródeł energii, zwiększenia udziału pojazdów elektrycznych oraz zwiększenia aktywności odbiorców energii. EBI podkreśla również, że pomimo dominacji OZE , inwestycje w energetykę w scenariuszach długoterminowej dekarbonizacji będą nadal obejmować gaz ziemny, jednakże finalnie EBI zamierza wycofać wsparcie na produkcję ropy naftowej, węgla i gazu ziemnego, tradycyjnej infrastruktury gazowej (tj. obejmującej sieci, instalacje skraplania, terminale, przechowywanie). Bank pojął decyzję o ustanowieniu nowego standardu odnoszącego się do wydajności emisji. Finansowane elektrownie i elektrociepłownie będą zobligowane do spełnienia wymogu emisyjności na poziomie nieprzekraczającym 250 g CO2 na kWh (dotychczasowy standard – 550 g CO2 na kWh). Zmiana ta w praktyce spowodować ma eliminację instalacji paliw kopalnianych, zwłaszcza gazowych oraz węglowych, które nie stosują wychwytywania i składowania CO2 (ang. Carbon Capture and Storage, CCS).

Przewidywany jest 20-procentowy spadek udziału gazu ziemnego, a do 2050 r. spadek ten ma wynieść do 85 % w związku z zastępowaniem gazu ziemnego przez gazy zdekarbonizowane. EBI zamierza wspierać sektor gazowy głównie w odniesieniu do produkcji tych gazów oraz rozwoju infrastruktury potrzebnej do ich włączenia do istniejącej infrastruktury gazowej. Stale wsparciem objęta będzie cyfryzacja istniejących sieci energetycznych, w tym inteligentnych liczników służących do redukcji gazu ziemnego oraz zakup wydajnych kotłów w ramach szerzenia programów wspierających rozwój efektywności energetycznej budynków oraz małych i średnich przedsiębiorstw (SME). Dalsze wsparcie unijne dla inwestycji w gaz ziemny ma obejmować w szczególności wschodnią część UE, co ma w konsekwencji doprowadzić do złagodzenia istniejących tzw. wąskich gardeł oraz do integracji państw unijnych w zakresie gazów niskoemisyjnych. Stopniowe wycofywanie paliw kopalnych z inwestycji EBI stanowi na tyle znaczącą zmianę, że postanowiono nadal zatwierdzać projekty będące w fazie oceny do końca 2021 r. oraz projekty odnoszące się do infrastruktury gazowej objętych czwartą listą tzw. Projects of Common Interest (PCI). Z uwagi na odchodzenie od wsparcia inwestycji w sektorze gazownictwa, EBI zapowiada szersze wsparcie dla gospodarki państw odchodzących od paliw kopalnych nie tylko poprzez udzielanie pożyczek, ale również poprzez tworzenie nowych inicjatyw unijnych oraz stworzenie dedykowanego dla tych państw Energy Transition Package (ETP).

EBI zobowiązał się również do wzmocnienia współpracy z Komisją Europejską, celem udzielenia wsparcia inwestycjom realizowanym z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej, zapewniającego środki dla regionów, które będą musiały dokonać transformacji sytemu gospodarczego opierającego się dotychczas na paliwach kopalnianych. Bank sfinansuje do 75% kosztów kwalifikowanych projektów krajów objętych finansowaniem z tego funduszu oraz udzieli wsparcia doradczego.

EBI zapowiada, że osiągnięcie celów unijnych wyznaczonych na 2030 r. będzie wymagać stałego wzrostu inwestycji, stałego zwiększania efektywności energetycznej i generowania większego udziału energii i ciepła ze źródeł niskoemisyjnych.

Sam Bank zapowiada wsparcie finansowe w realizacji ww. celów w granicach 400 mld euro aby przyspieszyć proces inwestycyjny w sektorze prywatnym. EBI wskazuje, że osiągnięcie do 2030 r. ponad 30% efektywności energetycznej jest wyzwaniem, jednak wsparcie finansowe, które pomogłoby do tego poziomu dotrzeć jest możliwe. Głównym docelowym punktem koncentracji finansów EBI będą jednak odnawialne źródła energii i technologie, które mają im służyć. EBI wśród planowanych lokacji funduszy wymienia przede wszystkim fotowoltaikę, energię wiatrową i wodór. Wsparcie ma również objąć nowe rodzaje inwestycji, które zostały wskazane w nowej Dyrektywie ws. wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej. Zdaniem EBI, wzmocnienie infrastruktury sieci elektroenergetycznych jest ważne, bowiem umożliwia zwiększenie elektryfikacji i integracji OZE. Jednocześnie, EBI zapowiada wsparcie tzw. luk inwestycyjnych, wobec których wsparcie finansowe na poziomie krajowym jest zbyt niskie oraz dalsze wsparcie inwestycji długoterminowych.

Ponadto EBI ogłosił, iż z końcem 2020 roku wparcie jakiego udzieli w sektorze energetycznym będzie zgodne z założeniami Porozumienia paryskiego przyjętego podczas Konferencji Klimatycznej odbywającej się w Paryżu w 2015 roku.

Nad ustanowieniem nowych kryteriów wsparcia dla inwestycji energetycznych głosowała Rada, w skład której wchodzili przedstawiciele państw członkowskich Unii Europejskiej oraz reprezentant Komisji Europejskiej. 19 Dyrektorów Rady poparło nową politykę, 3 głosowało przeciw (w tym: Polska, Rumunia i Węgry), a 6 wstrzymało się od głosu (tj. Estonia, Litwa, Malta, Cypr, Luksemburg oraz Austria). Komisja Europejska opowiedziała się negatywnie w stosunku do nowej polityki energetycznej, głosując przeciw jej uznaniu.

Jak wskazano w komunikacie prasowym wydanym przez Europejski Bank Inwestycyjny, podjęte przez Europejski Bank Inwestycyjny decyzje, w perspektywie zbliżającego się Szczytu Klimatycznego ONZ, który rozpoczął się 2 grudnia br. w Madrycie, stanowią ważny impuls dla świata wskazujący, że UE oraz EBI zobowiązują się do rozpoczęcia inwestycji wspierających działania na rzecz klimatu na niespotykaną dotąd skalę.

W kontekście Polski, zapadłe decyzja stanowią spore wyzwanie dla planowanych inwestycji w sektorze energetycznym. Polska gospodarka przechodząca obecnie transformację energetyczną, próbuje odejść od węgla na rzecz odnawialnych źródłem energii, przejściowo z wykorzystaniem gazu ziemnego. Przyjęta przez EBI polityka energetyczna oznacza, iż przedsiębiorstwa planujące realizację inwestycji gazowych nie będą mogły, w większości przepadków, skorzystać z pożyczek oferowanych przez Europejski Bank Inwestycyjny, charakteryzujących się niskim oprocentowaniem. Rozwiązaniem tego problemu mogą być jednak środki pochodzące z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej.

Zgodnie z przyjętą polityką, inwestycje w zakresie obniżenia emisyjności gospodarki są równie ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Unii i państw członkowskich, co nowe inwestycje w zakresie przesyłu gazu, a wymagają one jednak zdecydowanie większych nakładów finansowych. Niewątpliwie, nowa polityka kredytowania EBI zmusi przedsiębiorstwa do aktualizacji obranych kierunków strategicznych rozwoju, skłaniając je bardziej w stronę rozwoju źródeł zeroemisyjnych, niż niskoemisyjnych.

Z przyjętą przez EBI polityką energetyczną można zapoznać się pod wskazanym linkiem: https://www.eib.org/attachments/strategies/eib_energy_lending_policy_en.pdf

Autorzy: Aneta Teresiak, Joanna Nowak,
Wawrzynowicz i Wspólnicy sp. k.

Aktualizacja projektu Polityki energetycznej Polski do 2040

Aktualności, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, Klimat, OZE, Uncategorized, , , , , Możliwość komentowania Aktualizacja projektu Polityki energetycznej Polski do 2040 została wyłączona

W Ministerstwie Energii trwają prace nad aktualizacją i rozszerzeniem projektu „Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. – strategia rozwoju sektora paliwowo – energetycznego” (PEP2040), która stanowi odpowiedź na najważniejsze wyzwania stojące przed krajową energetyką oraz wyznacza kierunki rozwoju sektora energetycznego uwzględniając zadania niezbędne do realizacji w perspektywie krótkookresowej.

PEP2040 jest to jedna z dziewięciu strategii, które wynikają z systemu zarządzania rozwojem kraju, przyjmujących jako podstawę Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR), która została przyjęta w 2017 r.

PEP2040 najsilniej wiąże się z Polityką ekologiczną państwa 2030 i Strategią zrównoważonego rozwoju transportu do 2030 roku w odniesieniu do redukcji emisji CO2 i zanieczyszczeń oraz tzw. niskiej emisji, Strategią zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030 w odniesieniu do wykorzystania potencjału rolnictwa i obszarów wiejskich na cele energetyczne, Strategią produktywności i Krajową strategią rozwoju regionalnego w kontekście wzajemnych relacji sektora energii i produktywności gospodarki oraz rozwoju kraju.

Projekt PEP2040 zawiera opis stanu oraz uwarunkować sektora energetycznego, celu aktualnej polityki energetycznej oraz opis ośmiu kierunków polityki wraz z obszarami interwencji i działaniami, które są niezbędne do realizacji ww. celów w ujęciu horyzontalnym obejmującym najbliższe 20 lat, przy czym kierunki i działania obejmują cały łańcuch dostaw energii po zużycie końcowe. W dokumencie zostały również ujęte opisy wdrażania i monitorowania jak również źródeł finansowania PEP2040.

Należy przypomnieć, że głównym celem polityki energetycznej państwa jest bezpieczeństwo energetyczne, przy zapewnieniu konkurencyjności gospodarki, efektywności energetycznej i zmniejszenia oddziaływania sektora energii na środowisko, przy optymalnym wykorzystaniu własnych zasobów energetycznych.

KIERUNKI PEP2040

  • Optymalne wykorzystanie własnych zasobów energetycznych

Zgodnie z założeniami PEP2040, popyt na węgiel kamienny będzie pokrywany zasobami własnymi, a relacja import– eksport będzie miała charakter uzupełniający. Zapotrzebowanie na węgiel brunatny będzie pokrywane przez zasoby krajowe, w niewielkiej odległości od miejsca wykorzystania. Dokończona zostanie eksploatacja czynnych złóż i zagospodarowanie perspektywicznych, przy czym za perspektywiczne uznaje się złoża Złoczew i Ościsłowo, a za rezerwowe Gubin. Popyt na gaz ziemny i ropę naftową będzie pokrywany głównie poprzez import przy jednoczesny realizowaniu działań mających na celu realną dywersyfikację kierunków i źródeł dostaw i stałym poszukiwaniu krajowych złóż.

W projekcie podkreślono cel jakim jest dążenie do zwiększania roli biomasy o charakterze odpadowym oraz wykorzystanie potencjału zgromadzonego w odpadach nierolnicznych. Jednocześnie wskazano, iż zapotrzebowanie na surowce odnawialne tj. biomasę pokrywane będzie w możliwie najmniejszej odległości od wytworzenia.

  • Rozbudowa infrastruktury wytwórczej i sieciowej energii elektrycznej

PEP2040 wyraźnie podkreśla, iż Polska będzie dążyć do pokrycia zapotrzebowania na moc własnymi zasobami. Jakkolwiek krajowe zasoby węgla kamiennego pozostaną faktycznie głównym elementem bezpieczeństwa energetycznego i podstawą bilansu energetycznego kraju, celem jest wzrost popytu na inne źródła aniżeli konwencjonalne moce węglowe. W szczególności, coraz większą rolę odgrywać będą źródła odnawialne – ich poziom w strukturze krajowego zużycia energii elektrycznej może wynieść ok. 32%, przede wszystkim dzięki rozwojowi fotowoltaiki i morskich farm wiatrowych.

W celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń z sektora energii, dokonywana będzie modernizacja i/lub wycofywanie jednostek wytwórczych o niskiej sprawności i stopniowe zastępowanie ich mocami o wyższej sprawności (także kogeneracyjnymi). Głównym narzędziem redukcji emisji będzie wdrożenie w 2033 r. energetyki jądrowej – do 2043 r. powstanie 6 bloków jądrowych o mocy całkowitej 6-9 GW. Rozbudowa infrastruktury sieciowej ma również odbywać się przez rozbudowę krajowej sieci przesyłowej oraz wdrażanie inteligentnych sieci elektroenergetycznych.

  • Dywersyfikacja dostaw gazu ziemnego i ropy naftowej oraz rozbudowa infrastruktury sieciowej

Polityka energetyczna państwa ma zmierzać – zgodnie z założeniami – do zapewnienia warunków do odbioru ropy i sprawnego funkcjonowania infrastruktury wewnętrznej, w szczególności poprzez zwiększenie dostaw drogą morską. Aby uniezależnić Polskę od dostaw gazu ziemnego z jednego kierunku, konieczne jest zbudowanie Baltic Pipe oraz rozbudowanie terminalu LNG w Świnoujściu oraz budowa terminalu pływającego FSRU w Zatoce Gdańskiej.

  • Rozwój rynków energii

Projekt stawia na rozwój rynku energii w trzech kategoriach:

– rozwoju rynku energii elektrycznej (głównie poprzez poszerzenie polityki informacyjnej, jak i dopuszczenie odbiorców do rynków i upowszechnienie usług agregacji, jak też uporządkowanie generalnych umów dystrybucji),
– rozwoju rynku gazu ziemnego (głownie poprzez uwolnienie z obowiązku taryfowego gospodarstw domowych),
– rozwoju rynku produktów naftowych (głównie poprzez pokrycie części popytu na produkty naftowe przez wykorzystanie w większym stopniu biokomponentów i rozwoju elektromobilności) oraz poprzez uporządkowanie struktury właścicielskiej segmentów rynku paliowego, tak, aby spółki rafineryjne skoncentrowane były na produkcji i obrocie paliwami, a państwo miało kontrolę nad infrastrukturą kluczową dla bezpieczeństwa paliwowego).

  • Wdrożenie energetyki jądrowej

Ministerstwo Energii zakłada, iż pierwszy blok jądrowy (o mocy ok. 1-1,5 GW) zostanie uruchomiony w 2033 r., a kolejnych pięć co 2-3 lata o łącznej mocy 5-7,5 GW.

  • Rozwój OZE

Polska deklaruje osiągniecie 21-23% udziału OZE w finalnym zużyciu energii w 2030 r. Przewidywany jest rozwój technologiczny umożliwiający rozwój fotowoltaiki oraz wykorzystanie morskich farm wiatrowych. Jednocześnie, zgodnie z założeniami stale ma wzrastać liczba prosumentów energii odnawialnej oraz zwiększyć ma się rozwój klastry energii i spółdzielni energetycznych.

  • Rozwój ciepłownictwa i kogeneracji

Jednym z celów PEP2040 jest dążenie do rozbudowy oraz poprawy efektywności ciepłownictwa, a przede wszystkim do budowy i przekształcania istniejących systemów w efektywne energetycznie systemy ciepłownicze. Oczekuje się, że w 2030 r. co najmniej 85% spośród systemów ciepłowniczych lub chłodniczych, w których moc zamówiona przekracza 5 MW spełniać będzie kryteria efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego. Kluczowa jest techniczna rozbudowa ciepłownictwa sieciowego, do czego przyczyni się m.in. rozwój kogeneracji.

  • Poprawa efektywności energetycznej

W treści PEP2040 podkreślono, że działanie proefektywnościowe prowadzą do redukcji zużycia energii i mniejszych kosztów energii. Wiążą się także z wdrażaniem nowych technologii i wzrostem innowacyjności gospodarki, wpływając na jej atrakcyjność i konkurencyjność. Jednocześnie podkreśla się, że nieefektywne wykorzystanie energii jest silnie związane z problemem niskiej emisji, a głównym narzędziem walki z tym problemem jest powszechna termomodernizacja budynków mieszkalnych oraz zapewnienie ekologicznego dostępu do ciepła oraz elektromobilność i działania zaplanowane dla rozwoju rynku paliw alternatywnych.

***

Uwagi do projektu można zgłaszać do 29 listopada 2019.

autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Rada Ministrów przyjęła nowelizację ustawy o OZE

Aktualności, Energetyka, OZE, , , , , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Rada Ministrów przyjęła nowelizację ustawy o OZE została wyłączona

W dniu 25 czerwca 2019 r. została przyjęta przez Radę Ministrów nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (projekt z dnia 04.06.2019, dalej: „Nowelizacja”, „Projekt”), która została przygotowana przez Ministerstwo Energii. Nowelizacja zapewnienie stałego dostępu odbiorców końcowych do energii, przy jednoczesnym utrzymaniu się cen energii na możliwie niskim poziomie. Co istotne, Nowelizacja ma również docelowo umożliwić przeprowadzenie aukcji na zakup energii elektrycznej z OZE, która jest przedmiotem sprzedaży w aukcjach w 2019 r., poprzez wskazanie jej maksymalnych wartości i ilości w przepisach przejściowych.

Projekt jednocześnie umożliwia realizację celów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.

I.

W Projekcie dokonano ujednolicenia siatki pojęciowej wskazującej, jakie podmioty należy traktować jako prosumentów energii odnawialnej, którzy są odbiorcami końcowymi i jednocześnie wytwarzają energię elektryczną na własny użytek. Nowelizacja przewiduje poszerzenie katalogu odbiorców końcowych objętych ww. pojęciem, m. in.: o przedsiębiorców, dla których wytwarzanie energii elektrycznej jako prosumentów energii odnawialnej nie stanowi ich przeważającej działalności gospodarczej regulowanej przepisami wydanymi na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2019 poz. 649 i 730).

II. Rozliczenia w ramach instrumentu „opustu”

Projekt przewiduje kontynuację realizacji podstawowego instrumentu wsparcia prosumentów energii odnawialnej oraz doprecyzowuje obciążenia regulacyjne oraz faktyczne, które wpływają negatywnie na wykorzystywanie ww. instrumentu. W Nowelizacji przewidziano, iż z instrumentu „opustów” będą mogli skorzystać przedsiębiorcy posiadający status prosumentów energii odnawialnej przy zachowaniu możliwości częściowego magazynowania wprowadzonych nadwyżek energii elektrycznej przy zastosowaniu określonego sposobu rozliczeń ze sprzedawcą energii.

Sprzedawca będzie mógł dokonać rozliczenia w dwojaki sposób w zależności od mocy zainstalowanej elektrycznej mikroinstalacji. I tak, rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzanej do sieci wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci w celu jej zużycia na potrzeby własne:

  • przez prosumenta energii odnawialnej wytwarzającego energię elektryczną w mikroinstalacji o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 10 kW, w stosunku ilościowym 1 do 0,7;
  • przez prosumenta energii odnawialnej wytwarzającego energię elektryczną w mikroinstalacji o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 10 kW, w stosunku ilościowym 1 do 0,8.

Nadwyżka, która pozostanie natomiast w dyspozycji sprzedawcy, ma stanowić pokrycie kosztów związanych z dokonywaniem rozliczeń. W Projekcie doprecyzowano również, że nadwyżka z danego okresu rozliczeniowego zgromadzona przez prosumenta przechodzi na kolejne okresy.

Ponadto, w celu realizacji rozliczenia w ramach tzw. „opustu”, do obowiązku stosowania umów kompleksowych wprowadzono dodatkowy wymóg zawarcia odpowiednich umów między OSD a wybranymi prosumentami energii z OZE.

III. Zasady sprzedaży energii elektrycznej niewykorzystanej w mikroinstalacjach

W Nowelizacji pozostawiono obowiązek dokonywania zakupu energii elektrycznej w mikroinstalacji przez sprzedawcę, jednak dodatkowo zaproponowano rozwiązanie, które umożliwi sprzedaż tej energii wybranemu przez wytwórcę podmiotowi, tj. innemu aniżeli ww. sprzedawca. Zgodnie z projektowanym art. 41 ust. 1a, sprzedaż energii elektrycznej w omawianym zakresie będzie się odbywać na zasadach rynkowych.

Projekt przewiduje również alternatywę aktualizująca obowiązek sprzedawcy zobowiązanego do zakupu energii elektrycznej z mikroinstalacji po rynkowych cenach od wytwórcy wówczas, gdy wybrany na podstawie projektowanego art. 41 nie zgodzi się na zakup po tych cenach.

Ponadto, w Nowelizacji dodano nowy zapis zobowiązujący OSD do zawarcia z wybranym przez wytwórcę sprzedawcą energii w celu realizacji przez tego sprzedawcę zakupu energii elektrycznej.

IV. Doprecyzowane zasady przyłączania do sieci elektroenergetycznej mikroinstalacji

Zmiany zaproponowano również w zakresie zasad przyłączania do sieci elektroenergetycznej. Propozycje te związane są z koniecznością wprowadzenia zamkniętego katalogu elementów wchodzących w skład zgłoszenia. Powołano również delegację ustawową do ustalenia w rozporządzeniu szczegółowych zasad przyłączania mikroinstalacji do sieci.

V. Liberalizacja zasad budowy małych instalacji oraz mikroinstalacji oze

W Projekcie doprecyzowano zasady zwolnienia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę robót budowlanych, które polegać będą na montażu urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej nie wyższej niż 50 kW. Ponadto, doprecyzowaniu uległy również zasady zagospodarowania przestrzennego. Obecnie obowiązująca zasada odnosząca się do planu zagospodarowania przestrzennego, umożliwiająca lokalizację budynków ma docelowo umożliwić również lokalizację mikroinstalacji wykorzystująca energię wiatru oraz fotowoltaikę.

W przepisach Nowelizacji zaproponowano również zaliczenie urządzeń wchodzących w skład instalacji OZE do kategorii urządzeń infrastruktury technicznej w rozumieniu art. 61 ust. 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 t. j.).

Zgodnie z przewidywaniami Ministerstwa Energii, z uwagi na rosnące zainteresowanie społeczeństwa budową mikroinstalacji, w kolejnych latach rocznie będzie powstawać ok. 10 000 nowych mikroinstalacji, a łączna moc tych przyłączonych może wynieść ok. 250 MW.

VI. Zmiany w prawie budowlanym

Projekt przewiduje również zmiany w treści przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – prawo budowlane (Dz. U. z 2019 r. poz. 1186 t.j.). W treści art. 5 dotyczącego m. in. zasad projektowania i użytkowania obiektów budowlanych zaproponowano zmianę ust. 2a. poprzez zalecenie stosowania nie tylko urządzeń wykorzystujących energię elektrycznych z OZE, ale również wytwarzających ją.

Zmianie uległ też art. 29 ww. ustawy poprzez wyłączenie z obowiązku uzgadniania projektu budowlanego instalacji fotowoltaicznej (PV) o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 10 kW i nie większej niż 50 kW pod kątem ochrony przeciwpożarowej.

VII. Zmiany w prawie energetycznym

Nowelizacja poszerza kompetencje Prezesa URE w zakresie rozstrzygania kwestii spornych, które są związane z obowiązkiem przedsiębiorstw energetycznych, które wykonują działalność gospodarczą w zakresie przesyłania i dystrybucji energii w sytuacji, gdy odmówią one dostosowania terminu dostarczenia po raz pierwszy energii elektrycznej do sieci.

Proponowane zmiany dotyczą również zasad w zakresie koncesjonowania. Zgodnie z nowym zapisem (art. 32 ust. 1a ustawy), koncesje na prowadzenie działalności polegającej na wytwarzaniu energii przez instalację OZE będą wydawane po raz pierwszy dla danej instalacji wówczas, gdy urządzenia wchodzące w skład tej instalacji, które miałyby służyć do wytwarzania energii lub zamontowane w czasie modernizacji spełniają określone ustawowo przesłanki.

VIII.  Elektrownie wiatrowe

Kluczowa zmiana dotyczy również przepisów ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 654 t.j.). Uściślono, że zapis art. 13 o wydłużeniu okresu, na wybudowane i uzyskanie pozwolenia na użytkowanie do 5 lat, zachowuje moc wówczas, gdy w ciągu 5 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy wydana zostanie decyzja o pozwoleniu na użytkowanie.

***

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z wyjątkami przewidzianymi w projektowanym art. 20.

Autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz i Wspólnicy sp. k.

Raport Urzędu Regulacji Energetyki dotyczący ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii w małej instalacji w 2018 r.

Aktualności, Energetyka, OZE, , , , , Możliwość komentowania Raport Urzędu Regulacji Energetyki dotyczący ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii w małej instalacji w 2018 r. została wyłączona

Dnia 10 maja Urząd Regulacji Energetyki opublikował raport dotyczący ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii w małej instalacji w 2018 r.

Największy udział w wyprodukowanej energii przypisuje się hydroelektrowniom, które w 2018 r. wytworzyły ok. 110 000 MWh. Zaraz po nich plasuje się energia pochodząca z biogazu innego niż rolniczy – ok. 60 800 MWh. Duży udział w produkcji energii przypisuje się także energii pozyskanej z promieniowania słonecznego – ok. 27 500 MWh. W końcu, najmniej w 2018 r. wytworzono energii wiatrowej (10 000 MWh) oraz z biomasy (ok. 500 MWh).

Natomiast co do ilości energii elektrycznej sprzedanej sprzedawcy zobowiązanemu największym zainteresowaniem cieszy się ponownie hydroenergia: na 110 000 MWh wytworzonych aż 100 000 MWh zostało sprzedanych sprzedawcy zobowiązanemu i wprowadzonych do sieci dystrybucyjnej. Na zadowalającym poziomie utrzymuje się także zainteresowanie energią gazu, energią promieniowania słonecznego i  biomasą.

Porównując dane statystyczne na przestrzeni trzech lat (lata 2016, 2017, 2018), największy wzrost produkcji energii z małych instalacji nastąpił w energii pochodzącej z biomasy – z 0,061 MWh w 2016 r. do 500 MWh w 2018 r.. Zaraz za nią plasuje się energia wiatrowa. Znaczny postęp nastąpił także w dziedzinie produkcji energii promieniowania słonecznego. Najmniejszy wzrost nastąpił w sektorze hydroenergii.

Raport podaje także spis wytwórców powyższych energii pochodzącej z małych instalacji. Wśród nich wykonywanie swej działalności rozpoczęło: w obszarze biogazu 28 wytwórców, w ramach biomasy 1 wytwórca, w zakresie produkcji energii wiatru 29 wytwórców, 63 wytwórców korzysta z hydroenergii, a 101 z energii promieniowania słonecznego.

Łączna ilość energii elektrycznej pochodząca z małych instalacji, wytworzonej z OZE w:

  2018 r. 2017 r. 2016 r.
Hydroenergia ok. 110 000 MWh Ok. 106 000 MWh Ok. 90 400 MWh
Energia wiatru ok. 10 000 MWh Ok. 2 100 MWh Ok.  1 900 MWh
Energia promieniowania słonecznego ok. 27 500 MWh Ok. 7 700 MWh Ok.  6 000 MWh
Biogaz inny niż biogaz
rolniczy 		ok. 60 800 MWh Ok. 24 000 MWh Ok. 23 800 MWh
Biomasa ok. 500 MWh 174 MWh 0,061 MWh

Autor: Barbara Wojciechowska, Wawrzynowicz i Wspólnicy sp. k.

Deklaracja o zrównoważonej i inteligentnej infrastrukturze gazowej

Aktualności, Energetyka, Gaz, Klimat, , , , , , Możliwość komentowania Deklaracja o zrównoważonej i inteligentnej infrastrukturze gazowej została wyłączona

Podczas nieformalnego spotkania członków Rady UE ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii odbytego w dniach 1 i 2 kwietnia 2019 r. podpisano „Deklarację o zrównoważonej i inteligentnej infrastrukturze gazowej”.


Głównym celem deklaracji jest dążenie do maksymalizacji potencjału infrastruktury gazu ziemnego z uwzględnieniem wodoru i gazów odnawialnych. By zwiększyć bezpieczeństwo dostaw sygnatariusze podkreślają konieczność wdrożenia zasad europejskich dotyczących magazynowania gazu. Deklaracja stawia przed podmiotami z sektora prywatnego i publicznego zadanie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu utrzymania wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2 °C, a w dalszej perspektywie na poziomie 1,5 ° C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Sygnatariusze wyrazili zadowolenie z przewidywanych transformacji i modernizacji systemu energetycznego w świetle porozumienia paryskiego, a także z przyjęcia projektu ENVE „Czysta planeta dla wszystkich […]”.


Rola gazu w deklaracji przedstawiona została jako nośnika energii transportowanego na duże odległości i przechowalnego przez długi czas. Uznano także, iż wzrost udziału gazów odnawialnych i dwutlenku węgla w miksie energetycznym UE w kolejnych dziesięcioleciach, przyczyniłby się zarówno do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, jak i dekarbonizacji systemu energetycznego. Miałoby to nastąpić poprzez transport innych gazów niż gaz ziemny, takich jak wodór, biometan, czy metan syntetyczny.
Sygnatariusze podkreślili w tym miejscu znaczenie „Inicjatywy wodorowej” z września 2018 r. jako kroku ku uznaniu odnawialnego wodoru za rozwiązanie w zakresie magazynowania energii, a także zrównoważonego nośnika energii i surowca neutralnego dla klimatu. Podniesiona została potrzeba przeanalizowania potencjalnej roli infrastruktury gazowej w transporcie i magazynowaniu wodoru o zerowej zawartości węgla i gazów odnawialnych w przyszłym systemie energetycznym. Przedstawiciele państw członkowskich deklarują oszacowanie udziału wodoru i gazów odnawialnych, które mogłyby wspierać przyszłe systemy energetyczne o obniżonej emisyjności. Za konieczne uznano poszukiwania większą integrację sieci elektrycznych, gazowych i cieplnych przy udziale procesu digitalizacji. Sygnatariusze zachęcają do uwzględnienia w nowych planach infrastruktury gazowej ewolucji zużycia gazu, obecności wodoru i biogazu oraz deklarują podjęcie działań w celu wykorzystania istniejącej infrastruktury do transportu coraz większej ilości wodoru i gazów odnawialnych w całej Europie. W celu realizacji tego przedsięwzięcia niezbędne jest nakreślenie ram regulacyjnych dla wprowadzania wodoru i gazów odnawialnych do sieci gazowej. Również finansowanie w europejskich i międzynarodowych instytucjach finansowych nie pozostaje tu bez znaczenia. Członkowie Rady UE ds. TTE akcentują konieczność analizy możliwości współistnienia różnych rodzajów infrastruktury gazowej dedykowanej gazowi ziemnemu, domieszkom gazu ziemnego i wodoru lub czystego wodoru, a także zbadania w jaki sposób wtryskiwanie wodoru i gazów odnawialnych wpłynie na jakość gazu.

Autor: Barbara Wojciechowska, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

World Energy Outlook 2018

Aktualności, Energetyka, , , Możliwość komentowania World Energy Outlook 2018 została wyłączona

13 listopada bieżącego roku został opublikowany World Energy Outlook (WEO) przygotowany przez Międzynarodową Agencję Energii (MAE) – długoterminowa analiza dotycząca sektora energii. Dokument zawiera prognozy aż do 2040 roku. Dokument dostępny jest na stronie internetowej International Energy Agency.

Autorzy zwracają uwagę na trzy filary systemu energii, jakimi są dostępność, pewność i zrównoważony rozwój. Poniżej streszczenie informacji z raportu:

  • Koszty PV i energii z wiatru nadal spadają, ale ceny ropy wzrosły powyżej 80 USD / baryłkę w 2018 r. po raz pierwszy od czterech lat. Zagrożenia dla dostaw ropy i gazu pozostają. Jedna ósma ludności świata nie ma dostępu do elektryczności i nowe wyzwania w tym względzie, od elastyczności systemu po bezpieczeństwo cybernetyczne, koncentrują się na sektorze energetycznym.
  • W 2017 roku emisja dwutlenku węgla wzrosła o 1,6 %, a wczesne dane sugerują stały wzrost w 2018 roku. Są to wyniki dalekie od celów klimatycznych.
  • Do 2040 roku globalne zapotrzebowanie na energię zwiększy się o ponad jedną czwartą. Wzrost byłby dwa razy większy, gdyby nie ciągłe ulepszenia w zakresie efektywności energetycznej.
  • Udział elektrowni jądrowych w produkcji energii, stanowiących drugie co do wielkości źródło elektryczności z węgla niskoemisyjnego, zaraz po energii wodnej, pozostaje na poziomie około 10%, ale układ ten zmienia się. Około dwie trzecie dzisiejszej floty nuklearnej w rozwiniętych gospodarkach ma ponad 30 lat. Decyzje o przedłużeniu lub wyłączeniu tej zdolności będą miały znaczący wpływ na energię bezpieczeństwo, inwestycje i emisje.
  • W 2030 r. gaz ziemny wyprzedzi węgiel, aby stać się drugim co do wielkości paliwem w globalnej energii.
  • W 2040 r. gaz ziemny i ropa naftowa będą nadal zaspokajać znaczną część światowego zapotrzebowania na energię.
  • Dzisiejsze projekty wydobywcze wydają się być dobrze dostosowane do zbliżającego się spadku popytu na paliwa kopalne, ale z drugiej strony mogą one doprowadzić do niedoboru podaży i dalszej eskalacji cen.

Autorzy skupiają się głównie na sektorze elektroenergetycznym, który przeżywa najbardziej dramatyczną transformację od czasu jego powstania ponad sto lat temu. W rozwiniętych gospodarkach wzrost popytu na energię elektryczną jest niewielki, ale wymóg inwestycji jest nadal ogromny. Standardy wydajności energetycznej odegrały kluczową rolę w powstrzymywaniu popytu: osiemnaście spośród trzydziestu członków MAE odnotowały spadek zużycia energii elektrycznej od 2010 r. Perspektywy rozwoju zależą od tego, jak szybko energia elektryczna może zyskać popularność w dostarczaniu ciepła dla domów, biur i fabryk oraz energii do transportu. Podwojenie zapotrzebowania na energię elektryczną w gospodarkach rozwijających się stawia czystszą, dostępną oraz w przystępnej cenie energię w centrum strategii rozwoju ekonomicznego oraz redukcji emisji.

Nowym hasłem dla systemów elektroenergetycznych jest elastyczność. Raport potwierdza korzystną pozycję fotowoltaiki wiatrowej w systemach o względnie niskich kosztach elastyczności. Nowa bateria słoneczna PV jest dobrze przygotowana, by prawie całkowicie wyeliminować nowy węgiel, choć według prognoz bez wdrożenia odpowiedniej polityki będzie zmagała się z hamowaniem istniejących instalacji termicznych. Odnawialne źródła energii i węgiel zamienią się miejscami: udział odnawialnych źródeł energii wzrośnie z 25% obecnie do około 40% w 2040 r.; węgiel kroczy przeciwną ścieżką. Skupienie się na elektryczności, źródłach odnawialnych i efektywności ma swoje źródło we wzroście zużycia węgla, jaki odnotowano w 2017 roku, po trwającym dwa lata spadku.

Silnie rośnie (z jednej czwartej dzisiaj do dwóch trzecich w 2040 r.) bezpośrednie wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych – bioenergia, ciepło słoneczne i geotermalne zapewniają ciepło i mobilność. Dostarczanie ciepła wzrasta z 10% obecnie do 25%, a w transporcie wzrasta z 3,5% dzisiaj do 19% (w tym zarówno bezpośrednie wykorzystanie, jak i pośrednie wykorzystanie, np. energia elektryczna oparta na źródłach odnawialnych).

Autor: Agata Szafrańska, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.