energia.edu.pl

  • energia.edu.plenergia.edu.pl
  • O portalu
    • O autorach
    • Polityka Cookies
  • Energetyka
    • Gaz
    • Elektroenergetyka
    • OZE
    • Ciepłownictwo
    • Atom
  • Klimat
  • Samorządy
  • Kontakt
  • Search

oze

Plan REPowerEU

2022-06-14Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, Gaz, Klimat, OZE, ŚrodowiskoFit for 55, Komisja Europejska, oze, repowereu, wodórMożliwość komentowania Plan REPowerEU została wyłączona

Z uwagi na inwazję Rosji na Ukrainę i związany z nią unijny system sankcji na przywóz węgla i ropy naftowej z Rosji oraz wstrzymanie dostaw gazu ziemnego dostarczanego do Polski i Bułgarii, konieczne stało się dalsze zmniejszanie zależności Unii Europejskiej od rosyjskich paliw kopalnych. W tym celu Komisja Europejska dnia 18 maja 2022 r. wydała komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Plan REPower” (dalej: „REPowerEU”). Przewidziane w ramach tego komunikatu działania mają jednocześnie dążyć do przyspieszenia transformacji energetycznej, stanowiąc uzupełnienie pakietu „Gotowi na 55”. Cele REPowerEU obejmują następujące sfery:

  • Oszczędności energii,
  • Dywersyfikację dostaw,
  • Szybkie zastąpienie paliw kopalnych dzięki przyspieszeniu transformacji Europy w kierunku czystej energii,
  • Inteligentne łączenie inwestycji i reform,
  • Wzmocnienie gotowości.

Oszczędności energii

Podjęcie działań w tym zakresie uważane jest za najszybszy i najtańszy sposób przeciwdziałania kryzysowi energetycznemu. Jest on kluczowy dla najbliższych, określonych przez Komisję jako „krytycznych”, miesięcy.

Komisja proponuje przede wszystkim zwiększenie do 13 % wiążącego celu określonego w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE. W związku z powyższym Komisja wezwała Parlament i Radę do umożliwienia dodatkowych oszczędności energii i zwiększenia efektywności energetycznej budynków w ramach dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz procedowanego obecnie projektu rozporządzenia ustanawiającego ramy ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla zrównoważonych produktów i uchylającego dyrektywę 2009/125/WE.

Natychmiastowe działania zmierzające do zwiększenia oszczędności energii mają zostać podjęte przez Państwa Członkowskie – wzywane są one do wykorzystywania takich środków wspierających, zachęcających do zakupu bardziej efektywnych urządzeń, jak np. obniżone stawki VAT na wysokoefektywne systemy grzewcze i izolację budynków. Na poziomie lokalnym znaczenie mają też programy podnoszenia świadomości i informowania oraz programy wsparcia, audyty energetyczne i plany zarządzania energią, deklarowanie celów w zakresie oszczędności oraz zapewnienie zaangażowanie mieszkańców. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że komunikat, jako akt prawa miękkiego, nie wywołuje wiążących skutków prawnych w stosunku do Państw Członkowskich. Komisja w celu zapewnienia realizacji powyższych działań opublikuje jeszcze w 2022 r. wytyczne dotyczące aktualizacji krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przez Państwa Członkowskie w 2024 r.

Dywersyfikacja importu energii

Komisja zwraca uwagę na to, iż utworzona została już unijna platforma energetyczna na rzecz dobrowolnych wspólnych zakupów gazu, LNG i wodoru, która umożliwia łączenie i strukturyzację popytu. Komisja ma w planach stworzenie nowego, dobrowolnego mechanizmu wspólnych zakupów, w ramach którego możliwe będzie prowadzenie negocjacji i zawieranie umów w imieniu Państw Członkowskich w zakresie połączonego popytu na gaz i wprowadzanie go na rynek na konkurencyjnych zasadach. Regionalne grupy zadaniowe, przez które działałaby nowa platforma, określałyby potrzeby i dywersyfikację wariantów dostaw. Specjalny kanał współpracy z Państwami Członkowskimi służyłby wspólnym zakupom wodoru.

Platforma miałaby szczególne znaczenie dla Państw Członkowskich, których sektor energetyczny jest obecnie zależny od Rosji. Będzie ona wspierała stosunki z państwami Wspólnoty Energetycznej, partnerami Unii Europejskiej w jej bliskim sąsiedztwie i partnerami, którzy zobowiązali się do przestrzegania przepisów rynku wewnętrznego Unii i wspólnego bezpieczeństwa dostaw.

Zastąpienie paliw kopalnych i przyspieszenie transformacji Europy w kierunku czystej energii

Pełne odejście od rosyjskich paliw kopalnych wymaga zwiększenia stosowania energii odnawialnej w sektorze wytwarzania energii elektrycznej, przemyśle, budynkach i transporcie. Komisja przewiduje podwyższenie celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2030 z poziomu 40% do poziomu 45%. W tym zakresie istotną rolę ma pełnić fotowoltaika – cel REPowerEU zakłada, że  do 2025 r. mają zostać zainstalowane nowe panele fotowoltaiczne o mocy ponad 320 GW, a do 2030 r. – o mocy niemal 600 GW. W związku z powyższym Komisja w dniu publikacji komunikatu wydała Unijną strategię na rzecz energii słonecznej. Komisja zobowiązała się też do przedstawienia wymogów dotyczących ekoprojektu i etykietowania energetycznego w odniesieniu do instalacji fotowoltaicznych w pierwszym kwartale 2023 r.

Kolejnym celem REPowerEU jest rozwój zdolności magazynowania energii elektrycznej – w ramach powyższego celu planuje się uznanie magazynów energii za leżące w nadrzędnym interesie publicznym i ułatwienie wydawania pozwoleń na ich wdrażanie.

W procesie wyeliminowania gazu ziemnego, węgla i ropy naftowej z gałęzi przemysłu i transportu kluczową rolę pełni odnawialny wodór. W REPowerEU określono zatem cel na poziomie 10 mln ton wewnętrznej produkcji wodoru odnawialnego i 10 mln ton przywozu wodoru odnawialnego do 2030 r. Komisja proponuje m.in. następujące działania, które mają zmierzać do osiągnięcia tego celu:

  • podwyższenie celów cząstkowych w zakresie paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego do 75% w przemyśle i 5% w transporcie,
  • szybkie zakończenie zmian pakietu dotyczącego rynku wodoru i gazu,
  • dokonanie dopłat uzupełniających do inwestycji w ramach programu „Horyzont Europa” w odniesieniu do Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Wodoru (200 mln EUR),
  • publikacja dwóch aktów delegowanych dotyczących definicji i produkcji wodoru odnawialnego,
  • wsparcie rozwoju trzech głównych korytarzy przywozu wodoru przez Morze Śródziemne, obszar Morza Północnego i z Ukrainą, gdy będzie to możliwe,
  • nakreślenie do marca 2023 r. wstępnych potrzeb w zakresie infrastruktury wodorowej, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, uchylającego decyzję nr 1364/2006/WE oraz zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009, w procesie, w którym uczestniczyć będą Państwa Członkowskie, krajowe organy regulacyjne, ACER, ENTSO gazu, promotorzy projektów i inne zainteresowane strony,
  • uruchomienie finansowania unijnego w ramach instrumentu „Łącząc Europę”, polityki spójności i Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (dalej: „RFF”).

Komisja zaznacza jednocześnie, że gaz ziemny zastępowany będzie również przez pozostałe formy wodoru wytwarzanego ze źródeł innych niż kopalne, w szczególności przez wodór uzyskany z wykorzystaniem energetyki jądrowej.

Zmniejszenie przywozu gazu ziemnego z Rosji ma zostać przeprowadzone również dzięki realizacji kolejnego celu ustanowionego w komunikacie – celu zwiększenia zrównoważonej produkcji biometanu do 35 mld m3 do 2030 r. Do realizacji powyższego celu konieczne mają okazać się m.in. następujące działania:

  • ustanowienie przemysłowego partnerstwa biogazu i biometanu w celu stymulowania łańcucha wartości gazów odnawialnych,
  • wprowadzenie dodatkowych środków zachęcających producentów biogazu do tworzenia wspólnot energetycznych,
  • stosowanie zachęt do uzdatniania biogazu w celu uzyskania biometanu,
  • propagowanie dostosowania istniejącej i wdrożenia nowej infrastruktury do transportu większej ilości biometanu przez sieć gazową Unii,
  • ułatwienie dostępu do finansowania oraz uruchomienie finansowania unijnego w ramach instrumentu „Łącząc Europę”, polityki spójności, RRF i wspólnej polityki rolnej.

REPowerEU zakłada również przyspieszenie wdrażania technologii energii wiatrowej oraz indywidualnych pomp ciepła.

Komisja zwraca również uwagę na to, że redukcja zużycia paliw kopalnych jest szczególnie trudna do osiągnięcia w sektorach przemysłu i w transporcie. W tym zakresie kluczową rolę pełnić ma elektryfikacja przemysłu, która rozwijać będzie się wraz z doskonaleniem technologii i wdrażaniem odnawialnych źródeł energii. Komisja zobowiązała się m.in. do wdrożenia specjalnego segmentu REPowerEU w ramach funduszu innowacyjnego wspierającego innowacyjną elektryfikację i zastosowanie zielonego wodoru w przemyśle.

Z kolei w transporcie paliwa kopalne zostaną zastąpione przede wszystkim elektryfikacją i wykorzystaniem wodoru wytworzonego z innych źródeł niż kopalne. W 2023 r. przyjęty ma zostać pakiet legislacyjny dotyczący zazieleniania transportu towarowego.

Komisja w dniu publikacji komunikatu udostępniła też Zalecenie w sprawie przyspieszenia procedur wydawania pozwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej oraz ułatwienia zawierania umów zakupu energii elektrycznej. Dokument ten ma pozwalać na przyspieszenie i uspójnienie procedur krajowych.

Inteligentne inwestycje

W REPowerEU zaznaczono, że szczególnego wsparcia będą obecnie wymagać projekty związane z infrastrukturą gazową. Bezpośrednio wskazano, że poszczególne regiony wymagają „ograniczonej rozbudowy infrastruktury gazowej” – konieczne jest zaspokojenie popytu w Europie Środkowej i Wschodniej (szczególnie korytarz transbałkański – Turcja-Bułgaria-Rumunia oraz korytarz wertykalny – połączenie międzysystemowe Grecja-Bułgaria, połączenie międzysystemowe Rumunia-Bułgaria oraz BRUA), w północnej części Niemiec oraz wzmocnienie południowego korytarza gazowego. Inwestycje te nie mogą jednak stać na przeszkodzie transformacji energetycznej w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu. Finansowe wsparcie mają też otrzymać projekty mające na celu zwiększenie zdolności magazynowych i zdolności poboru gazu.

Dodatkowo Państwom Członkowskim zaleca się dodanie do swoich planów odbudowy i zwiększenia odporności specjalnego rozdziału zawierającego nowe działania mające na celu realizację celów REPowerEU w zakresie dywersyfikacji dostaw energii i zmniejszenia zależności od rosyjskich paliw kopalnych. Komisja wydała wraz z komunikatem zalecenia dla Państw Członkowskich dotyczące polityki energetycznej zgodnej z celami REPowerEU. Powyższe działania powinny być połączone z odpowiednimi reformami na poziomie krajowym.

Plan REPower będzie finansowany z następujących źródeł:

  • RRF,
  • fundusze polityki spójności,
  • Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich,
  • instrument „Łącząc Europę”,
  • fundusz innowacyjny,
  • finansowanie krajowe i unijne na rzecz realizacji celów REPowerEU,
  • krajowe środki polityki budżetowej,
  • inwestycje prywatne,
  • Europejski Bank Inwestycyjny.

Wzmocnienie gotowości

Jako że istnieje prawdopodobieństwo tego, iż magazyny gazu ziemnego w najbliższym czasie nie będą wystarczająco napełnione i popyt na gaz nie zostanie zaspokojony, konieczne jest wzmocnienie gotowości na zakłócenia w dostawach. Komisja wskazuje, że w tym zakresie najważniejsze działania podejmowane mają być przez Państwa Członkowskie – mogą one wdrożyć z wyprzedzeniem komunikat o oszczędności energii w Unii Europejskiej, zaktualizować plany awaryjne, uwzględniając zalecenia zawarte w przeglądzie gotowości przeprowadzonym przez Komisję, zwrócić się do operatorów systemów przesyłowych o przyspieszenie prac technicznych, które mogą zwiększyć możliwości odwrócenia przepływu z zachodu na wschód, do następnej zimy, w tym w odniesieniu do wymogów technicznych dotyczących składu gazu czy zawrzeć zaległe dwustronne porozumienia o solidarności z krajami sąsiadującymi. Środki solidarnościowe, przewidziane już w prawie unijnym, służą w przypadku skrajnego niedoboru gazu. Komisja dodatkowo zamierza sporządzić wytyczne dotyczące kryteriów ustalania priorytetów w odniesieniu do odbiorców nieobjętych ochroną, w szczególności w przemyśle oraz zapewnić pomoc w zakresie opracowania planu redukcji zapotrzebowania w Unii Europejskiej zawierającego zapobiegawcze dobrowolne środki ograniczające, które powinny być gotowe do uruchomienia przed wystąpieniem faktycznej sytuacji kryzysowej. Plan ten zakładałby zaopatrzenie odbiorców chronionych w pierwszej kolejności.

Wnioski – wpływ REPowerEU na sektor gazownictwa

Plany przedstawione w REPowerEU mają dążyć do jeszcze szybszego zastąpienia paliw kopalnych, w tym gazu ziemnego, odnawialną energią elektryczną i wodorem ze źródeł innych niż kopalne. Tym samym rola gazu ziemnego jako paliwa przejściowego zostanie ograniczona. Jednocześnie w celu utrzymania bezpieczeństwa dostaw konieczne będzie ukierunkowanie inwestycji w infrastrukturę gazową. Krajowe zasoby gazu mogą być też wykorzystywane dłużej niż oczekiwano.

Autorka: Julia Fischer, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

***

Zapraszamy do zapoznania się z nowym tekstem opublikowanym na portalu zamówienia.org.pl: Etapy prowadzenia postępowania w trybie podstawowym z możliwością negocjacji i w trybie podstawowym z negocjacjami.

Wkrótce zmiany w przepisach dotyczących lokalizacji farm wiatrowych?

2022-06-02Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, Klimat, OZE, Samorządy, Środowiskofarmy wiatrowe, klimat, liberalizacja zasady 10H, oze, zasada 10HMożliwość komentowania Wkrótce zmiany w przepisach dotyczących lokalizacji farm wiatrowych? została wyłączona

Czy już niedługo nastąpi przełom w lokalizacji farm wiatrowych? Ponad rok temu na naszym portalu ukazał się artykuł , w którym przedstawiliśmy najważniejsze propozycje zmian do ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (dalej: ustawa wiatrakowa), mające „odblokować” procesy inwestycyjne dla tego rodzaju infrastruktury. Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującą wersją ustawy wiatrakowej turbiny można budować w odległości równej 10-krotności ich wysokości od budynków mieszkalnych i terenów cennych przyrodniczo (tzw. zasada 10H). Rozwiązanie to stanowiło odpowiedź na protesty mieszkańców skarżących się na uciążliwe sąsiedztwo farm wiatrowych, które jednocześnie położyło kres powstawaniu nowych wiatraków (w okresie od wejścia w życie zasady 10H do teraz powstawały przede wszystkim farmy, które uzyskały stosowne pozwolenia wcześniej). Polityka klimatyczna Unii europejskiej oraz agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę powodują jednak, że konieczne jest zmiana priorytetów i skorzystanie z wszystkich (potencjalnie) dostępnych źródeł energii.

W dzisiejszym artykule przyjrzymy się zmianom, które zostały zaprezentowane w najnowszej wersji projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: Nowelizacja) przygotowywanej pod okiem Ministra Klimatu i Środowiska i opublikowanej w wykazie Rządowego Centrum Legislacji w pierwszej połowie maja tego roku (w dniu 4 maja 2021 r. dokument został opublikowany jako wniosek Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii, jednak po ponad roku stworzono dla niego nową zakładką, już ze wskazaniem jako wnioskodawcy Ministra Klimatu i Środowiska).

Zmiany w słowniczku ustawowym

Zacząć wpada od zmian, jakie mają dotknąć słowniczka ustawy wiatrakowej, a dokładniej dodania trzech wyrażeń, które będą miały prawnie narzucone znaczenie.

Pierwszym z nich jest „całkowita wysokość elektrowni wiatrowej”. Po wejściu w życie Nowelizacji wyrażenie to ma oznaczać „wysokość elektrowni wiatrowej mierzona od poziomu gruntu do najwyższego punktu tej elektrowni, wliczając w to część budowlaną, stanowiącą budowlę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, oraz urządzenia techniczne”.

Drugim wyrażeniem jest „eksploatujący elektrownię wiatrową”, które oznaczać ma „podmiot posiadający tytuł prawny do wybudowania elektrowni wiatrowej, lub do jej uruchomienia, eksploatacji, zatrzymania lub likwidacji”.

Wreszcie trzecim jest wyrażenie „gmina pobliska”, przez które należy rozumieć „gmina, której obszar w całości lub w części jest położony w odległości mniejszej niż dziesięciokrotność maksymalnej całkowitej wysokości elektrowni wiatrowej, zlokalizowanej na podstawie decyzji o warunkach zabudowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym […] lub na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, obowiązującego na terenie gminy, na której obszarze ta elektrownia wiatrowa jest lokalizowana lub na podstawie projektu takiego planu, lub w zasięgu oddziaływań tej elektrowni wynikającym z prognozy oddziaływania na środowisko sporządzonej do projektu tego planu miejscowego, o którym mowa w art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. ba ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2021 r. poz. 247), […]  jeżeli jest on większy”.

Zmiany te po części mają „uporządkować” przepisy ustawy wiatrakowej (definicja wyrażenia „całkowita wysokość elektrowni wiatrowej” została oparta na obecnej treści przepisu art. 4 ust. 1 ustawy wiatrakowej) oraz ujednolicić rozumienie nowych wyrażeń, które pojawią się wraz z wejściem w życie Nowelizacji.

Modyfikacja zasady 10H

Nowelizacja przewiduje utrzymanie zasady 10H, jednak wprowadza rozwiązania, które w uzasadnieniu określono jako „oddanie większego władztwa w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych poszczególnym gminom w ramach procedury planistycznej”. Otóż miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (pozostający w dalszym ciągu wyłącznym aktem, w oparciu o który możliwa będzie lokalizacja farmy) będzie mógł określać inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej oraz określoną w Nowelizacji bezwzględną odległość minimalną (500 m). Podstawą dla określania wymaganej minimalnej odległości od zabudowań mieszkalnych mają być wyniki przeprowadzonej prognozy oddziaływania na środowisko (w ramach której analizuje się m.in. wpływ emisji hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców) wykonywanej dla projektu planu miejscowego. Aby dodatkowo wzmocnić znaczenie oraz jakość prognozy wykonywanej na potrzeby projektu lub zmiany planu dla elektrowni wiatrowej, będą one obowiązkowo uzgadniane, a nie jak dotąd opiniowane, z właściwymi Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska (dalej: RDOŚ).

Identyczna, minimalna, bezwzględna odległość będzie dotyczyć lokowania nowych budynków mieszkalnych w odniesieniu do istniejącej elektrowni wiatrowej bez względu na to czy będą one lokalizowane w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy decyzję o warunkach zabudowy.

Ostateczna odległość od zabudowań mieszkalnych będzie weryfikowana i określana w ramach procedury wydawania przez właściwego RDOŚ decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji, na podstawie szczegółowego raportu oddziaływania na środowisko, przy zachowaniu nowej minimalnej, bezwzględnej odległości od zabudowań mieszkalnych, która zostanie wskazana w ustawie. Zgodnie z Nowelizacją będzie możliwość wydania dodatkowych, szczegółowych przepisów obejmujących wytyczne dla RDOŚ oraz gmin, dotyczące badania i określania oddziaływań elektrowni wiatrowych i ich maksymalnych poziomów.

Łatwiejsza lokalizacja, ale z dodatkowymi konsultacjami

Twórcy Nowelizacji uznali, że ułatwienie procesów inwestycyjnych powinno wiązać się z przyznaniem mieszkańcom najbliższego sąsiedztwa farmy wiatrowej rozwiązań, które zapewnią im możliwość zajęcia stanowiska przed realizacją przedsięwzięcia. Z tego względu do ustawy wiatrakowej mają zostać dodane nowe przepisy regulujące przeprowadzenie z lokalną społecznością konsultacji publicznych projektu planu miejscowego, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta w gminie, w której lokalizowana ma być elektrownia będzie zobowiązany:

  • zorganizować w terminie 30 dni od dnia podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu co najmniej jedną dyskusję publiczną przewidującą spotkanie bezpośrednie oraz co najmniej jedną dyskusję publiczną prowadzoną za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zapewniających jednoczesną transmisję obrazu i dźwięku, nad możliwymi do ujęcia w tym planie rozwiązaniami,
  • ogłosić o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu na okres co najmniej 14 dni przed dniem wyłożenia (w ogłoszeniu tym organ będzie musiał określić termin, w którym możliwe będzie składanie uwag do projektu, nie krótszy niż 30 dni od dnia zakończenia okresu jego wyłożenia),
  • wyłożyć ten projekt wraz z prognozą oddziaływania na środowisko na okres co najmniej 30 dni,
  • zorganizować w tym czasie co najmniej dwie dyskusje publiczne nad przyjętymi w tym projekcie rozwiązaniami, w tym co najmniej jedną przewidującą spotkanie bezpośrednie oraz co najmniej jedną prowadzoną za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zapewniających jednoczesną transmisję obrazu i dźwięku.

Z propozycji zawarty w Nowelizacji wynika, że w dyskusjach publicznych dotyczących planów miejscowych dla elektrowni wiatrowej, uczestniczyć będą obowiązkowo wójt, burmistrz albo prezydent miasta, jego zastępca lub sekretarz gminy, przewodniczący lub wiceprzewodniczący rady gminy lub inny radny wskazany przez przewodniczącego, przedstawiciel inwestora w elektrownie wiatrową (jeśli występuje), przedstawiciel gminnej komisji urbanistyczno-architektonicznej oraz przedstawiciel właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Ponadto nowe przepisy mają zapewnić, aby uwzględnione zostały opinie mieszkańców gmin pobliskich, na których tereny może oddziaływać elektrownia wiatrowa. Prawidłowe przeprowadzenie procedury lokalizacyjnej wymagać będzie uzyskania opinii wójta, burmistrza albo prezydenta miasta tej gminy (gmin) pobliskiej, dotyczącej projektu planu dla elektrowni wiatrowej. Jej mieszkańcy będą informowani o planowanym terminie zaopiniowania takiego projektu. Gdy zgodnie z prognozą oddziaływania na środowisko, pomimo przeprowadzonej procedury opiniowania projektu planu, faktyczny zasięg oddziaływania rozciągałby się na gminę pobliską, dla tego fragmentu  obszarze oddziaływania elektrowni wiatrowej gmina pobliska będzie musiała przyjąć własny plan.

Bezpieczniejsza eksploatacja farm wiatrowych

Istotnym elementem proponowanych zmian jest wzmocnienie obowiązków podmiotu eksploatującego elektrownie wiatrową w zakresie zapewnienia bezpiecznej eksploatacji elektrowni wiatrowej. Nowelizacja ma wprowadzić dodatkowe obowiązki dotyczące czynności technicznych istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji elementów technicznych elektrowni wiatrowych, które będą realizowane przez certyfikowane przez Urząd Dozoru Technicznego (dalej: UDT) wyspecjalizowane techniczne serwisy komercyjne.

Prezes UDT będzie okresowo certyfikował (co 5 lat) oraz weryfikował kompetencje i zasoby podmiotu prowadzącego usługi serwisu technicznego elementów technicznych elektrowni wiatrowej (biorąc pod uwagę m.in. posiadany personel, jego kompetencje i uprawnienia do wykonywania określonych czynności serwisowych).

Ponadto powstać ma rejestr podmiotów mogących świadczyć tego typu usługi. Weryfikowane będzie, przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki czy eksploatujący elektrownię wiatrową korzysta z usług certyfikowanego serwisu.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

***

Zapraszamy do zapoznania się z nowym tekstem opublikowanym na portalu zamówienia.org.pl: Etapy prowadzenia postępowania w trybie podstawowym z możliwością negocjacji i w trybie podstawowym z negocjacjami.

Polska strategia wodorowa opublikowana – co dalej?

2021-12-24Aktualności, Energetyka, Gaz, Klimat, OZE, Środowiskogaz ziemny, konstytucja dla wodoru, oze, polska strategia wodorowa, wodórMożliwość komentowania Polska strategia wodorowa opublikowana – co dalej? została wyłączona

Na początku listopada opinia publiczna została poinformowana o przyjęciu przez Radę Ministrów uchwały dotyczącej „Polskiej strategii wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.” przedłożonej przez ministra klimatu i środowiska. Na opublikowanie kompletnego tekstu dokumentu musieliśmy poczekać jeszcze ponad miesiąc, gdyż dopiero 7 grudnia 2021 roku strategia została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Dotychczas o zamierzeniach polskiego rządu odnoszących się do rynku wodoru mogliśmy dowiedzieć się jedynie z projektów oraz przecieków medialnych. PSW jest dokumentem strategicznym, który określa główne cele rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce oraz kierunki działań potrzebnych do ich osiągnięcia. Dokument wpisuje się w globalne, europejskie i krajowe działania mające na celu budowę gospodarki niskoemisyjnej. Twórcy strategii dokonują diagnozy obecnej sytuacji, określając stan dojrzałości i koszty poszczególnych technologii oraz rozważają ich potencjalny wpływ na gospodarkę, przedstawiając przewidywane trendy rozwoju.

Pojęcie gospodarki wodorowej

Wizją PSW jest stworzenie polskiej gałęzi gospodarki wodorowej. Gospodarka wodorowa jest rozumiana łącznie jako: technologie wytwarzania, magazynowania, dystrybucji i wykorzystania wodoru, obejmujące scentralizowane i rozproszone systemy wytwarzania, magazynowania, transportu wodoru z wykorzystaniem sieci przesyłowej i dystrybucyjnej, jak i innych form transportu, a następnie wykorzystanie go jako produktu końcowego (transport, przemysł, ciepłownictwo i energetyka zawodowa, przemysłowa i rozporoszona w układach wytwarzania energii elektrycznej), oraz jako substratu w procesach przemysłowych, w tym w ramach wodorowych magazynów energii, do wytwarzania syntetycznych paliw i nośników energii. Rozwój gospodarki wodorowej wymaga budowy całego łańcucha wartości oraz infrastruktury, która pomoże w jego wykorzystaniu. Będzie to wymagać rozwoju elektrolizerów, sieci dystrybucji wodoru, w tym powstania stosownej infrastruktury przesyłowej i transportowej, magazynów wodoru, infrastruktury tankowania, produkcji ogniw paliwowych wykorzystywanych w energetyce, ciepłownictwie, transporcie i innych sektorach gospodarki.

Wodór może być wytwarzany na wiele sposobów, z których jedne są uważane za bardziej, inne za mniej przyjazne środowisku. W PSW wodór podzielono na trzy rodzaje:

  • konwencjonalny (wytwarzany w różnych procesach, w których wykorzystuje się paliwa kopalne),
  • niskoemisyjny (wytwarzany z nieodnawialnych bądź z odnawialnych źródeł energii z niskim śladem węglowym),
  • odnawialny (wytwarzany w procesie elektrolizy wody, w którym wykorzystuje się energię elektryczną pochodzącą z odnawialnych źródeł energii).

Realizacja wspomnianej wizji wymaga osiągnięcia sześciu celów. W ich ramach zostały wyróżnione konkretne działania, które mają być wprowadzane w życie w perspektywie krótkoterminowej (do 2025 roku) oraz średnioterminowej (do 2030 roku). Cele te odnoszą się do trzech priorytetowych obszarów wykorzystania wodoru, czyli energetyki, transportu i przemysłu, ale także jego produkcji i dystrybucji oraz potrzeby stworzenia stabilnego otoczenia regulacyjnego. Przyjęte obszary priorytetowe nawiązują do koncepcji łączenia sektorów (ang. sector coupling), zakładającej:

  • wzrost wykorzystania energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych źródeł energii oraz
  • wykorzystanie jej w określonych sektorach gospodarki (transport, przemysł, ciepłownictwo)

– w celu minimalizacji zależności od paliw kopalnych, przyczyniających się do emisji gazów cieplarnianych do środowiska.

Cele strategiczne PSW

Pierwszym celem jest wdrożenie technologii wodorowych w energetyce i ciepłownictwie. Potrzeba ich wykorzystywania wynika ze  stale wzrastającego udział niesterowalnej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w miksie energetycznym Polski. Znaczna część mocy wytwórczych z energii odnawialnej jest lub będzie oparta o źródła zależne od warunków atmosferycznych i pracujących małą liczbę godzin w ciągu roku. Wskazuje się, że w dalszej perspektywie przyłączenie niesterowalnego źródła energii powinno być powiązane z obowiązkiem zapewnienia bilansowania w okresach, gdy jednostki wytwórcze nie dostarczają energii elektrycznej do sieci. W tym miejscu pojawiają się technologie wodorowe – stosowanie elektrolizy należy do potencjalnych rozwiązań, mających zwiększyć elastyczność systemu oraz przygotowujących grunt pod rosnący udział źródeł odnawialnych w całym systemie. W tym mają pomóc przede wszystkim instalacje power-to-gas, pozwalające na przekształcenie energii elektrycznej w wodór w procesie elektrolizy i umożlwiające zagospodarowanie nadwyżek energii. Szersze wykorzystanie elektrolizerów ma pozwolić na integrację systemu gazowego z siecią elektroenergetyczną w myśl wspomnianej koncepcji łączenia sektorów.

Podstawowym celem do 2025 roku jest stworzenie ram prawnych funkcjonowania infrastruktury wodorowej oraz wsparcie działań badawczych i wdrożeniowych. W tym samym ujęciu czasowym mają zostać przeprowadzone analizy techniczne w celu sprawdzenia możliwości zagospodarowania wielkoskalowych kawern solnych pod magazynowanie wodoru oraz pierwsze próby współspalania wodoru w turbinach gazowych. Natomiast do roku 2030 instalacje ko- i poligeneracyjne mają być już wykorzystywane na szeroką skalę. Chodzi o duże ośrodki, na przykład elektrociepłownie, gdzie wodór stanowić podstawowe paliwo, oraz w blokach mieszkalnych, małych osiedlach czy obiektach użyteczności publicznej z użyciem ogniw paliwowych.

Drugim celem jest wykorzystanie wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie. W tym segmencie wodór jest postrzegany jako jedna z dróg redukcji emisji CO2, zwłaszcza w transporcie kołowym. W porównaniu z samochodami elektrycznymi, pojazdy napędzane wodorem mogą pokonywać duże odległości bez potrzeby uzupełnienia paliwa. Jednocześnie w aspekcie czasowym samo tankowanie jest zbliżone do tankowania samochodów wykorzystujących paliwa konwencjonalne, co pozwala na ich użytkowanie w trybie ciągłym. Początkowo nie będzie potrzebne tworzenie całkowicie nowych punktów tankowania wodoru, gdyż mogą one funkcjonować na już istniejących stacjach paliw płynnych. Wreszcie zaletą tego paliwa jest gęstość energii, która jest wyższa w porównaniu z paliwami kopalnymi. Oczywiście, z tych wszystkich względów, wodór ma znaleźć zastosowanie także w transporcie kolejowym, morskim, a w dalszej perspektywie także lotniczym. W PSW mowa jest także o możliwości wykorzystania wodoru do produkcji paliw syntetycznych.

Do roku 2025 planowane jest rozpoczęcie eksploatacji nowych autobusów zeroemisyjnych napędzanych wodorem wyprodukowanych w Polsce. W tym celu wybudowane ma zostać trzydzieści dwie stacje tankowania wodoru wraz z instalacjami do oczyszczania wodoru do standardu czystości 99,999. Stacje powinny powstać w pierwszej kolejności w aglomeracjach i obszarach gęsto zaludnionych na potrzeby tankowania przede wszystkim autobusów. W perspektywie kolejnych pięciu lat ma nastąpić dalszy rozwój infrastruktury tankowania wodoru oraz instalacji oczyszczających. Ponadto wodór ma być na szerszą skalę wykorzystywany w transporcie ciężkim, kolejowym, morskim i rzecznym. Wreszcie także wówczas ma rozwinąć się produkcja paliw syntetycznych wytwarzanych w reakcji wodoru z CO, CO2 czy N2.

Jako trzeci cel wskazano wsparcie dekarbonizacji przemysłu. Energetyka i przemysł są odpowiedzialne za roczną emisję około 350 milionów ton ekwiwalentnego CO2, przy czym, w ocenie twórców PSW, przemysł jest gałęzią, w której najtrudniej osiągnąć neutralność klimatyczną. Obecnie wodór jest wykorzystywany w Polsce przede wszystkim, jako surowiec w przemyśle chemicznym i rafineryjnym, przez co ma strategiczne znaczenie dla całej gospodarki. Jednocześnie należy zaznaczyć, że jest on pozyskiwany w procesach wykorzystujących paliwa kopalne.

W perspektywie najbliższych 4 lat planowane jest wsparcie działań na rzecz produkcji i zastosowania wodoru niskoemisyjnego do procesów produkcji petrochemicznej oraz nawozowej. Jedną z nich ma być wprowadzenie węglowego kontraktu różnicowego jako instrumentu wsparcia transformacji klimatycznej przemysłu. Z kolei w 2030 roku ma funkcjonować co najmniej pięć dolin wodorowych ze znaczącym elementem infrastruktury przesyłowej tego pierwiastka. Dotychczas podpisano już trzy listy w sprawie utworzenia takich dolin, które mają powstać na Podkarpaciu, Dolnym Śląsku oraz Mazowszu.

Czwarty cel dotyczy produkcji wodoru w nowych instalacjach. Obecnie roczna produkcja wodoru w Polsce wynosi około jednego miliona ton, przy czym w całości wytwarzany jest on z paliw kopalnych. Z europejskich dokumentów strategicznych wynika jednak, że do 2030 roku konieczne jest zapewnienie warunków do uruchomienia instalacji produkujących wodór ze źródeł nisko- i zeroemisyjnych. Na to stawia się także w polskiej strategii, w której wskazano, że wybór ten podykotowany jest chęcią pobudzenia polskiego przemysłu do zwrotu w kierunku technologii zeroemisyjnych i nie ma na celu dyskryminacji obecnie dominujących metod wytwarzania. Z tego tytułu planowane są zachęty do działań innowacyjnych, pochodzących m.in. ze środków unijnych.

Do roku 2025 planowane jest uruchomienie instalacji do produkcji wodoru ze źródeł niskoemisyjnych o łącznej mocy minimum 50 MW. Paliwo ma być pozyskiwane nie tylko w procesie elektrolizy wody, ale także z biometanu, gazów odpadowych czy gazu ziemnego przy wykorzystaniu technologii CCS/CCU. Wówczas ma zostać uruchomione także wytwarzanie gazów syntetycznych w procesie metanizacji wodoru oraz wykorzystanie niskoemisyjnego wodoru w produkcji NH3. W ciągu kolejnych pięciu lat zainstalowana moc elektrolizerów ma sięgać 2 GW, co pozwoli wytworzyć ok. 6415 GWh, tj. 193,643 ton wodoru rocznie. Ponadto w tym okresie mają zostać zapewnione warunki do budowy instalacji do produkcji wodoru przy elektrowniach jądrowych.

Piąty cel obejmuje sprawne i bezpieczne przesyłanie, dystrybuowanie i magazynowanie wodoru. W strategii podkreślono, że w zakresie przesyłu możliwe jest transportowanie wodoru w istniejących sieciach gazu ziemnego, o ile są one przystosowane do transportu domieszki wodoru. Ze względu na rosnące współzależności między sektorami energetyki, transportu i przemysłu, niezbędne jest przede wszystkim podjęcie wspólnych działań przez operatorów systemów przesyłowych gazu oraz energii elektrycznej, które poskutkują optymalizacją pracy systemu elektroenergetycznego oraz gazowego i w pełni efektywną współpracą między tymi sektorami. W PEP2040 jako cel stymulujący w tym obszarze wskazano osiągnięcie do 2030 roku zdolności transportu sieciami gazowymi mieszaniny zawierającej ok. 10% gazów innych niż ziemny (gazy zdekarbonizowane: biometan, wodór).

W perspektywie krótkoterminowej mają zostać przeprowadzone analizy w zakresie najbardziej optymalnej formy przesyłu energii na rzecz rozwoju gospodarki. Ze strategii wynika, że nie jest obecnie oczywiste czy w polskich warunkach bardziej efektywny będzie przesył energii elektrycznej, tak aby wodór został z niej wytworzony w pobliżu centrów popytu, czy też przesył wodoru powstałego przy instalacjach odnawialnych źródeł energii bądź wytworzonego z niego syntetycznego gazu ziemnego istniejącą siecią gazową. Zbadania wymaga także możliwość przesyłu wodoru dedykowanymi rurociągami. W perspektywie kolejnych czterech lat konieczne jest wykonanie analizy obecnie wykorzystywanej infrastruktury gazowej pod kątem możliwości zatłaczania wodoru i przesyłu mieszanin wodoru z gazem. W nieco dłuższym ujęciu planowane jest dostosowanie wybranych odcinków sieci gazowej do przesyłu i dystrybucji wodoru domieszkowanego do metanu (gaz ziemny, biometan) oraz budowę przesyłowych i dystrybucyjnych gazociągów wodorowych lub rozbudowę sieci elektroenergetycznej w celu przesyłu energii elektrycznej. Planuje się również wsparcie rozwoju wprowadzenia do sieci gazowych gazu syntetycznego wyprodukowanego w instalacjach power-to-gas (wodór wyprodukowany w procesie elektrolizy zostałby następnie poddany procesowi metanizacji przy wykorzystaniu CO2 z instalacji CCS i powstały w ten sposób gaz syntetyczny zostałby zatłoczony do sieci gazowej).

Wreszcie, szóstym celem PSW jest stworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego. W tej kwestii twórcy PSW chcą podjąć możliwie najszybsze działania i jeszcze w 2021 roku mają powstać ramy regulacyjne funkcjonowania wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie oraz podstawy rynku wodoru. Natomiast w dwóch kolejnych latach ma zostać opracowany legislacyjny pakiet wodorowy – przepisy określające szczegóły funkcjonowania rynku, implementujące prawo Unii Europejskiej w tym zakresie oraz wdrażające system zachęt do produkcji niskoemisyjnego wodoru.

Kierunek wytyczony, lecz co dalej?

Ostatni cel jest niezwykle ważny – jedynie trwałe i przewidywalne otoczenie prawne może zachęcić przedsiębiorców do inwestowania w nowe technologie. Pierwsze zmiany już się dokonują – 7 grudnia 2021 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw. Jednym z jej filarów jest wprowadzenie definicji i przepisów umożliwiających rozwój gospodarki wodorowej, w tym definicji stacji wodoru, oraz przepisów regulujących funkcjonowanie infrastruktury do tankowania wodoru. Ważnym projektem dla branży gazowniczej jest proponowana nowelizacja ustawy–Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw. Jednym z powodów podjęcia działań zmierzających do zmodyfikowania podstawowego aktu regulującego status kopalin jest chęć zwiększenia zainteresowania inwestorów w zakresie kreatywnego wykorzystania górotworu, włącznie z wykorzystaniem struktur geologicznych jako magazynów wodoru. Nowe przepisy mają ułatwić nabycie nieruchomości pod budowę podziemnych magazynów, zaś samo podziemne bezzbiornikowe magazynowanie wodoru ma zostać uznane za cel publiczny. Przewiduje się także wprowadzenie nowego trybu uzyskania koncesji na podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji przez przedsiębiorców posiadających koncesje wydobywcze, którzy zaniechali albo zakończyli eksploatację złoża kopaliny. Jedną z kluczowych propozycji jest wreszcie wdrożenie szczególnych zasad dotyczących przekształcenia zakładu górniczego, bez obowiązku likwidacji.

Powyższe działania to jednak nie koniec – w perspektywie najbliższych lat powinniśmy oczekiwać zmian na poziomie ustaw zwykłych oraz rozporządzeń, które złączą się łącznie na polskie prawo wodorowe. Jedną z najważniejszych zapowiedzi zawartych w PSW jest wprowadzenie do ustawy-Prawo energetyczne pojęcia wodoru, zasad funkcjonowania rynku wodoru i korzystania z infrastruktury gazowej oraz uregulowania roli wodoru jako magazynu energii. W strategii jednoznaczne opowiedziano się za początkowo „łagodnym” podejściem do reglamentacji działalności gospodarczej dotyczącej wodoru – do czasu odpowiedniego rozwoju rynku rekomenduje się brak obowiązku koncesyjnego. Gdy chodzi zaś o wspomniany rynek, działania regulacyjne nie są jeszcze przesądzone, gdyż wiele zależy od decyzji podejmowanych na poziomie unijnym. W strategii zapowiedziano, że do czasu odpowiedniego rozwoju rynku jako rekomendację wskazuje się niewprowadzanie zasady rozdziału własnościowego. Podobne zmiany mają dotknąć także ustawę o odnawialnych źródłach energii. Chodzi przede wszystkim o wprowadzenie ułatwień regulacyjnych, implementację przepisów prawa unijnego w zakresie gwarancji pochodzenia oraz określenie mechanizmów wsparcia dla produkcji „zielonego” wodoru. W pewnym zakresie propozycje te pokrywają się ze zmianami przewidzianymi w kontekście rozwoju rynku biometanu, o których pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów. Z perspektywy polskiego ciepłownictwa ważną zapowiedzią zdaje się być wprowadzenie zmian w ustawie o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji. Nowością mają być ułatwienia regulacyjne dla nowych małych jednostek kogeneracji wykorzystujących wodór. Ruch ten zdecydowanie wpisuje się w zamierzenia projektowanej strategii rozwoju ciepłownictwa do 2040 roku.

Na kształt polskiego prawa wodorowego wpłyną także przepisy prawa unijnego – o najnowszym pakiecie legislacyjnych mogą przeczytać Państw w naszym poprzednim artykule.

Realizacja celów strategii ma być monitorowana na poziomie głównych celów oraz działań. Do dnia 31 marca każdego roku minister właściwy do spraw klimatu ma przedstawiać Radzie Ministrów roczne sprawozdanie z realizacji PSW za poprzedni rok. W sprawozdaniu za 2025 rok dokonana zostanie weryfikacja realizacji wyznaczonych celów i wskazane zostaną ewentualne postulaty ich aktualizacji z uwzględnieniem bieżących potrzeb interesariuszy.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Wkrótce nowe przepisy dotyczące biometanu?

2021-10-05Aktualności, Energetyka, OZEbiometan, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, nowelizacja, oze, Ustawa o odnawialnych źródłach energiiMożliwość komentowania Wkrótce nowe przepisy dotyczące biometanu? została wyłączona

Z prognoz wynika, że Polska ma szansę stać się potentatem w produkcji biometanu. Niestety dotychczasowe inicjatywy w zakresie budowy nowej gałęzi przemysłu kończyły się na zapowiedziach. Inwestorów wstrzymuje przede wszystkim niepewność, co do przyszłego otoczenia prawnego dla rozwoju działalności związanej z biometanem. W odpowiedzi na te obawy przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska poinformowali o wszczęciu prac nad przygotowaniem przepisów dotyczących tego sektora. Projekt ma wprowadzić modyfikacje także na innych polach, jak chociażby rozwój działalności klastrów energii czy uzupełnienie przepisów dotyczących morskiej energetyki wiatrowej.

Nowelizacja ustawy OZE

Pod koniec września w wykazie prac programowych i legislacyjnych Rady Ministrów zamieszczono informację o przygotowywanym przez Ministra Klimatu i Środowiska projekcie ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (UC99). Celem nowych rozwiązań jest przede wszystkim zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w krajowym zużyciu energii. Ponadto nowe przepisy mają przyczynić się do dalszego rozwoju sektora energii zgodnie z ambicjami redukcyjnymi i spełniania zobowiązań międzynarodowych.

Projektodawcy nie przedstawili jeszcze samego projektu, jednak pokusili się o wskazanie siedmiu obszarów, w obrębie których planowane są zmiany legislacyjne:

  1. biometan,
  2. klastry energii,
  3. transpozycja RED II,
  4. modernizacja instalacji odnawialnych źródeł energii,
  5. wsparcie kontynuacyjne dla instalacji OZE, którym upływa 15-letni system wsparcia,
  6. hybrydowe instalacje OZE,
  7. morska energetyka wiatrowa.

Biometan

Celem podejmowanych działań jest przyjęcie regulacji wspierających rozwój wytwarzania biometanu. Jak bowiem wskazują projektodawcy, istniejące regulacje prawne w zakresie wsparcia OZE nie odpowiadają faktycznym potrzebom w dziedzinie funkcjonowania instalacji wytwarzania tego gazu, przez co w praktyce nie stymulują rozwoju tego rodzaju inicjatyw. W efekcie, pomimo że zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, od kilku lat możliwe jest wprowadzanie oczyszczonego biogazu rolniczego do sieci gazowych dystrybucyjnych, do dnia dzisiejszego żadna tego rodzaju instalacja nie rozpoczęła działalności.

Projekt ustawy obejmuje kompleksowy pakiet regulacji eliminujących bariery zidentyfikowane w ramach prowadzonych analiz, w tym:

  1. wprowadzenie definicji biometanu, oraz wyłączenie pojęcia biogaz rolniczy z definicji biogazu;
  2. określenie zasad prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania biogazu lub biometanu z biogazu poprzez utworzenie rejestru wytwórców biogazu prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki;
  3. rozszerzenie zakresu rozdziału 3 ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródłach energii (dalej jako: „ustawa OZE”) o zasady i warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania biometanu z biogazu rolniczego – art. 24 ustawy OZE i kolejne, w szczególności rozszerzenie zakresu podmiotowego rejestru wytwórców biogazu rolniczego o wytwórców biometanu z biogazu rolniczego;
  4. poszerzenie obszaru działalności spółdzielni energetycznych o możliwość wytwarzania biometanu;
  5. uchylenie przepisów dotyczących wniosku o wydanie urzędowego potwierdzenia efektu zachęty (art. 47a ustawy OZE) oraz przepisów stanowiących o świadectwie pochodzenia biogazu rolniczego (art. 48 ustawy OZE i kolejne);
  6. wprowadzenie gwarancji pochodzenia dla biometanu i rozszerzenie zakresu przedmiotowego rejestru gwarancji pochodzenia o dane dotyczące gwarancji pochodzenia biometanu;
  7. zmiana definicji paliw gazowych w ustawie z dnia 11 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne.

Transpozycja RED II

Kluczowe zmiany dotykają funkcjonującego na rynku mechanizmu wydawania gwarancji pochodzenia. Projekt zakłada przystąpienie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, jako organu wydającego gwarancje pochodzenia w Polsce, do stowarzyszenia AIB, zrzeszającego podmioty wydające gwarancje pochodzenia, a w konsekwencji synchronizacji polskiego rejestru z HUB-em prowadzonym przez AIB oraz standardem European Energy Certificate System. Projektodawcy planują także uwzględnienie wartości rynkowej gwarancji pochodzenia wobec producenta, który otrzymuje wsparcie finansowe z systemu wsparcia czy uwzględnienie w krajowym porządku prawnym wymogów normy CEN – EN 16325 po jej aktualizacji i zatwierdzeniu. Zdecydowanie najważniejszą zmianą w tym obszarze jest jednak rozszerzenie rejestru gwarancji pochodzenia prowadzonego przez Towarową Giełdę Energii o nowe nośniki energii: gaz z odnawialnych źródeł (biometan, wodór), ciepło oraz chłód.

Otoczenie regulacyjne wymiernie wpływa na warunki realizacji inwestycji w odnawialne źródła energii. Jednym z najistotniejszych elementów sprawnego procesu inwestycyjnego, obok jasności i przewidywalności rozstrzygnięć administracyjnych, jest długość trwania procedur administracyjnych, która może w skrajnych przypadkach skutkować nawet wycofaniem decyzji o podjęciu decyzji o realizacji projektu. W polskich warunkach identyfikuje się kilka rodzajów procedur administracyjnych, które w największym stopniu wpływają na czas realizacji projektów inwestycyjnych, a przez to także oddziałują na rozwój OZE. W szczególności, należy wskazać tu na:

  • wymogi środowiskowe,
  • wymogi zagospodarowania przestrzennego,
  • czas uzyskiwania warunków przyłączenia,
  • czas uzyskiwania koncesji,
  • czas wydania decyzji o warunkach zabudowy.

Propozycje zmian przepisów proceduralnych będę mieć za cel ich skrócenie lub też dostosowanie w inny sposób – tak aby spełnić wymogi nałożone przez RED II i polepszyć warunki prowadzenia procesu inwestycyjnego przez inwestorów.

Ponadto projekt przewiduje także utworzenie Krajowego Punktu Kontaktowego jako wsparcie informacyjne w zakresie realizacji inwestycji OZE oraz wprowadzenie możliwości bezpośredniego handlu energią P2P który umożliwi:

  • przekazywanie energii nieskonsumowanej przez podmiot posiadający instalację OZE do drugiego podmiotu w celu pokrycia jego zapotrzebowania na energię za pośrednictwem platformy internetowej lub określonych technologii działających jako pośrednik, które zapewnią operatorom rynku cyfrowe połączenia wzajemne niezbędne do ułatwienia wymiany energii;
  • wymianę energii pomiędzy podmiotami poprzez sieć elektroenergetyczną. W tym przypadku nadwyżki energii przekraczające chwilowo sumaryczne zapotrzebowanie obu podmiotów również mogą trafić do sieci elektroenergetycznej.

Modernizacja instalacji odnawialnych źródeł energii i wsparcie kontynuacyjne

System wsparcia modernizacji będzie mieć zastosowanie do instalacji OZE, których wiek przekracza 15 lat. Dla uproszczenia identyfikacji uprawnionych instalacji wsparcie będzie adresowane do instalacji OZE po zakończeniu pierwotnego 15-letniego okresu wsparcia (w systemie świadectw pochodzenia lub aukcyjnym lub FIT/FIP). Prawo do nowego wsparcia powinno móc być przyznawane jeszcze przed upływem pierwotnego okresu wsparcia, tak aby umożliwić terminową realizację niezbędnych inwestycji wydłużających cykl życia instalacji. Wsparcie będzie dotyczyć kosztów modernizacji nie mniejszych niż 25% nakładów na nową referencyjną instalację OZE, w celu wyeliminowania wspierania napraw i usprawnień o mniejszej wartości, które powinny być finansowane z przychodów z działalności instalacji, bądź wsparcia operacyjnego.

Modernizowane instalacje OZE będą konkurować o wsparcie z instalacjami nowymi (m.in. uczestniczyć w tym samym koszyku aukcyjnym). Pozwoli to na zapewnienie odpowiedniej podaży projektów
w wybranych koszykach a tym samym skuteczne rozstrzyganie ogłoszonych aukcji.

System wsparcia modernizacji obejmie inwestycje wpływające na poprawę produkcyjnych parametrów instalacji, dotyczących wytwarzania energii z OZE, tj. modernizację, w tym konwersję. Wsparcie dotyczyć będzie więc jedynie produkcyjnej części instalacji, bezpośrednio związanej z wytwarzaniem energii w tej instalacji (np. turbina, generator). W szczególności, wsparcie nie będzie odnosić się do infrastruktury i urządzeń instalacji OZE, które mają jedynie charakter środowiskowy – nie będą to koszty kwalifikowane w tym systemie.

Projekt zakłada, że wsparcie udzielone instalacjom zmodernizowanym wyniesie maksymalnie 15 lat. Jednak projektodawcy zamierzają wspomóc także dysponentów nieco starszej infrastruktury. Dla instalacji ponad 15-letnich, które będą utrzymane w stanie pozwalającym na ich dalszą eksploatację, planowane jest stworzenie nowego systemu zapewniającego rentowność produkcji energii poprzez pokrycie różnicy pomiędzy kosztami operacyjnymi a przychodami ze sprzedaży energii po cenie rynkowej.

Z przedstawionych założeń wynika, że wsparcie nie będzie mogło być łączone dla tego samego okresu z innym wsparciem operacyjnym (np. rynek mocy, wsparcie dla wysokosprawnej kogeneracji) albo wsparciem inwestycyjnym (np. dotacje i pożyczki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej). Ponadto nie będzie ono podlegało regule kumulacji (wysokość wsparcia operacyjnego nie jest kalkulowana z uwzględnieniem kosztów inwestycyjnych, dlatego nie zaistnieje sytuacja podwójnego finansowania tych samych kosztów z obu instrumentów). Poziom wsparcia ma zostać określony dla elektrowni wodnych, technologii biomasowych i biogazowych oraz w przedziałach mocowych uzasadniających dodatkowe różnicowanie poziomu wsparcia w ramach tych technologii.

Hybrydowe instalacje OZE

W projekcie zostanie zaproponowana zmiana definicji hybrydowej instalacji odnawialnego źródła energii, która ma poprawić wskaźnik wykorzystania mocy poszczególnych technologii wytwarzania energii elektrycznej wchodzących w skład instalacji hybrydowej. Zdaniem projektodawców rozwiązanie to zagwarantuje istotne korzyści wynikające z bieżącej eksploatacji sieci dystrybucyjnej i pozwoli na uniknięcie istotnych wydatków na jej rozbudowę, których poniesienie byłoby konieczne w przypadku podłączania poszczególnych instalacji odnawialnych źródeł energii – bez efektu synergii, ze wzrostem wydajności i stabilności pracy wytwarzania energii elektrycznej osiąganej w przypadku hybrydowych instalacji odnawialnych źródeł energii. Opracowane analizy potwierdzają, iż nie ma możliwości podjęcia alternatywnych w stosunku do projektowanej ustawy środków umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu. Działania regulacyjne które są objęte wnioskiem, poza korzyściami związanymi z rozwojem sektorów objętych regulacją będą wywoływały również określone konsekwencje finansowe, związane m.in. z wpływem systemów modernizacji oraz kontynuacji wsparcia na rachunek końcowy odbiorcy.

Planowana data przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2022 roku.

Więcej informacji dotyczących projektu można znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Autorzy: r.pr. Adam Wawrzynowicz, Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Fundusz Transformacji Energetyki

2021-09-09Aktualności, Energetyka, Klimat, Orzecznictwo, OZE, ŚrodowiskoFTE, gospodarka wodna, ochrona środowiska, oze, prawo energetyczne, Unia EuropejskaMożliwość komentowania Fundusz Transformacji Energetyki została wyłączona

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowane zostały plany dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Przyjęcie projektu planuje się na IV kwartał 2021 r. Celem przygotowywanych zmian jest ustanowienie Funduszu Transformacji Energetyki oraz zasad jego funkcjonowania.

System handlu uprawnieniami do gazów cieplarnianych

Zgodnie z prawem unijnym, w każdym Państwie Członkowskim funkcjonuje system handlu uprawnieniami do gazów cieplarnianych. Ma on pozwalać na skuteczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej. Każde Państwo Członkowskie dysponuje zatem pulą uprawnień do emisji, która podlega sprzedaży w drodze aukcji. Uzyskane z niej środki stanowią dochód budżetu państwa, przy czym przynajmniej 50% z nich musi być przeznaczone na inwestycje związane z ochroną klimatu, realizujące m.in. następujące cele:

  • Redukcję emisji gazów cieplarnianych,
  • Rozwój energii ze źródeł odnawialnych,
  • Sprawiedliwe przejście na gospodarkę niskoemisyjną,
  • Poprawienie efektywności energetycznej.

Powołana w celu określenia optymalnego rozdysponowania środków międzyresortowa grupa przedłożyła Radzie Ministrów rekomendację, w której wyznaczono, że przychody ze sprzedaży 40% uprawnień (szacowane na ok. 268 mln) powinny być przeznaczone na modernizację sektora energetycznego zgodnie z planami zawartymi w Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030 oraz w Polityce Energetycznej Polski do 2040 r. Cel ten ma zostać zrealizowany przez utworzenie Funduszu Transformacji Energetyki (FTE).

Fundusz Transformacji Energetyki

Dysponentem Funduszu będzie minister właściwy do spraw energii – ma on zajmować się sporządzaniem planu kierunków wsparcia oraz jego aktualizacją. To do niego będzie należeć ostateczna decyzja w zakresie zatwierdzania programów i narzędzi tworzonych przez zarządzającego Funduszem.

Funkcja zarządzającego Funduszem zostanie zgodnie z projektem przydzielona Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zarządzający będzie przygotowywał programy priorytetowe i inne narzędzia, w ramach których wydawane będą środki. Planuje się, że to Narodowy Fundusz otrzyma uprawnienia do udzielania form dofinansowania przewidzianych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, m.in. pożyczek, dotacji, wejść kapitałowych czy gwarancji bankowych. W ramach programów priorytetowych będą funkcjonować dwa tryby finansowania: konkursowy i ciągły. Oprócz tego, Narodowy Fundusz będzie też odpowiedzialny za operacjonalizację programów priorytetowych oraz innych narzędzi FTE.

Dla wsparcia dysponenta Funduszu powołany zostanie też organ doradczy – Rada Konsultacyjna FTE. Jej zadaniem będzie zatwierdzanie planu kierunków wsparcia oraz opiniowanie rozwiązań finansowych przygotowanych przez Narodowy Fundusz. Do Rady Konsultacyjnej należeć będzie:

  • Minister właściwy do spraw aktywów państwowych,
  • Minister właściwy do spraw energii,
  • Minister właściwy do spraw finansów publicznych,
  • Minister właściwy do spraw klimatu,
  • Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej,
  • Prezes Rady Ministrów.

Finansowanie z FTE ma zbliżyć Polskę do realizacji ambitnych celów polityki klimatyczno-energetycznej  UE, wspierać zrównoważony rozwój, zapewnić zachowanie konkurencyjności krajowej gospodarki na arenie międzynarodowej oraz zmodernizować i zdywersyfikować polski sektor energetyczny.

Autorka: Julia Fischer, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

CEER o Pakiecie Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu

2021-08-11Aktualności, Gaz, OZE, Środowiskobiogaz, biometan, biowodór, dyrektywa gazowa, emisje, europejski zielony ład, Hydrogen and Gas markets decarbonisation package, Komisja Europejska, neutralność klimatyczna, ochrona środowiska, oze, Pakiet Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu, prawo energetyczne, prawo europejskie, prawo gazowe, regulacja, rozporządzenie gazowe, transformacja energetyczna, Unia Europejska, wodór, zanieczyszczeniaMożliwość komentowania CEER o Pakiecie Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu została wyłączona

Jednym z narzędzi mających służyć realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu jest projekt zmian legislacyjnych określany jako Pakiet Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu (PDRWG), zakładający  rewizję dwóch kluczowych dla sektora gazowniczego aktów, tj. dyrektywy PE i Rady 2009/73/WE z dnia
13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego, uchylającej dyrektywę 2003/55/WE (dalej „dyrektywa gazowa”) oraz rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1775/2005 (dalej „rozporządzenie gazowe”).

Jako główne cele Pakietu Komisja Europejska wskazała:

  • zapewnienie warunków do powstawania infrastruktury wodorowej;
  • zapewnienie funkcjonowania konkurencyjnych rynków wodoru;
  • ułatwienie lokalnej i zdecentralizowanej produkcji gazów odnawialnych i niskowęglowych;
  • wzmocnienie praw konsumentów; oraz
  • zapewnienie przejrzystości i bezpieczeństwa dostaw.

Stanowisko Rady Europejskich Regulatorów Energetyki

Istotny głos w debacie nad PDRWG stanowi opinia Rady Europejskich Regulatorów Energetyki (CEER), przedstawiona, w ramach trwających do 18 czerwca 2021 r. konsultacji publicznych projektu.

W pierwszej kolejności, w opinii wskazano na kilka kwestii, które zdaniem CEER powinny być uznane za fundamentalne przy projektowaniu i zarządzaniu sektorem gazowym. Wśród szczególnie istotnych Rada wymienia m.in.:

  • przyjęcie stopniowego i elastycznego podejścia regulacyjnego do zmian zachodzących w sektorze wodorowym;
  • przyjęcie elastycznego i wspierającego rozwój sektora wodorowego ustawodawstwa;
  • kontynuację działań mających na celu poprawę funkcjonowania rynku gazu;
  • gwarancję praw konsumenckich bez względu na nośnik energii;
  • zwiększenie nadzoru krajowych organów regulacyjnych oraz Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki nad planowaniem zintegrowanej infrastruktury.

Odpowiadając na podstawowe pytanie Komisji Europejskiej, dotyczące rewizji dyrektywy gazowej oraz rozporządzenia gazowego CEER podkreśla, iż proces przejścia na nowy model energetyczny nie powinien zagrażać przystępności cenowej dla odbiorców taryf przesyłowych i dystrybucyjnych gazu ziemnego. Wskazano także, na potrzebę unikania subsydiowania skrośnego między użytkownikami sieci gazu ziemnego a innymi sektorami. Ponadto, odnosząc się do tzw. „zbędnych” zasobów gazu, ich zastosowanie do transportowania wodoru, w przypadku zidentyfikowania zapotrzebowania na infrastrukturę wodorową określono jako korzystne, zarówno dla odbiorców końcowych gazu, jak i wodoru.

W opinii poruszono także kwestię planowania zintegrowanej infrastruktury. Zdaniem CEER, zgodnie z postulowanym stopniowym i elastycznym podejściem regulacyjnym do rynku wodoru, harmonizacja tego sektora na poziomie unijnym, nie powinna wymagać opracowania oddzielnych Krajowych Planów Rozwoju, jednakże w przypadkach, w których jest to zasadne rozwój sektora wodorowego powinien być uwzględniony w Krajowych Planach Rozwoju dla gazu i energii elektrycznej. Mimo to, Rada wskazuje, iż istnieją wyraźne korzyści kompleksowego przeglądu infrastruktury projektów wodorowych, w szczególności, w kontekście projektów opracowywanych przez podmioty nieregulowane. Z kolei, w zakresie prawnych regulacji związanych z  odrębną infrastruktura i rynkiem wodoru Rada Europejskich Regulatorów Energetyki zaleca dostosowanie przyjmowanych rozwiązań do stopnia rozwoju sektora, uwzględniając poziom zapotrzebowania na transport wodoru, przy czym CEER zwraca uwagę na ryzyko związane z powstaniem naturalnego monopolu.

Kolejnym istotnym zagadnieniem poruszonym w stanowisku jest kwestia mieszania wodoru i innych odnawialnych, bądź niskoemisyjnych gazów w sieciach gazowych. CEER wskazuje na spodziewane korzyści, związane z tą metodą, lecz także na potencjalne zagrożenia wynikające z braku wiedzy na temat jej długofalowych konsekwencji zarówno technicznych, jak i ekonomicznych.

W ostatniej części stanowiska, CEER odnosi się do problemu uregulowania zagadnień związanych z cyberbezpieczeństwem, podnosząc, iż jest ono kluczowa dla funkcjonowania systemu dostaw UE, w konsekwencji uznając za potrzebne wprowadzenie unijnych kompleksowych ram legislacyjnych mających przeciwdziałać cyberzagrożeniom w sektorze energetycznym.

Autorka: Daria Pajdowska, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Zmiana definicji małej instalacji OZE jako czynnik mający wesprzeć rozwój inwestycji w odnawialne źródła energii

2020-09-08Aktualności, Energetyka, OZEDyrektywa RED II, efektywność energetyczna, elektromobilność, energetyka, energia elektryczna, KE, Komisja Europejska, koncesja, krajowy cel ogólny, mała instalacja OZE, neutralność klimatyczna, nowa definicja małej instalacji OZE, nowelizacja, obowiązek koncesyjny, odbiorca końcowy, oze, prawo energetyczne, transformacja energetyczna, Unia Europejska, UREMożliwość komentowania Zmiana definicji małej instalacji OZE jako czynnik mający wesprzeć rozwój inwestycji w odnawialne źródła energii została wyłączona

Trwają prace nad projektem nowelizacji [1] ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Zaproponowane zmiany stanowią próbę odpowiedzi na oczekiwania branży oraz zobowiązania wynikające z prawa unijnego.

Jedna z najistotniejszych kwestii dotyczy nowego brzmienia definicji małej instalacji OZE [2] . Zmiana dotyczy podniesienia górnego progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej z 0,5 MW do 1 MW oraz mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu z 0,9 MW do 3 MW instalacji, co bezpośrednio wpływa na ograniczenie obowiązku koncesyjnego dla istotnej części podmiotów rynku. Nowelizacja potwierdza również dotychczasową praktykę dotyczącą sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE.

Zaproponowane zmiany odnoszą się ponadto do wydłużenia terminów określonych w Ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii („Ustawa OZE”). Zgodnie z założeniami, do dnia 30 czerwca 2045 roku ma zostać wydłużony maksymalny okres:

  1. obowiązywania mechanizmu rozliczeń „opustu” w ramach systemu prosumenckiego;
  2. obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej przez mikroinstalacje OZE działające poza systemem prosumenckim;
  3. obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemów FIT oraz FIP;
  4. obowiązku zakupu energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemu aukcyjnego (Postulat przedłużenia systemu aukcyjnego jest argumentowany ciągłością korzystania ze sprawdzonego i znanego interesariuszom rozwiązania).

Jak wynika z załącznika do Dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych („Dyrektywa OZE”), określającego krajowe cele ogólne w zakresie udziału energii z OZE w końcowym zużyciu energii brutto w  2020 r., Polska została zobowiązana do osiągnięcia w miksie energetycznym krajowego celu na poziomie 15 %. Zdaniem ekspertów realizacja powyższego planu nie jest możliwa, nawet po uwzględnieniu inwestycji zrealizowanych w ramach systemu aukcyjnego w latach 2018 – 2020.[1] Co prawda sama Dyrektywa OZE nie nakłada sankcji za niezrealizowanie jej założeń, jednak niespełnienie wyznaczonego celu może rodzić dla kraju negatywne skutki finansowe, w tym wynikające z konieczności dokonania transferu statystycznego , którego koszt został oszacowany przez Najwyższą Izbę Kontroli w granicach 8 mld zł.[2]

Celem zminimalizowania potencjalnych negatywnych skutków niewypełnienia unijnych założeń przez Polskę oraz w odpowiedzi na apel podmiotów działających w branży energetycznej, zaproponowano zmianę treści ustawy OZE. Zgodnie z prezentowanymi propozycjami podmiotów z branży energetycznej, pilna potrzeba reform dotyczy przede wszystkim obniżenia progu koncesyjnego dla małych instalacji OZE poprzez rezygnację z obowiązku uzyskania koncesji przez wszystkie OZE o mocy do 1 a nawet 50 MW. Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w branży, wymóg koncesji w przypadku urządzeń o mocy większej niż 0,5 MW nie odpowiada definicji działalności koncesjonowanej. Zdaniem ekspertów, zważywszy na istotę takowej działalności jako mającej szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa lub obywateli albo ważny interes publiczny, obowiązek koncesyjny obejmujący wytwarzanie energii z instalacji o mocy w granicach 500 kW – 1 MW, wydaje się całkowicie nieuzasadniony, szczególnie uwzględniając produktywność instalacji tego rodzaju, która zazwyczaj nie przekracza 1100 MWh rocznie.[3]

Aktualny stan prawny zdaje się nie odpowiadać także ustawodawstwu unijnemu w przedmiotowym zakresie. W treści Dyrektywy 2018/2001 w sprawie promowania stosowania energii z odnawialnych źródeł energii („Dyrektywa RED II”) wskazano bowiem, że państwa członkowskie powinny podjąć właściwe kroki, aby zapewnić obiektywność, przejrzystość i proporcjonalność przepisów dotyczących wydawania koncesji, a charakter poszczególnych technologii OZE powinien być w pełni uwzględniony w przepisach.[4]

Zgodnie z założeniami, projektowane zmiany mają ograniczyć obowiązki koncesyjne dla przedsiębiorców, którzy wykonują działalność gospodarczą w zakresie instalacji OZE. Jedną z kluczowych zmian jest modyfikacja definicji „małej instalacji OZE” poprzez podniesienie górnego progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej z 50 kW do 1 MW oraz mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu z 0,9 MW do 3 MW instalacji, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i nie większa niż 1 MW. Zmiana ta ma bezpośrednio wpłynąć na ograniczenie obowiązku koncesyjnego dla istotnej części podmiotów rynku energii, bowiem wytwarzanie energii elektrycznej z małej instalacji nie podlega obowiązkowi uzyskania koncesji.

Przyjęcie projektu ustawy może przynieść dodatni skutek również ze względu na  spodziewane usprawnienie procedur administracyjnych, co miałoby być szczególnie korzystne dla podmiotów korzystających z systemu aukcyjnego. Zyskać mógłby przede wszystkim sektor fotowoltaiczny. Zgodnie z szacunkami Instytutu Energii Odnawialnej, w związku z przeprowadzonymi dotychczas aukcjami w koszyku wiatrowo-fotowoltaicznym, ilość projektów o jednostkowej mocy do 1 MW, dla których zabezpieczono prawa do sprzedaży, oscyluje w granicach 1,7 tys., przy czym ich łączna moc wynosi około 1,66 GW.

Obecnie, aby rozpocząć sprzedaż inwestorzy muszą uzyskać koncesję, co zważywszy na ilość składanych wniosków jest problematyczne. Nieuzyskanie koncesji, a tym samym nierozpoczęcie sprzedaży energii w ciągu trzech lat wiąże się dla inwestora z konsekwencjami w postaci utraty kaucji oraz wyłączeniem możliwości udziału w systemie aukcyjnym przez kolejne trzy lata, co znacząco podwyższa ryzyko rozwoju tego sektora.[5] Tym samym, zmniejszenie biurokratyzacji poprzez ograniczenie obowiązku koncesyjnego dla przedmiotowej grupy wytwórców może okazać się swoistym „odblokowaniem”.

Liberalizacja przepisów dotyczących koncesji, jako próba odpowiedzi na potrzeby rozwijającego się rynku może okazać się realnym wsparciem dla sektora odnawialnych źródeł energii w Polsce. Zniesienie obowiązku koncesyjnego dla instalacji o łącznej mocy zainstalowanej – do 1 MW oraz mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu – do 3 MW, stanowiłoby dostosowanie do przepisów prawa unijnego oraz korzystnie wpłynęłoby na spójność prawa polskiego. Ograniczający ryzyko skutek usprawnienia administracyjnego zdaje się być cenny ze względu na spodziewaną stagnację w sektorze, szczególnie w obliczu dążeń do realizacji krajowego celu OZE. Mimo to, Polska nadal jest daleka od realizacji celów Dyrektywy RED II, a postulaty branży jedynie wybiórczo zostały wzięte pod uwagę. Nie uwzględniono m.in. postulowanego w konsultacjach do nowelizacji ustawy z 2019 roku, wsparcia dla biometanu.


[1] https://www.cire.pl/item,195211,13,0,0,0,0,0,cel-oze-na-2020-co-sie-stanie-jesli-polska-go-nie-osiagnie.html

[2] Najwyższa Izba Kontroli., Informacje o wynikach kontroli „Rozwój sektora odnawialnych źródeł energii” https://www.nik.gov.pl/plik/id,18357,vp,20955.pdf

[3]https://www.gramwzielone.pl/trendy/102797/wisniewski-6-postulatow-do-tegorocznej-nowelizacji-ustawy-o-oze-01, https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/102708/pses-wpis-do-rejestru-malych-instalacji-zamiast-koncesji-dla-farm-pv-do-1-mw, dostęp z dnia 13.08.2020 r.

[4] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych., art. 15 pkt 1 lit. b., https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018L2001&from=EN, dostęp z dnia 17.08.2020 r.

[5] https://www.gramwzielone.pl/trendy/102803/odnawialne-zrodla-energii-do-1-mw-dostana-zwolnienie-z-koncesji, dostęp z dnia 17.08.2020 r.

autor: Daria Pajdowska, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Nowe strategie unijne dotyczące integracji systemów energetycznych i wodoru służące osiągnięciu neutralności klimatycznej w 2050 r.

2020-07-15Energetyka, OZEenergy system integration strategy, hydrogen strategy, integracja energetyczna, neutral economy, niskoemisyjny wodór, odnawialne źródła energii, oze, powering a climat-neutral economy, strategia wodorowa, synergia energetyczna, systemy połączone, the european green deal, zielona europaMożliwość komentowania Nowe strategie unijne dotyczące integracji systemów energetycznych i wodoru służące osiągnięciu neutralności klimatycznej w 2050 r. została wyłączona

Dążąc do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku zgodnie z założeniami The European Green Deal, Europa musi zmierzyć się z koniecznością transformacji sektora energetycznego, który odpowiada za 75 % emisji gazów cieplarnianych na terenie całej Unii Europejskiej. W związku z powyższym, konieczne było przyjęcie strategii unijnych, które doprowadziłyby do bardziej wydajnego i połączonego sektora energetycznego, który jest nakierowany na osiągnięcie zasadniczo dwóch celów: czystszej planety oraz silniejszej gospodarki.

W odniesieniu do powyższych założeń, Komisja Europejska opublikowała dwa komunikaty na temat strategii energetycznej Europy. Pierwszy z nich dotyczy strategii unijnej na rzecz integracji systemów energetycznych, drugi natomiast dotyczy strategii wodorowej dla Europy neutralnej dla klimatu.

Każda z przedstawionych strategii przedstawia nowy program inwestycji w czystą energię, które potencjalnie mogą doprowadzić do ożywienia gospodarczego w szczególności w kontekście utrzymującej się stale pandemii koronawirusa SARS-CoV-2.

W ramach obu strategii podkreślona została rola Europy, jako światowego lidera o wiodącej pozycji w dziedzinie technologii energii odnawialnej, który promuje regionalne podejście do działania systemu energetycznego i planowania infrastruktury przy stałej liberalizacji rynku energii, jego doskonaleniu, digitalizacji i wprowadzaniu innowacji.

STRATEGIA NA RZECZ INTEGRACJI SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH

Dokument ten zawiera opis działań, które mają zapewnić podstawowe ramy dla przejścia na zieloną energię. Obecny model, w którym produkcja, transport i zużycie energii w różnych sektorach gospodarki następuje w ramach równoległych łańcuchów wartości i regulacji prawnych oraz jest ograniczony odrębną infrastrukturą, planowaniem i działaniami, zdaniem Komisji Europejskiej, nie może zapewnić neutralności klimatu do 2050 roku w zadowalający sposób. Konieczne jest uwzględnienie zmieniających się kosztów innowacyjnych rozwiązań w sposobie obsługi obecnie istniejącego systemu energetycznego, który powinien być powiązany pomiędzy poszczególnymi sektorami.

Zgodnie z założeniami strategii, integracja systemu energetycznego oznacza, iż system jest planowany i zarządzany w sposób skoordynowany jako całość, poprzez łączenie poszczególnych nośników energii, infrastruktury energetycznej i wszystkich sektorów zużycia. Dzięki utworzeniu zintegrowanego i elastycznego systemu możliwe będzie zwiększenie jego wydajności przy jednoczesnym obniżeniu kosztów ponoszonych z tego tytułu przez społeczeństwa.

Strategia integracji systemów energetycznych oparta jest na trzech filarach:

1. Działania na rzecz tworzenia systemu energetycznego o obiegu zamkniętym.

Zgodnie z założeniami, osiągnięcie ww. celu jest możliwe poprzez oparcie się przede wszystkim na  efektywności energetycznej – wykorzystanie nieuniknionych odpadów do celów energetycznych i doprowadzenie do synergii pomiędzy różnymi sektorami. Komisja podkreśla przy tym potencjał w zakresie ponownego wykorzystania ciepła odpadowego z procesów przemysłowych, centrów danych lub energii wytwarzanej z bioodpadów i w oczyszczalniach ścieków.

2. Zwiększenie bezpośredniej elektryfikacji sektorów odbiorców końcowych

Zdaniem Komisji, dzięki szybkiemu wzrostowi i konkurencyjności produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych możliwe będzie obsłużenie rosnącego zapotrzebowania na energię. Zaproponowano zwiększenie praktyki stosowania pomp ciepła do ogrzewania pomieszczeń, niskotemperaturowych procesów przemysłowych lub stosowania pieców elektrycznych w niektórych branżach, a także popularyzacja pojazdów elektrycznych w celach transportowych.

3. Zastosowanie paliw odnawialnych i niskoemisyjnych – w tym wodoru – w sektorze odbiorców końcowych.

Zastosowanie tego typu rozwiązań może być korzystne w sytuacji, gdy bezpośrednie ogrzewanie lub elektryfikacja nie są wykonalne, są nieefektywne bądź wiążą się z wysokimi kosztami. Rozwiązaniem ww. problemów mogą być gazy odnawialne i płyny wytwarzane z biomasy oferujące rozwiązania pozwalające na magazynowanie energii wytwarzanej z różnych źródeł odnawialnych, tworząc synergie pomiędzy poszczególnymi sektorami energetycznymi (elektroenergetycznym, gazowym i w sektorach zużycia końcowego). W strategii zaproponowano wykorzystanie odnawialnego i niskoemisyjnego wodoru w procesach przemysłowych oraz ciężkich transportach drogowych i kolejowych, paliw syntetycznych wytwarzanych z odnawialnej energii elektrycznej w lotnictwie i transporcie morskim lub biomasy w sektorach, w których ma największą wartość dodaną.

Zgodnie z założeniami, zintegrowany system energetyczny ma być systemem wielokierunkowym, w którym zdecentralizowane jednostki wytwórcze i odbiorcy będą odgrywać aktywną rolę w zapewnieniu dostaw energii i przyczyniać się do ogólnego zbilansowania i elastyczności systemu (np. poprzez lokalna produkcję biometanu z organicznych odpadów zatłaczanego do lokalnych sieci gazowych) co przyniesie szereg benefitów, takich jak redukcja gazów cieplarnianych w sektorach o utrudnionym procesie dekarbonizacji, wzmocnienie pozycji konsumenta, czy zwiększenie odporności i bezpieczeństwa dostaw.

Strategia integracji systemów energetycznych formułuje również plan działań mających na celu przyspieszenie transformacji energetycznej poprzez integrację systemów energetycznych. Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią dokumentu pod adresem WWW: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/energy_system_integration_strategy_.pdf

STRATEGIA WODOROWA

Realizacja strategii wodorowej zaproponowanej przez KE ma doprowadzić do rozpowszechnienia wykorzystania wodoru w poszczególnych sektorach gospodarki.

Z uwagi na to, że wodór może pomóc w dekarbonizacji procesów przemysłowych w sektorach gospodarki, w których ograniczenie emisji CO2 jest zarówno niezwykle trudne do osiągnięcia jak i pilne, cieszy się on obecnie szybko rosnącą uwagą zarówno w Europie, jak i na całym świecie, a jego udział w osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 roku, zdaniem Komisji Europejskiej jest niezbędny. Z tego względu, iż cykle inwestycyjne w sektorze czystej energii trwają około 25 lat, KE wskazuje, iż nadszedł czas na podjęcie stosownych działań. Przedłożona strategia wodorowa ma zapewnić konkretne ramy polityczne, w ramach których Europejski Sojusz na rzecz czystego wodoru (the European Clean Hydrogen Alliance) we współpracy z władzami publicznymi, przedstawicielami przemysłu jak i społeczeństw państw europejskich, opracuje w przyszłości program inwestycyjny i szereg konkretnych projektów wykorzystujących wodór. Podstawą realizacji ww. celów jest podjęcie ambitnych i dobrze skoordynowanych polityk na szczeblu krajowym i europejskim, a także dyplomatycznych kontaktów z partnerami międzynarodowymi w sprawie energii i klimatu. Strategia ta łączy różne aspekty działań politycznych, obejmując m.in. perspektywę badań i innowacji oraz cały łańcuch wartości, a także aspekty przemysłowe, rynkowe i infrastrukturalne.

W unijnej strategii wodorowej zaproponowano m. in. potrzebę opracowania do końca roku 2020 programu inwestycyjnego w ramach Europejskiego Sojuszu na rzecz czystego wodoru, który miałby stymulować rozwój produkcji i wykorzystania wodoru, oraz który miałby zawierać konkretny plan poszczególnych projektów. Ponadto, Komisja jednocześnie nawołuje do wsparcia strategicznych inwestycji w czysty wodór w szczególności za pośrednictwem strategicznego europejskiego okna inwestycyjnego InvestEU (od 2021 r.).

Ponadto, Komisja w ramach strategii wodorowej proponuje opracowanie sprzyjających i wspierających ram (schematów wsparcia, zasad rynkowych i infrastruktury). Zachęca przy tym m. in. do podjęcia działań zmierzających do planowania w najbliższych latach infrastruktury wodorowej, w tym w ramach transeuropejskich sieci energii i transportu oraz w ramach Dziesięcioletniego Planu Rozwoju Sieci (TYNDP) uwzględniającej sieć stacji paliw. Zachęca ponadto do opracowania reguł rynkowych umożliwiających wprowadzanie wodoru (w tym usunięcie barier dla wydajnego rozwoju infrastruktury wodorowej (np. poprzez zmianę przeznaczenia istniejącej infrastruktury) oraz zapewnienie dostępu do rynku wodoru zarówno producentom, jak i konsumentom oraz integralności wewnętrznego rynku gazu poprzez planowane przeglądy legislacyjne (np. przegląd przepisów dotyczących gazu dla konkurencyjnych rynków gazu bezemisyjnego).

Następny aspekt zawarty w strategii wodorowej odnosi się do potrzeby zwiększenia popytu i produkcji.

Zdaniem KE, należy zaproponować środki ułatwiające wykorzystanie wodoru i jego pochodnych w sektorze transportu w przyszłej strategii Komisji na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności oraz w powiązanych inicjatywach politycznych (2020) oraz dokonanie badań w zakresie dodatkowych środków wsparcia. Osiągnięcie zwiększonego poziomu popytu i produkcji mają również umożliwić prace nad wprowadzeniem wspólnego progu / standardu w celu promowania instalacji do produkcji wodoru w oparciu o poziom emisji gazów cieplarnianych z tych instalacji w ciągu ich pełnego cyklu życia (do czerwca 2021 r.) oraz prace nad wprowadzeniem kompleksowej terminologii i ogólnoeuropejskich kryteriów certyfikacji odnawialnego i niskoemisyjnego wodoru (do czerwca 2021 r.).

Poza ww. propozycjami, zwiększeniu popytu i produkcji ma również służyć opracowanie – najlepiej na poziomie UE – pilotażowego programu wsparcia poprzez tzw. Kontrakty na różnicę (Carbon Contracts for Difference – CCfDs), mającego na celu w szczególności premiowanie produkcji zdekarbonizowanej stali i podstawowych chemikaliów.

Strategia wodorowa promuje także badania i innowacje w zakresie technologii wodorowych, m. in. poprzez:

  • uruchomienie elektrolizera o mocy 100 MW oraz zaproszenie do składania wniosków dotyczących Zielonych Portów Lotniczych i Portów (III kwartał 2020 r.).
  • ustanowienie proponowanego Partnerstwa na rzecz czystego wodoru (Clean Hydrogen Partnership),
  • ułatwienie rozpowszechniania innowacyjnych technologii wodorowych poprzez ogłoszenie zaproszeń do składania wniosków w ramach Funduszu Innowacyjnego ETS (pierwsze zaproszenie ogłoszone w lipcu 2020 r.).
  • wystąpienie z zaproszeniem do pilotażowego działania dotyczącego innowacji międzyregionalnych w ramach polityki spójności w zakresie technologii wodorowych w regionach o wysokiej emisji dwutlenku węgla (2020).

Zdaniem KE, konieczne jest także wzmocnienie wiodącej roli UE na forum międzynarodowym w zakresie norm technicznych, przepisów i definicji dotyczących wodoru, rozwój „misji wodorowej” w ramach kolejnego mandatu Mission Innovation (MI2) oraz promowanie ścisłej współpracy z partnerami z południowego i wschodniego sąsiedztwa oraz z krajami Wspólnoty Energetycznej, zwłaszcza z Ukrainą, w zakresie odnawialnej energii elektrycznej i wodoru. W ramach afrykańsko-europejskiej inicjatywy na rzecz zielonej energii zaproponowano również ustanowienie procesu współpracy w zakresie odnawialnego wodoru z Unią Afrykańską.

Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią dokumentu pod adresem WWW: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/hydrogen_strategy.pdf .

autor: Joanna Nowak, Tomasz Brzeziński, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Zmiany w Programie Stop SMOG i ewidencja emisyjności budynków

2020-02-13Aktualności, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, Klimat, OZE, SamorządyCEEB, centralna ewidencja emisyjności budynków, likwidacja kotła, oze, przedsięwzięcia niskoemisyjne, stop smog, termomodernizacja, wymiana kotłaMożliwość komentowania Zmiany w Programie Stop SMOG i ewidencja emisyjności budynków została wyłączona

Pomimo podejmowanych w ostatnich latach działań mających na celu poprawę efektywności energetycznej, zwalczania zjawiska smogu w miastach czy ubóstwa energetycznego i podejmowania szeregu przedsięwzięć niskoemisyjnych, stopień realizacji wyznaczonych celów środowiskowych stale jest niski w stosunku do pierwotnych założeń.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska stwarza warunki do podjęcia realnych działań w celu zwiększenia stopnia eliminacji zjawiska smogu, w tym przede wszystkim tzw. niskiej emisji pochodzącej z sektora komunalno – bytowego. Z jednej strony proponuje działania na rzecz udoskonalenia funkcjonującego od lutego 2019 r. pilotażowego instrumentu na rzecz termomodernizacji (w tym wymiany nieekologicznych źródeł ciepła) budynków jednorodzinnych osób ubogich energetycznie („Program Stop Smog”). Z drugiej strony natomiast, proponuje podjęcie działań na rzecz zdiagnozowania źródeł niskiej emisji.

I. Dostosowanie do bieżących uwarunkowań zasad uczestnictwa i realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych (Program Stop Smog)

W lutym 2019 r. weszły w życie przepisy ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów („Ustawa o termomodernizacji”), na podstawie których został uruchomiony rządowy Program Stop Smog.

Program jest skierowany do osób ubogich energetycznie zamieszkujących domy jednorodzinne i adresowany do wszystkich gmin, które mogą wykazać się złą jakość powietrza na swoim terenie, tj. stężenia zanieczyszczeń powietrza przekraczają normy UE.

Program obejmuje realizację w ww. gospodarstwach domowych przedsięwzięć polegających na:

  • wymianie urządzeń lub systemów grzewczych na spełniające standardy niskoemisyjne,
  • likwidacji urządzeń lub systemów grzewczych oraz przyłączaniu do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej,
  • kompleksowej termomodernizacji budynku.

Przedsięwzięcia są realizowane na rzecz beneficjenta końcowego przez gminę i finansowane ze środków publicznych do 100% ich wartości. Gmina zapewnia 30% wkładu własnego (w przypadku gmin powyżej 100 tys. mieszkańców wkład musi być wyższy). Pozostała część Programu (70%) jest finansowana z budżetu państwa, poprzez Fundusz Termomodernizacji i Remontów.

Od czasu wejścia w życie ustawy podpisano 3 porozumienia z gminami (Skawina, Sucha Beskidzka, Pszczyna), a kolejne 2 wnioski gmin są w trakcie procedowania (Tuchów i Niepołomice). Zgodnie z tymi wnioskami i 3 podpisanymi porozumieniami, w latach 2019-22 będzie zrealizowanych 897 przedsięwzięć niskoemisyjnych na łączną kwotę blisko 48 mln zł. Kolejne gminy przygotowują się do przygotowania wniosku, w tym m.in. Nakło nad Notecią, Opoczno, Proszowice, Sosnowiec, Rybnik, Żywiec.

Pomimo zainteresowania ze strony ww. gmin, ich liczba jest zbyt niska aby w pełni wykorzystać środki przeznaczone na realizację ww. programu. Z tego względu, w Nowelizacji zaproponowano zmiany w programie Stop Smog mające zapewnić zwiększenie jego atrakcyjności dla gmin, które obejmują m. in.:

  1. zmniejszenie z 50 na 30% wymaganej redukcji zapotrzebowania na ciepło grzewcze liczonej łącznie dla wszystkich przedsięwzięć niskoemisyjnych realizowanych przez gminę w ramach jednego porozumienia;
  2. rozszerzenie zakresu przedsięwzięcia niskoemisyjnego o przyłączenie budynku do sieci elektroenergetycznej, modernizację istniejącego przyłącza ciepłowniczego, gazowego lub elektroenergetycznego, zapewnienie budynkowi dostępu do energii z zewnętrznej instalacji OZE (wraz z likwidacją źródła niespełniającego standardów niskoemisyjnych), dopuszczenie możliwości realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych również w budynkach będących w zasobach mieszkaniowych gminy, rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych w programie, czy zmianę warunków udziału mieszkańców w Programie poprzez wyłączenie z kryterium majątkowego wartości nieruchomości oraz jego obniżenie do kwoty 53 tys. zł;
  3. wyłączenie możliwości wymiany / likwidacji kotłów na paliwa stałe klasy 5.

Zgodnie z projektowanymi zmianami, gminy zostaną ponadto wyposażone w narzędzia umożliwiające weryfikację danych osób ubiegających się do udziału w Programie. Jednocześnie, zostaną uprawnione do nabywania urządzeń i instalacji jako własnego środka trwałego, a następnie ich udostępniania beneficjentom w uzasadnionych przypadkach, tj. nieuregulowany stan prawny, zły stan techniczny budynku.

Uwzględniając wątpliwości interpretacyjne zgłaszane przez gminy w odniesieniu do warunków finansowych dla gmin i budżetu państwa, Ustawodawca wprowadził nowe brzmienia przepisów wskazujących, że udział budżetu państwa wynosi nie więcej niż 70 %, udział własny beneficjenta nie wlicza się do średniego kosztu realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego, a wszelkie dodatkowe koszty wykraczające poza koszty przedsięwzięć niskoemisyjnych pokrywa gmina.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę szereg uwag gmin, dokonano modyfikacji warunków ich udziału w programie. W konsekwencji, zaproponowano zmniejszenie minimalnej liczby budynków jednorodzinnych umożliwiającej aplikowanie do programu (z 2% do 1% – min. 30 budynków) oraz jednorazowe zniesienie tego limitu wówczas, gdy wcześniej gmina zawarła co najmniej jedno porozumienie. Wskutek zgłaszanych przez gminy postulatów w zakresie wprowadzenia zmian w Programie, wydłużono do 4 lat okres realizacji porozumienia w przypadku realizacji przez gminę w danym porozumieniu więcej niż 2 % budynków jednorodzinnych w gminie.

II. Utworzenie i uruchomienie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB)

Proces identyfikacji źródeł niskiej emisji zostanie rozpoczęty od gromadzenia jednolitych i uspójnionych danych w skali całego kraju. Niezbędne pozostaje pozyskanie informacji na temat budynków i pochodzących z nich źródeł emisji w ramach dokonywanej inwentaryzacji budynków.

Przepisy Nowelizacji obejmują utworzenie i uruchomienie CEEB (art. 27a, art. 27b ustawy), w której gromadzi się przede wszystkim dane i informacje o budynkach i lokalach oraz dane osób uprawnionych do wprowadzania danych i informacji do CEEB, które zamieszczane są w tzw. „wykazie osób uprawnionych”. CEEB prowadzi minister właściwy do spraw gospodarki w systemie teleinformatycznym, który jest administratorem danych zgromadzonych w CEEB. W CEEB docelowo mają być zgromadzone dane dotyczące osób uprawnionych do wprowadzania informacji do CEEB, a w szczególności następujące informacje dot. budynków i lokali w zakresie:

  1. źródeł ciepła, energii elektrycznej oraz spalania paliw wykorzystywanych na potrzeby budynku lub lokali;
  2. przeprowadzonych kontrolach i czynnościach, w ramach których jest dokonywana inwentaryzacja budynków przez uprawnione do tego osoby;
  3. przekazanej premii termomodernizacyjnej, przekazanej premii remontowej, ulgi podatkowej (termomodernizacyjnej) lub udzielonym ze środków publicznych finansowaniu albo dofinansowaniu m. in. przedsięwzięć termomodernizacyjnych, niskoemisyjnych, remontowych, OZE i innych przedsięwzięć związanych z ochroną powietrza;
  4. przyznanych świadczeń z pomocy społecznej lub innych form wsparcia finansowego ze środków publicznych w zakresie: dodatku mieszkaniowego, dodatku energetycznego, zasiłku celowego na opał.

Szczegółowy zakres danych i informacji, które będą gromadzone w CEEB i przekazywane przez osoby uprawnione oraz uzupełniane automatycznie przez system teleinformatyczny obsługujący CEEB zostanie określony w treści stosownego rozporządzenia.

***

Projekt Nowelizacji stanowi swoistą odpowiedź na problemy, takie jak: konieczność wsparcia samorządów gminnych w przedsięwzięciach poprawiających stan techniczny budynków jednorodzinnych, zwiększenie efektów działań wspierających przedsięwzięcia niskoemisyjne w budynkach jednorodzinnych, czy zdiagnozowania źródeł emisji pochodzących z budynków poprzez stworzenie narzędzia wspierającego działania jednostek samorządu terytorialnego. Jest jednocześnie odpowiedzią na postulaty zgłaszane zarówno na poziomie unijnym jak i wewnętrznym. Konsultacje publiczne trwają do połowy lutego.

autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Europa neutralna dla klimatu – The European Green Deal

2020-02-03Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, Gaz, Klimat, OZEczysta energia, europa neutralna dla klimatu, europejski zielony ład, od pola do stołu, oze, the european green deal, zielony ładMożliwość komentowania Europa neutralna dla klimatu – The European Green Deal została wyłączona

Komisja Europejska opublikowała komunikat – The European Green Deal – „Europejski Zielony Ład” , który stanowi swoistą aktualizację dotychczasowej formy zaangażowania Komisji Europejskiej w walkę ze zmianami klimatu i wobec wyzwań wiążących się z ochroną środowiska. Jest to strategia, jaką Unia ma zamiar zrealizować w celu uzyskania neutralności klimatycznej do 2050 r. Komisja podkreśla, że postępujące zmiany klimatyczne mające niekorzystny wpływ na populacje wielu gatunków zwierząt i roślin, zaś redukcja emisji jest wyzwaniem, które będzie wymagało inwestycji i wzmożonych wysiłków zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym tak, aby Europa mogła zmierzać nową ścieżką zrównoważonego rozwoju przy udziale społeczeństwa.

The European Green Deal stanowić ma odpowiedź na te wyzwania i określać strategię postępowania, mającą na celu przekształcenie UE w oparciu o zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę, wolną od emisji gazów cieplarnianych do 2050 r. Jednocześnie, celem Europejskiego Zielonego Ładu jest poprawa dobrostanu obywateli, a przekształcenie Europy w kontynent neutralny dla klimatu oraz ochrona środowiska naturalnego będą korzystne dla ludzi, planety i gospodarki. Strategia na rzecz neutralności klimatycznej ma być oparta na wspólnym działaniu państw członkowskich i Unii. Co istotne, strategia ta oparta jest na sprawiedliwości i docelowo ma objąć wszystkich obywateli państw unijnych, skupić uwagę na regionach, przemyśle i pracownikach, którzy stoją obecnie przed największymi wyzwaniami planowanych przemian. Regiony te będą musiały dostosować się do zmiany jaką niesie ze sobą transformacja energetyczna planowana w najbliższych latach, a co za tym idzie – konieczne będzie między innymi przekwalifikowanie pracowników i inwestycje w nowe gałęzie przemysłu. Finansowo transformację tych regionów wspomóc ma Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, o którym pisaliśmy tu: https://energia.edu.pl/fundusz-sprawiedliwej-transformacji/ .

Komisja wskazuje również, iż Unia nie osiągnie zamierzeń Zielonego Ładu działając samodzielnie. Przyczyny zmian klimatu i różnorodności biologicznej mają charakter globalny i nie są zamknięte w ramach krajowych granic, dlatego konieczne jest zaangażowanie sąsiednich regionów świata, a w dalszej perspektywie tworzenie sojuszy międzynarodowych opartych na podobnych kierunkach działania.

The European Green Deal stanowi swoistą pierwotną mapę kluczowych polityk i środków, które należy podjąć dla osiągnięcia europejskiego zielonego ładu, przy czym podejmowane działania muszą mieć charakter kompleksowy i w konsekwencji maksymalizować korzyści w dziedzinie zdrowia, jakości życia, konkurencyjności. Podkreślenia wymaga, że przedstawione założenia i wytyczne będą stopniowo aktualizowane w związku z ewoluującymi potrzebami i postępami i wymagają intensywnej koordynacji i synergii we wszystkich obszarach polityki.

The European Green Deal stanowi integralną część strategii Komisji zmierzającej do wdrożenia Agendy Narodów Zjednoczonych do 2030 r. oraz realizacji wyznaczonych celów zrównoważonego rozwoju i pozostałych priorytetów. Zaproponowane działania mają dotyczyć obniżenia emisyjności sektora energii, renowacji budynków w celu obniżenia kosztów i jednocześnie w celu ograniczenia zużycia energii, jak również wspierania przemysłu w rozwoju innowacyjności i osiąganiu pozycji światowego lidera zielonej gospodarki. UE dąży również do wprowadzenia czystszych, zdrowszych i tańszych form transportu publicznego i prywatnego.

W pierwszej części dokumentu zostały zawarte propozycje umożliwiające realizację celów i planów unijnych. KE przedstawiła proces przekształcenia gospodarki unijnej dla zrównoważonej przyszłości opartej na neutralności klimatycznej, która angażuje państwa członkowskie do podejmowania działań o charakterze ogólnopaństwowym jak i tych, które mają stanowić swoiste wsparcie obywateli w codziennym życiu.

1. Czysta energia dla wszystkich

Realizacja celów unijnych wymaga uznania efektywności energetycznej za priorytet, dlatego też konieczne jest rozwijanie sektora energii opartego w dużej mierze na źródłach odnawialnych.

Dalsza dekarbonizacja systemu energetycznego ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów klimatycznych na lata 2030 i 2050. Z uwagi na to, że produkcja i zużycie energii w poszczególnych sektorach gospodarki stanowi ponad 75% łącznej wartości emisji gazów cieplarnianych w UE, efektywność energetyczna powinna być priorytetem. Zdaniem Komisji, należy sprawnie rozwinąć sektor energetyczny oparty głównie na OZE i jednocześnie z coraz bardziej daleko idącą dekarbonizacją przy zachowaniu bezpieczeństwa i cenowej przystępności dostaw gazu dla konsumentów i klientów biznesowych. W konsekwencji, niezbędne jest stworzenie w pełni zintegrowanego europejskiego rynku energii opartego na wzajemnym połączeniu i digitalizacji sieci i poszanowaniu neutralności technologicznej.

Do marca 2020 r. Komisja Europejska zaproponuje pierwsze europejskie przepisy „prawa klimatycznego”. Tego typu regulacja może ugruntować cele, które należy osiągnąć do 2050 r., a w konsekwencji doprowadzić do neutralności klimatycznej. Unijne prawo klimatyczne ma zapewnić również, ze wszystkie polityki UE przyczynią się do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej, a wszystkie sektory zostaną zaangażowane w ten proces w oznaczonym stopniu i w określony sposób. Do połowy 2020 roku Komisja ponadto przedstawi plan oceny skutków wdrażania unijnej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Do czerwca 2021 r. nastąpi przegląd i w razie potrzeby zmiana odnośnych przepisów w dziedzinie energii. Następnie – w 2023 r., państwa członkowskie UE zaktualizują swoje krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu, aby uwzględnić w nich nowe ambitne cele klimatyczne.

Zakresem zmian objęty będzie system handlu uprawnieniami do emisji, przewiduje się m.in. rozszerzenie europejskiego handlu emisjami na nowe sektory i dalsze ograniczenie wytycznych państw członkowskich w zakresie poziomów emisji poza systemem handlu uprawnieniami do emisji. Powyższym propozycjom i zmianom towarzyszyć będzie aktualizacja unijnego prawa klimatycznego. Co istotne, reforma polityki klimatycznej ma docelowo pomóc ustalić ceny emisji dwutlenku węgla. Kolejnym celem jest bowiem przystępność cenowa i bezpieczne dostawy energii w UE. W przypadku utrzymywania się różnic w poziomie zaangażowania na świecie w ochronę klimatu w stosunku do zwiększonego zaangażowania Unii w tym zakresie, Komisja zaproponuje mechanizm dostosowania granic poziomu emisji dwutlenku węgla w wybranych sektorach. Aby to zapewnić, Komisja proponuje zastosowanie takich cen importowanego towaru, aby odzwierciedlały one faktyczną zawartość dwutlenku węgla.

Ambitne cele unijne mają doprowadzić do wzajemnego połączenia systemów energetycznych i lepszego przyłączenia do sieci odnawialnych źródeł energii, promowania innowacyjnych technologii i nowoczesnej infrastruktury, zwiększenia efektywności energetycznej i pobudzenia ekoprojektów, obniżenia emisyjności w sektorze gazowym i promowania inteligentnej integracji wszystkich sektorów.  Europejski Zielony Ład ma wzmocnić pozycję konsumentów oraz pomóc państwom członkowskim w przeciwdziałaniu ubóstwu energetycznemu oraz zwiększyć współpracę transgraniczną i regionalną. Ważnym rozwiązaniem jest również promowanie rozwoju potencjału europejskiej morskiej energii wiatrowej. Cele unijne zakładają również propagowanie unijnych norm i technologii energetycznych na arenie międzynarodowej.

2. Zrównoważony przemysł

Do osiągnięcia unijnych celów klimatycznych i środowiskowych konieczna jest nowa polityka przemysłowa oparta na gospodarce o obiegu zamkniętym. W marcu 2020 r. UE przyjmie strategię przemysłową, która wspierać będzie zieloną transformację. Konieczne jest obniżenie emisyjności i modernizacja energochłonnych gałęzi przemysłu, takich jak produkcja stali i cementu. Poza modernizacją przemysłu unijnego, głównym celem będzie wspieranie rozwoju nowych rynków produktów o zamkniętym cyklu życia i neutralnych dla klimatu.

Komisja przedstawi politykę „zrównoważonych produktów”, której priorytetem będzie ograniczanie i ponowne wykorzystanie materiałów, zanim zostaną poddane recyklingowi. Ustanowione zostaną minimalne wymogi zapobiegające wprowadzaniu na unijny rynek produktów szkodliwych dla środowiska. Podjęte zostaną działania przeciwko fałszywym twierdzeniom dotyczącym ekologiczności produktów lub usług. W pierwszej kolejności, działania te zostaną nakierowane na takie gałęzie przemysłu jak budownictwo, elektronika, przemysł odzieżowy oraz przemysł tworzyw sztucznych. Konieczne jednocześnie jest odejście od produktów jednorazowego oraz ograniczonego użytku. Zaproponowane w najbliższej przyszłości środki, mają zapewnić, aby do 2030 r. wszystkie opakowania w UE nadawały się do ponownego wykorzystania lub recyklingu.

Realizacji powyższych celów ma towarzyszyć cyfryzacja umożliwiająca monitorowanie zanieczyszczenia powietrza, wód oraz monitorowanie i optymalizacja wykorzystania energii i zasobów naturalnych. Przewidywana transformacja ma również zaktualizować nowe możliwości na rynku pracy.

3. Budowanie i renowacja w sposób energooszczędny i zasobooszczędny

Europejski Zielony Ład wymaga podjęcia działań polegających na budowie, wykorzystaniu i renowacji budynków, które powinny być odporne na zmiany klimatu. Konieczne tym samym jest wykorzystanie nakładów energii i surowców takich jak piasek, żwir, cement. Zdaniem KE, obecny poziom renowacji budynków publicznych i prywatnych powinien co najmniej się podwoić. Jednocześnie, ceny energii ze źródeł odnawialnych powinny stanowić zachętę do podejmowania energooszczędnych inwestycji budowlanych, które powinny być zgodne z koncepcją gospodarki o obiegu zamkniętym.

Komisja planuje uruchomić otwartą platformę skupiającą sektory: mieszkalnictwa i budownictwa, architektów i inżynierów oraz samorządy terytorialne celem tworzenia innowacyjnych możliwości finansowania i promowania inwestycji budowlanych służących efektywności energetycznej. Renowacja powinna obejmować również mieszkania socjalne, szkoły i szpitale.

4. Przyspieszenie transformacji na inteligentną i zrównoważoną mobilność

Zdaniem KE, konieczne jest sprawniejsze i bardziej wzmożone ograniczenie emisji pochodzących z transportu i ograniczenie ich do 90% do 2050 r. Konieczne jest spopularyzowanie zautomatyzowanej mobilności przy wykorzystaniu inteligentnego zarządzania ruchem. W tym celu mają zostać opracowane inteligentne aplikacje i rozwiązania wg koncepcji „mobilności jako usługi”.

Więcej towarów powinno być transportowanych koleją lub drogą wodną. Jednolita europejska przestrzeń powietrzna powinna znacznie ograniczyć emisje pochodzące z transportu lotniczego przy zerowych kosztach dla konsumentów i przedsiębiorstw. Ponadto, proponowane jest zwiększenie podaży zrównoważonych paliw alternatywnych dla transportu, czego skutkiem jest konieczność utworzenia nowych publicznych stacji ładowania i tankowania dla pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi.

Jednocześnie, działania na poziomie unijnym jak i na gruncie krajowym powinny doprowadzić m. in. do wprowadzenia skutecznego systemu opłat drogowych w UE, zniesienia subsydiów na paliwa kopalne oraz rozszerzenia systemu handlu uprawnieniami do emisji na sektor morski.

5. Ochrona i przywracanie naturalnych ekosystemów i różnorodności biologicznej

Podejmowane działania mają jednocześnie zapewnić różnorodność biologiczną i być podstawą dla powstawania ekosystemów zapewniających żywność, słodką wodę oraz czyste powietrze dla członków społeczeństw państw unijnych. Ekosystemy te pozwolą załagodzić ryzyko klęsk żywiołowych oraz ograniczą występowanie szkodników i chorób.

Do marca 2020 r. Komisja przedstawi strategię na rzecz różnorodności biologicznej. W październiku 2020 r. podczas konferencji ONZ poświęconej różnorodności biologicznej UE będzie działać na rzecz ambitnych nowych globalnych ram ochrony bioróżnorodności. Komisja przedstawi propozycje ekologizacji europejskich miast i zwiększenia bioróżnorodności przestrzeni miejskich. Strategia „od pola do stołu” przyczyni się do ograniczenia stosowania pestycydów i nawozów w rolnictwie.

Zdrowe środowisko naturalne i neutralność klimatyczna mają zapewnić działania unijnych organów polegające na zwiększaniu powierzchni lasów w Europie i opracowanej strategii leśnej (sadzenie nowych drzew i odnawianie zniszczonych lasów).

Przede wszystkim jednak, to tzw. „niebieska gospodarka” powinna odegrać główną rolę w walce ze zmianami klimatu. Dlatego też konieczne będzie efektywne wykorzystanie zasobów morskich i promowanie i wykorzystanie alg i nowych źródeł białka.

6. „Od pola do stołu” – projekt uczciwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywności

Istotnym promowanym unijnym postulatem jest utrzymanie żywności bezpiecznej i bogatej w wartości odżywcze i zachowaniu jej wysokiej jakości, a produkcja takiej żywności powinna wywierać jak najmniejszy wpływ na środowisko.

Unijny budżet na lata 2021 – 2027 przewiduje 40 % funduszy na rozwój wspólnej polityki rolnej oraz 30 % środków dla rozwoju potencjału morskiego i rybackiego.

W 2020 r. Komisja ma przedstawić strategię „od pola do stołu” mającą na celu zapewnienie przystępnej cenowo i zrównoważonej żywności, przeciwdziałanie zmianie klimatu, zachowanie bioróżnorodności i wsparcie dla rolnictwa ekologicznego i mającą przyczynić się do osiągnięcia gospodarki o obiegu zamkniętym – od produkcji po konsumpcję. Promowana gospodarka o obiegu zamkniętym ma nie tylko wpłynąć na efektywność systemów produkcji żywności, ale również ma doprowadzić do wyższego poziomu świadomości obywateli państw członkowskich, lepszego przechowywania i pakowania, zrównoważonego przemysłu przetwórczego i transportu w rolnictwie oraz zdrowych nawyków konsumpcji połączonej z ograniczonym marnowaniem żywności.

W strategii Europejskiego Zielonego Ładu podkreślono kluczową rolę rolnictwa i rybołówstwa.

7. Zerowy poziom zanieczyszczeń dla środowiska wolnego od toksyn

Założenia Europejskiego Zielonego Ładu mają chronić obywateli państw członkowskich i ekosystemy w Europie. Z tego względu, KE przyjmie plan działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń powietrza (m. in. poprzez wsparcie władz lokalnych w celu zwiększenia czystości powietrza), wody (m. in. poprzez ograniczenie zanieczyszczeń, których powodem jest nadmiar substancji biogennych, ilość mikrodrobin plastiku i farmaceutyków) i gleby. KE postuluje również konieczność ograniczenia zanieczyszczeń generowanych w przemyśle oraz udział chemikaliów, których ograniczenie będzie możliwe dzięki nowej strategii na rzecz równowagi w zakresie chemikaliów w celu osiągnięcia środowiska wolnego od substancji toksycznych.

Realizacja europejskiego zielonego ładu wymaga ponownego przeanalizowania polityki dot. zaopatrzenia UE w czystą energię w obszarze gospodarki, przemysłu, produkcji i konsumpcji, jak również infrastruktury, transportu, żywności i rolnictwa, budownictwa oraz podatków i świadczeń społecznych. Komisja wskazuje, iż osiągnięcie ww. celów wiąże się z koniecznością zwiększenia wartości nadanej już ochronie, a przede wszystkim w przywracaniu naturalnych ekosystemów oraz zrównoważone wykorzystanie zasobów i wsparcie zdrowia przy jednoczesnej promocji transformacji cyfrowej i narzędzi, które umożliwią wprowadzenie zmian.

Pomimo wzajemnego powiązania ww. działań i ich wzajemnego wzmacniania się, konieczne jest jednak zachowanie ostrożności i równowagi pomiędzy realizacją poszczególnych celów gospodarczych, środowiskowych i społecznych. The European Green Deal docelowo ma być wykorzystywany wobec wszystkich dźwigni, takich jak prawo i standaryzacja, inwestycje i innowacje, krajowe reformy, dialogi z partnerami społecznymi i współpraca międzynarodowa. Europejski Filar Praw Socjalnych zgodnie z założeniami, będzie kierować się działaniami zapewniającymi, iż wszystkie państwa członkowskie będą w równym stopniu realizować unijne cele klimatyczne. Stosowane dotychczas środki nie wystarczą jednak aby osiągnąć europejskie cele ekologiczne, z tego też względu konieczne będzie zintensyfikowanie wysiłków unijnych i zapewnienie, aby obecne przepisy i polityka zielonego ładu unijnego były egzekwowane i skutecznie wdrażane.

autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp. k.

← Older posts

Odwiedź też:

Portal zamówienia.org.pl
prawo-naprawcze
Restrukturyzacja

Portal tworzony przez:

Kancelaria Wawrzynowicz i Wspólnicy
ISSN 2719-4140
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Akceptuję Czytaj politykę cookies
Polityka Cookies

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT