Komisja Europejska

Plan KE na odbudowę unijnej gospodarki po pandemii COVID-19

Aktualności, Energetyka, Klimat, , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Plan KE na odbudowę unijnej gospodarki po pandemii COVID-19 została wyłączona

Komisja Europejska przedstawiła w środę komunikat w sprawie kompleksowego planu odbudowy unijnej gospodarki po pandemii COVID-19 oraz zaktualizowanych wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027. Komisja wyszła z propozycją utworzenia nowego narzędzia pod nazwą Next Generation UE, mającego doprowadzić do odbudowy gospodarki w państwach członkowskich. Przedstawiła także dostosowany program prac na 2020 r., uznając tym samym za priorytetowe działania w zakresie przyspieszenia odbudowy Europy.

Fundusze na odbudowę unijnej gospodarki mają zostać skupione w pakiecie Next Generation EU o wartości 750 mld euro. Będą to dodatkowe środki, obok nowego budżetu UE na lata 2021-2027, który ma wynosić 1,1 bln euro. Łączny potencjał budżetowy UE ma zostać zwiększony do 1,85 bln euro.

Środki finansowe na Next Generation UE mają zostać pozyskane poprzez tymczasowe zniesienie pułapu zasobów własnych do 2% dochodu narodowego brutto UE, umożliwiając KE wykorzystanie jej silnego ratingu kredytowego do zaciągnięcia pożyczek na kwotę 70 mln euro na rynkach finansowych. Uzyskane dodatkowe środki mają być przekazywane za pośrednictwem programów unijnych. Ich spłata ma nastąpić z przyszłych środków budżetowych UE, nie wcześniej jednak niż w 2028 r. i nie później niż w 2058 r.

Ponadto, KE wyszła z propozycją zmiany obecnych wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020, tak, aby móc już w 2020 r. udostępnić dodatkowe środki w wysokości 11,5 mld euro.

Jednym z głównych filarów strategii ożywiania gospodarki Unii Europejskiej po COVID-19 mają być środki przyznane na transformację energetyczną. Na wzmocnienie realizacji przedsięwzięć w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, KE planuje przeznaczyć kwotę 40 mln euro.

Komisja zaproponowała również nowy Instrument Odbudowy i Odporności, na realizację którego zamierza przeznaczyć środki w wysokości 560 mld euro. Ma on zapewnić wsparcie finansowe dla inwestycji i reform, w tym także tych, związanych z Europejskim Zielonym Ładem i nowymi technologiami.  Wsparcie udzielane w ramach instrumentu ma zostać podzielone na część dotacyjną na poziomie 310 mln euro oraz cześć pożyczkową w wysokości 250 mln euro. Ze wsparcia finansowego skorzystać będą mogły wszystkie państwa członkowskie, z tym jednak zastrzeżeniem, że w pierwszej kolejności otrzymają je państwa najbardziej dotknięte kryzysem.

Potrzebę wsparcia inwestycji mających przyczynić się osiągnięcia przez państwa członkowskie neutralności klimatycznej, podkreśliła przewodnicząca Komisji Europejskiej podczas swojego środowego wystąpienia. Ursula vor den Leyen powiedziała, że plan odbudowy gospodarki zmienia ogromne wyzwanie, z którym przychodzi zmierzyć się Europie, w szansę, nie tylko poprzez wspieranie naprawy gospodarczej, ale również poprzez inwestowanie w przyszłość. Zdaniem przewodniczącej KE, Europejski Zielony Ład oraz cyfryzacja przyczynią się do zwiększenia zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, podniesienia odporności społeczeństwa, a także do poprawy stanu środowiska. Przewodnicząca Komisji podkreśliła, iż pakiet Next Generation EU stanowi ambitną odpowiedź na wyzwanie, przed którym stoi Europa.

Polska ma być trzecim największym beneficjentem środków pakietu Next Generation EU – planuje się, że otrzyma 37,7 mld euro w formie dotacji i 26,1 mld euro w formie pożyczek. Największe wsparcie maja uzyskać Włochy  (81,8 mld euro w formie dotacji i 90,9 mld euro w formie pożyczek) oraz Hiszpania (77,3 mld euro w formie dotacji i 63,1 mld euro w formie pożyczek).

Po środowej prezentacji pakietu Next Generation EU, minister klimatu Michał Kurtyka powiedział, że Polska z zadowoleniem przyjmuje fakt, że transformacja energetyczna została wskazana jako jeden z głównych filarów strategii ożywienia gospodarki UE po COVID-19. Szef resortu klimatu zaznaczył, iż Polska zyskała dobrą podstawę do dalszych negocjacji, które powinny teraz przyspieszyć tak, aby zaplanowane środki były dostępne jak najszybciej.

***

Projekt podziału środków w ramach Next Generation EU, który przedstawiła KE, będzie teraz przedmiotem negocjacji między krajami Unii Europejskiej. Pierwsze negocjacje odbędą się podczas unijnego szczytu w dniach 18-19 czerwca.

Nowa unijna strategia przemysłowa

Aktualności, Energetyka, Klimat, , , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Nowa unijna strategia przemysłowa została wyłączona

Nowa strategia przemysłowa ma pomóc europejskiemu przemysłowi w realizacji podwójnej transformacji (ekologicznej i cyfrowej), a w konsekwencji w osiągnięciu neutralności klimatycznej przy jednoczesnym przyjęciu wiodącej roli w sektorze cyfrowym. Podwójna transformacja niewątpliwie wpłynie na część gospodarki, społeczeństwa oraz przemysł i będzie wymagać wprowadzenia nowych technologii, inwestycji oraz innowacji, które wykreują nowe produkty, usługi, rynek oraz modele biznesowe, jak również ukształtują nowe typy miejsc pracy wymagające nieznanych dotąd umiejętności. Jednocześnie, tak funkcjonująca i rozwijająca się Europa dzięki ww. zabiegom, przejdzie z produkcji liniowej do gospodarki o obiegu zamkniętym.

Głównym celem przedstawionej strategii jest dążenie do zwiększenia konkurencyjności Europy oraz strategicznej autonomii w czasach zmiany układy sił politycznych na świecie oraz nasileniu globalnej konkurencji. Ponadto, celem strategii ukierunkowanej na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw jest również ograniczenie biurokracji oraz ułatwienie im prowadzenia działalności gospodarczej na jednolitym rynku oraz poza nim z jednoczesną możliwością uzyskiwania dostępu do finansowania. Nowa strategia przemysłowa przewiduje również konkretne działania, które ukierunkowane są na eliminację przeszkód w sprawnym funkcjonowaniu rynku. KE podkreśla, iż UE potrzebuje europejskiej polityki przemysłowej opartej na konkurencyjności, wiodących światowych badaniach oraz technologiach, otwartym rynku – silnym i jednolitym pozbawionym biurokracji. Jednocześnie, KE wskazuje, iż Europa pozostanie pionierem w rozwoju innowacji przemysłowych, poprawy jakości i sposobów produkcji oraz modeli biznesowych, jednak musi podjąć działania zmierzające do neutralności klimatu i cyfryzacji w stale zmieniającym się i nieprzewidywalnym świecie.

1. Nowa strategia przemysłowa

W związku z celem utrzymania wiodącej pozycji Europy w przemyśle, strategia przemysłowa przewiduje skupienie się na trzech priorytetach:

  • utrzymaniu konkurencyjności przemysłu europejskiego na świecie,
  • zapewnieniu neutralności klimatycznej Europy do 2050 roku,
  • ukształtowaniu cyfrowej przyszłości Europy.

W treści strategii wskazano, że musi ona odzwierciedlać wartości i tradycje unijne, podstawowe czynniki, które napędzają europejską transformację przemysłową, a przy tym zaproponowano szeroki zestaw działań na przyszłość, w tym m. in.:

  • plan działania dotyczący własności intelektualnej, który został ukierunkowany na zachowanie technologicznej suwerenności, propagowanie równych warunków działania w globalnym ujęciu, bardziej skuteczne zwalczanie kradzieży własności intelektualnej, dostosowanie ram prawnych do transformacji ekologicznej i cyfrowej;
  • przegląd unijnych reguł konkurencji, w tym m. in. bieżącą ocenę kontroli połączeń przedsiębiorstw, ocenę adekwatności wytycznych w obszarze pomocy państwa, które mają zagwarantować dostosowanie przepisów unijnych do potrzeb stale zmieniającej się oraz nabierającej cyfrowego wymiaru gospodarki;
  • przegląd przepisów unijnych dot. bezpieczeństwa produktów, wdrożenia europejskiej strategii danych oraz przyjęcia prawa o usługach cyfrowych;
  • maksymalne wykorzystanie narzędzi służących ochronie handlu, w tym również zapowiedź przyjęcia przez KE do połowy 2020 roku białej księgi ukierunkowanej na eliminację zakłóceń wywoływanych na jednolitym rynku przez dotacje zagraniczne, a także na uregulowanie dostępu podmiotów spoza Unii Europejskiego do unijnego finansowania oraz unijnych zamówień publicznych;
  • przeznaczenie środków na rzecz modernizacji i dekarbonizacji sektorów energochłonnych, wspierania sektora zrównoważonej i inteligentnej mobilności, jak również promowania efektywności energetycznej i zapewniania wystarczających i stałych dostaw energii niskoemisyjnej po cenach konkurencyjnych;
  • zwiększenie strategicznej oraz przemysłowej autonomii Europy poprzez zapewnienie dostaw krytycznych surowców oraz produktów farmaceutycznych; tym celom ma sprzyjać równoległe wsparcie rozwoju strategicznej infrastruktury cyfrowej oraz kluczowych technologii prorozwojowych;
  • zawarcie sojuszy na rzecz czystego wodoru, a w dalszej kolejności na rzecz niskoemisyjnych gałęzi przemysłu, przemysłowych chmur obliczeniowych oraz platform przemysłowych i surowców;
  • tworzenie kolejnych przepisów i wytycznych dot. ekologicznych zamówień publicznych;
  • wznowienie nacisku na innowacje, umiejętności oraz inwestycje;
  • wzmocnienie wspólnych wysiłków w celu utworzenia grupy zadaniowej ds. egzekwowania jednolitego rynku (Single Market Enforcement Task Force) oraz zmniejszenia barier, przed którymi stale stoją przedsiębiorcy prowadzący działalność za granicą, zwiększenia harmonizacji przepisów podatkowych, które częstokroć stanowią dużą przeszkodę dla przedsiębiorców prowadzących działalność transgraniczną (w szczególności poprzez podjęcie działań zmierzających do skonsolidowania podstawy opodatkowania osób prawnych);
  • podjęcie działań zmierzających do utrzymania otwartości europejskiej gospodarki, która jest źródłem jej dobrobytu i konkurencyjności, w tym w szczególności działań, które umożliwią przedsiębiorstwom z obszaru UE właściwy dostęp do innych rynków światowych (w tym m. in. poprzez walkę z agresywnymi planami podatkowymi tworzącymi nierówne szanse oraz przyjęcie międzynarodowych instrumentów zamówień publicznych oraz planu działania na rzecz unii celnej na 2020 rok).

Poza ww. działaniami, KE zamierza regularnie analizować zagrożenia oraz potrzeby poszczególnych ekosystemów przemysłowych angażując w to forum przemysłowe, które ma powstać najwcześniej we wrześniu 2020 roku i skupiać przedstawicieli przemysłu (również MŚP, duże przedsiębiorstwa, partnerów społecznych, badaczy), przedstawicieli państw członkowskich oraz instytucji unijnych.

2. Nowa strategia na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP)

W strategii przemysłowej podkreślono szczególna rolę MŚP, które mają kluczowe znaczenie dla powodzenia nowej wizji rozwoju przemysłu. Udzielenie wsparcia MŚP w prowadzonej podwójnej transformacji Europy jest jednym z celów strategii. W szczególności, ma się to przejawiać w dostępie do odpowiednich umiejętności, aktualizacji Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości oraz udostępnieniu doradców ds. zrównoważonego rozwoju. MŚP ponadto uzyskają możliwość wykorzystania innowacji cyfrowych oraz wirtualnego centrum monitorowania. Komisja proponuje również usunięcie przeszkód praktycznych i regulacyjnych, które utrudniają rozwój prowadzonej działalności gospodarczej oraz zachęca do udzielenia państwowej pomocy poprzez uruchomienie punktów kompleksowej obsługi takich przedsiębiorstw.

Z dodatkowych udogodnień kierowanych w stronę MŚP, Komisja proponuje wsparcie funduszu na rzecz pierwszych ofert publicznych MŚP, start-upów oraz wzmocnienie przedsiębiorczości kobiet poprzez stymulowanie inwestycji kobiet w przedsiębiorstwa.

3. Jednolity rynek, przynoszących korzyści naszym przedsiębiorcom oraz konsumentom

W strategii przemysłowej podkreślono, iż jednym z największych osiągnięć Europy, które należy utrzymać jest jednolity rynek, dający ogromne perspektywy przedsiębiorcom z całego jej obszaru. To właśnie jednolity rynek umożliwia wymianę usług, towarów oraz stanowi podstawę dla większych możliwości zatrudnienia.

Pomimo tego, rynek ten zawiera szereg blokad, których usunięcie przyniesie dalsze korzyści zarówno dla przedsiębiorców jak i konsumentów. W szczególności, blokady te związane są z restrykcyjnymi oraz złożonymi przepisami krajowymi, niedoskonałą transpozycją i egzekwowaniem przepisów unijnych czy ograniczeniami zdolności administracyjnych państw. Usunięcie tego typu barier będzie możliwe przez utworzenie Planu działania na rzecz lepszego wdrażania i egzekwowania przepisów dotyczących jednolitego rynku, którego zasadniczym celem jest eliminacja przeszkód, które wynikają z naruszenia unijnych przepisów. Plan ten ma opierać się na odnowionym partnerstwie Komisji i państw członkowskich oraz przyjęciu wspólnej odpowiedzialności za zapewnienie stosowania przepisów dot. jednolitego rynku oraz ich egzekwowania.

4. Kluczowa rola sektora energochłonnego

Przyjęta w marcu strategia przemysłowa ma stanowić wsparcie dla zielonej transformacji przedstawionej w dokumencie The European Green Deal.

W strategii podkreślono, iż The European Green Deal jest to nowa europejska strategia rozwoju, która wyraża jeden z głównych celów Komisji – aby Europa do 2050 roku stała się pierwszym na świecie neutralnym dla klimatu kontynentem. Kluczową rolę w realizacji ww. celu ma odegrać przemysł – wszystkie łańcuchy wartości w przemyśle, w tym również sektor energochłonny. Komisja podkreśla, że wszyscy są zobowiązani do pracy nad zmniejszeniem własnego śladu węglowego oraz przyspieszeniem transformacji poprzez zapewnienie niedrogich, czystych rozwiązań technologicznych i poprzez opracowanie nowych modeli biznesowych. Bardziej ekologiczny przemysł będzie potrzebował bezpiecznych dostaw czystej, niedrogiej energii oraz surowców.

Komisja zamierza prowadzić swoje działania w taki sposób, aby w 2021 roku obowiązywały zmienione zasady pomocy państwa w priorytetowych obszarach jakimi są m. in. energetyka oraz ochrona środowiska. Transformacja Europy wymaga modernizacji i dekarbonizacji energochłonnych gałęzi przemysłu, co powinno zostać uznane za najwyższy priorytet. The European Green Deal ustanowił cel stworzenia nowych rynków neutralnych dla klimatu o obniżonej emisyjności gałęzi przemysłu tj. w zakresie produkcji stali i cementu.

Komisja w związku z powyższym zamierza m. in. wspierać przełomowe technologie czystej stali, które doprowadzą do powstania procesu wytwarzania stali zero-węglowej. Nowa strategia chemiczna na rzecz zrównoważonego rozwoju pomoże lepiej chronić ludzi i środowisko przed niebezpiecznymi chemikaliami oraz zachęci do rozwoju innowacji w tym sektorze.

W strategii podkreślono także, że Europa musi zająć się kwestią zrównoważenia produktów budowlanych oraz poprawy efektywności energetycznej i efektywności środowiskowej budowanych aktywów.

Wraz z przyspieszeniem transformacji Europa musi dopilnować, aby nikt nie został w tyle. Z tego względu Komisja wesprze transformację regionów intensywnie wykorzystujących węgiel, w tym m. in. poprzez utworzenie platformy oferującej wsparcie techniczne i doradcze dla regionów i branż o wysokim zużyciu węgla.

Ograniczenie emisji w przemyśle zależeć będzie od zasady „przede wszystkim efektywność energetycza” oraz bezpiecznych i wystarczających dostaw energii niskoemisyjnej po konkurencyjnych cenach. Będzie to wymagać planowania i inwestowania w niskoemisyjne technologie wytwarzania, przepustowość i infrastrukturę. Konieczne będzie bardziej strategiczne podejście do sektorów energii odnawialnej, tj. offshore oraz leżącego u ich podstaw łańcucha dostaw. W konsekwencji, wiąże się to z koniecznością bardziej efektywnego wykorzystania nośników energii, w tym energii elektrycznej, gazu oraz paliw płynnych, jak również stworzeniem inteligentnej integracji wszystkich tych sektorów, co wiąże się z wizją Komisji dot. czystego wodoru. Realizacji celu jakim jest neutralność klimatyczna będzie również możliwa dzięki wykorzystaniu transgranicznych sieci energetycznych.

W strategii podkreślono także konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na zrównoważoną i inteligentną mobilność, w których należy upatrywać odpowiedzialność jak i potencjał do napędzania bliźniaczych przemian, wsparcie konkurencyjności przemysłowej Europy i poprawy łączności. Dotyczy to w szczególności przemysłu motoryzacyjnego, lotniczego, kolejowego i stoczniowego, a także paliw alternatywnych oraz inteligentnej i połączonej mobilności. W związku z powyższym, Komisja zapowiada opracowanie kompleksowej strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. W przypadku utrzymujących się różnic w ambicjach światowych w tym zakresie, Komisja w 2021 roku zaproponuje ponadto mechanizm dostosowania granic węgla, aby w pełni ograniczyć ryzyko ucieczki emisji, w pełnej zgodności z zasadami WTO.

Komisja wśród założeń strategii wymieniła również utworzenie wspólnej europejskiej platformy – bazy danych na temat energii, co doprowadzi do zwiększenia zdolności innowacyjnych sektora energetycznego.

***

Przedstawiona strategia stanowi podwaliny unijnej polityki przemysłowej, która wesprze podwójną transformację, zwiększy konkurencyjność unijnego przemysłu w skali światowej oraz zwiększy strategiczną autonomię Europy. W szczególności, biorąc pod uwagę istotne społeczne konsekwencje nadchodzących zmian, niezbędne będzie podjęcie dialogu z partnerami społecznymi jak również społeczeństwem. Komisja Europejska podkreśla, iż będzie dążyć do zwiększenia politycznej odpowiedzialności za strategię, co będzie odbywać się na podstawie regularnego monitorowania procesu jej wdrażania jak również analizy kluczowych wskaźników wydajności. Komisja jednocześnie podkreśla, że jedynie wspólne zaangażowanie Unii oraz państw członkowskich i regionów, przemysłu, MŚP i wszystkich innych zainteresowanych stron w odnowionej formie partnerstwa pozwoli Europie na pełne wykorzystanie transformacji przemysłowej.

autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Negocjacje w sprawie zmiany Traktatu Karty Energetycznej

Aktualności, Energetyka, , , , , Możliwość komentowania Negocjacje w sprawie zmiany Traktatu Karty Energetycznej została wyłączona

Komisja Europejska przyjęła dziś wniosek dotyczący negocjacji w sprawie zmiany Traktatu Karty Energetycznej (TKE). Propozycje sformułowane przez KE mają na celu osiągnięcie większej pewności prawnej i jasności zasad mających zastosowanie do ochrony inwestycji zagranicznych.

TKE został podpisany w grudniu 1994 r., a jego sygnatariuszami jest 55 państw z Europy i Azji (w tym 51 państw ratyfikowało Traktat). Organizacja powstała jako platforma współpracy pomiędzy krajami posiadającymi surowce energetyczne i potrzebującymi inwestycji a krajami posiadającymi kapitał, które chciały te surowce importować. Jej głównym celem było zabezpieczenie interesów obu tych grup, poprzez ustanowienie przepisów dotyczących ochrony inwestycji i tranzytu.

Komisja Europejska zaproponowała między innymi:

  • zamknięty wykaz przypadków stanowiących naruszenie sprawiedliwego i słusznego traktowania,
  • dokładniejsze określenie zasad wywłaszczenia, w tym wyjaśnienie dotyczące wywłaszczenia pośredniego,
  • silniejsze gwarancje dotyczące zrównoważonego rozwoju, w tym odnoszące się do zmian klimatu i czystej energii,
  • wprowadzenie regulacji na rzecz promowania idei praw człowieka oraz międzynarodowych standardów pracy, w tym poprzez przepisy dotyczące transparentności i odpowiedzialnego postępowania w biznesie.

Decyzja o rozpoczęciu negocjacji w sprawie zmian Traktatu Karty Energetycznej zostanie ostatecznie podjęta przez Konferencję Karty Energetycznej – organizację międzyrządową, która jest organem decyzyjnym względem Karty Energetycznej i została ustanowiona Traktatem Karty Energetycznej z 1994 r. Szacuje się, że rozmowy rozpoczną się jeszcze  w 2019 roku.

Komisja Europejska opublikowała raporty dotyczące rynku gazu i energii elektrycznej za IV kwartał 2018 roku

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, Gaz, , , , , , , , Możliwość komentowania Komisja Europejska opublikowała raporty dotyczące rynku gazu i energii elektrycznej za IV kwartał 2018 roku została wyłączona

Raporty opublikowane przez KE opisują sytuację na rynkach gazu i energii elektrycznej w poszczególnych państwach Unii Europejskiej, jak i w kontekście całego rynku UE.

Z raportu rynku energii elektrycznej wynika, że w październiku 2018 r. rozdzielono strefę cen hurtowych Austrii i Niemiec, aby ułatwić funkcjonowanie OSP. We Francji wzrosła produkcja energii jądrowej. Przewidywano, że rynek belgijski będzie borykał się z poważnymi problemami dostaw w związku z bieżącymi konserwacjami w elektrowniach jądrowych, tymczasem niedobory mocy nie urzeczywistniły się. Ceny hurtowe na tymże rynku wzrosły w IV kwartale 2018 r. o 24% w porównaniu z IV kwartałem 2017 r.

Na gruncie europejskim natomiast:

– potwierdzona została tendencja rozdziału wzrostu zużycia energii elektrycznej od wzrostu PKB; Podczas gdy PKB w UE nadal spadało, zużycie energii elektrycznej wzrosło, napędzane głównie popytem przemysłowym, gdyż potrzeby grzewcze były stłumione ze względu na cieplejsze niż zwykle warunki meteorologiczne,

– utrzymał się wzrost cen uprawnień do emisji,

– ceny dla odbiorców przemysłowych w były niższe niż w Japonii, na równi z Chinami i Koreą, ale droższe niż w USA o około 40 EUR / MWh,

– w okresie od września 2017 roku do września 2018 roku składnik energetyczny cen płaconych przez gospodarstwa domowe wzrósł we wszystkich państwach członkowskich z wyjątkiem czterech, w tym Hiszpanii i Niemiec, krajów o stosunkowo wysokim udziale energii odnawialnej.

Raport z rynku gazu natomiast pokazuje, że import gazu spadł o 3% w czwartym kwartale 2018 r. w stosunku do tego samego okresu w 2017 r., podczas gdy zużycie gazu w UE w całym roku wyniosło 474 mld metrów sześciennych ( 1,8% mniej niż w poprzednim roku). Wielka Brytania stała się największym krajem produkującym gaz w UE, a Holandia, wcześniej zajmująca pozycję Wielkiej Brytanii, zaczęła importować gaz po raz pierwszy od rozpoczęcia wydobycia gazu we własnym kraju. W 2018 r. UE importowała 363 mld metrów sześciennych gazu ziemnego, co dało rachunek importowy w wysokości 90 mld euro, w porównaniu z 75 mld euro w 2017 r. Rosja pozostała największym dostawcą gazu do UE w 2018 r., zapewniając około 40% importu. Jednak w czwartym kwartale 2018 r., ze względu na kurczącą się premię cen rynkowych w Azji, import LNG wykazał znaczący wzrost – o 59% w porównaniu z IV kwartałem 2017 r. Zarówno USA, jak i Rosja zdołały zwiększyć swój udział w całkowitym imporcie LNG z UE. Europejskie spółki (np. PGNiG w Polsce) zawarły kilka długoterminowych umów z USA dotyczących importu LNG, których celem jest dywersyfikacja źródeł importu i zwiększenie bezpieczeństwa dostaw gazu.

Z raportami dot. rynku gazu i energii elektrycznej można zapoznać się pod tym linkiem: https://ec.europa.eu/energy/en/data-analysis/market-analysis

Autor: Agata Szafrańska, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Raport Komisji Europejskiej o cenach i kosztach energii

Aktualności, Energetyka, , , , , Możliwość komentowania Raport Komisji Europejskiej o cenach i kosztach energii została wyłączona

Dnia 9 stycznia 2019 r. Komisja Europejska opublikowała dokument w sprawie cen i kosztów energii w Europie – Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno – Społecznego i Komitetu Regionów. Raport zawiera szczegółowe dane i analizy trendów cen i kosztów energii tj. energii elektrycznej, gazu i produktów naftowych zarówno w odniesieniu dla gospodarstw domowych jak i przemysłu w UE.

Zdaniem Komisji Europejskiej, ceny energii jak i jej całkowity koszty są istotne dla zrozumienia kwestii przystępności cenowej i konkurencyjności w odniesieniu do europejskich gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Podkreślenia wymaga, że pomimo braku możliwości wpływania na ceny paliw kopalnych, zmniejszenie kosztów jest realnie możliwe dzięki podjęciu próby zmniejszania zużycia i zmiany rodzaju zużywanej energii.

Sprawozdanie Komisji zawiera skondensowane informacje co do mechanizmów spadku i wzrostu cen na różnych rynkach i dla różnych paliw.

TRENDY CEN ENERGII

Trzeci raport na temat cen i kosztów energii w krajach UE zawiera przede wszystkim informacje o obecnym poziomie cen hurtowych i detalicznych energii.

Komisja w sprawozdaniu przedstawiła m. in. analizę cen energii elektrycznej i jej zmiany w latach 2008 – 2018. Należy nadmienić, że na ceny energii elektrycznej wpływ mają liczne czynniki zewnętrzne zarówno o charakterze krajowym jak i regionalnym tj. podatki i obciążenia, opłat sieciowych, a także ceny paliw kopalnych.

Obecnie na hurtowym rynku energii elektrycznej postępuje proces łączenia rynków i zwiększania połączeń międzysystemowych, dzięki czemu dochodzi do stopniowego ujednolicania cen. Podkreśla się jednak, że pomimo coraz większego udziału OZE w ogólnej produkcji energii, stale trendy cenowe są zdominowane przez ceny węgla i gazu, co widać w szczególności przy odniesieniu realnych cen energii elektrycznej w UE do cen w USA, Kanadzie, czy Rosji, gdzie ceny hurtowe energii elektrycznej są niższe niż na terenie UE.

Analiza cen detalicznych dla gospodarstw domowych w UE wykazała natomiast, że w 2017 roku doszło do ich obniżenia po raz pierwszy od 2008 r. Sytuacja ta jest konsekwencją zatrzymania procesu wzrostu opłat sieciowych oraz podatków i obciążeń, co w szczególności jest skutkiem coraz większego udziału OZE w katalogu źródeł energii. Pozytywna zmiana ma miejsce również w odniesieniu do niekonsumenckich cen, które ulegają obniżeniu z uwagi na zmniejszanie się składników cen energii, wśród których istotne są liczne zwolnienia podatkowe oraz niższe opłaty sieciowe.


Na ceny gazu mają wpływ światowe ceny paliw kopalnych, w tym ropy naftowej oraz zmiany globalnego popytu na nie i globalnej podaży.


W raporcie wskazano na znaczące rozszczepienie cen gazu po roku 2011, które dopiero od 2014 roku zaczęły stopniowo się obniżać, głównie pod wpływem rozwoju światowych rynków skroplonego gazu ziemnego (LNG) oraz innych produktów. Ożywienie gospodarcze ostatnich lat i rosnące ceny ropy naftowej spowodowały jednak wzrost cen gazu.

Komisja w raporcie podkreśliła, że ceny na rynku gazu nie kształtowały się w latach 2008 – 2018 na jednolitymi poziomie. Odnotowane w okresie 2011-2014 zróżnicowanie cen gazu ulega obecnie stopniowemu zmniejszeniu w szczególności ze względu na stosowanie niższych stawek podatkowych dla przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych w państwach członkowskich, gdzie gaz stanowi główne źródło ogrzewania. Z tego względu ceny detaliczne są determinowane cenami hurtowymi, w których składnik energii stanowi do 80 % ceny. W ujęciu bezwzględnym składnik energii zmniejszył się o 2,4 % rocznie w przypadku odbiorców przemysłowych, a jego rozpiętość zmniejszyła się w ostatniej dekadzie o 11 %, co jest następstwem tworzenia jednolitego europejskiego rynku gazu. W raporcie odnotowano również, że niższe podatki i obciążenia są nakładane na dużych przemysłowych odbiorców energii.

Komisja odnotowała w raporcie także aktualny wzrost cen ropy naftowej, które w latach 2014 – 2016 ulegały nieznacznemu obniżeniu. Wzrost cen ropy naftowej zdaniem Komisji, jest konsekwencją czynników o charakterze globalnym, tj. wzrostu popytu, decyzji strategicznych OPEC, napięcia na Bliskim Wschodzie, ogłoszenia amerykańskich sankcji nałożonych na Iran oraz zmian kursu walutowego.

Odmiennie niż na rynku hurtowym ropy naftowej, dostrzegalna jest stabilność cen na rynku detalicznym, która jest spowodowana stosunkowo wysokim udziałem podatków w cenach, co łagodzi niejako skutki zmienności cen ropy naftowej. Obecnie jednak dostrzega się również wzrost ceny detalicznej.

Zmienność cen energii na rynku europejskim, a w szczególności ich wzrost, zdaniem Komisji wiąże się z koniecznością rozwoju efektywności energetycznej oraz przyspieszeniem działań zmierzających w kierunku dekarbonizacji i transformacji energetycznej, której podstawą jest unijna polityka klimatyczno-energetyczna.

KOSZTY ENERGII

Komisja celem zbadania rynku energetycznego dokonała również szczegółowej analizy charakteru kosztów zarówno w odniesieniu do gospodarstw domowych jak i przedsiębiorstw.

Zasadniczo, na bilans handlowy UE bardzo duży wpływ ma import paliw kopalnych, od którego rynek unijny jest w dużym stopniu uzależniony. Komisja dostrzega, że pomimo faktu, iż wydatki na energię spadły wraz ze spadkiem światowych cen ropy i gazu, zaczęły jednak wzrastać ponownie wraz ze wzrostem cen. Zdaniem Komisji, zwiększeniu stabilności kosztów energii może służy wprowadzenie możliwości rozliczania transakcji dotyczących importowanych produktów energetycznych w euro, a nie jak to ma miejsce dotychczas – w dolarach. Komisja powołała się jednocześnie na Komunikat z dnia 5 grudnia 2018 r.: „W kierunku wzmocnienia międzynarodowej roli euro”, w którym podkreślono, że rozliczanie się przez przedsiębiorstwa prowadzące działalność w jednym ze strategicznych sektorów jakim jest energetyka w dolarach rodzi ryzyko walutowe i polityczne, tj. sankcje międzynarodowe, które mają bezpośredni wpływ na transakcje denominowane w dolarach.

W odniesieniu do gospodarstw domowych, obecnie wydatki na energię nadal oscylują na wysokim poziomie. Komisja wskazuje, że wzrost konkurencji na rynku detalicznym energii docelowo doprowadzi do coraz większych korzyści wobec wszystkich gospodarstw domowych, w tym również tych najuboższych. Pozytywnie odniesiono się do wprowadzanych w niektórych krajach unijnych umów z dynamicznym ustalaniem cen, które wykorzystują nowe technologie w celu zapewnienia elastycznej i rynkowej metody ustalania cen przez automatyzację usług i wykorzystanie inteligentnych liczników, co finalnie doprowadzi do wzmocnienia pozycji gospodarstw domowych i zwiększenia oszczędności w ujęciu rocznych wydatków rzędu 22-70 % składnika dostaw energii. Zmniejszeniu wydatków gospodarstw domowych na pokrycie kosztów energii ma towarzyszyć również sukcesywne wdrażanie polityki efektywności energetycznej oraz remonty i budowa domów zgodnie z tym duchem przy udziale unijnych i krajowych systemów finansowania.

Komisja podkreśla również konieczność monitorowania kosztów energii ponoszonych przez europejskie przedsiębiorstwa. Obecnie dostrzegalny jest spadek udziału kosztów energii w kosztach produkcji w zdecydowanej większości sektorów badanych w latach 2008 – 2015, w szczególności wysokie spadki można zaobserwować w sektorach energochłonnych (w szczególności w sektorze stalowym, rafineryjnym, papierniczym, transportu lądowego, prądu i gazu, rolnictwie). Nadal jednak istnieją sektory energochłonne, w których koszty energii ulegają systematycznemu wzrostowi, co można zaobserwować m. in. w sektorze cementu, produktów zbożowych, tartaków i chemikaliów. Łączna kwota kosztów energii w badanych sektorach, zgodnie z przedstawionymi danymi spadła o 8 % w latach 2010-2015. Badania Komisji względem dostępnych sektorów wykazały, że udział kosztów energii w kosztach produkcji w UE jest zwykle wyższy niż w Azji (Japonia, Korea Południowa) i porównywalny z poziomem w USA. W przypadku badanych sektorów, poziom energochłonności utrzymuje się na niższym poziomie niż w Chinach i Turcji, a na porównywalnym poziomie w USA. Powyższe ustalenia nie stanowią zasady.

Komisja wskazuje, że pomimo istotnej poprawy w zakresie energochłonności przemysłu UE i spadku kosztów energii, konieczne jest wprowadzenie innowacyjności w przemyśle i jego stałej dekarbonizacji.

DOCHODY RZĄDOWE Z OPODATKOWANIA ENERGII I SUBSYDIOWANIE ENERGII

Komisja Europejska podkreśla istotną rolę opodatkowania energii w gospodarce. Zapewnia to nie tylko istotne dochody do budżetu ogólnego, ale również zmniejsza skutki zmienności cen paliw kopalnych, co w konsekwencji chroni konsumentów i przedsiębiorców. Podatki służą również do wzmocnienia sygnałów cenowych, mających docelowo zniechęcić do pewnych zachowań, tj. nadmiernego zużycia paliw zanieczyszczających środowisko. Istotne jest również, że dodatkowe przychody rządu mogą niejako służyć dotowaniu zmian w dziedzinach, z którymi rynek energii nie radzi sobie odpowiednio. Zgodnie z danymi Eurostatu, w 2016 r. podatki od energii  pobierane przez państwa członkowskie UE wynosiły 280 mld euro, co stanowi 4,7 % całkowitych przychodów z podatków.

W kontekście obowiązku podatkowego, istotne są również subsydia generowane w stronę sektora energetycznego, polegające nie tylko na wsparciu finansowym ale również regulacyjnym. Komisja aprobuje podejmowane przez państwa członkowskie próby pobudzania innowacji w zakresie nowych sektorów, materiałów lub procesów technologicznych w szczególności w kontekście dekarbonizacji i transformacji energetycznej. Komisja jednak apeluje, aby zaprzestać stosowania nieefektywnych dopłat do paliw kopalnych, które są hamulcem do wprowadzania czystej energii.

Z zebranych informacji wynika, że w ostatnich latach głównym beneficjentem europejskich subsydiów był sektor energetyczny, na który poświęcono w 2016 r. 102 mld euro, co stanowi ponad 60 % kwoty całkowitej subsydiów UE. W dalszej kolejności beneficjentem był sektor mieszkaniowy (24 mld euro), energochłonny przemysł wytwórczy (18 mld euro) i transport (13 mld euro). Przyczyną wzrostu subsydiów były przede wszystkim wysokie dotacje na OZE, które w 2016 r. wynosiły 76 mld euro.

Powyższe dane wskazują na realizację założeń porozumienia paryskiego poprzez wdrażanie licznych środków służących dekarbonizacji i zwiększaniu innowacyjności w sektorze energetycznym, gospodarstw domowych oraz transporcie.

CENY, KOSZTY I INWESTYCJE

Komisja w raporcie dokonała również oceny roli, jaką odgrywają ceny energii w zapewnianiu przedsiębiorstwom energetycznym przychodów na pokrycie ich kosztów i inwestycji. Komisja podkreśliła, że obecnie pomimo wahań i podwyżek cen, na rynku energetycznym wzrasta poziom konkurencyjności, a co za tym idzie innowacyjności i inwestycji. Sytuacja ta powoduje, że rynek nie jest w stanie w pełni zapewnić finansowania inwestycji, a ceny energii nie zawsze są wystarczające by pokryć koszty. Z tego względu, dokonano analizy trendów cen energii i paliw w stosunku do kosztów inwestycji energetycznych, zwłaszcza w odniesieniu do tzw. uśrednionego kosztu energii elektrycznej.

W konkluzji wskazano, że rosnący udział OZE przy jednoczesnym sukcesywnym zmniejszaniu kosztów tego typu technologii i rozwijającym się europejskim rynku gazu docelowo mają doprowadzić do coraz większych przychodów, które będą pokrywać koszty inwestycji w zakresie nowych zdolności wytwórczych w kolejnym dziesięcioleciu. Jednocześnie podkreśla się, że coraz trudniej będzie pokryć koszty zdolności wytwarzania energii elektrycznej z paliw kopalnych.

Analiza doprowadziła również do dodatkowych wniosków, zgodnie z którymi inwestycje w najbardziej zaawansowane technologie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych będą wymagać mniejszej niż dotychczas pomocy publicznej ponad przychody z cen rynkowych.

Analiza obecnej sytuacji na europejskim rynku energii pozwala wysunąć wnioski, iż konieczne jest podejmowanie dalszych działań na poziomie unijnym, które przede wszystkim pomagałyby chronić UE przed zmiennością cen w poszczególnych państwach członkowskich. Istotne jest przy tym skupienie się na kosztach energii, a nie jej cenie jednostkowej, bowiem to dopiero łączny koszt ma znaczenie dla zrozumienia zagadnienia przystępności cenowej i to dzięki analizie kosztów możliwe jest położenie nacisku na kwestię zużycia.

Państwa członkowskie, zdaniem Komisji, mają w szczególności przeznaczać dochody z podatków na finansowanie ogólnych wydatków publicznych i inwestycji energetycznych służących przejściu na czystą energię oraz wspieranie gospodarstw domowych i przedsiębiorstw o niskich dochodach, które doświadczają nieuczciwej konkurencji międzynarodowej. Jednocześnie, równolegle do działań państw członkowskich, powinny zostać podejmowane działania na poziomie unijnym, które powinny stanowić przemyślaną i wieloletnią strategię inwestycyjną na rzecz energii.

Autor: Joanna Nowak, Wawrzynowicz i Wspólnicy sp. k.