Budownictwo

Specustawa dla elektrowni szczytowo-pompowych

Aktualności, Budownictwo, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, , Możliwość komentowania Specustawa dla elektrowni szczytowo-pompowych została wyłączona

O doniosłości magazynowania energii w transformacji energetycznej nie trzeba nikogo przekonywać. Może się to odbywać w różny sposób, a w jednym z naszych artykułów pisaliśmy o szansach związanych z magazynowaniem energii elektrycznej pod postacią wodoru. Akcent na to zagadnienie został położony także w Polityce energetycznej Polski do 2040 r. Zgodnie z jej założeniami na koniec okresu objętego tym dokumentem, odnawialne źródła energii mają stanowić prawie 50% łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej w polskim systemie elektroenergetycznym. Pożądany jest więc rozwój rozwiązań, które umożliwią postęp w zakresie magazynowania energii (elektrycznej i ciepła). Stąd 3 listopada 2022 r. w wykazie Rządowego Centrum Legislacji pojawił projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących (453). Pomimo wielu zalet elektrowni szczytowo-pompowych oraz dynamicznego rozwoju OZE i generacji rozproszonej, w Polsce od wielu lat, oprócz działań modernizacyjnych, nie powstała jednak żadna nowa elektrownia szczytowo-pompowa. Wejście w życie projektu ma przełamać ten stan rzeczy.

Definicje legalne

Projekt przewiduje szereg definicji legalnych dla kluczowych pojęć dotyczących bezpośrednio bądź pośrednio inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej. Zdecydowanie najważniejsza z nich dotyczy samej elektrowni szczytowo-pompowej. Za takową będziemy uznawali wyodrębniony zespół urządzeń wraz z obiektami związanymi z nimi technicznie lub funkcjonalnie, służący do magazynowania energii elektrycznej poprzez wytwarzanie energii elektrycznej i wyprowadzanie mocy w wyniku procesu przemiany energii elektrycznej w energię potencjalną wody pompowanej do górnego zbiornika i przemiany energii potencjalnej wody magazynowanej w zbiorniku górnym w wyniku pompowania lub na skutek dopływu naturalnego w energię elektryczną.

Powiązanie elektrowni szczytowo-pompowych z magazynowaniem energii pozwoli im funkcjonować i rozliczać się na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne dla magazynów energii elektrycznej. Dzięki nowym przepisom elektrownie szczytowo-pompowe, traktowane do tej pory jako jednostki wytwórcze (np. ubiegały się o uzyskanie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej i ponosiły opłatę koncesyjną z tym związaną), po raz pierwszy będą mogły wejść w „reżim” przepisów regulujących działalność gospodarczą w zakresie magazynowania energii elektrycznej. Pamiętać bowiem trzeba, że ustawa z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 1093) wprowadziła szereg ułatwień w obszarze magazynowania energii elektrycznej, z których będą mogły skorzystać także elektrownie szczytowo-pompowe.

Kolejna ważna definicja dotyczy pojęcia inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej. Chodzi o inwestycje w zakresie budowy lub przebudowy elektrowni szczytowo-pompowej w rozumieniu odpowiednio art. 3 pkt 6 i 7a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. Dzięki tej definicji zostaną rozwiane wątpliwości interpretacyjne odnośnie zaliczenia danej inwestycji do inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej. Pojęcia budowy lub przebudowy są bowiem przedmiotem bogatego orzecznictwa oraz doktryny prawa budowlanego;

Napisać wypada także o definicji pojęcia inwestycji towarzyszącej rozumianej jako inwestycja w zakresie budowy lub przebudowy sieci przesyłowej w rozumieniu art. 3 pkt 11 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne konieczna do wyprowadzenia mocy z elektrowni szczytowo-pompowej lub inna inwestycja niezbędna do wybudowania lub przebudowy, lub zapewnienia prawidłowej eksploatacji tej elektrowni. Rozwiązanie to pozwoli, aby inwestycje niezbędne do faktycznego uruchomienia inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo pompowej podlegały tym samym zasadom co inwestycja główna.

Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej

W związku z tym, że w obecnie obowiązującym stanie prawnym i zgodnie z przyjętą linią orzeczniczą sądów administracyjnych elektrownia szczytowo-pompowa nie stanowi inwestycji celu publicznego, proponuje się określić wprost w projekcie ustawy, że inwestycja w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej jest inwestycją celu publicznego w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami. Niezależnie od powyższego, na wzór rozwiązań istniejących w innych specustawach wskazane jest przesądzić, że dla inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo–pompowej wydaje się decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej, łączącą w sobie aspekty decyzji lokalizacyjnej, podziałowej i wywłaszczeniowej.

Decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej będzie, ze względu na skalę inwestycji, wydawał właściwy miejscowo wojewoda w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji. Organem wyższego stopnia w stosunku do wojewody w sprawach lokalizacji elektrowni szczytowo-pompowej będzie minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Na wojewodę nałożono szereg obowiązków informacyjnych na potrzeby nadzoru nad sprawną realizacją procedury administracyjnej oraz nakazów i ograniczeń, które mają sprawić, że decyzje będą szybko wydawane. Przykładowo wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie będzie ograniczone czasowo do jednego miesiąca od dnia złożenia wniosku, a w przypadku niewydania decyzji w tym terminie minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa wymierzy wojewodzie karę w wysokości 1000 zł za każdy dzień zwłoki. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej będzie wydawana na czas określony, nie dłuższy niż 5 lat.

Inwestor będzie nabywał z mocy prawa z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej stała się ostateczna, prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowych należących w chwili złożenia wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej do Skarbu Państwa, znajdujących się w liniach rozgraniczających teren inwestycji oraz prawo własności budynków, innych urządzeń trwale z gruntem związanych i lokali znajdujących się na tych nieruchomościach. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej będzie także stanowić podstawę do wydania decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu ustanowionego na nieruchomościach lub zarządu w odniesieniu do gruntów w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, przeznaczonych na inwestycję w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej, z wyłączeniem nieruchomości położonych na terenie parków narodowych. Jeżeli przeznaczona na inwestycję nieruchomość oznaczona w treści decyzji została uprzednio wydzierżawiona, wynajęta lub użyczona, decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej stanowić będzie podstawę do wypowiedzenia umowy dzierżawy, najmu lub użyczenia ze skutkiem natychmiastowym.

Za nieruchomości, użytkowanie wieczyste oraz ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości, będzie przysługiwać odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między wojewodą a dotychczasowym właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub osobą, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości. Jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej stała się ostateczna, nie dojdzie do uzgodnienia, wysokość odszkodowania będzie ustalał wojewoda w drodze decyzji. W projekcie ustawy określono, że odszkodowanie będzie obliczane na podstawie operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego, według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej przez organ pierwszej instancji oraz według jej wartości w dniu uzgodnienia albo w dniu wydania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania. Odszkodowanie będzie podlegać waloryzacji na dzień wypłaty, według zasad obowiązujących w przypadku zwrotu wywłaszczonych nieruchomości.

Pozostałe decyzje w procesie inwestycyjnym

Wzorem innych specustaw, projekt ma wprowadzać rozwiązania, które powodują odmiennością między realizacją specjalnych inwestycji a standardowym procesem inwestycyjnym. Do usuwania drzew i krzewów znajdujących się na nieruchomościach objętych decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej nie będzie się stosować przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody w zakresie obowiązku uzyskiwania zezwoleń na ich usunięcie oraz opłat z tym związanych, z wyjątkiem drzew i krzewów usuwanych z nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz objętych formą ochrony przyrody. Do gruntów rolnych i leśnych objętych decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej nie będzie się także stosować przepisów art. 6–10a ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Inwestycje w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej oraz inwestycje towarzyszące będzie należało realizować w sposób zapobiegający zmniejszeniu obszaru gruntów leśnych w rozumieniu ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, w szczególności poprzez budowę sieci elektroenergetycznych przy użyciu technologii umożliwiających utrzymanie w jak największym stopniu dotychczasowego sposobu i wielkości zalesienia.

Pozwolenie na budowę będzie wydawał właściwy miejscowo wojewoda. Organem wyższego stopnia w stosunku do wojewody w sprawach pozwolenia na budowę elektrowni szczytowo-pompowej lub pozwolenia na rozbiórkę tej elektrowni będzie zaś Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego. Analogiczne będzie w przypadku pozwolenia na użytkowanie elektrowni szczytowo-pompowej. Ważnym do podkreślenia jest, że przed złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę inwestor będzie zasięgał opinii zarządcy gruntów leśnych co do przebiegu tych sieci. Przepis ten wychodzi naprzeciw uwadze Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych i ma na celu zminimalizowanie zmniejszenia areału leśnego tak istotnego w dobie walki ze zmianami klimatycznymi.

Ograniczono również czas wydania zgody wodnoprawnej w odniesieniu do inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej do 30 dni od dnia złożenia wniosku o jej wydanie. Zgoda wodnoprawna w odniesieniu do inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej będzie mogła być udzielona przed złożeniem wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej. Z kolei wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowej będzie następowało zgodnie z przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, z uwzględnieniem przepisów projektowanej ustawy. Termin wydania decyzji oraz termin ewentualnego rozpatrzenia przez organ wyższego stopnia odwołania od decyzji będzie wynosić 60 dni od dnia otrzymania odwołania.

***

Omawiany projekt jest kolejnym, który ma uprościć i przyspieszyć procesy inwestycyjne, zwłaszcza w przypadku inwestycji liniowych. Jednak tak jak wskazaliśmy w jednym z poprzednich artykułów omawiającym zmiany w ustawie o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych, szukanie udogodnień dla inwestorów w drodze przyjmowania specjalnych ustaw, które zawieszają stosowanie przepisów ogólnych musi następować z poszanowaniem interesu innych stron, przede wszystkim bezpośrednich sąsiadów inwestycji.

Projekt znajduje się obecnie w fazie konsultacji, wobec czego zachęcamy do składania uwag.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Szybsza budowa sieci elektroenergetycznych? Rząd planuje zmiany w specustawie

Aktualności, Budownictwo, Elektroenergetyka, , , , Możliwość komentowania Szybsza budowa sieci elektroenergetycznych? Rząd planuje zmiany w specustawie została wyłączona

Na początku października 2022 r. w wykazie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw (UD437). Jak można wyczytać we wcześniejszym komunikacie z wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, wejście w życie projektowanych zmian ma usprawnić przebieg procesów inwestycyjnych przy sieciach elektroenergetycznych, co ma umożliwić szybsze przyłączenie nowych, odnawialnych jednostek wytwórczych do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, a tym samym zapewnić więcej czystej energii w polskich domach. Chodzi przede wszystkim o zmianę przepisów w taki sposób, aby adaptacja sieci dystrybucyjnych do dwukierunkowego ruchu sieci przebiegała szybko od strony proceduralnej.

W artykule przybliżamy najważniejsze propozycje zmian w ustawie z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych (dalej jako „specustawa”) oraz w ustawach regulujących proces inwestycyjny.

Inwestycje towarzyszące strategicznym inwestycjom w zakresie sieci przesyłowych

Najważniejszą zmianą proponowaną w specustawie jest dodanie definicji legalnej inwestycji towarzyszącej, która ma obejmować inwestycje w sieci dystrybucyjne o napięciu znamionowym 110 kV lub wyższym, w szczególności w koordynowaną sieć 110 kV w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (dalej jako „Prawo energetyczne”), ujęte w załączniku do specustawy lub w akcie wykonawczym przyjętym na podstawie przepisów jej art. 3c.

Objęcie inwestycji towarzyszących reżimem przewidzianym dla strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych ma nastąpić poprzez dodanie przepisów art. 3b ust. 1 i 2 specustawy. Ich treść ma się sprowadzać do nakazu odpowiedniego stosowania i rozumienia poszczególnych sformułowań stosowanych dotychczas do inwestora, rozumianego jako operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego, przy ich stosowaniu do operatorów systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych.

Ponadto, jak już wspomniano, twórcy projektu przewidują dodanie do specustawy uprawnienia dla Rady Ministrów do określania w drodze rozporządzenia listy inwestycji już istniejącej infrastruktury, do których, w drodze wyjątku, zastosowanie znajdą przepisy specustawy (art. 3c specustawy).

Ostatnią, jednak drugą co do istotności zmianą w specustawie, jest uchylenie przepisu art. 35 ust. 2 specustawy. Obecnie przepis ten ogranicza czasowo możliwość korzystania z rozwiązań wynikających ze specustawy do 31 grudnia 2030 r. W uzasadnieniu można wyczytać, że „[u]chylenie tego przepisu jest konieczne mając na uwadze rozbudowanie listy inwestycji mogących skorzystać z udogodnień w zakresie procesu inwestycyjnego”. Zdaniem twórców projektu, rozwiązanie to ma przyczynić się do szybszej realizacji założeń Polityki energetycznej Polski do 2040 r.

Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Rozbudowa obiektów liniowych (np. sieci elektroenergetycznych) zaczyna się od zaplanowania jej przebiegu. Jest to ważny (jeśli nie najważniejszy) etap procesu inwestycyjnego, gdyż ogranicza ryzyko wystąpienia niebezpieczeństw spowodowanych sąsiedztwem sieci elektroenergetycznych czy gazowych dla mieszkańców domów jednorodzinnych czy osiedli mieszkaniowych. Stąd w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej jako „ustawa o planowaniu”) planuje się wprowadzenie rozwiązań, które zapewniają większą współpracę między organami gmin a operatorami systemów elektroenergetycznych w zakresie planowania lokalizacji takich obiektów. Wyraża się to w poszerzeniu istniejącego obowiązku spoczywającego na organie uzgadniającym projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego (art. 11 ustawy o planowaniu). Obecnie uzgodnienia dotyczą zagospodarowania gruntów leżących w odległości nie większej niż:

  • 40 metrów od osi istniejącej linii elektroenergetycznej najwyższych napięć, w przypadku gdy górne napięcie tej linii elektroenergetycznej jest równe 220 kV lub większe niż 220 kV,
  • 70 metrów od osi istniejącej linii elektroenergetycznej najwyższych napięć, w przypadku gdy górne napięcie tej linii elektroenergetycznej jest równe 750 kV lub większe niż 750 kV.

Do tego dodany ma zostać obowiązek uzgodnień w zakresie zagospodarowania gruntów leżących w odległości nie większej niż 25 metrów od osi napowietrznej linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 220 kV.

Analogiczna zmiana ma dotknąć uzgodnień przy sporządzeniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (art. 17 ustawy o planowaniu) oraz wydawaniu decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (art. 53 ustawy o planowaniu).

Projekt przewiduje również zmiany w katalogu przesłanek wydania decyzji o warunkach zabudowy, które są określone w przepisie art. 61 ust. 1 ustawy o planowaniu. Obecnie możliwość wydania pozytywnego rozstrzygnięcia powstaje, gdy m.in. zamierzona inwestycja nie znajduje się w obszarze strefy kontrolowanej wyznaczonej po obu stronach gazociągu oraz strefy bezpieczeństwa wyznaczonej po obu stronach rurociągu. Do tego zestawu planuje się dodać ograniczenie dotyczące sieci elektroenergetycznych – zamierzenie budowlane nie będzie mogło znajdować się w obszarze sąsiadującym z linią elektroenergetyczną najwyższych napięć, wyznaczonym po obu stronach osi linii. Jednak spełnienie tej przesłanki, jak i innych zawartych w przepisie art. 61 ust. 1 pkt 6 ustawy o planowaniu, nie będzie konieczne, gdy ubiegający się o wydanie warunków zabudowy uzgodni zmiany w zagospodarowaniu terenu z właścicielem sieci. Uzgodnienie to powinno zostać przedłożone właściwemu organowi.

Zmiany w ustawie o gospodarce nieruchomościami

Usprawnienie procesu inwestycyjnego przy sieciach elektroenergetycznych nie może nastąpić bez odpowiednich zmian w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej jako „ustawa o gospodarce nieruchomościami”). To ona bowiem przewiduje uprawnienie starosty do wydania decyzji w sprawie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i zezwolenia m.in. na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej (art. 124 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Przed wydaniem rozstrzygnięcia w takiej sprawie zainteresowany wykonaniem prac przy obiekcie liniowym jest zobowiązany do przeprowadzenia rokowań z właścicielem bądź użytkownikiem wieczystym nieruchomości, przez którą przebiega obiekt, w sprawie uzyskania zgody na przeprowadzenie takich prac. Dotychczas nie narzucano żadnej formy prowadzenia rokowań. Stąd po stronie właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości wielokrotnie dochodziło do odwlekania czy też unikania przystąpienia do rokowań.

W projekcie proponuje się doszczegółowienie przepisów przez określenie, że rokowania powinny być prowadzone w formie dokumentowej, czyli poprzez złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu tak, aby można było ustalić osobę je składającą (art. 124 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami). Ta zmiana ma spowodować, że inwestor i właściciel/użytkownik będą mogli komunikować się w ramach rokowań nie tylko dokumenty pisemne, ale także inne odpowiadające przepisom ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Dodatkowo, proponuje się ograniczenie terminu prowadzenia rokowań do 30 dni od dnia złożenia pierwszego oświadczenia woli przez którąkolwiek ze stron. Przekroczenie terminu lub negatywny wynik rozmów ma stanowić podstawę dla starosty do wydania decyzji.

Zmiany w ustawie Prawo budowlane

Ważne zmiany mają dotknąć także przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (dalej jako „Prawo budowlane”). Dotyczą one przede wszystkim usprawnień proceduralnych na poszczególnych etapach procesu inwestycyjnego.

W pierwszej kolejności planuje się korektę w definicji legalnej terminu „przebudowa”, który ma oznaczać wykonanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość lub liczba kondygnacji; zmiany charakterystycznych parametrów są dopuszczalne w przypadku dróg w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego oraz linii elektroenergetycznych (art. 3 pkt 7a Prawa budowlanego). Zmiana ta ma spowodować, że znaczna część inwestycji planowanych przez operatorów systemów elektroenergetycznych, które dotychczas były kwalifikowane w inny sposób, zacznie być uznawana za przebudowy.

Co więcej, projektodawcy chcą, aby konieczność przebudowy np. sieci elektroenergetycznej była okolicznością, która aktualizuje uprawnienie starosty do zobowiązania, w drodze decyzji, właściciela, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości do udostępnienia nieruchomości w celu m.in. wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń, nienależących do części składowych nieruchomości, służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej (art. 124b ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomości). Konserwacja, o której mowa w przepisie, ma zostać zastąpiona właśnie przebudową.

Kolejno, twórcy projektu chcą, aby w przypadku budowy obiektu liniowego, a także innych robót budowlanych z nim związanych, zastosowanie znajdowała szczególna forma informowania stron o decyzjach i innych czynnościach (publiczne obwieszczenie) w przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym (art. 5a ust. 1a Prawa budowlanego). Dotychczas w tego typu przypadkach inwestorzy mieli trudność z ustaleniem terminu, w którym decyzje wydane w oparciu o przepisy Prawa budowalnego stawały się ostateczne.

Następną zmianą przyspieszającą proces inwestycyjny jest ograniczenie kręgu stron w postępowaniu w sprawie wydania pozwolenia na budowę. Za takie nie mają zostać uznane osoby, wobec których wydana została decyzja w sprawie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i zezwolenia wykonywania określonych działań w oparciu o przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami bądź decyzja dotyczącej ograniczenia korzystania z nieruchomości wydanej w oparciu o przepisy specustawy (art. 28 ust. 2a Prawa budowlanego).

Ostatnim uproszczeniem dla inwestorów ma być zwolnienie z obowiązku uzyskania przez inwestorów pozwolenia na budowę dla budowy sieci elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe niższe niż 110 kV, jednak tylko dla tych wskazanych w planach rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię przyjmowanych zgodnie z przepisami Prawa energetycznego (art. 29 ust. 1 Prawa budowlanego). Przy tego typu inwestycjach konieczne będzie dokonanie zgłoszenia.

***

Powyższe propozycje wpisują się w trend działań polegający na uproszczeniu i przyspieszeniu procesów inwestycyjnych. Korzyści stąd wynikające mają dotyczyć wszystkich inwestorów – zarówno podmiotów zainteresowanych szybką rozbudową infrastruktury krytycznej, jak i osób planujących budowę domu jednorodzinnego bez zbędnych formalności (o korzystnych zmianach w tym zakresie pisaliśmy w jednym z ostatnich artykułów). Należy jednak podkreślić, że wszelkie próby poszerzenia zakresu stosowania tzw. specustaw inwestycyjnych muszą być wyważone i uwzględniać niedogodności dla stron procesów inwestycyjnych oraz oczekiwane (korzystne dla ogółu) rezultaty. Zatem strona społeczna powinna możliwie najszerzej wziąć udział w konsultacjach publicznych tego projektu.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Szybszy i prostszy proces inwestycyjny – propozycje ważnych zmian w Prawie budowlanym

Aktualności, Budownictwo, , Możliwość komentowania Szybszy i prostszy proces inwestycyjny – propozycje ważnych zmian w Prawie budowlanym została wyłączona

W tym tygodniu, 3 października 2022 r., w wykazie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (numer w wykazie: UD427), zwany dalej „projektem”, przygotowywany w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Projekt znajduje się obecnie na etapie uzgodnień, konsultacji publicznych oraz opiniowania, więc nieprędko można spodziewać się jego wejścia w życie. Jednak już teraz można poddać analizie proponowane zmiany dotyczące m.in. cyfryzacji postępowań administracyjnych, upraszczania obowiązków nakładanych na inwestorów oraz funkcjonowania organów administracji budowlanej. Projekt jest obszerny (sama treść proponowanej ustawy liczy sobie 45 stron), wobec czego przedstawione zostaną jedynie wybrane, istotne z perspektywy inwestorów zmiany.

Cyfryzacja procesu inwestycyjnego

Liczne zmiany przewidziane w projekcie dotyczą zastąpienia składanych dotychczas przez inwestora wniosków w formie papierowej, wnioskami w formie elektronicznej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane wnioski, zgłoszenia i zawiadomienia składa się w postaci papierowej albo w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem portalu e-Budownictwo. Projekt ma na celu rezygnację z papierowej formy wniosku i wprowadzenie możliwości składania wniosku w formie dokumentu elektroniczne go za pośrednictwem portalu e-Budownictwo. Dotyczyć to będzie m.in.:

  • zgłoszenia budowy lub wykonania innych robót budowlanych,
  • wniosku o pozwolenie na rozbiórkę,
  • zgłoszenia rozbiórki czy
  • wniosku o pozwolenia na budowę.

Twórcy projektu liczą na to, że powyższe rozwiązania doprowadzą do ograniczenia ilości dokumentacji gromadzonej w postaci papierowej zarówno przez inwestorów, jak i organy administracji publicznej, w szczególności organy administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego.

Dodatkowo wnioski, zawiadomienia i zgłoszenia, o których mowa w ustawie, będzie można składać wyłącznie w formie elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Załączniki do nich, w tym pozwolenia, uzgodnienia i opinie, będą dołączane w formie dokumentu elektronicznego, kopii dokumentu elektronicznego albo cyfrowego odwzorowania dokumentu w postaci papierowej zapewniającego jego czytelność, w szczególności zdjęcia albo skanu. Obligatoryjnie w postaci oryginału w formie dokumentu elektronicznego przedkładać się będzie jedynie pełnomocnictwo, oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz projekt budowlany. Ważną informacją dla projektantów jest to, że projekt budowlany, w tym projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny, sporządzać się będzie wyłącznie w postaci elektronicznej.

Ograniczenia obowiązków proceduralnych

Projekt przewiduje rozszerzenie katalogu inwestycji niewymagających pozwolenia na budowę, a wymagających jedynie zgłoszenia oraz katalogu inwestycji niewymagających ani pozwolenia, ani zgłoszenia. Dotyczy to przede wszystkim obiektów sportowych (z obowiązku uzyskania pozwolenia mają zostać zwolnione boiska szkolne i boiska, korty czy bieżnie służące uprawianiu sportu i rekreacji, a obiekty im towarzyszące, jak chociażby trybuny, będą zwolnione z obowiązku zgłoszenia) oraz stałych elementów ogródków przydomowych i działkowych, jak baseny czy oczka wodne (zwolnione z obowiązku zgłoszenia).

Dla branży energetycznej szczególnie istotne będą w tym obszarze dwie zmiany.

Obecnie parterowe budynki stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35 m2 należały do rodzajów inwestycji, które nie wymagały uzyskania pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia. Projekt przewiduje, że poza tymi budynkami zgłoszeniem będą mogły zostać objęte także instalacje i przyłącza oraz sieci z nimi związane.

Planuje się także wprowadzenie obowiązku po stronie inwestorów budujących do 50 m krańcowych odcinków m.in. sieci elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1kV, cieplnych czy gazowych o ciśnieniu roboczym nie wyższym niż 0,5 MPa (które nie wymagają pozwolenia na budowę, a zgłoszenia) do sporządzania planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Na ten moment obowiązek taki dotyczy jedynie budowy przyłączy oraz stacji ładowania.

Ponadto proponuje się rezygnację ze stemplowania i zatwierdzania projektów dołączanych do zgłoszeń i wniosków o pozwolenie na budowę. Organy administracji architektoniczno-budowlanej nie będą bowiem weryfikować projektów pod kątem techniczno-budowlanym. Wynika to z usunięcia pojęcia zatwierdzenia projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego. Stąd bezprzedmiotowe stanie się wydawanie decyzji w tym przedmiocie.

Koniecznie trzeba wspomnieć, że projekt przewiduje rozszerzenie zasady oddawania do użytkowania obiektów budowlanych w drodze zawiadomienia o zakończeniu budowy oraz ograniczenie wydawania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Cztery przypadki, w których takie pozwolenie jest wymagane, mają zostać zredukowane do dwóch, czyli:

  • gdy przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych;
  • gdy sam inwestor dobrowolnie o to występuje, mimo że uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nie jest wymagane.

Z drobnymi wyjątkami w pozostałych przypadkach wymagane ma być jedynie zawiadomienie.

Zmiany w funkcjonowaniu organów administracji budowlanej

Wspomniana cyfryzacja ma dotyczyć nie tylko pism składanych przez inwestorów, ale także pism wysyłanych między sobą przez organy. Projekt przewiduje zastąpienie papierowej formy wniosku o udzielenie zgody na odstępstwo od przepisów budowlanych składanego przez organ administracji architektoniczno-budowlanej formą elektroniczną. Rozwiązanie to ma zapewne na celu usprawnienie komunikacji między tym organem a ministrem, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane. W efekcie ma to się przełożyć także na szybkość postępowań administracyjnych, których stroną jest inwestor.

Powyższy cel ma zostać osiągnięty także wskutek zmiany terminu, którego przekroczenie przy wydawaniu pozwoleń na budowę powoduje nałożenie kary finansowej na organ. Projekt skraca ten termin z 65 dni do 21 dni – jeżeli inwestor jest jedyną stroną postępowania – albo 45 dni – jeżeli są jeszcze inne strony.

Ciekawym pomysłem jest wprowadzenie tzw. mechanizmu żółtej kartki w przypadku dokonania nielegalnych istotnych odchyleń od dokumentacji projektowej. Obecnie, jeżeli organ nadzoru budowlanego stwierdzi dokonanie nielegalnych odstąpień od tej dokumentacji przeprowadza złożone postępowanie naprawcze. W pierwszej kolejności wstrzymuje prowadzenie robót budowlanych i nakłada obowiązek sporządzenia projektu zamiennego. W konsekwencji pozwolenie na budowę dotyczące inwestycji jest uchylane przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, a następnie organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję o zatwierdzeniu dokumentacji projektowej i ewentualnie o wznowieniu robót budowlanych albo decyzję nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych albo rozbiórkę obiektu lub jego części, albo doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.

Celem ograniczenia tych zawiłości i dotkliwych konsekwencji dla inwestorów proponuje się umożliwienie „pokazania” inwestorowi żółtej kartki, co ma wyrażać się w tym, ze po stwierdzeniu dokonania nielegalnych istotnych odstąpień organ nadzoru budowlanego najpierw pouczałby inwestora o konieczności doprowadzenia inwestycji do stanu zgodnego z pozwoleniem. Pouczenie byłoby potwierdzane wpisem w dzienniku budowy. Po upływie 60 dni organ ten sprawdzałby czy inwestor dał posłuch ostrzeżeniu. Brak oczekiwanej reakcji ze strony inwestora będzie równy uskutecznieniu procedury naprawczej.

Wreszcie warto wspomnieć o propozycji umożliwienia inwestorowi przeniesienia pozwolenia na budowę co do niektórych obiektów budowlanych na innego inwestora (przeniesienie części pozwolenia na budowę). Dotyczyć to będzie jednak wyłącznie obiektów lub zespołów obiektów wraz ze związanymi z nimi urządzeniami budowlanymi, które mogą samodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem. Identyczna możliwość częściowego przeniesienia ma dotyczyć także pozwolenia na wznowienie robót budowlanych.

***

Usprawnienie procesów inwestycyjnych leży w interesie inwestorów, ale także organów administracji publicznej. Dzięki zmianom takim jak powyższe sprawy mogą być rozstrzygane szybciej i przy mniejszej ilości dokumentacji. Propozycje wynikające z projektu mogą jednak jeszcze zostać rozszerzone dzięki możliwości składania uwag w toku konsultacji publicznych, do czego gorąco zachęcamy.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Łatwiejsza budowa pojemności magazynowych dla produktów naftowych i paliw gazowych – co zawiera projekt ustawy zmieniającej ustawę o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym?

Aktualności, Budownictwo, Energetyka, Gaz, , , , Możliwość komentowania Łatwiejsza budowa pojemności magazynowych dla produktów naftowych i paliw gazowych – co zawiera projekt ustawy zmieniającej ustawę o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym? została wyłączona

Z początkiem stycznia do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym. Głównym celem planowanych modyfikacji w ustawie z dnia 22 lutego 2019 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym (specustawa naftowa) jest poprawienie bezpieczeństwa energetycznego Polski poprzez usprawnienie procesów inwestycyjnych zwiększających dostępność pojemności magazynowej na ropę naftową i produkty naftowe. Nowe rozwiązania są przede wszystkim nakierowane na ułatwienie i przyspieszenie rozbudowy i modernizacji pojemności magazynowych w Podziemnym Magazynie Ropy i Paliw „Góra”, które wraz z inwestycjami w rurociągi przesyłowe ropy naftowej i produktów naftowych zwiększą zdolność magazynu kawernowego do przechowywania oraz podaży na rynek tych surowców i produktów. Nie jest to jednak jedyna inwestycja, której „pomóc” mają przygotowywane zmiany przepisów.

Inwestycje objęte zmianą

Jak można wyczytać w treści uzasadnienia do projektu ustawy, zaproponowane w nim zmiany mają uzupełnić te inwestycje, które już teraz odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego państwa. Planowane do wprowadzenia inwestycje mają zwiększyć krajowy komfort energetyczny w celu uniknięcia niepożądanych skutków kryzysów jak miało to miejsce chociażby w przypadku problemów związanych z dostawami zanieczyszczonej ropy naftowej z Federacji Rosyjskiej w 2019 r.

Zapewnienie bezpieczeństwa ma nastąpić poprzez realizację następujących inwestycji:

  1. rozbudowy lub przebudowy bezzbiornikowych pojemności przeznaczonych do magazynowania ropy naftowej lub produktów naftowych wykorzystywanych jako magazyn w Górze wraz z infrastrukturą niezbędną do jego obsługi;
  2. budowy otworowej kopalni soli kamiennej na obszarze złoża soli kamiennej Lubień Kujawski wraz z infrastrukturą niezbędną do jej obsługi;
  3. budowy otworowej kopalni soli kamiennej na obszarze złoża soli kamiennej Damasławek wraz z infrastrukturą niezbędną do jej obsługi;
  4. budowy bezzbiornikowego magazynu paliw gazowych na obszarze złoża soli kamiennej Damasławek wraz z infrastrukturą niezbędną do jego obsługi;
  5. budowy rurociągów wody technologicznej, rurociągów solanki i innych rurociągów lub gazociągów na potrzeby działania otworowej kopalni soli kamiennej lub bezzbiornikowego magazynu paliw gazowych na obszarze złoża soli kamiennej Damasławek;
  6. budowy rurociągów ropy naftowej, produktów naftowych, solanki lub wody technologicznej w celu zmiany trasy istniejących rurociągów ropy naftowej, produktów naftowych, solanki lub wody technologicznej albo ich odbudowy, rozbudowy, przebudowy, remontu, rozbiórki lub zmiany sposobu użytkowania wraz z infrastrukturą niezbędną do ich obsługi.

Nieco zaskakującym ruchem może być uwzględnienie w powyższym katalogu inwestycji w zakresie zwiększenia pojemności magazynowych dla gazu ziemnego. Jak wskazuje się w uzasadnieniu projektu, z uwagi na prognozowany istotny wzrost konsumpcji tego paliwa oraz perspektywy szerszego wykorzystania wodoru, „w celu umożliwienia operatorowi systemu przesyłowego gazowego – spółce Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. z siedzibą w Warszawie  realizacji jego ustawowych zadań, w projekcie ustawy przewidziano możliwość budowy nowych, wysokosprawnych (kawernowych) pojemności magazynowych oraz związanych z nimi inwestycji, które ze względu na konieczność skoordynowania gospodarki solankowej mają nierozerwalny związek z sektorem naftowym”.

Powyższa zmiana wymagała korekt w słowniczku ustawowym zawartym w art. 1 specustawy naftowej. Rozszerzona ma zostać definicja terminu „inwestor” w taki sposób, że obok PERN S.A. będzie nim m.in. Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie. Do kategorii inwestora mają zostać także dodane:

  • podmiot prowadzący działalność w zakresie magazynowania produktów naftowych na podstawie koncesji udzielonej zgodnie z ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne lub magazynowania ropy naftowej w pojemnościach bezzbiornikowych stanowiących magazyn, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 30 ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz
  • jednostka zależna w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 39 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, dla której jednostką dominującą jest podmiot, o którym mowa wyżej, której ten podmiot powierzył przygotowanie i realizację strategicznej inwestycji w sektorze naftowym objętych tą ustawą w całości lub w części.

Także pojęcie infrastruktury niezbędnej do obsługi ma zostać zmodyfikowane – w przypadku wejścia w życie projektowanych przepisów ma objąć obiekty, urządzenia, sieci lub instalacje służące do budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, użytkowania, zmiany sposobu użytkowania, eksploatacji lub rozbiórki:

  1. rurociągów, w tym gazociągów,
  2. bezzbiornikowych pojemności wykorzystywanych jako magazyn, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 30 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym.
  3. bezzbiornikowego magazynu paliw gazowych,
  4. otworowej kopalni soli kamiennej prowadzącej eksploatację na obszarze złoża kopaliny, w tym zakładu górniczego, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze

– w szczególności: pompownie, stacje zaworów (zasuw), stacje ochrony katodowej, ujęcia wody, obiekty sieci gazowej, sieci i przyłącza elektroenergetyczne, wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne, telekomunikacyjne i teleinformatyczne, infrastruktura drogowa lub kolejowa, place składowe, obiekty magazynowe, budynki produkcyjne, montownie oraz wytwórnie.

Ułatwienia proceduralne w zakresie pozyskania koncesji górniczych

Na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego państwa mają przełożyć się także usprawnienia proceduralne na etapie postępowania koncesyjnego. W projekcie ustawy przewiduje się dodanie nowych przepisów w drodze art. 20a. Przepisy dwóch pierwszych ustępów są szczególnie ważne dla podmiotów wykonujących niektóre formy działalności górniczej:

„1. W przypadku strategicznej inwestycji w sektorze naftowym postępowania w sprawie udzielenia koncesji na wydobywanie soli kamiennej metodą otworową lub koncesji na podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji, o których mowa odpowiednio w art. 21 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, są prowadzone na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

2. Do postępowań, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 6 ust. 1–2, 5 i 6, art. 7 oraz art. 9 stosuje się odpowiednio.”.

Zaproponowane rozwiązania mają przyczynić się do przyspieszenia procesu uzyskiwania koncesji przez uproszczenie sposobu zawiadamiania stron o wszczęciu postępowania i wydanych decyzjach, prowadzenie postępowania również w przypadku, w którym doszło do zmiany stanu prawnego nieruchomości, czy ograniczenie stosowania niektórych przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego. W uzasadnieniu projektu wskazano, że propozycje te są podyktowane tym, że postępowania prowadzone w oparciu o przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne są długotrwałe i niejednokrotnie w ich przypadku dochodzi do przekroczenia obowiązujących w przepisach terminów.

W tym samym artykule ma znaleźć się także przepis dotyczący ujawniania udokumentowanego złoża w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy:

„3. W przypadku strategicznej inwestycji w sektorze naftowym do postępowania w sprawie wprowadzenia obszaru udokumentowanego złoża soli kamiennej do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy stosuje się odpowiednio art. 95 ust. 3 i art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze.”.

Ruch ten ma pozwolić na skrócenie terminu ujawnienia złoża w dokumentach planistycznych do 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia dokumentacji geologiczno-inwestycyjnej przez właściwy organ administracji geologicznej.

Zmiany dotyczące użytkowania górniczego i prawa do informacji geologicznej

Ważne modyfikacje mają dotknąć także kwestii związanych z ustanowieniem użytkowania górniczego. Pierwsza z nich polega na wydłużeniu ważności prawa pierwszeństwa do ustanowienia użytkowania górniczego co ma nastąpić w drodze przepisu art. 25a ust. 1 specustawy naftowej. Owe wydłużenie nie będzie miało jednak charakteru uniwersalnego, a obejmie jedynie strategiczne inwestycje w sektorze naftowym. Treść przepisu ma prezentować się następująco:

„W przypadku strategicznej inwestycji w sektorze naftowym uprawnienie, o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, wygasa z upływem 5 lat od dnia doręczenia decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną złoża kopaliny. Przepisy art. 15 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze stosuje się odpowiednio.”.

W stosunku do wszystkich innych inwestycji znajdują zastosowanie przepisy ogólne wynikające z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Oznacza to, że roszczenie o ustanowienie użytkowania górniczego z pierwszeństwem przed innymi „wygasa z upływem 3 lat od dnia doręczenia decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną dotyczącą kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla albo dokumentację geologiczną złoża kopaliny” (art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze).

Innym ważnym rozwiązaniem jest wydłużenie ważności umowy użytkowania górniczego w przypadku braku uzyskania stosownej koncesji powiązanej z tym tytułem do górotworu. Przepis art. 25b specustawy naftowej ma stanowić:

„W przypadku strategicznej inwestycji w sektorze naftowym, jeżeli inwestor nie uzyska koncesji na:

1) wydobywanie soli kamiennej ze złoża metodą otworową,

2) podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji

– umowa o ustanowieniu użytkowania górniczego wygasa w terminie 2 lat od dnia zawarcia.”.

To także będzie stanowiło wyjątek w stosunku do rozwiązań przewidzianych w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Przypomnijmy co stanowi przepis art. 13 ust. 6 tej ustawy:

„W przypadku nieuzyskania koncesji w terminie roku od dnia zawarcia umowy o ustanowieniu użytkowania górniczego, umowa ta wygasa.”.

Wartą do odnotowania zmianą jest także ta związana z wykorzystywaniem wyłącznego prawa do informacji geologicznej. Przepis art. 99 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze stanowi:

„W okresie 3 lat od dnia doręczenia decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną lub od dnia przekazania dokumentacji sporządzonej w przypadkach, o których mowa w art. 92 pkt 3 i 5, podmiotowi, o którym mowa w ust. 2, przysługuje wyłączne prawo do korzystania z informacji geologicznej w celu ubiegania się o wykonywanie działalności, o której mowa w art. 100 ust. 2.”.

We wspomnianym już art. 25a specustawy naftowej ma znaleźć się przepis wydłużający to uprawnienie na identycznych zasadach jak ma to miejsce w przypadku ważności prawa pierwszeństwa. Chodzi dokładniej o przepis art. 25a ust. 2, który ma przybrać następującą treść:

„W przypadku strategicznej inwestycji w sektorze naftowym uprawnienie, o którym mowa w art. 99 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, wygasa z upływem 5 lat od dnia doręczenia decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną złoża kopaliny. Przepis art. 99 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze stosuje się odpowiednio.”.

Przepisy przejściowe i końcowe

Proponowane rozwiązania mogą okazać się zachęcające dla inwestorów, zwłaszcza tych, którzy podjęli już działania w kierunku realizacji inwestycji planowanych do wprowadzenia do specustawy naftowej. W przepisach przejściowych proponuje się, aby do wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy postępowań dotyczących strategicznych inwestycji w sektorze naftowym wymienionych w załączniku do specustawy naftowej w brzmieniu nadanym projektem stosowało się przepisy dotychczasowe. Jednak jeżeli chodzi o umów o ustanowienie użytkowania górniczego dotyczących tych inwestycji, zawartych przez inwestora przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy i niewygasłych stosowało się już nowe przepisy, a dokładniej przepis art. 25b (wydłużenie ważności umowy do 2 lat). Podobne rozwiązanie ma dotyczyć pierwszeństwa ustanowienia użytkowania górniczego – do uprawnień (dotyczących nowych inwestycji strategicznych) uzyskanych przez inwestora przed wejście w życie planowanej nowelizacji, a które nie wygasły, stosuje się nowe rozwiązania, tj. wydłużenie z 3 do 5 lat.

Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.

Z projektem ustawy i uzasadnieniem można zapoznać się na stronie internetowej Sejmu.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Warunki techniczne dla rurociągów przesyłowych

Aktualności, Budownictwo, Energetyka, , , Możliwość komentowania Warunki techniczne dla rurociągów przesyłowych została wyłączona

Na początku października do konsultacji publicznych został przekazany projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego jakie powinny spełniać rurociągi przesyłowe transportujące materiały niebezpieczne o właściwościach trujących, żrących lub palnych. Wejście w życie przygotowywanego rozporządzenia ma położyć kres dotychczasowej praktyce uzgadniania warunków technicznych tego rodzaju infrastruktury z organem właściwej jednostki dozoru technicznego. Zatem podstawowym celem projektu jest wprowadzenie takich samych przepisów dla wszystkich eksploatujących rurociągi przesyłowe, co ma pozwolić na stworzenie możliwie najbardziej kompleksowych i spójnych uwarunkowań oraz ujednolicić podejście właściwych organów. Efektem wejścia w życie rozporządzenia ma być także skrócenie procesu uzgadniania warunków technicznych. W niniejszym artykule po krótce zostaną nakreślone najważniejsze zapisy konsultowanego aktu.

Definicje

Jedną z najistotniejszych części rozporządzenia jest słowniczek pojęć zawarty w projektowanym § 2 rozporządzenia. Kluczowa dla całej regulacji definicja znajduje się w punkcie 1 powołanego przepisu. Chodzi oczywiście o definicję pojęcia „rurociągu przesyłowego”. Oznaczać ma ono rurociąg przesyłowy lub układ rurociągów przeznaczony do transportu materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących, żrących lub palnych, do instalacji i z instalacji, znajdujący się na lądzie lub wodzie, począwszy od ostatniego elementu odcinającego w granicach instalacji łącznie z tym elementem. Warto zwrócić uwagę na spójnik „lub” pojawiający się miedzy słowami „żrący” oraz „palny”. W pierwotnej wersji projektu w tym miejscu znajdował się spójnik „i”, jednak w celu uniknięcia niepożądanych skutków wykładni  przepisu (zamierzeniem jest, aby warunki określone w rozporządzeniu nie miałyby zastosowania do medium o właściwościach tylko żrących lub tylko palnych) wprowadzono odpowiednie zmiany. W tym miejscu warto zaznaczyć, że zmiana ta nie została jeszcze odzwierciedlona w zakładce projektu w wykazie prac Rządowego Centrum Legislacji.

W projektowanym rozporządzeniu zdefiniowane ma zostać także pojęcie „rozruchu rurociągu przesyłowego” (§ 2 pkt 4). Pojęcie to ma być rozumiane jako zespół czynności organizacyjno-technicznych, mających na celu napełnienie rurociągu płynem transportowanym oraz osiągnięcie roboczych parametrów pracy lub zbliżonych do nich. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, przepis ten został ukształtowany w sposób przyznający pewną swobodę eksploatującym rurociągi przesyłowe. Zaproponowanie stałej wartości ciśnienia rozruchu mogłoby z kolei doprowadzić do zakłóceń w procesie inwestycyjnym, przy zerowym technicznym uzasadnieniu.

Inna, arcyważna definicja odnosi się do pojęcia „standaryzowanego branżowego rozwiązania technicznego”. Jak wynika z projektowanego § 2 pkt 7, ma chodzić o powtarzalne rozwiązanie techniczne w zakresie projektowania lub wytwarzania, eksploatacji, napraw i modernizacji uzgodnione z organem właściwej jednostki dozoru technicznego. Co więcej, dotyczyć ma to także takich urządzeń, których specyfikacja techniczna została już przez organy dozoru technicznego uzgodniona oraz dopuszczona do stosowania w niezmienionych specyfikacjach.

Projektowanie i materiały

Rozdział 2 opracowywanego rozporządzenia ma zostać poświęcony projektowaniu rurociągów przesyłowych oraz ich elementów. Jak wynika z propozycji § 3 ust. 1 mają one być projektowane w sposób zapewniający bezpieczeństwo ich eksploatacji, w przewidywanym okresie i w warunkach możliwych do przewidzenia, biorąc pod uwagę wszystkie zagadnienia techniczne, środowiskowe i bezpieczeństwa oraz przyjmując środki i rozwiązania techniczne odpowiednie do warunków pracy, zabudowy i lokalizacji rurociągu przesyłowego. Ponadto, jak wskazywać ma § 3 ust. 2, rurociągi przesyłowe mają być projektowane się w sposób zapewniający szczelność, wytrzymałość, podatność i odporność właściwą dla warunków pracy, aby bezpiecznie wytrzymywać wszystkie obciążenia na jakie może być narażony podczas wytwarzania, prób i badań oraz eksploatacji.

Ważne zapisy zawierać ma także projektowany § 5. Wskazuje on obecnie, że naprężenia obwodowe w ściance rurociągu przesyłowego stalowego, w warunkach statycznych, wywołane maksymalnym ciśnieniem roboczym, nie mogą być większe od iloczynu współczynnika projektowego i minimalnej granicy plastyczności materiału rurociągu przesyłowego. Co istotne, współczynnik ten ma być określany w zależności od warunków lokalizacji samego rurociągu i nie będzie mógł być wyższy niż ten określony w uzgodnionych specyfikacjach technicznych, o ile inaczej nie stanowią przepisy prawa budowlanego.

Projektodawcy zwracają także uwagę na § 8 opracowywanego aktu wykonawczego, który proponuje, aby w nakładkach wzmacniających naziemne trójniki stalowe spawane wykonywało się, w uzasadnionych przypadkach, otwory kontrolne, przeznaczone do sprawdzenia szczelności złącza spawanego pod nakładką. Podczas przeprowadzania próby ciśnieniowej rurociągu przesyłowego, otwór w nakładce pozostawia się niezaślepiony i zabezpieczony antykorozyjnie.

Dla inwestorów niezwykle ważny będzie z kolei § 13 rozporządzenia, w którym określono dokumentację techniczną rurociągu przesyłowego, przedkładaną do uzgodnienia organowi właściwej jednostki dozoru technicznego. Dokumentacja ta ma zawierać m.in. opis techniczny rurociągów przesyłowych, schemat ich przebiegu, obliczenia wytrzymałościowe elementów rurociągu czy wykaz materiałów i elementów z wyodrębnieniem osprzętu zabezpieczającego oraz wyposażenia ciśnieniowego, wraz z ich właściwościami charakterystycznymi oraz rodzajem dokumentów kontroli. Co ciekawe, dokumentacja może zostać złożona zarówno w postaci papierowej, jak i elektronicznej.

Skoro mowa już o materiałach i elementach rurociągów przesyłowych, cały kolejny rozdział, tj. rozdział 3, został poświęcony warunkom technicznym dla ich wytwarzania, naprawy oraz modernizacji. Projektowane przepisy precyzują, że materiały i elementy powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami określonymi w uzgodnionych specyfikacjach technicznych, dostarczone wraz z dokumentami kontroli oraz oznakowane w sposób zapewniający ich identyfikację i przyporządkowanie do dokumentu kontroli. Przepisy § 16 i 17 regulują problematykę zabezpieczenia materiałów i elementów podczas transportu i składowania oraz badania ich niezgodności. Kolejne przepisy (do § 20) dotyczą z kolei wytwarzania śrub oraz nakrętek, dobierania materiałów dodatkowych (spoiw, topników i gazów technicznych) oraz warunków dostarczania i przechowywania materiałów przeznaczonych na elementy uszczelniające i szczeliwa.

Warunki dla inwestorów oraz wykonawców rurociągów przesyłowych

Rozdział 4 dotyczyć ma warunków technicznych dla inwestora i innych osób wytwarzających, czy wykonujących rurociągi przesyłowe. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu: „[w]łaściwie przeprowadzony proces wytwarzania jest bardzo istotny z punktu widzenia bezpiecznej i długookresowej eksploatacji budowanego rurociągu przesyłowego. Przedstawione wymagania przyczyniają się do uporządkowania i uregulowania warunków na etapie wytwarzania w oparciu o przepisy i dobrą praktykę inżynierską.”.

Przepisy od § 21 d0 § 29 odnosić się mają do złączy rurociągów przesyłowych. Tytułem przykładu można wskazać, że zgodnie z § 21 złącza spajane rurociągów wykonuje się zgodnie z instrukcjami technologicznymi spajania, opracowanymi na podstawie badania technologii spajania, uzgodnionymi z organem właściwej jednostki dozoru technicznego. Z kolei w § 22 wskazano, że złącza spawane rurociągów stalowych wykonuje się metodami spawania elektrycznego łukowego z pełnym przetopem. Dalsze przepisy dotyczą m.in. badania tych złączy.

Ważnym przepisem tego rozdziału jest § 33, który ma stanowić, że przed zakryciem rurociągu przesyłowego gruntem, powłoki ochronne poddaje się trzem rodzajom działań:

  1. kontroli wizualnej,
  2. próbie szczelności powłoki metodą defektoskopii napięciowej i
  3. pomiarom grubości i próbom przyczepności, zgodnie z wymaganiami określonymi w uzgodnionych specyfikacjach technicznych, w miejscach uzasadnionego podejrzenia ich niedostatecznej jakości.

W § 35 wskazane mają zostać dokumenty, świadectwa, oświadczenia, które wytwarzający powinien złożyć po zakończeniu wytwarzania rurociągu przesyłowego. We wstępie do wyliczenia użyto wyrazu „w szczególności”, gdyż, jak wskazują projektodawcy, z założenia nie da się określić np. precyzyjnego katalogu wykazu świadectw i tego, co taki wykaz powinien zawierać (starsze świadectwa zawierają np. takie dane, jak imię i nazwisko, czasami zdjęcie, nowe natomiast to głównie oznaczenia numeryczne). Podobnie sytuacja ma się z danymi dotyczącymi dziennika) czy wykazów protokołów kontroli. Wskazywane na podstawie § 35 informacje będą służyły inspektorom i eksploatującemu do weryfikacji i kontroli w przypadku awarii, napraw, modernizacji, przebudowy, jako odzwierciedlenie stanu projektowego i początkowego urządzenia technicznego. Ważny jest także § 36, który będzie przewidywał obowiązek poddania każdego rurociągu przesyłowego próbom wytrzymałości i szczelności wraz z wymogami dotyczącymi instrukcji technologicznej próby oraz warunki rozruchu rurociągu przesyłowego.

Eksploatacja rurociągu przesyłowego oraz jego naprawa

Przed otwarciem się możliwości faktycznego wykorzystywania rurociągu konieczne będzie pisemne zgłoszenie urządzenia do organu właściwej jednostki dozoru technicznego w celu uzyskania decyzji zezwalającej na eksploatację (§ 45 ust. 1). Dla rurociągów przesyłowych objętych dozorem technicznym pełnym i ograniczonym, organ właściwej jednostki dozoru technicznego po rozruchu przystępuje do wykonywania badań i czynności poprzedzających wydanie pierwszej decyzji zezwalającej na eksploatację zgodnie z art. 14 ustawy o dozorze technicznym.

Rurociąg będzie mógł funkcjonować w oparciu o instrukcję eksploatacji rurociągu przesyłowego, co wynikać ma z projektowanego § 46 ust. 1. Instrukcja ta jest uzgadniana z organem właściwej jednostki dozoru technicznego i zawiera określone w dokumentacji technicznej wymagania, w szczególności odnoszące się do zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania. Jednak instrukcja to nie jedyny dokument, na podstawie którego rurociąg przesyłowy będzie mógł być eksploatowany, gdyż projektodawcy przewidują w § 46 ust. 2 możliwość jej zastąpienia przez standaryzowane branżowe rozwiązania techniczne, które mogą obejmować także  wspomnianą instrukcję.

Kwestia jakiego rodzaju badania będą przeprowadzane w stosunku do rurociągu przesyłowego ma zostać uzależnione od zakresu dozoru technicznego, jakim będą one objęte. O formach tego dozoru stanowi art. 12 ustawy o dozorze technicznym, który dzieli go na dozór techniczny pełny, ograniczony i uproszczony. W toku eksploatacji rurociągów przesyłowych objętych dozorem technicznym pełnym wykonywane mają być dwa rodzaje badań technicznych, tj. badania okresowe i badania doraźne, dzielące się na badania eksploatacyjne i poawaryjne. Gdy zaś chodzi o rurociągi przesyłowe objęte dozorem technicznym ograniczonym, poddawane one mają być jedynie technicznym badaniom doraźnym.

Warto także wspomnieć o § 49, który ma przyznawać eksploatującemu rurociągi przesyłowe transportujące gaz ziemny możliwość opracowania pisemnego dokumentu z wykorzystaniem dostępnych standardów technicznych i nabytego doświadczenia, określanego mianem „Programu Zarządzania Integralnością”. Jego celem jest wykorzystanie wspólnych doświadczeń eksploatującego i dozoru do uzyskania akceptowalnego poziomu bezpieczeństwa technicznego systemów eksploatowanych w długim okresie czasu. Poprzez zidentyfikowanie w dokumencie zagrożeń związanych z poszczególnymi systemami rurociągów przesyłowych będzie można wykonywać analizę ryzyka systemów rurociągów przesyłowych.

Z kolei rozdział 6 projektowanego rozporządzenia ma zostać poświęcony zagadnieniom związanym z naprawą i modernizacją rurociągów przesyłowych. Celem przepisów w nim zawartych ma być zapewnienie bezpiecznego funkcjonowania rurociągów przesyłowych także w przypadku konieczności wykonania różnego rodzaju prac remontowych.

Wejście w życie

W § 56 projektowanego rozporządzenia wskazano, że do czynności dozoru technicznego, rozpoczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, stosuje się dotychczasowe warunki techniczne, ustalane na podstawie art. 8 ust. 6 ustawy o dozorze technicznym. Dla rozporządzenia przewiduje się długie vacatio legis, gdyż ma ono wejść w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Fit for 55, czyli propozycje wdrożenia nowych celów redukcyjnych UE

Aktualności, Budownictwo, Energetyka, Klimat, Środowisko, , , , , , , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Fit for 55, czyli propozycje wdrożenia nowych celów redukcyjnych UE została wyłączona

Fit for 55

Komisja Europejska przyjęła komunikat Fit for 55, mający na celu dostosowanie polityki unijnej do  obniżenia emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 procent do 2030 r., w stosunku do poziomu z 1990 r. Fit for 55 stanowi konsekwencje przyjęcia w 2019 r. Europejskiego Zielonego Ładu oraz zaakceptowanego rok później przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej, wspomnianego zwiększonego celu redukcji emisji o 55% do 2030 r.  

Wśród przyjętych założeń przewidziano, m.in.:

  • reformę systemu handlu emisjami EU ETS;
  • propozycję mechanizmu dostosowania śladu węglowego na granicy (CBAM);
  • rewizję dyrektywy o wykorzystaniu infrastruktury paliw alternatywnych;
  • zmiany w dyrektywie o odnawialnych źródłach energii;
  • rewizję regulacji o podziale obciążeń (ESR);
  • rewizję dyrektywy o opodatkowaniu energetyki;
  • rozwiązania na rzecz walki z emisjami metanu;
  • rewizję regulacji dot. standardów emisji CO2 w samochodach pasażerskich i lekkich pojazdach komercyjnych.

Infrastruktura paliw alternatywnych

Jednym z filarów pakietu Fit for 55 jest projekt rozporządzenia w sprawie wdrażania infrastruktury paliw alternatywnych oraz uchylającego Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE.

Zmiany regulacji w zakresie infrastruktury paliw alternatywnych stanowią wyraz dążeń Unii Europejskiej do zredukowania emisji CO2. Powyższemu celowi służyć ma m.in. dostosowanie infrastruktury do rosnącego użycia paliw odnawialnych i niskoemisyjnych.

Komisja Europejska zawarła w projekcie, zobowiązanie dla każdego państwa członkowskiego do przygotowania i przesłania do 1 stycznia 2024 r. Komisji projektu krajowych ram polityki rozwoju rynku w zakresie paliw alternatywnych w sektorze transportu oraz rozmieszczenie odpowiedniej infrastruktury. Krajowe ramy polityki mają zawierać m.in. ocenę obecnego stanu i możliwości przyszłego rozwoju

Projekt rozporządzenia w sprawie infrastruktury paliw alternatywnych ma ponadto wpływać korzystnie na powstawanie infrastruktury tankowania wodoru. W projekcie przewidziano przepisy mające na celu zapewnienie minimalnej ilość ogólnodostępnych punktów tankowania wodoru dedykowanych do pojazdów ciężarowych i pojazdów lekkich w sieci bazowej i kompleksowej TEN-T. Zgodnie z założeniami projektu, co 150 km wzdłuż sieci bazowej TEN-T oraz w każdym węźle miejskim dostępna ma być jedna stacja paliw.

System ETS

Kolejny istotny element przewidziany w pakiecie to projekt zmiany dyrektywy 2003/87/WE ustanawiającej system handlu uprawnieniami emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej oraz decyzji (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnieniami emisji gazów cieplarnianych.

Jako cele zmiany dyrektywy 2003/87/WE oraz decyzji 2015/1814 Komisja Europejska wskazała przede wszystkim:  

  • wzmocnienie systemu EU ETS w jego obecnym zakresie w celu zapewnienia odpowiednich wkładów w ogólny cel wynoszący co najmniej – 55 % emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z 1990 r.;
  • zapewnienie ciągłej, skutecznej ochrony sektorów narażonych na znaczne ryzyko wycieku emisji przy jednoczesnym zachęcaniu do stosowania technologii niskoemisyjnych;
  • dokonanie przeglądu wykorzystania przychodów ze sprzedaży aukcyjnej oraz wielkości i funkcjonowania finansowania niskoemisyjnych mechanizmów;
  • przegląd systemu monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji CO2 z transportu morskiego w    celu uwzględnienia jego włączenia w EU ETS.

W komunikacie Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotyczącym pakietu Fit for 55 za korzystne dla Polski, uznano w m.in. poniższe rozwiązania dot. systemu ETS:

  • zachowanie elementów redystrybucyjnych w ETS w postaci puli solidarnościowej oraz zwiększenie Funduszu Modernizacyjnego;
  • zachowanie darmowych uprawnień w systemie ETS;
  • zachowanie kryteriów dla podziału zobowiązań państw członkowskich w zakresie sektorów nie objętych system handlu emisjami.

Zaproponowany unijny system handlu emisjami odnosi się także do produkcji wodoru. Ma on objąć w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji produkcję wodoru za pomocą elektrolizerów

Wodór

Jako jeden z istotnych czynników mających umożliwić ograniczenie emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% do 2030 r. Komisja Europejska wskazała wykorzystanie innowacyjnych nośników energii m.in. wodoru pochodzącego w szczególności z energii odnawialnej. Zgodnie z założeniami przedstawionymi w pakiecie, wodór może być stosowany jako paliwo, nośnik energii lub surowiec.
W konsekwencji, jego zastosowanie może zmniejszyć emisje w sektorach, w których ich ograniczenie jest szczególnie problematyczne tj. w przemyśle oraz w transporcie.

Wśród celów szczegółowych w powyższym zakresie Komisja Europejska wskazała powstanie 40 GW odnawialnych elektrolizerów wodoru do 2030 r.  oraz produkcję 10 milionów ton odnawialnego wodoru.

Pakiet Fit for 55 jest określany mianem największej w historii Unii Europejskiej reformy klimatyczno-energetycznej. Zdaniem Komisji Europejskiej ma on przypieczętować pozycję UE jako światowego lidera w podejmowaniu działań na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu. Publikacja pakietu z pewnością otworzy dyskusję nad ostatecznym sposobem realizacji celu redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 procent do 2030 r. w stosunku do poziomu z 1990 r.

Autorka: Daria Pajdowska, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Zamiana gruntów leśnych dla celów inwestycyjnych – projekt nowej specustawy

Aktualności, Budownictwo, Energetyka, Środowisko, , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Zamiana gruntów leśnych dla celów inwestycyjnych – projekt nowej specustawy została wyłączona

We wtorek 13 lipca 2021 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych (UD243). Projektowana regulacja ma na celu wprowadzenie czasowej możliwości dokonania zamiany lasów, gruntów i innych nieruchomości Skarbu Państwa pozostających w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (Lasy Państwowe), położonych w Jaworznie i Stalowej Woli, oraz terenów Skarbu Państwa z nimi sąsiadujących, na inne lasy, grunty lub nieruchomości, na których można prowadzić gospodarkę leśną. Dodatkowo przewidziano możliwość dokonania zamiany lasów, gruntów i innych nieruchomości Skarbu Państwa sąsiadujących ze wspomnianymi nieruchomościami na lasy, grunty i inne nieruchomości, lecz tylko w ściśle określonych przypadkach. W tym miejscu należy wskazać, że obecnie zamiana lasów, gruntów i innych nieruchomości Skarbu Państwa pozostających w zarządzie Lasów Państwowych jest regulowana art. 38e ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach.

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA

Fundamentalne znaczenie dla projektowanej regulacji ma art. 1 określający warunki dokonania wspomnianych zamian. Zgodnie z przywołanym przepisem nieruchomości Skarbu Państwa pozostające w zarządzie Lasów Państwowych mogą być przedmiotem zamiany na lasy, grunty i inne nieruchomości w przypadkach uzasadnionych potrzebami i celami:

I. polityki państwa związanej ze wspieraniem rozwoju i wdrażaniem projektów dotyczących energii, elektromobilności lub transportu, służących upowszechnianiu nowych technologii oraz poprawie jakości powietrza, albo

II. strategicznej produkcji dla obronności państwa, wysokich technologii elektronicznych i procesorów, elektromobilności, innowacyjnej technologii wodorowej, lotnictwa, motoryzacji oraz przemysłu tworzyw sztucznych.

W załączniku do projektu wymieniono 80 nieruchomości, których może dotyczyć zamiana.

Dodatkowo projekt przewiduje, że lasy, grunty i inne nieruchomości sąsiadujące z nieruchomościami, o których mowa wyżej, mogą być przedmiotem zamiany na lasy, grunty i inne nieruchomości zgodnie ze wskazanymi celami, jednak tylko w przypadku gdy jest to niezbędne do prawidłowej realizacji tych celów.

PRZEBIEG ZAMIANY OD STRONY PROCEDURALNEJ

Projekt wprowadza dwutorowe postępowanie w sprawie zamiany wspomnianych nieruchomości. Gdy sprawa ma dotyczyć nieruchomości Skarbu Państwa pozostających w zarządzie Lasów Państwowych (art. 1 ust. 1 projektowanej ustawy), zamiana ma być dokonywana przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska złożony w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw klimatu oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki. Następować ma to przy uwzględnieniu kryterium wielkości powierzchni nieruchomości, po ich wycenie przez osoby posiadające uprawnienia z zakresu szacowania nieruchomości (element niezmieniony w porównaniu z obowiązującymi przepisami), bez obowiązku dokonywania dopłat w przypadku różnej wartości zamienianych nieruchomości.

Z kolei w przypadku lasów, gruntów i nieruchomości Skarbu Państwa sąsiadujących ze wskazanymi wyżej nieruchomościami, zamiana ma być dokonywana przez organ właściwy zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (starosta lub organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego) na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska złożony w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw klimatu oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki, przy uwzględnieniu kryterium wielkości powierzchni nieruchomości, po ich wycenie przez osoby posiadające uprawnienia z zakresu szacowania nieruchomości, bez obowiązku dokonywania dopłat w przypadku różnej wartości zamienianych nieruchomości.

Zamiana ma być dokonywana po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji sejmowej właściwej do spraw leśnictwa i gospodarki leśnej, która ma miesiąc na jej przedstawienie. W razie niewydania opinii w terminie uważa się, że opinia jest pozytywna. Zamiana następuje w drodze umowy, która musi określać cel, na jaki zamiana jest dokonywana.

TRUDNOŚCI LOKALIZACYJNE

Autorzy projektu wskazują, że w obecnym stanie prawnym (przy uwzględnieniu całości uwarunkowań: powierzchniowych, przestrzennych, infrastrukturalnych, komunikacyjnych i środowiskowych, jakie niekiedy muszą zostać spełnione w celu ustalenia lokalizacji pod daną inwestycję) często zdarza się, że ustalenie lokalizacji „jest dość utrudnione lub wręcz niemożliwe”.

Projektowane rozwiązanie ma stanowić wsparcie w powyższym zakresie dla inwestycji zgodnych z potrzebami i celami polityki państwa, zwłaszcza inwestycji związanych z rozwojem i wdrażaniem projektów dotyczących energii, elektromobilności lub transportu, służących upowszechnianiu nowych technologii oraz poprawie jakości powietrza, a także z potrzebami i celami strategicznej produkcji dla obronności państwa, wysokich technologii elektronicznych i procesorów, elektromobilności, innowacyjnej technologii wodorowej, lotnictwa, motoryzacji oraz przemysłu tworzyw sztucznych.

To wsparcie jest jednak ograniczone w czasie. Jak wskazuje projektowany art. 7, zamiany mogą być dokonywane w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy.

MECHANIZMY OGRANICZAJĄCE

Z uwagi na szczególny charakter gruntów mających podlegać zamianie, projektodawcy przewidzieli szereg mechanizmów mających na celu ograniczenie możliwości dokonywania zamiany lasów, gruntów i innych nieruchomości Skarbu Państwa w przypadkach konieczności zapewnienia lokalizacji dla określonych inwestycji.

Jednym z nich jest wspomniana czasowość obowiązywania przepisów stwarzających możliwość dokonywania takiej zamiany. O czym także była już mowa, przedmiotem zamiany na lasy, grunty i inne nieruchomości w celu lokalizacji inwestycji będą mogły być tylko i wyłącznie lasy, grunty i inne nieruchomości Skarbu Państwa pozostające w zarządzie Lasów Państwowych określone w załączniku do ustawy stanowiącym wykaz konkretnych działek ewidencyjnych. Dodatkowa weryfikacja zasadności planowanej zmiany ma być także zapewniona przez wspomniany udział komisji sejmowej. Jej partycypacja ma niebagatelne znaczenie dla pomyślności przedsięwzięcia zamiany, gdyż umowa dokonana bez uzyskania pozytywnej opinii będzie nieważna.

To jednak nie koniec ograniczeń. Z zakresu przedmiotowego ustawy mają zostać wyłączone tereny pozostające w zarządzie Lasów Państwowych objęte prawnym formami ochrony przyrody określone ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, tj. tereny, na których znajdują się parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu i obszary Natura 2000. Dalej, projekt ma wprowadzić zastrzeżenie, zgodnie z którym w wyniku zamiany podyktowanej potrzebami zapewnienia lokalizacji dla określonych inwestycji, Lasy Państwowe ma otrzymywać w zarząd jedynie lasy, grunty lub nieruchomości, na których możliwe jest prowadzenie gospodarki leśnej.

Wprowadzone mają zostać także ograniczenia o charakterze podmiotowym. Stroną umowy zamiany ma być jedynie:

  • państwowa osoba prawna w rozumieniu art. 3 ust. 1-3 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym, lub
  • osoba prawna, w której Skarb Państwa posiada większość akcji w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym, lub
  • jednostka samorządu terytorialnego.

Warto także wspomnieć o mechanizmach zabezpieczających interesy Skarbu Państwa w przypadku gdyby dana inwestycja, pod lokalizację której dokonano zamiany gruntów, nie została zrealizowana. Jeżeli w terminie 10 lat od dnia dokonania zamiany nie zostanie zrealizowana inwestycja, na cele lokalizacji której została dokonana zamiana, Lasy Państwowe (albo podmiot wnioskujący o dokonanie zamiany nieruchomości sąsiadujących) będzie mogło żądać:

I. zwrotu nieruchomości będących przedmiotem zamiany od każdoczesnego ich właściciela, przy czym zwrot ma być dokonywany przez ponowną zamianę nieruchomości, albo

II. zapłaty przez podmiot, z którym zawarto umowę zamiany, określonej w tej umowie różnicy między wartością zamienianych nieruchomości, będących przedmiotem zamiany, jeżeli wartość nieruchomości będących przed zamianą własnością Skarbu Państwa była wyższa niż wartość nieruchomości, które Skarb Państwa otrzymał w wyniku zamiany.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Autor: Marcel Krzanowski, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Projekt budowlany w postaci elektronicznej – kolejny krok w cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego

Aktualności, Budownictwo, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Projekt budowlany w postaci elektronicznej – kolejny krok w cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego została wyłączona

PROJEKT BUDOWLANY W POSTACI ELEKTRONICZNEJ

Minister Rozwoju, Pracy i Technologii przedstawił kolejną propozycję zmian przepisów regulujących proces inwestycyjno-budowlany. Tym razem chodzi o zasady sporządzania projektu budowlanego, w tym projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego w postaci elektronicznej. Inicjatywa ta wpisuje się w rządowy postulat cyfryzacji budownictwa, który jest intensywnie realizowany od lutego 2021 r. Obecnie możliwe jest już złożenie i dokonanie 13 wniosków oraz zgłoszeń w procesie budowlanym (m.in. wniosku o pozwolenie na rozbiórkę czy legalizację oraz zgłoszenia robót budowlany) za pośrednictwem oficjalnej rządowej aplikacji e-budownictwo. Jednak jak wskazują projektodawcy, cyfryzacja procesu budowlanego ma stanowić duże ułatwienie nie tylko dla inwestorów, ale także inżynierów i architektów. Stąd nowe propozycje dotyczące projektu budowlanego.

Ustawą z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa do ustawy – Prawo budowlane został dodany art. 34 ust. 3f, zgodnie z który projekt budowlany, w tym projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny, sporządza się w postaci:

  1. papierowej albo
  2. elektronicznej.

Przepis ten wejdzie w życie dopiero z dniem 1 lipca 2021 r., jednak już teraz konieczne jest opracowanie niezbędnych zmian w zakresie aktów wykonawczych.

Odnośnie projektu budowlanego w postaci elektronicznej założeniem jest, aby odpowiadał on projektowi budowlanemu w postaci papierowej. Jednak pewne różnice z przyczyn technicznych muszą zostać uwzględnione.

FORMAT I WIELKOŚĆ PLIKÓW

Projekt budowlany w postaci elektronicznej będzie sporządzany w plikach komputerowych, przy czym niektóre z jego elementów będą musiały być sporządzane w formacie PDF, zaś inne (przede wszystkim opinie, uzgodnienia, pozwolenia i inne dokumenty, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane) będą mogły być sporządzane w innym formacie. Natomiast projektowane rozwiązania znajdujące się w części rysunkowej zapisywanej w pliku w formacie PDF będą musiały dodatkowo być sporządzone w formacie wektorowym. Oznacza to, że nie cały plik, ale tylko rysunki zawierające projektowane rozwiązania będą musiały być wykonane w technice wektorowej. W szczególności ma to znaczenie przy projekcie zagospodarowania działki lub terenu, który sporządza się na mapie (kopii) do celów projektowych. Mapa sama w sobie nie będzie musiała być sporządzana w formacie wektorowym, gdyż obecnie w wielu przypadkach nie ma takiej możliwości. Natomiast rysunki projektowanych obiektów nanoszone na taką mapę będą już musiały być sporządzone w formacie wektorowym.

Ze względów technicznych pojedynczy plik projektu budowlanego nie będzie mógł przekraczać 50 MB. W przypadku większych projektów budowlanych będzie konieczność rozbicia go na kilka plików. Wówczas każdy z nich będzie traktowany jako odrębny tom, co będzie odpowiadało podziałowi projektu budowlanego w postaci papierowej, który również może być dzielony na tomy.

Warto wspomnieć także o tym, że projekt rozporządzenia narzuca sposób oznaczania nazw wskazanych plików, co ma zapewnić przede wszystkim porządek przy składaniu i obsłudze wniosków, zgłoszeń i zawiadomień, do których dołącza się poszczególne elementy projektu budowlanego sporządzanego w postaci elektronicznej.

WYJĄTEK OD WSPÓLNEJ OPRAWY PROJEKTU BUDOWLANEGO

Projekt techniczny sporządzany w postaci elektronicznej nie będzie mógł być oprawiony razem z pozostałymi elementami projektu budowlanego. Wynika to z faktu, że wspólna oprawa projektu budowlanego w postaci elektronicznej polega na zapisaniu projektu w jednym pliku. Zapisanie więc projektu technicznego razem z innymi elementami projektu budowlanego w jednym pliku powodowałoby pozorne zatwierdzenie projektu technicznego przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Zgodnie bowiem z art. 34 ust. 4 ustawy – Prawo budowlane projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany podlegają zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budowę. Zgodnie zaś z art. 34 ust. 4b tej ustawy w przypadku sporządzenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego w postaci elektronicznej zatwierdzenie polega na opatrzeniu projektów kwalifikowanym podpisem elektronicznym organu zatwierdzającego projekt. Zatwierdzony projekt przekazuje się inwestorowi. Przepisy nie dają więc możliwości zatwierdzenia projektu technicznego oraz opatrzenia go kwalifikowanym podpisem elektronicznym organu. Dlatego projekt techniczny powinien znajdować się na osobnym pliku niż pozostała dokumentacja projektowa.

PROJEKT TECHNICZNY W INNEJ POSTACI

Do obecnie obowiązującego rozporządzenia dodaje się przepisy, które mają regulować, w jakich przypadkach poszczególne elementy projektu budowlanego można sporządzić w różnej postaci (elektronicznej i papierowej).

Co do zasady projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany i załączane dokumenty do projektu budowlanego należy sporządzić w takiej samej postaci. Nie można więc części sporządzić w postaci papierowej, a części w postaci elektronicznej. Zasada ta nie dotyczy już projektu technicznego. Jeżeli projekt zagospodarowania działki lub terenu i projekt architektoniczno-budowlany zostały sporządzone w postaci papierowej, nie ma przeszkód, aby projekt techniczny mógł być sporządzony w postaci elektronicznej (i odwrotnie). Powyższe wynika z faktu, że projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany i załączane dokumenty do projektu budowlanego składa się razem w ramach wniosku o pozwolenie na budowę i w ramach tego cała ta dokumentacja ulega zatwierdzeniu przez organ (projekt budowlany w postaci papierowej zatwierdza się przez opieczętowanie, a w postaci elektronicznej – poprzez podpisanie plików). Natomiast projekt techniczny może być sporządzany później i nie jest przekazywany z wnioskiem o pozwolenie na budowę.

Wyjątek będzie miał miejsce w przypadku dokumentów legalizacyjnych, bowiem wówczas wyjątkowo do organu należy przedłożyć cały projekt budowlany na raz (zawierający projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany i projekt techniczny). W konsekwencji konieczne jest, aby całość dokumentacji była sporządzana w jednolitej formie.

PODPISY

Inaczej niż w przypadku projektu budowlanego w postaci elektronicznej reguluje się sprawy podpisów. Nie ma bowiem technicznej możliwości podpisywania poszczególnych stron w pliku (zawierających strony tytułowe i metryki rysunków), dlatego osoba posiadająca uprawnienia budowlane i biorąca udział w opracowaniu lub sprawdzeniu danej części projektu budowlanego w postaci elektronicznej w zakresie objętym plikiem, opatruje ten plik kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym lub podpisem zaufanym. Tym samym nie ma znaczenia, że osoba ta uczestniczyła w przygotowaniu tylko niektórych stron objętych plikiem. Osoba taka będzie podpisywać cały plik.

POZOSTAŁE ZMIANY

Projekt rozporządzenia ma przede wszystkim określić zasady sporządzania projektu budowlanego w postaci elektronicznej, niemniej przewidywane są także zmiany ogólne.

W zakresie projektu budowlanego sporządzanego w postaci papierowej projekt rozporządzenia przewiduje rezygnację z obowiązku dołączania do niego karty tytułowej, której zawartość w zasadzie znajduje się na stronach tytułowych poszczególnych części projektu budowlanego. Z uwagi na likwidację karty tytułowej należało wprowadzić stronę tytułową i spis względem elementu projektu budowlanego składającego się z załączników (załączanych decyzji, pozwoleń, uzgodnień i innych dokumentów). Dla pozostałych elementów projektu budowlanego istnieją już takie regulacje.

Projekt uzupełnia również § 5 ust. 1 pkt 4 obecnie obowiązującego rozporządzenia o informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b ustawy – Prawo budowlane. Art. 35 ust. 1 pkt 4 lit. b tej ustawy stanowi, że przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza kompletność projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego, w tym dołączenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b. Z uwagi na takie brzmienie tego przepisu projektodawcy uznali za konieczne uzupełnienie obecnie obowiązującego rozporządzenia w tym zakresie.

Na skutek wejścia w życie projektowanego rozporządzenia ma zostać zmieniony sposób oznaczania nieruchomości. Dane ewidencyjne w ramach projektu budowlanego będzie się oznaczać w postaci identyfikatora działki ewidencyjnej, którym posługują się obecne rejestry i mapy wykorzystywane do sporządzania projektów budowlanych. Jest to dostosowanie do obecnych trendów i wzorów formularzy elektronicznych, wynikających z przepisów ustawy – Prawo budowlane, do których to formularzy niekiedy należy dołączyć elementy projektu budowlanego.

Wreszcie warto wspomnieć także o tym, że projekt ma uszczegółowić zakres charakterystyki energetycznej, która stanowi element projektu technicznego. Z uwagi na zmiany w zakresie projektu budowlanego w postaci papierowej przewidziano przepisy przejściowe zapewniające brak konieczności dostosowywania projektu do nowych przepisów, o ile w stosunku do tego projektu projektant złożył przed dniem wejścia w życie rozporządzenia oświadczenie o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.

Wejście w życie projektowanego rozporządzenia planowane jest na 1 lipca 2021 r.

Autor: Marcel Krzanowski, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.