wodór

Pakiet Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu oraz Strategia Metanowa

Aktualności, Gaz, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Pakiet Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu oraz Strategia Metanowa została wyłączona

Komisja Europejska wystąpiła z propozycjami kluczowych zmian dla sektora gazowego w Europie. Chodzi o tzw. Pakiet Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu oraz tzw. Strategię Metanową.

Tzw. Pakiet Dekarbonizacji Rynków Gazu i Wodoru zakłada rewizję dwóch kluczowych dla sektora gazowniczego aktów, tj. dyrektywy PE i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE oraz rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylającej rozporządzenie (WE) nr 1775/2005.

Ogólnym celem inicjatywy jest przekształcenie ram prawnych rynku energii w taki sposób, aby ułatwić proces redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 r., a w dalszej perspektywie (2050 r.) osiągnąć stan zeroemisyjny. Zmiana ma stanowić także swoistą odezwę na braki wskazanych aktów prawnych w zakresie organizacji i funkcjonowania sektora alternatywnych gazów metanowych. Ponadto rewizja dyrektywy PE i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE oraz rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylającej rozporządzenie (WE) nr 1775/2005 ma na celu także wdrożenie działań zaproponowanych na gruncie innych inicjatyw, strategii czy planów. Konkretne cele jakie stawiają sobie projektodawcy to:

– zapewnienie warunków do powstawania infrastruktury wodorowej;

– zapewnienie funkcjonowania konkurencyjnych rynków wodoru;

– ułatwienie lokalnej i zdecentralizowanej produkcji gazów odnawialnych i niskowęglowych;

– wzmocnienie praw konsumentów; oraz

– zapewnienie przejrzystości i bezpieczeństwa dostaw.

Z uzasadnienia inicjatywy wynika, że działania KE mają charakter ewolucyjny, a nie rewolucyjny. Planowane zmiany dotyczą przede wszystkim wprowadzeniu regulacji sprzyjających rozbudowie infrastruktury wodorowej oraz rozwoju rynku. Z tego względu analizowane będą propozycje wdrożenia modelu rynku wodoru opierającego się konkurencji „wspieranej” przez podmioty trzecie czy bardziej koherentnego (z innymi sektorami) rozwoju infrastruktury sieciowej. Prawodawca europejski dostrzega dużą szansę w „czerpaniu” z obecnego dorobku infrastrukturalnego w systemie energetycznym w procesie włączania do rynku odnawialnych i niskoemisyjnych gazów metanowych. Z tego względu konieczne jest dalsze rozwijanie infrastruktury gazowej i jej funkcjonowania, z uwzględnieniem rozwiązań przyjaznych paliwom alternatywnym. Przykładowym rozwiązaniem jest zapewnienie szerszego dostępu do terminali LNG.

Poza działaniami nakierowanymi na infrastrukturę, przewiduje się także wzmocnienie przepisów zarządzania jakością gazu w oparciu o prace normalizacyjne podejmowane przez Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki. W ramach wprowadzanych rozwiązań poruszone mają zostać także elementy wskazane w tzw. Clean Energy Package, tj. prawa konsumenckie czy kwestie rozliczeń.

Chociaż działania są sygnowane jako „pakiet”, KE prowadzi je osobnymi torami tzn. osobno proceduje inicjatywę w zakresie nowelizacji rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylającej rozporządzenie (WE) nr 1775/2005, a osobno w zakresie nowelizacji dyrektywy PE i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE. W tym pierwszym przypadku inicjatywa znajduje się obecnie na etapie zbierania opinii, co potrwa do 10 marca 2021 r. Skierowanie do konsultacji publicznych przewiduje się na II kwartał 2021 r., zaś przyjęcie projektu na IV kwartał 2021 r. Co się tyczy drugiej inicjatywy, aktualnie ona jest także opiniowana, czego koniec przewiduje się na 22 marca 2021 r. Skierowanie projektu do konsultacji publicznych oraz jego przyjęcie są planowane na ten sam okres, co w przypadku pierwszej inicjatywy.

Drugie z proponowanych rozwiązań, tzw. Strategia Metanowa stanowi bezpośrednią konsekwencję wydania Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczący strategii Unii Europejskiej na rzecz ograniczenia emisji metanu z dnia 14 października 2020 r. W akcie tym KE zobowiązała się do przedstawienia propozycji legislacyjnych dotyczących obowiązkowego pomiaru, raportowania i weryfikacji (MRV) na poziomie przedsiębiorstw działających w sektorze energetycznym w oparciu o metodologię Oil and Gas Methane Partnership (OGMP 2.0.) oraz obowiązkowego usprawnienia namierzania i naprawy (LDAR) wycieków metanu w infrastrukturze gazowej.

Jak zostało przedstawione w ramach informacji o inicjatywie, KE dostrzega konieczność wprowadzenia nowych regulacji pozwalających na powstrzymanie emisji metanu do atmosfery, gdyż zagadnienie to nie jest obecnie w żaden sposób regulowane. Problem ten odnosi się w szczególności do sektora energetycznego, ponieważ jest on odpowiedzialny za produkcję ok. 19 % wszystkich emisji tego związku powstających na skutek działalności człowieka. Potrzebę zmniejszenia skali przenikania metanu do atmosfery wynika także z ogólnego obowiązku państw członkowskich jaki muszą wypełniać w ramach Wspólnego Wysiłku Redukcyjnego. Na realizację tego ogólnego zadania składają się dwa szczegółowe cele określone przez KE, tj.:

(i)           polepszenie dostępu i dokładności do informacji o konkretnych źródłach emisji metanu związanych z energią zużywaną w UE oraz

(ii)          wprowadzenie na poziomie unijnym obowiązków nakładanych na przedsiębiorstwa, mających na celu ograniczenie tych emisji w różnych segmentach łańcucha dostaw energii w obszarze wycieku metanu, odpowietrzania i ograniczania skutków spalania, które łącznie stanowią główne źródła emisji metanu w sektorze energetycznym.

W przypadku tej inicjatywy także dochodzi do nieścisłości w nazewnictwie. Co prawda nazywana jest ona „strategią”, jednak jej celem zdaje się być przyjęcie nowego rozporządzenia. Projekt znajduje się obecnie na etapie konsultacji publicznych, co potrwa do 1 maja 2021 r. Przyjęcie projektu planowane jest na IV kwartał 2021 r.

Przebieg poszczególnych postępowań oraz uzasadnienia dla podejmowanych inicjatyw są dostępne na stronie: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say

Autor: Marcel Krzanowski

Rząd przyjął „Politykę energetyczną Polski do 2040 r.”

Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, Klimat, OZE, , , , , , , Możliwość komentowania Rząd przyjął „Politykę energetyczną Polski do 2040 r.” została wyłączona

Polski plan na transformację energetyczną stał się faktem. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.” – pierwszego od 12 lat dokumentu strategicznego odnoszącego się do sektora energetycznego. Jest to 1 z 9 strategii zintegrowanych przewidzianych w „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”.

Dokument zawiera opis stanu i uwarunkowań sektora energetycznego. Następnie wskazano 3 filary PEP2040, na których oparto 8 celów szczegółowych wraz z działaniami niezbędnymi do ich realizacji oraz projekty strategiczne. Zaprezentowano ujęcie terytorialne i wskazano źródła finansowania zamierzeń określonych w dokumencie.

Pierwszym z filarów jest sprawiedliwa transformacja. PEP2040 zakłada udzielenie wsparcia społecznościom najbardziej dotkniętym przemianami w sektorze energetycznym. Chodzi głównie o ludność zamieszkującą rejony węglowe. Niezbędne jest takie przeprowadzenie przekształceń, aby osoby dotychczas pracujące np. w sektorze górnictwa mogły znaleźć zatrudnienie w nowopowstających gałęziach przemysłu tj. odnawialnych źródłach energii lub energetyce jądrowej. Jednocześnie formułowany jest postulat walki z ubóstwem energetycznym.

Drugi filar to stworzenie zeroemisyjnego systemu energetycznego. Jest to kierunek długoterminowy, który ma realizować unijną dyspozycję osiągnięcia neutralności klimatycznej. Twórcy dokumentu zakładają, że wdrażanie tej wytycznej nastąpi poprzez rozwój wspomnianych energetyki jądrowej oraz odnawialnych źródeł energii. Istotna jest także intensyfikacja energetyki rozproszonej i obywatelskiej.

Ostatni, trzeci filar dotyczy dobrej jakości powietrza. Celem procesu przekształcenia sektora energetycznego jest walka z obecnością pyłów zawieszonych. Oprócz wskazanych wcześniej działań, realizacji tego zadania sprzyjać mają m. in. elektryfikacja transportu oraz promowanie domów pasywnych i zeroemisyjnych.

Ogólne postulaty zawarte w ramach 3 filarów są konkretyzowane w drodze wspomnianych celów szczegółowych oraz projektów strategicznych. Niektóre spośród ich założeń zasługują na szczególną uwagę.

Ambitnym celem jest wdrożenie założeń programu polskiej energetyki jądrowej. W 2033 r. ma zostać uruchomiony pierwszy blok elektrowni jądrowej o mocy ok. 1-1,6 GW, z kolei kolejne mają powstawać co 2-3 lata. Program zakłada budowę łącznie 6 bloków jądrowych. Planowany jest także rozwój odnawialnych źródeł energii. Cel ten wiązany jest przede wszystkim z rozbudową morskich farm wiatrowych, których moc zainstalowana ma osiągnąć ok. 5,9 GW w 2030 r. i 11 GW w 2040 r. Ponadto nastąpi istotny wzrost mocy zainstalowanych w fotowoltaice do ok. 5-7 GW w 2030 r. i ok. 10-16 GW w 2040 r.

Jednocześnie w PEP2040 podkreślona została rola gazu ziemnego jako paliwa „pomostowego” w transformacji energetycznej. Z tego względu strategia zakłada rozbudowę dedykowanej mu infrastruktury oraz dywersyfikację dostaw. Dodatkowo dokument wskazuje konkretny cel jakim jest osiągnięcie zdolności transportu sieciami gazowymi mieszaniny zawierającej ok. 10% gazów zdekarbonizowanych do 2030 r.

Można wskazać także inne, równie interesujące założenia. Twórcy dokumentu planują do 2030 r. zmniejszenie zużycia energii pierwotnej o 23% w stosunku do prognoz zaprezentowanych w PRIMES2007. Cel ten ma zrealizować powszechna termomodernizacja budynków mieszkalnych oraz zapewnienie efektywnego i ekologicznego dostępu do ciepła. Działania te mają mieć także wpływ na redukcję problemu ubóstwa energetycznego o 30% tj. do poziomu maksymalnie 6% gospodarstw domowych w 2030 r. Z kolei do 2040 r. bieżące potrzeby cieplne wszystkich gospodarstw domowych mają być pokrywane przez ciepło systemowe oraz zero- lub niskoemisyjne źródła indywidualne.

Zmiany mają być widoczne nie tylko w domach, ale także na ulicach. Do 2030 r. w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców ma funkcjonować zeroemisyjna komunikacja publiczna. Planowany jest dalszy rozwój elektromobilności oraz wykorzystywania paliw alternatywnych. Tu szczególną rolę może odegrać zwłaszcza wodór.

PEP2040 stanowi polski wkład w realizację postanowień „Porozumienia paryskiego”, „Ramowej konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu” (COP21) oraz ogólnej polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej. Jak wskazano w streszczeniu dokumentu, strategia przeprowadzenia transformacji energetycznej ma zainicjować zmiany w całej gospodarce, jednak przy uwzględnieniu obecnych uwarunkowań, a co za tym idzie dokonywaniu zmian w sposób sprawiedliwy i solidarny.

Obecnie dostępne jest jedynie streszczenie PEP2040. Jego pełna treść zostanie opublikowana wraz z uchwałą Rady Ministrów w Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Autorzy: Marcel Krzanowski, Adam Wawrzynowicz

Plan budowy sieci wodorowej

Aktualności, Energetyka, , , , , , Możliwość komentowania Plan budowy sieci wodorowej została wyłączona

Jedenastu operatorów gazowych, wywodzących się z dziewięciu państw członkowskich Unii Europejskiej zaprezentowało plan budowy sieci wodorowej.

Plan dedykowanej infrastruktury transportu wodoru został przygotowany przez: Enagás, Energinet, Fluxys Belgium, Gasunie, GRTgaz, NET4GAS, OGE, ONTRAS, Teréga, Snam i Swedegas.

W opublikowanym raporcie “European Hydrogen Backbone. How a dedicated hydrogen infrastructure can be created”, operatorzy przewidują, że istniejącą infrastrukturę gazową można zmodyfikować w celu transportu wodoru, po przystępnych cenach. Zakładają, że od połowy 2020 roku sieć gazowa będzie systematycznie rozbudowywana i w 2030 roku jej długość wyniesie 6,8 tys. km, tym samy ma ona połączyć tzw. „doliny wodoru”.

Według założeń, do 2040 roku sieć wodorowa liczyć będzie 23 tys. km długości, z czego 75% sieci stanowić będą przebudowane rurociągi gazu ziemnego, które zostaną połączone nowymi odcinkami. Ostatecznie powstać mają dwie równoległe sieci przesyłowe: czystego wodoru i (bio) metanowa.

Powstały szkielet wodorowy transportować będzie wodór produkowany z energii wiatrowej (morskiej) oraz słonecznej w Europie, pozwoli również na import wodoru spoza Europy.

Koszt utworzenia sieci ma wynieść od 27 do 64 mld euro. Według szacunków, średni koszt przesyłu wodoru wynosić będzie od 0,09 do 0,17 euro za kg na 1 tys. km. Jak wskazują twórcy raportu, szeroki zakres szacunków kosztów wynika głównie z niepewności co do (zależnych od lokalizacji) kosztów sprężarek.

Szkielet sieci wodorowej ma objąć całą Unię Europejską, tym samym uczestnicy projektu zapraszają pozostałe europejskie przedsiębiorstwa infrastruktury gazowej, aby włączyły się w dalsze prace na rozwojem przedsięwzięcia.

Z raportem “European Hydrogen Backbone. How a dedicated hydrogen infrastructure can be created” można zapoznać się na stronie: https://gasforclimate2050.eu/sdm_downloads/european-hydrogen-backbone/

Deklaracja o zrównoważonej i inteligentnej infrastrukturze gazowej

Aktualności, Energetyka, Gaz, Klimat, , , , , , Możliwość komentowania Deklaracja o zrównoważonej i inteligentnej infrastrukturze gazowej została wyłączona

Podczas nieformalnego spotkania członków Rady UE ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii odbytego w dniach 1 i 2 kwietnia 2019 r. podpisano „Deklarację o zrównoważonej i inteligentnej infrastrukturze gazowej”.


Głównym celem deklaracji jest dążenie do maksymalizacji potencjału infrastruktury gazu ziemnego z uwzględnieniem wodoru i gazów odnawialnych. By zwiększyć bezpieczeństwo dostaw sygnatariusze podkreślają konieczność wdrożenia zasad europejskich dotyczących magazynowania gazu. Deklaracja stawia przed podmiotami z sektora prywatnego i publicznego zadanie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu utrzymania wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2 °C, a w dalszej perspektywie na poziomie 1,5 ° C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Sygnatariusze wyrazili zadowolenie z przewidywanych transformacji i modernizacji systemu energetycznego w świetle porozumienia paryskiego, a także z przyjęcia projektu ENVE „Czysta planeta dla wszystkich […]”.


Rola gazu w deklaracji przedstawiona została jako nośnika energii transportowanego na duże odległości i przechowalnego przez długi czas. Uznano także, iż wzrost udziału gazów odnawialnych i dwutlenku węgla w miksie energetycznym UE w kolejnych dziesięcioleciach, przyczyniłby się zarówno do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, jak i dekarbonizacji systemu energetycznego. Miałoby to nastąpić poprzez transport innych gazów niż gaz ziemny, takich jak wodór, biometan, czy metan syntetyczny.
Sygnatariusze podkreślili w tym miejscu znaczenie „Inicjatywy wodorowej” z września 2018 r. jako kroku ku uznaniu odnawialnego wodoru za rozwiązanie w zakresie magazynowania energii, a także zrównoważonego nośnika energii i surowca neutralnego dla klimatu. Podniesiona została potrzeba przeanalizowania potencjalnej roli infrastruktury gazowej w transporcie i magazynowaniu wodoru o zerowej zawartości węgla i gazów odnawialnych w przyszłym systemie energetycznym. Przedstawiciele państw członkowskich deklarują oszacowanie udziału wodoru i gazów odnawialnych, które mogłyby wspierać przyszłe systemy energetyczne o obniżonej emisyjności. Za konieczne uznano poszukiwania większą integrację sieci elektrycznych, gazowych i cieplnych przy udziale procesu digitalizacji. Sygnatariusze zachęcają do uwzględnienia w nowych planach infrastruktury gazowej ewolucji zużycia gazu, obecności wodoru i biogazu oraz deklarują podjęcie działań w celu wykorzystania istniejącej infrastruktury do transportu coraz większej ilości wodoru i gazów odnawialnych w całej Europie. W celu realizacji tego przedsięwzięcia niezbędne jest nakreślenie ram regulacyjnych dla wprowadzania wodoru i gazów odnawialnych do sieci gazowej. Również finansowanie w europejskich i międzynarodowych instytucjach finansowych nie pozostaje tu bez znaczenia. Członkowie Rady UE ds. TTE akcentują konieczność analizy możliwości współistnienia różnych rodzajów infrastruktury gazowej dedykowanej gazowi ziemnemu, domieszkom gazu ziemnego i wodoru lub czystego wodoru, a także zbadania w jaki sposób wtryskiwanie wodoru i gazów odnawialnych wpłynie na jakość gazu.

Autor: Barbara Wojciechowska, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.