Orzecznictwo

Orzecznictwo

TSUE oddalił odwołanie Niemiec w sprawie gazociągu OPAL

Aktualności, Gaz, Orzecznictwo, , , , , , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania TSUE oddalił odwołanie Niemiec w sprawie gazociągu OPAL została wyłączona

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 15 lipca 2021 r. wyrok w sprawie z odwołania Republiki Federalnej Niemiec przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej dotyczący korzystania z gazociągu OPAL, stanowiącego lądowe przedłużenie gazociągu Nord Stream na terytorium Niemiec. TSUE oddalił odwołanie Niemiec od wyroku Sądu UE (Sąd) z września 2019 r., który stwierdził nieważność decyzji Komisji Europejskiej (KE) umożliwiającej większe wykorzystanie przepustowości gazociągu przez Gazprom w związku z naruszeniem zasady solidarności energetycznej.

Stan faktyczny

Zarzewiem konfliktu jest decyzja Komisji Europejskiej wydana 28 października 2016 r., w drodze której KE zwolniła gazociąg spod niektórych wymogów tzw. III Pakietu Energetycznego. Odstępstwo od konkurencyjnych zasad pozwoliło Gazpromowi na zwiększenie stopnia wykorzystania gazociągu. Co istotne, przed wydaniem decyzji KE nie zbadała wpływu rozstrzygnięcia na bezpieczeństwo innych państw członkowskich UE, w tym na bezpieczeństwo Polski.

Z tego powodu, 16 grudnia 2016 r. Rzeczpospolita Polska złożyła skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji. Na poparcie skargi Rzeczpospolita Polska podniosła sześć zarzutów, z których pierwszy (i kluczowy dla sprawy) dotyczył naruszenia art. 36 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE (dyrektywa 2009/73/WE) w związku z art. 194 ust. 1 lit. b) Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), a także naruszenia zasady solidarności. W skardze wskazano, że z ogólnych zasad polityki energetycznej, określonych w Traktatach, Komisja Europejska była obowiązana do zbadania wpływu tego gazociągu na inne rynki, w tym rynek polski. Do sporu po stronie KE przyłączyła się Republika Federalna Niemiec, zaś po stronie Polski – Republika Łotewska oraz Republika Litewska.

Wyrok Sądu

Zaskarżonym wyrokiem Sąd stwierdził nieważność spornej decyzji w oparciu o zarzut pierwszy, nie orzekając, przy tym, w przedmiocie pozostałych podniesionych zarzutów. Ponadto, Sąd obciążył Komisję, nie tylko jej własnymi kosztami, lecz także kosztami poniesionymi przez Rzeczpospolitą Polską. W ramach badania zarzutu pierwszego, oddaliwszy zarzut pierwszy jako chybiony w zakresie, w jakim opierał się on na art. 36 ust. 1 lit. a wspomnianej dyrektywy, Sąd stwierdził, że sporna decyzja została wydana z naruszeniem zasady solidarności energetycznej sformułowanej w art. 194 ust. 1 TFUE. W odniesieniu do zakresu tej zasady Sąd zauważył, że obejmuje ona spoczywający na Unii i państwach członkowskich ogólny obowiązek uwzględniania interesów wszystkich potencjalnie zainteresowanych podmiotów tak, że zarówno Unia, jak i państwa członkowskie są obowiązane starać się w ramach wykonywania kompetencji przysługujących im w związku z polityką Unii w dziedzinie energetyki unikać podejmowania środków, które mogłyby naruszać te interesy w zakresie bezpieczeństwa dostaw, ich efektywności gospodarczej i politycznej, jak również dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia. Ponadto, Sąd wskazał, iż zasada solidarności energetycznej nakazuje także akceptacje faktycznej współzależności i solidarności interesów. W orzeczeniu stwierdzono, że sporna decyzja Komisji Europejskiej została wydana z naruszeniem tej zasady, ponieważ KRE nie zbadała skutków zmiany warunków korzystania z gazociągu OPAL dla bezpieczeństwa dostaw gazu w Polsce oraz, zdaniem Sądu, nie wydawało się by KE „zbadała, jakie mogą być średnioterminowe skutki – zwłaszcza dla polityki Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie energetyki – przekierowania na trasę tranzytu Nord Stream 1/OPAL części ilości gazu ziemnego przesyłanych uprzednio gazociągami Jamał i Braterstwo, ani by wyważyła te skutki ze stwierdzonym przez nią zwiększeniem bezpieczeństwa dostaw na poziomie Unii”.

Od wyroku Sądu RFN wniosła odwołanie żądając jego uchylenia, skierowania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zastrzeżenia, że rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie. Z kolei RP wniosła o oddalenie w całości odwołania ze względu na jego bezzasadność, zaś w zakresie zarzutu trzeciego ze względu na jego niedopuszczalność oraz o obciążenie Republiki Federalnej Niemiec kosztami postępowania.

Wyrok TSUE

W wyroku z dnia 15 lipca 2021 r. TSUE oddalił skargę Republiki Federalnej Niemiec, uznając tym samym argumentację strony polskiej. TSUE uznał, że Komisja Europejska, przy wydawaniu decyzji zwalniającej, uchybiła obowiązkom wynikającym z traktatowej zasady solidarności i nie zbadała wpływu swojej decyzji na rynki ościenne, w tym rynek polski.

W uzasadnieniu TSUE podzielił pogląd Sądu, który wskazał, ze zasada solidarności leży u podstaw całego systemu prawnego Unii i jest ściśle związana z zasadą lojalnej współpracy, ustanowioną w art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, zgodnie z którą Unia i państwa członkowskie wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z traktatów. W tym względzie Trybunał orzekł w szczególności, że zasada ta nie tylko zobowiązuje państwa członkowskie do podjęcia wszelkich właściwych środków w celu zapewnienia zakresu mocy obowiązującej i skuteczności prawa Unii, ale nakłada również na instytucje Unii wzajemne obowiązki lojalnej współpracy z państwami członkowskimi.

Odnosząc się do argumentacji przedstawianej przez stronę niemiecką, TSUE wskazał, że nic nie pozwala uznać, że zasada solidarności figurująca w art. 194 ust. 1 TFUE nie może jako taka wywoływać wiążącego skutku prawnego dla państw członkowskich i instytucji Unii, a wręcz przeciwnie – leży u podstaw wszystkich celów polityki Unii w dziedzinie energetyki, czyniąc z nich spójną całość. Wynika stąd w szczególności, że akty przyjmowane przez instytucje Unii, w tym przez Komisję w ramach tej polityki, należy interpretować, oraz oceniać ich legalność, w świetle zasady solidarności energetycznej. Trybunał wskazał, że wbrew twierdzeniom RFN na zasadę tę można się powołać w zakresie polityki Unii w dziedzinie energetyki w ramach ustanawiania lub funkcjonowania rynku wewnętrznego gazu ziemnego. Przy czym owa zasada nie może być utożsamiana z wymogiem zapewnienia bezpieczeństwa dostaw lub ograniczać się do tego wymogu, o którym mowa w art. 36 ust. 1 dyrektywy 2009/73/WE, stanowiącego tylko jeden z przejawów zasady solidarności energetycznej. W konkluzji TSUE stwierdził, że Sąd słusznie orzekł, iż zasada solidarności obejmuje prawa i obowiązki zarówno dla Unii, jak i dla państw członkowskich, gdyż Unia jest związana obowiązkiem solidarności wobec państw członkowskich, a państwa członkowskie są związane obowiązkiem solidarności między sobą oraz w świetle wspólnego interesu Unii i prowadzonych przez nią polityk.

Wyrok w sprawie OPAL kluczowy w sprawie Nord Stream 2

Analizowany wyrok TSUE jest ostateczny, co oznacza że OPAL będzie podlegał regulacjom ograniczającym dominującemu dostawcy możliwość korzystania z całej przepustowości gazociągu. Jednak kluczowe znaczenie ma sprecyzowanie znaczenia zasady sprawiedliwości energetycznej. Polska od wielu lat zabiega o uwzględnianie zasady solidarności w polityce energetycznej, gwarantującej bezpieczeństwo energetyczne wszystkim państwom członkowskim i promując równe szanse rozwoju dla wszystkich rynków Wspólnoty. Powyższe stanowi wsparcie dla argumentacji przedstawianej przez stronę polską w sprawie reżimu prawnego, jakiemu powinien podlegać gazociąg Nord Stream 2. Obecnie toczy się postępowanie w sprawie wniosku konsorcjum Nord Stream 2 AG o derogację spod wymogów prawa UE przed Wyższym Sądem Krajowym w Düsseldorfie.

Wyrok Trybunały Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 lipca 2021 r., sygn. sygnatura sprawy: C-848/19 P

Z całością uzasadnienia orzeczenia można zapoznać się pod poniższym linkiem.

Autor: Marcel Krzanowski, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Nowelizacja Prawa Energetycznego – część II: instrukcja ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej oraz rozwój magazynów energii elektrycznej w krajowym systemie energetycznym

Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Nowelizacja Prawa Energetycznego – część II: instrukcja ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej oraz rozwój magazynów energii elektrycznej w krajowym systemie energetycznym została wyłączona

W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przybliżyć kolejną część najważniejszych zmian przewidzianych w ustawie z dnia 20  maja  2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw podpisanej przez Prezydenta RP w dniu 1 czerwca 2021 r.

Ustawa nie została jeszcze opublikowana w Dzienniku Ustaw. W tym kontekście warto jednak wskazać, że zasadnicza część jej przepisów ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Jednakże w przepisie końcowym przewidziano szereg wyjątków w tym zakresie. Przepisy w zakresie inteligentnego opomiarowania ze względu na konieczność dostosowania systemów teleinformatycznych, przygotowania rynku do nowych realiów oraz stworzenie w pełni funkcjonalnego centralnego repozytorium danych pomiarowych wejdą w życie w okresie późniejszym niż pozostała część ustawy. I tak np. przepisy odnoszące się do rozporządzenia w zakresie infrastruktury sieci domowej wejdą w życie po 12 miesiącach od dnia ogłoszenia.

INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI INSTALACJI MAGAZYNOWEJ

Ustawa nakłada na operatora systemu magazynowania (OSM) obowiązek sporządzenia instrukcji ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej. Tak jak dotychczas operator systemu przesyłowego i operator systemu dystrybucyjnego, OSM będzie zobowiązany do opracowania instrukcji, informowania użytkowników systemu o publicznym dostępie do projektu instrukcji lub jej zmian i o możliwości zgłaszania uwag oraz przedłożenia dokumentu do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do zatwierdzenia. Warto też zaznaczyć, że do kręgu podmiotów zobowiązanych do sporządzenia instrukcji określonych w art. 9g ust. 1 Prawa Energetycznego, dołączono również operatora skraplania gazu ziemnego, który będzie miał obowiązek sporządzenia instrukcji ruchu i eksploatacji skroplonego gazu ziemnego.

W nowych przepisach przedstawiono otwarty katalog zagadnień, których powinny dotyczyć postanowienia instrukcji ruchu eksploatacji instalacji magazynowej. Mają to być m.in.: procedura zawierania umów o świadczenie usług magazynowania, procedura udostępniania i przydzielania zdolności magazynowych czy procedura postępowania w przypadku awarii.

Zmiana ma przede wszystkim na celu zwiększenie nadzoru nad warunkami świadczenia usług magazynowych oraz przejrzystości zasad funkcjonowania OSM.

ROZWÓJ MAGAZYNÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJOWYM SYSTEMIE ENERGETYCZNYM

Jedną z podstawowych zmian w zakresie magazynowania energii elektrycznej jest modyfikacja występujących dotychczas w Prawie energetycznym definicji „magazynowania energii” oraz „magazynu energii”. Uznano, że obowiązująca obecnie definicja „magazynowania energii” jako „usługi” jest błędna, ponieważ nie obejmuje magazynowania energii elektrycznej we własnej instalacji. Pojęcie „magazynowania energii elektrycznej” rozszerzono o proces przetwarzania energii elektrycznej pobranej z sieci lub wytworzonej przez jednostkę wytwórczą przed jej przechowaniem oraz proces ponownego jej przetworzenia na energię elektryczną. Poza tym, jako że obecnie funkcjonują w systemie prawnym dwie rożne definicje „magazynu energii” –  jedna w Prawie Energetycznym, a druga w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii – dla wyeliminowania trudności interpretacyjnych wprowadzono jednolitą definicję tego pojęcia.

Kolejna zmiana dotyczy definicji „odbiorcy końcowego”. Odbiorca końcowy dokonuje zakupu paliwa i energii na własny użytek, przy czym nowelizacja wyłącza z kategorii własnego użytku zakupywanie energii w celu jej magazynowania w ten sam sposób, jak obecnie wyłączona jest energia zakupiona w celu jej zużycia na potrzebę wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej. Takie rozwiązanie ma zapobiec nadmiernemu obciążaniu odbiorcy końcowego, który i tak poniesie koszty związane ze zużyciem energii wprowadzonej do sieci z magazynu energii elektrycznej. Zmiana definicji „odbiorcy końcowego” ma zatem duże konsekwencje w zakresie odciążania odbiorcy końcowego. Przykładowo, z tego względu w przypadku magazynowania energii elektrycznej nie będzie stosowana opłata przejściowa. Odbiorca końcowy nie będzie też zobowiązany do przedstawiania do umorzenia świadectw pochodzenia w odniesieniu do energii elektrycznej pobranej i zużytej przez magazyn energii elektrycznej na potrzeby magazynowania oraz na potrzeby własne magazynu. Magazynowanie energii elektrycznej  ma być również zwolnione z opłaty OZE – będzie ona poniesiona przez odbiorcę końcowego dopiero po zużyciu energii elektrycznej na własne potrzeby.

Kolejnym ułatwieniem dla odbiorcy końcowego jest przyjęcie w rozliczeniach za usługę przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej reguły salda. Podstawą do rozliczeń stawki sieciowej będzie strata w procesie magazynowania energii elektrycznej, czyli różnica między ilością energii elektrycznej pobranej przez magazyn i energii ponownie wprowadzonej do sieci z tego magazynu. Dzięki takiemu rozwiązaniu można uniknąć podwójnego obciążania odbiorcy, który i tak będzie zobowiązany do zapłaty opłaty sieciowej za zużytą energię elektryczną, wprowadzaną z magazynu do sieci. Dodatkowo nowe przepisy mają zachęcać do stosowania jak najefektywniejszych energetycznie rozwiązań, które będą po prostu bardziej opłacalne. Analogiczne regulacje proponuje się dla składnika stałego opłaty sieciowej, obliczanego na jednostkę mocy umownej czy dla opłaty jakościowej.

Niezwykle istotną zmianą jest również uznanie magazynowania energii elektrycznej za działalność koncesjonowaną. Obowiązkiem koncesyjnym będą objęte podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą w zakresie magazynowania energii elektrycznej i wykorzystują magazyny o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 10 MW. Podmiot, który wykonywał taką działalność dotychczas, będzie miał 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy na złożenie wniosku o udzielenie koncesji do Prezesa URE. Z kolei pozostałe podmioty, które również prowadzą tego rodzaju działalność gospodarczą, a wykorzystują magazyny energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 50 kW, są zobowiązane złożyć wniosek o wpis do rejestru magazynów energii elektrycznej do 30 czerwca 2021 r. W ten sposób magazynowanie energii elektrycznej będzie monitorowane w skali całego kraju. Natomiast w kontekście nałożenia na podmioty magazynujące energię elektryczną obowiązku sporządzania taryf, uznano, że byłoby to nieuzasadnione. W takim razie stosunki w zakresie ustalania cen będą kierowane zasadami wolnego rynku oraz zasadą swobody zawierania umów.

Dla uzupełnienia regulacji dotyczących magazynowania energii elektrycznej, w nowelizacji wprowadzono przepisy regulujące warunki przyłączenia magazynu energii elektrycznej do sieci lub do urządzeń wytwórczych i instalacji odbiorcy końcowego obejmujących magazyn energii elektrycznej. W tym zakresie szczególnie istotne są przepisy dotyczące obniżenia opłaty za przyłączenie do sieci magazynów energii elektrycznej. Jej wysokość ma stanowić połowę rzeczywiście poniesionych kosztów na realizację przyłączenia. Ma to być jak na razie jedyna szczególna zachęta regulacyjna do magazynowania energii elektrycznej. Umowa o przyłączenie do sieci magazynu energii elektrycznej będzie musiała spełniać ogólne wymagania przyłączenia do sieci określone w art. 7 ust. 2 Prawa Energetycznego. Oprócz tego dokument ma też zawierać postanowienia określające parametry magazynu energii elektrycznej, takie jak łączna moc zainstalowana elektryczna magazynu energii elektrycznej wyrażona w kW, pojemność nominalna wyrażona w kWh i sprawność magazynu energii elektrycznej.

Oprócz tego ustawa wprowadza zasady współpracy magazynów energii elektrycznej z siecią elektroenergetyczną oraz z jednostkami wytwórczymi, w tym ze źródłami OZE. Przy tym warto wspomnieć, że energia elektryczna będzie mogła być pobierana z sieci przez magazyn stanowiący część instalacji odnawialnego źródła (w tym hybrydowego). Dzięki temu magazyn będzie mógł pełnić swoje funkcje niezależnie od warunków pogodowych. Ustawa rozszerza także otwarty katalog elementów planu rozwoju w zakresie zaspokojenia przyszłego i obecnego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię o przedsięwzięcia w zakresie wykorzystywania magazynów energii elektrycznej. Przedsięwzięcia te muszą być obligatoryjnie uwzględnione, jeśli spełnione zostaną określone w przepisie techniczne i ekonomiczne warunki. Rozwiązanie to może być korzystne w sytuacji nagłego zwiększenia popytu na energię elektryczną przez użytkowników końcowych lub w związku z potrzebami przyłączeniowymi nowych użytkowników sieci.

Autorzy: Julia Fischer, Marcel Krzanowski, Adam Wawrzynowicz, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Nowelizacja Prawa energetycznego – część I: liczniki zdalnego odczytu, system inteligentnego opomiarowania, CSIRE oraz NEMO

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, Orzecznictwo, , , , Możliwość komentowania Nowelizacja Prawa energetycznego – część I: liczniki zdalnego odczytu, system inteligentnego opomiarowania, CSIRE oraz NEMO została wyłączona

W dniu 15 kwietnia 2021 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 808). Nowelizacja wprowadza szereg zmian w różnych obszarach sektora energetycznego. Większość z nich ma na celu rozwój konkurencji na rynku energetycznym, przeciwdziałanie negatywnym skutkom monopolu oraz wzmocnienie pozycji odbiorców końcowych, a zwłaszcza odbiorców w gospodarstwach domowych. Wprowadzenie nowych przepisów ma służyć implementacji prawa unijnego, w tym dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r., która wyznacza wspólne zasady rynku wewnętrznego energii elektrycznej.

Z uwagi na obszerność nowelizacji trudno jest przedstawić wszystkie najważniejsze zmiany w ramach jednej publikacji. Z tego względu postanowiliśmy je zaprezentować w kolejnych odcinkach.

LICZNIKI ZDALENGO ODCZYTU I SYSTEM INTELIGENTNEGO OPOMIAROWANIA

Najbardziej znaczącą zmianą w całej nowelizacji ma być wprowadzenie systemu inteligentnego opomiarowania w sektorze elektroenergetycznym w oparciu o rozwiązania dyrektyw unijnych. System ma polegać na zainstalowaniu u odbiorców liczników zdalnego odczytu energii, które mają mierzyć przepływ energii w punktach poboru. Urządzenia te mają przede wszystkim pozwolić odbiorcom końcowym na świadome kontrolowanie zużycia prądu. Działanie to ma być nie tylko postępem technologicznym i inwestycyjnym przedsiębiorstw sieciowych, ale ma także zwiększyć konkurencyjność rynku energii, z której skorzystają wszyscy użytkownicy systemu, a w szczególności, odbiorcy. Lepsze zarządzanie zużyciem energii elektrycznej przez odbiorców końcowych, ułatwienie zmiany sprzedawcy, możliwość korzystania z przedpłatowej formy rozliczeń, idące w parze z uzyskaniem oszczędności przez przedsiębiorstwa energetyczne dzięki redukcji strat handlowych i technicznych, kosztów odczytu oraz wsparcia finansowego w budowie i utrzymaniu źródeł szczytowych, a także stworzenie potencjału do rozwoju mikro-generacji – to wszystko ma spowodować, że inwestycja w liczniki zdalnego odczytu zwróci się z nadwyżką w niedługim horyzoncie czasowym.

Nowelizacja zakłada, że do końca 2023 r. liczniki zdalnego odczytu mają być zainstalowane w przynajmniej 15% punktów poboru energii u odbiorców końcowych, do końca 2025 r. – w przynajmniej 35 % punktów poboru, do końca 2027 r. – w przynajmniej 65% punktów poboru, a ostatecznie do 31 grudnia 2028 r. przynajmniej 80% odbiorców ma mieć zainstalowane zdalne liczniki. Z analizy kosztów i strat, do której sporządzenia zostało zobowiązane każde Państwo Członkowskie, wynika, że wprowadzenie systemu inteligentnego opomiarowania w Polsce może się okazać bardzo korzystne. Koszty zainstalowania liczników zdalnego odczytu u odbiorców końcowych przyłączonych do sieci danego operatora o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV oraz liczników w stacjach SN/nN pokrywane będą przez właściwego OSD.

Niezależnie od przyjętego harmonogramu instalacji liczników zdalnego odczytu, odbiorcy powinni wiedzieć, że liczniki energii elektrycznej i tak podlegałyby wymianie w ramach tzw. legalizacji ponownej. Planowana wymiana na nowoczesne liczniki zdalnego odczytu pozwoli znacząco zmniejszyć koszty funkcjonowania całego systemu, np. poprzez zaprzestanie odwiedzania odbiorców energii elektrycznej przez inkasentów.

CSIRE

Z wprowadzeniem systemu inteligentnego pomiaru będzie łączyć się stworzenie centralnego przetwarzania informacji rynku energii (w Polsce Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii, w skrócie CSIRE). Za podmiot, który będzie odpowiedni do wykonywania zadań operatora informacji rynku energii (OIRE) ze względu na swoją niezależność od innych uczestników rynku, uznano OSP. OIRE ma gromadzić i przetwarzać uzyskane informacje rynku energii. Nowelizacja wprowadza definicję tego ostatniego pojęcia. Informacje rynku energii to informacje dotyczące punktu pomiarowego, dane pomiarowe, informacje o zdarzeniach rejestrowanych przez licznik zdalnego odczytu, polecenia odbierane przez licznik zdalnego odczytu oraz inne informacje niezbędne do dostarczania energii elektrycznej. Do innych zadań OIRE należy zaliczyć: wspieranie procesów rynku energii, opracowanie oraz aktualizację standardów wymiany informacji CSIRE i udostępnianie zgromadzonych informacji uprawnionym użytkownikom systemu.

Po wdrożeniu CSIRE wszelkie rozliczenia za energię elektryczną będą prowadzone wyłącznie na podstawie danych z tego systemu, z wyjątkiem sytuacji, w których w przypadku awarii tego systemu nie jest możliwe dokonywanie rozliczeń z jego pomocą. Uzasadnieniem obowiązku użytkowników systemu, w tym operatorów systemów dystrybucyjnych i operatora systemu przesyłowego oraz sprzedawców, dokonywania rozliczeń za energię elektryczną i usługi wyłącznie na podstawie informacji rynku energii zarejestrowanych w CSIRE jest potrzeba zapewnienia jednego spójnego źródła danych do rozliczeń realizowanych przez różne podmioty rynku energii, zapewniającego standardową postać tych informacji i łatwy dostęp do nich przez uprawnionych użytkowników.

Dostęp do systemu będzie nieodpłatny. Dzięki możliwości korzystania z CSIRE ułatwieniu i skróceniu mają ulec liczne procesy rynku energii jak np. zmiana sprzedawcy. Ponadto ma on pozwolić weryfikować indywidualny pobór oraz oddanie energii elektrycznej do sieci oraz umożliwić udostępnianie własnych informacji rynku energii, w tym danych pomiarowych, wybranym przez siebie podmiotom np. w celu otrzymania lepszych ofert lub usług.

Wprowadzenie systemu inteligentnego opomiarowania stanowi duże wyzwanie w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony danych osobowych, ponieważ gromadzone dane pozwalają np. na określenie godzin, w czasie których odbiorcy znajdują się w domu. Jako zaletę systemu wskazuje się m.in. możliwość korzystania przez OSP, OSD i odbiorców z jednego źródła i łatwiejszy dostęp do danych historycznych.

WYKONANIE PRZEPISÓW ROZPORZĄDZENIA CACM

W kontekście innych zmian prawodawczych na poziomie unijnym, ustawa ma na celu dostosowanie polskich regulacji do przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1222 z dnia 24 lipca 2015 r. ustanawiającego wytyczne dotyczące alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi (rozporządzenia CACM). Rozporządzenie to jest w wielu aspektach przełomowe. Przede wszystkim za jego sprawą doszło do harmonizacji zasady wyznaczania dostępnych zdolności przesyłowych pomiędzy obszarami rynkowymi na rynku dnia następnego i rynku dnia bieżącego, które dotychczas następowało najczęściej w oparciu o metodykę CNTC (Coordinated Net Transmission Capacity) oraz w ramach aukcji typu explicit. Wyznaczanie dostępnych zdolności przesyłowych opiera się obecnie o metodykę flow-based i aukcje typu implicit. Rozporządzenie CACM dotyka jeszcze kilku obszarów krajowych rynków energii elektrycznej, jednak w kontekście rozpatrywanej nowelizacji zmianą, która zasługuje na szczególną uwagę jest uregulowanie statusu wyznaczonych operatorów rynku energii elektrycznej (NEMO – Nominated Electricity Market Operator).

Zgodnie z art. 2 pkt 23 rozporządzenia CACM NEMO to podmiot wyznaczony przez właściwy organ do wykonywania zadań związanych z jednolitym łączeniem rynków dnia następnego lub dnia bieżącego. Jak wynika z art. 4 ust. 1 rozporządzenia CACM każde państwo członkowskie połączone siecią energetyczną z obszarem rynkowym innego państwa członkowskiego zapewnia wyznaczenie w terminie czterech miesięcy od daty wejścia w życie aktu co najmniej jednego NEMO do przeprowadzania jednolitego łączenia rynków dnia następnego lub dnia bieżącego. W tym celu krajowi i zewnętrzni operatorzy rynku mogą zostać wezwani do ubiegania się o wyznaczenie na NEMO. W Polsce wyznaczonymi operatorami rynku energii elektrycznej są EPEX SPOT, Nord Pool i Towarowa Giełda Energii (TGE).

Rozporządzenie CACM zawiera przepisy, które przyznają kompetencje monitorująco-kontrolne regulatorowi, zarówno w odniesieniu do NEMO wyznaczonych przez siebie, jak i wyznaczonych w innych państwach członkowskich ale działających na terytorium RP. Mają one jednak charakter ogólny i wymagają doprecyzowania w przepisach krajowych, w celu zapewnienia pełnej skuteczności rozwiązaniom zawartym w rozporządzeniu CACM.

W tym zakresie można wskazać kilka kluczowych zmian. Po pierwsze, NEMO zyska definicję legalną na gruncie polskim. Ustawodawca będzie posługiwał się pojęciem „wyznaczonego operatora rynku energii elektrycznej”, a sama definicja w dużej mierze będzie odnosić się do wspomnianego art. 2 pkt 23 rozporządzenia CACM. Po drugie, ustawa przyznaje regulatorowi kompetencje do ustalania zasad podziału uprawnień do głosowania przez NEMO i podziału tych uprawnień w rozumieniu rozporządzenia CACM. Zaproponowano model, zgodnie z którym NEMO przysługuje liczba głosów równa ułamkowi wyrażającemu udział obrotu energią elektryczną dokonanego przez tego operatora na terytorium RP w ogólnej wielkości obrotu energią elektryczną na terytorium RP w poprzednim roku budżetowym. Po trzecie, regulator otrzyma prawo do żądania od NEMO przedstawienia informacji lub dokumentów dotyczących wykonywanej działalności wyznaczonego operatora rynku energii elektrycznej. W ustawie określono również sankcje dla NEMO za nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z przepisów Rozporządzenia CACM, nieprzekazywanie ACERowi lub Prezesowi URE informacji, w tym przekazywanie informacji nieprawdziwych lub niepełnych. W ustawie określono również ogólne zasady głosowania w sprawie decyzji dotyczących wniosków przygotowywanych przez NEMO, które zostały opisane w art. 9 ust. 2 Rozporządzenia CACM.

Autorzy: Marcel Krzanowski, Julia Fischer, Adam Wawrzynowicz, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Więcej praw dla organizacji społecznych – zmiany proceduralne w zakresie wydawania decyzji środowiskowych

Aktualności, Klimat, Orzecznictwo, Środowisko, , Możliwość komentowania Więcej praw dla organizacji społecznych – zmiany proceduralne w zakresie wydawania decyzji środowiskowych została wyłączona

WIĘKSZY UDZIAŁ CZYNNIKA SPOŁECZNEGO

12 maja 2021 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 784). Jej głównym celem jest dostosowanie polskiego prawa do przepisów unijnych, tj. art. 11 ust. 1 i 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (dyrektywy EIA). Nowelizacja wprowadza przepisy zapewniające tzw. „zainteresowanej społeczności”, czyli organizacjom ekologicznym oraz stronom postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzji środowiskowych), możliwość kontynuacji ich udziału lub włączenia się do procesu inwestycyjnego w zakresie, w jakim dotyczy on ustalania środowiskowych uwarunkowań dla przedsięwzięć określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2019 r. poz. 1839), dla których przeprowadzano ocenę oddziaływania na środowisko.

ZMIANY W POSTĘPOWANIU O WYDANIE DECYZJI ŚRODOWISKOWEJ

Nowelizacja wprowadza do ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku) przepis przyznający stronie postępowania możliwość wnioskowania o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej. Ponadto na postanowienie o odmowie w tym zakresie może zostać złożone zażalenie, wraz z prawem do wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

Kolejno, w ustawie zawarto rozwiązania uprawniające sądy administracyjne do stosowania środków tymczasowych w stosunku do ostatecznych decyzji środowiskowych. Chodzi przede wszystkim o dodanie szczególnej przesłanki w stosunku do tych określonych w art. 61 ust. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). W obecnym stanie prawnym, w sytuacji wnioskowania przez skarżących do sądu administracyjnego o wstrzymanie wykonania decyzji środowiskowej, sądy odmawiają z przyczyn formalnych. Art. 61 § 3 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi dotyczy bowiem sytuacji, gdy zaskarżony akt wywołuje skutki materialnoprawne, natomiast skutków takich zasadniczo nie wywołuje decyzja środowiskowa, gdyż nie podlega wykonaniu w postępowaniu egzekucyjnym. Dzięki zmianie, „trudne do odwrócenia skutki”, o których mowa w art. 61 ust. 3, w tego typu postępowaniach należy rozumieć jako następstwa wynikające z podjęcia realizacji przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego wydano zaskarżoną decyzję.

Na skutek wstrzymania decyzji środowiskowej, organ administracyjny będzie zmuszony do zawieszenia postępowania w sprawie wydania zezwolenia na inwestycję. Z uwagi na doniosłe skutki, jakie może pociągać za sobą dla inwestorów wydanie postanowienia o wstrzymaniu wykonania decyzji środowiskowej, w przypadku zastosowania tego środka sąd powinien orzec w sprawie ze skargi na decyzję środowiskową w terminie 3 miesięcy od wydania postanowienia w tej sprawie. Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny ma 2-miesięczny termin do rozpoznania zażalenia na postanowienie wojewódzkiego sądu administracyjnego w przedmiocie wstrzymania decyzji.

ZMIANY W POSTĘPOWANIACH ZEZWALAJĄCYCH NA REALIZACJĘ INWESTYCJI

Następną zmianą jest rozszerzenie możliwości weryfikacji zezwoleń na inwestycję w zakresie ich zgodności z uprzednio wydaną decyzją środowiskową. Organizacji powołującej się na swoje cele statutowe, jeżeli prowadzi działalność statutową w zakresie ochrony środowiska lub ochrony przyrody przez minimum 12 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania w sprawie zezwolenia na inwestycję, także w przypadku gdy nie brała ona udziału w postępowaniu prowadzonym przez organ pierwszej instancji służy prawo do wniesienia odwołania od zezwolenia na inwestycję, poprzedzonego decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach wydaną w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa. Identyczne uprawnienie przysługuje stronie postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zaskarżenie możliwe jest jednak tylko w takim zakresie w jakim zezwolenie na inwestycję jest niezgodne z decyzją środowiskową lub nie uwzględnia jej postanowień. Co jednak istotne, egzekucja tego uprawnienia możliwa jest jedynie do decyzji zezwalających na realizację przedsięwzięcia, o których mowa w art. 72 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku. Ustawa nie przewiduje możliwości zaskarżania decyzji lokalizacyjnych.

Nowelizacja wprowadza także istotną modyfikację w zakresie informowania o rozstrzygnięciach w postępowaniach inwestycyjnych. Niezwłocznie po wydaniu zezwolenia dotyczącego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, właściwy organ podaje do publicznej wiadomości informacje o wydanej decyzji i o możliwościach zapoznania się z jej treścią oraz z dokumentacją sprawy, a także udostępnia na okres 14 dni w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu treść tej decyzji. W informacji wskazuje się dzień udostępnienia treści decyzji. Te same zasady znajdują zastosowanie po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko także do decyzji środowiskowych.

ZŁAGODZENIE PRZEPISÓW SPECUSTAW

Wreszcie należy wskazać na zmiany, jakie zachodzą w ustawach inwestycyjnych zawierających szczególne rozwiązania stosowane w postępowaniach o wydanie zezwoleń inwestycyjnych. Zmiany te mają przede wszystkim na celu określenie relacji poszczególnych ustaw z ustawą o udostępnieniu informacji o środowisku i wykluczenie wątpliwości w stosowaniu omówionych wyżej przepisów określających zasady wydawania zezwoleń inwestycyjnych. Ponadto nowelizacja nakierowana jest na wprowadzenie do specustaw istotnych zmian natury procesowej. Chodzi zwłaszcza o przepisy stanowiące lex specialis względem ogólnych norm postępowania administracyjno-sądowego. W rezultacie zmniejszone zostają ograniczenia zawartych w specustawach przepisów dotyczących zakresu kontroli sądowo-administracyjnej i uprawnień do uchylenia tych decyzji lub stwierdzenia ich nieważności, a także możliwości stosowania środków tymczasowych.

Przykładowo po nowelizacji w ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu wprowadza się przepis, zgodnie z którym nie stwierdza się nieważności ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę inwestycji w zakresie terminalu, jeżeli wniosek o stwierdzenie nieważności tej decyzji został złożony po upływie 60 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, a inwestor rozpoczął budowę. Przepisu tego nie stosuje się jednak w przypadku niezgodności decyzji o pozwoleniu na budowę inwestycji w zakresie terminalu m.in. z decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

Przepisy przejściowe przewidują, że wprowadzone regulacje dotyczyć będą także – co do zasady – postępowań administracyjnych i sądowoadministracyjnych, które zostały wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej. Nowe regulacje umożliwiają również skarżenie zezwoleń wydanych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, które nie stały się ostateczne lub prawomocne.

Autor: Marcel Krzanowski, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Projekt budowlany w postaci elektronicznej – kolejny krok w cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego

Aktualności, Budownictwo, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Projekt budowlany w postaci elektronicznej – kolejny krok w cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego została wyłączona

PROJEKT BUDOWLANY W POSTACI ELEKTRONICZNEJ

Minister Rozwoju, Pracy i Technologii przedstawił kolejną propozycję zmian przepisów regulujących proces inwestycyjno-budowlany. Tym razem chodzi o zasady sporządzania projektu budowlanego, w tym projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego w postaci elektronicznej. Inicjatywa ta wpisuje się w rządowy postulat cyfryzacji budownictwa, który jest intensywnie realizowany od lutego 2021 r. Obecnie możliwe jest już złożenie i dokonanie 13 wniosków oraz zgłoszeń w procesie budowlanym (m.in. wniosku o pozwolenie na rozbiórkę czy legalizację oraz zgłoszenia robót budowlany) za pośrednictwem oficjalnej rządowej aplikacji e-budownictwo. Jednak jak wskazują projektodawcy, cyfryzacja procesu budowlanego ma stanowić duże ułatwienie nie tylko dla inwestorów, ale także inżynierów i architektów. Stąd nowe propozycje dotyczące projektu budowlanego.

Ustawą z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa do ustawy – Prawo budowlane został dodany art. 34 ust. 3f, zgodnie z który projekt budowlany, w tym projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny, sporządza się w postaci:

  1. papierowej albo
  2. elektronicznej.

Przepis ten wejdzie w życie dopiero z dniem 1 lipca 2021 r., jednak już teraz konieczne jest opracowanie niezbędnych zmian w zakresie aktów wykonawczych.

Odnośnie projektu budowlanego w postaci elektronicznej założeniem jest, aby odpowiadał on projektowi budowlanemu w postaci papierowej. Jednak pewne różnice z przyczyn technicznych muszą zostać uwzględnione.

FORMAT I WIELKOŚĆ PLIKÓW

Projekt budowlany w postaci elektronicznej będzie sporządzany w plikach komputerowych, przy czym niektóre z jego elementów będą musiały być sporządzane w formacie PDF, zaś inne (przede wszystkim opinie, uzgodnienia, pozwolenia i inne dokumenty, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane) będą mogły być sporządzane w innym formacie. Natomiast projektowane rozwiązania znajdujące się w części rysunkowej zapisywanej w pliku w formacie PDF będą musiały dodatkowo być sporządzone w formacie wektorowym. Oznacza to, że nie cały plik, ale tylko rysunki zawierające projektowane rozwiązania będą musiały być wykonane w technice wektorowej. W szczególności ma to znaczenie przy projekcie zagospodarowania działki lub terenu, który sporządza się na mapie (kopii) do celów projektowych. Mapa sama w sobie nie będzie musiała być sporządzana w formacie wektorowym, gdyż obecnie w wielu przypadkach nie ma takiej możliwości. Natomiast rysunki projektowanych obiektów nanoszone na taką mapę będą już musiały być sporządzone w formacie wektorowym.

Ze względów technicznych pojedynczy plik projektu budowlanego nie będzie mógł przekraczać 50 MB. W przypadku większych projektów budowlanych będzie konieczność rozbicia go na kilka plików. Wówczas każdy z nich będzie traktowany jako odrębny tom, co będzie odpowiadało podziałowi projektu budowlanego w postaci papierowej, który również może być dzielony na tomy.

Warto wspomnieć także o tym, że projekt rozporządzenia narzuca sposób oznaczania nazw wskazanych plików, co ma zapewnić przede wszystkim porządek przy składaniu i obsłudze wniosków, zgłoszeń i zawiadomień, do których dołącza się poszczególne elementy projektu budowlanego sporządzanego w postaci elektronicznej.

WYJĄTEK OD WSPÓLNEJ OPRAWY PROJEKTU BUDOWLANEGO

Projekt techniczny sporządzany w postaci elektronicznej nie będzie mógł być oprawiony razem z pozostałymi elementami projektu budowlanego. Wynika to z faktu, że wspólna oprawa projektu budowlanego w postaci elektronicznej polega na zapisaniu projektu w jednym pliku. Zapisanie więc projektu technicznego razem z innymi elementami projektu budowlanego w jednym pliku powodowałoby pozorne zatwierdzenie projektu technicznego przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Zgodnie bowiem z art. 34 ust. 4 ustawy – Prawo budowlane projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany podlegają zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budowę. Zgodnie zaś z art. 34 ust. 4b tej ustawy w przypadku sporządzenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego w postaci elektronicznej zatwierdzenie polega na opatrzeniu projektów kwalifikowanym podpisem elektronicznym organu zatwierdzającego projekt. Zatwierdzony projekt przekazuje się inwestorowi. Przepisy nie dają więc możliwości zatwierdzenia projektu technicznego oraz opatrzenia go kwalifikowanym podpisem elektronicznym organu. Dlatego projekt techniczny powinien znajdować się na osobnym pliku niż pozostała dokumentacja projektowa.

PROJEKT TECHNICZNY W INNEJ POSTACI

Do obecnie obowiązującego rozporządzenia dodaje się przepisy, które mają regulować, w jakich przypadkach poszczególne elementy projektu budowlanego można sporządzić w różnej postaci (elektronicznej i papierowej).

Co do zasady projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany i załączane dokumenty do projektu budowlanego należy sporządzić w takiej samej postaci. Nie można więc części sporządzić w postaci papierowej, a części w postaci elektronicznej. Zasada ta nie dotyczy już projektu technicznego. Jeżeli projekt zagospodarowania działki lub terenu i projekt architektoniczno-budowlany zostały sporządzone w postaci papierowej, nie ma przeszkód, aby projekt techniczny mógł być sporządzony w postaci elektronicznej (i odwrotnie). Powyższe wynika z faktu, że projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany i załączane dokumenty do projektu budowlanego składa się razem w ramach wniosku o pozwolenie na budowę i w ramach tego cała ta dokumentacja ulega zatwierdzeniu przez organ (projekt budowlany w postaci papierowej zatwierdza się przez opieczętowanie, a w postaci elektronicznej – poprzez podpisanie plików). Natomiast projekt techniczny może być sporządzany później i nie jest przekazywany z wnioskiem o pozwolenie na budowę.

Wyjątek będzie miał miejsce w przypadku dokumentów legalizacyjnych, bowiem wówczas wyjątkowo do organu należy przedłożyć cały projekt budowlany na raz (zawierający projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany i projekt techniczny). W konsekwencji konieczne jest, aby całość dokumentacji była sporządzana w jednolitej formie.

PODPISY

Inaczej niż w przypadku projektu budowlanego w postaci elektronicznej reguluje się sprawy podpisów. Nie ma bowiem technicznej możliwości podpisywania poszczególnych stron w pliku (zawierających strony tytułowe i metryki rysunków), dlatego osoba posiadająca uprawnienia budowlane i biorąca udział w opracowaniu lub sprawdzeniu danej części projektu budowlanego w postaci elektronicznej w zakresie objętym plikiem, opatruje ten plik kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym lub podpisem zaufanym. Tym samym nie ma znaczenia, że osoba ta uczestniczyła w przygotowaniu tylko niektórych stron objętych plikiem. Osoba taka będzie podpisywać cały plik.

POZOSTAŁE ZMIANY

Projekt rozporządzenia ma przede wszystkim określić zasady sporządzania projektu budowlanego w postaci elektronicznej, niemniej przewidywane są także zmiany ogólne.

W zakresie projektu budowlanego sporządzanego w postaci papierowej projekt rozporządzenia przewiduje rezygnację z obowiązku dołączania do niego karty tytułowej, której zawartość w zasadzie znajduje się na stronach tytułowych poszczególnych części projektu budowlanego. Z uwagi na likwidację karty tytułowej należało wprowadzić stronę tytułową i spis względem elementu projektu budowlanego składającego się z załączników (załączanych decyzji, pozwoleń, uzgodnień i innych dokumentów). Dla pozostałych elementów projektu budowlanego istnieją już takie regulacje.

Projekt uzupełnia również § 5 ust. 1 pkt 4 obecnie obowiązującego rozporządzenia o informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b ustawy – Prawo budowlane. Art. 35 ust. 1 pkt 4 lit. b tej ustawy stanowi, że przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza kompletność projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego, w tym dołączenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b. Z uwagi na takie brzmienie tego przepisu projektodawcy uznali za konieczne uzupełnienie obecnie obowiązującego rozporządzenia w tym zakresie.

Na skutek wejścia w życie projektowanego rozporządzenia ma zostać zmieniony sposób oznaczania nieruchomości. Dane ewidencyjne w ramach projektu budowlanego będzie się oznaczać w postaci identyfikatora działki ewidencyjnej, którym posługują się obecne rejestry i mapy wykorzystywane do sporządzania projektów budowlanych. Jest to dostosowanie do obecnych trendów i wzorów formularzy elektronicznych, wynikających z przepisów ustawy – Prawo budowlane, do których to formularzy niekiedy należy dołączyć elementy projektu budowlanego.

Wreszcie warto wspomnieć także o tym, że projekt ma uszczegółowić zakres charakterystyki energetycznej, która stanowi element projektu technicznego. Z uwagi na zmiany w zakresie projektu budowlanego w postaci papierowej przewidziano przepisy przejściowe zapewniające brak konieczności dostosowywania projektu do nowych przepisów, o ile w stosunku do tego projektu projektant złożył przed dniem wejścia w życie rozporządzenia oświadczenie o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej.

Wejście w życie projektowanego rozporządzenia planowane jest na 1 lipca 2021 r.

Autor: Marcel Krzanowski, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Nowa Strategia Unii Europejskiej w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu

Aktualności, Klimat, Orzecznictwo, , , , Możliwość komentowania Nowa Strategia Unii Europejskiej w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu została wyłączona

Dnia 24 lutego 2021 r. Komisja Europejska przyjęła nową Strategię Unii Europejskiej w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu [COM(2021) 82 final], w której nakreślono, jak przygotować się na nieuniknione skutki tej zmiany. Obecnie w wyniku coraz częstszych ekstremalnych zdarzeń pogodowych związanych z klimatem dochodzi do coraz większych strat gospodarczych. W Unii Europejskiej straty te już teraz szacuje się na średnio ponad 12 mld euro rocznie. Projekcje ekonomiczne pokazują z kolei, że w wyniku globalnego ocieplenia o 3°C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej gospodarka Unii Europejskiej ponosiłaby straty w wysokości co najmniej 170 mld euro rocznie.

W związku z tym Komisja Europejska zapowiedziała nową, ambitniejszą Strategię Unii Europejskiej w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, w następstwie przeprowadzonej w 2018 r. oceny strategii z 2013 r. i otwartych konsultacji publicznych, trwających od maja do sierpnia 2020 r. Wniosek dotyczący Europejskiego prawa o klimacie stanowi podstawę do zwiększenia ambicji i spójności polityki w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. Zobowiązuje on Unię Europejską i państwa członkowskie do czynienia stałych postępów na rzecz zwiększenia zdolności adaptacyjnych, wzmocnienia odporności i zmniejszenia podatności na zmianę klimatu. Przez Strategię Unii Europejskiej w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu dąży się do urzeczywistnienia wizji w pełni odpornej na zmiany klimatu Unii Europejskiej w 2050 r. W dokumencie podkreśla się, że przystosowywanie się do zmiany klimatu nie powinno być traktowane jako koszt, ale jako inwestycja.

Inteligentniejsze działania adaptacyjne

Komisja Europejska wychodzi z założenia, iż nasza wiedza na temat zmian klimatycznych jest nadal niepełna. Z tego względu Unia Europejska potrzebuje więcej danych dotyczących klimatu, pozwalających oszacować przyszłe straty ekonomiczne, zrozumieć konsekwencje zdrowotne zmian i dobrać odpowiednie środki adaptacyjne. Dzięki temu proces decyzyjny każdego gospodarstwa domowego, przedsiębiorstwa, banku czy miasta będzie mógł uwzględniać zmianę klimatu. Dialog między zarządzającymi a naukowcami ma być zapewniony m.in. przez Europejską Konferencję dot. Adaptacji do Zmian Klimatu. Poza tym Komisja Europejska stoi na stanowisku, iż kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów adaptacyjnych Europejskiego Zielonego Ładu ma transformacja cyfrowa. Pozwala ona na powszechną dostępność danych zebranych w ramach takich programów, jak np. Copernicus. W strategii wskazuje się też na nowe instrumenty Unii Europejskiej – Destination Earth i Digital Twin, dzięki którym dotychczasowa wiedza dotycząca działań adaptacyjnych może być cały czas poszerzana. Komisja Europejska planuje również zaktualizować i poszerzyć informacje udostępnione przez Climate-ADAPT, europejską platformę wiedzy o adaptacji.

W tym zakresie w strategii szczególnie podkreśla się rolę danych dotyczących ryzyka i strat związanych ze zmianą klimatu. Komisja zobowiązuje się zatem do wspomagania centralnego rejestru takich danych, pochodzących z sektora prywatnego i publicznego. Oprócz tego, planuje się, upoważniając do tego Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych, określenie najlepszego sposobu gromadzenia danych od ubezpieczycieli.

Systemowe działania adaptacyjne

Konieczność przystosowania się do zmiany klimatu ma wywołać reakcję systemową, wpłynąć na wszystkie sektory i poziomy zarządzania. Komisja Europejska wskazuje przy tym na trzy obszary priorytetowe: włączenie przystosowania do zmiany klimatu do polityki makrofiskalnej, rozwiązania adaptacyjne oparte na zasobach przyrody (opłacalne ekonomicznie oraz dostarczające korzyści natury ekologicznej) oraz lokalne działania adaptacyjne. W dokumencie podkreśla się, że strategie adaptacji na wszystkich poziomach powinny być efektywne oraz oparte na najnowszych badaniach i odkryciach naukowych. W tym zakresie kluczowa ma być współpraca transgraniczna, uwzględniająca obszary o wspólnych zagrożeniach klimatycznych. Komisja Europejska ma przy tym uaktualnić system monitoringu i raportowania działań adaptacyjnych, korzystając ze zharmonizowanych ram standardów i wskaźników.

Elementem działań systemowych Unii Europejskiej ma być przede wszystkim zwiększenie lokalnej odporności na zmianę klimatu. Już teraz intensyfikowana jest pomoc udzielana lokalnym społecznościom w ramach struktur unijnych i funduszów inwestycyjnych, np. Wspólnej Polityki Rolnej czy Programu LIFE. Oprócz tego Komisja Europejska planuje wspierać lokalne wykorzystywanie danych oraz cyfrowych i inteligentnych rozwiązań służących adaptacji – przy użyciu istniejących już instrumentów. Bezpośrednia pomoc w opracowywaniu oraz wdrażaniu planów i strategii ma być udzielana przez Porozumienie Burmistrzów na rzecz klimatu i energii. Strategia zakłada osiąganie celów w sposób zrównoważony, dlatego Unia Europejska będzie promować strategie dywersyfikacji gospodarczej, które mają umożliwiać pracownikom przekwalifikowanie się. Wsparcie w tym zakresie ma być zapewnione m. in. przez Europejski Program na rzecz Umiejętności.

Obecnie krajowe ramy budżetowe uwzględniają zmianę klimatu i klęski żywiołowe tylko do pewnego stopnia. Zważając na to, że zjawiska te mogą negatywnie wpłynąć na wzrost gospodarczy, budżety krajowe powinny brać pod uwagę środki finansujące zapobieganie ryzyku związanemu z klimatem i łagodzenie skutków zmiany klimatu. Uwzględnienie różnych scenariuszy klimatycznych w planach budżetowych ma pozwolić państwom członkowskim na długoterminowe ożywienie gospodarcze. W obrębie tych założeń Komisja Europejska planuje m.in. opracować sposoby pomiaru potencjalnego wpływu zagrożeń klimatycznych na finanse publiczne.

W strategii podkreślone zostały środowiskowe, społeczne i gospodarcze korzyści rozwiązań adaptacyjnych opartych na zasobach przyrody – inwestycje w te rozwiązania mają być opłacalne w perspektywie długoterminowej. Z tego względu Komisja Europejska zamierza zachęcić państwa członkowskie do stosowania tych rozwiązań i pomóc w ich wdrażaniu.

Szybsze działania adaptacyjne

Obecnie 30% łącznych wydatków z wieloletnich ram finansowych i instrumentu Next Generation EU ma być przeznaczone na projekty klimatyczne, przy czym priorytetowym obszarem jest tu przystosowanie się do zmiany klimatu. Biorąc pod uwagę zapotrzebowanie na inwestycje w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, istnieje luka inwestycyjna w budowie infrastruktury odpornej na zmianę klimatu. Komisja Europejska zwraca uwagę na to, że obecne działania nie skupiają się na rozwiązywaniu konkretnych problemów, np. przez poszerzanie terenów zielonych w celu ograniczenia skutków fal upałów. W dokumencie wskazano na implementację planowanej misji Horyzont Europa „Misja Adaptacja do zmian klimatu obejmująca społeczną transformację” jako na częściowe rozwiązanie przedstawionego wyżej problemu. W ramach misji będą testowane rozwiązania, za pomocą których można osiągnąć wizję odpornej na zmianę klimatu Unii Europejskiej.

W strategii podkreśla się, że budowa odpornej na zmianę klimatu infrastruktury jest opłacalna i pozwala zminimalizować negatywne skutki klęsk żywiołowych. Z tego względu Komisja Europejska planuje aktualizować wytyczne dotyczące przystosowania się do warunków klimatycznych dla dużych projektów infrastrukturalnych. W dokumencie poruszona też została kwestia konieczności przygotowania europejskich zasobów budowlanych do skutków zmiany klimatu.

Zwrócono również uwagę na to, że mimo coraz częściej pojawiających się ekstremalnych zdarzeń pogodowych, obecnie w Europie tylko 35% szkód gospodarczych związanych z klimatem jest ubezpieczona. Z tego względu Komisja Europejska zamierza promować ubezpieczenia na wypadek klęsk żywiołowych w państwach członkowskich. Działania te mają być wspomagane m.in. przez publikację wytycznych dla działań rządowych.

Intensyfikacja działań międzynarodowych

Wspieranie międzynarodowych działań na rzecz odporności na zmianę klimatu ma mieć zakres przekrojowy i obejmować takie obszary jak migracja, handel, rolnictwo czy bezpieczeństwo. Podstawą działań zewnętrznych będą Cele Zrównoważonego Rozwoju 2030 oraz Europejski Zielony Ład. Wsparcie oferowane krajom partnerskim obejmie nie tylko międzynarodowe finansowanie, ale np. oferowanie usług informacyjnych. Unia Europejska ma położyć szczególny nacisk na współpracę z państwami kontynentu afrykańskiego, małymi rozwijającymi się państwami wyspiarskimi (SIDS) oraz krajami najsłabiej rozwiniętymi (LDC). W toku tych działań Unia Europejska jest też otwarta na możliwość przejęcia nowych rozwiązań przez wzorowanie się na państwach partnerskich.

Autorzy: Julia Fischer, Tomasz Brzeziński, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Projekt liberalizujący ustawę o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych

Aktualności, Energetyka, Orzecznictwo, OZE, , , , Możliwość komentowania Projekt liberalizujący ustawę o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych została wyłączona

20 kwietnia 2021 r. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (UD207). Jego głównym celem jest ułatwienie realizacji inwestycji w zakresie lądowych elektrowni wiatrowych w gminach, które wyrażają wolę lokowania takiej infrastruktury, przy zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa eksploatacji oraz zapewnienia pełnej informacji o planowanej inwestycji dla mieszkańców okolicznych terenów.

Głównym założeniem projektu jest utrzymanie podstawowej zasady, stanowiącej, że nowa elektrownia wiatrowa może być lokowana wyłącznie na podstawie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). Obowiązek sporządzenia MPZP lub jego zmiany na potrzeby przedmiotowej inwestycji będzie jednak dotyczył obszaru prognozowanego oddziaływania elektrowni wiatrowej, a nie jak dotąd całego obszaru wyznaczonego zgodnie z tzw. „zasadą 10H” tj. dla obszaru w promieniu wyznaczonym przez dziesięciokrotność całkowitej wysokości projektowanej elektrowni wiatrowej (pierwsza zasada odległościowa).

Dalej, utrzymana ma zostać podstawowa minimalna odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego lub budynku o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa – odległość nie może być mniejsza niż wyznaczona zgodnie z „zasadą 10H” (druga zasada odległościowa). Biorąc jednak pod uwagę ograniczenia pierwszej zasady odległościowej, bardziej efektywnym podejściem w tym zakresie jest uelastycznienie także drugiej zasady odległościowej i przyznanie poszczególnym gminom większego władztwa w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych w ramach procedury zmiany MPZP w związku z nową elektrownią wiatrową. MPZP będzie mógł określać inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej z uwzględnieniem określonej w projekcie nowelizacji bezwzględnej minimalnej odległości bezpieczeństwa. Podstawą dla określania wymaganej minimalnej odległości od zabudowań mieszkalnych mają być wyniki przeprowadzonej prognozy oddziaływania na środowisko (w ramach której analizuje się m.in. wpływ emisji hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców) wykonywanej w ramach dedykowanego elektrowni wiatrowej MPZP lub jego zmiany. W MPZP sporządzanym dla terenu wokół przyszłej elektrowni wiatrowej przyjmowane odległości powinny uwzględniać faktyczne wymagania wynikające z ww. prognozy. Identyczna, minimalna bezwzględna odległość bezpieczeństwa będzie dotyczyć lokowania nowych budynków mieszkalnych w odniesieniu do istniejącej elektrowni wiatrowej. Odległość nowego budynku mieszkalnego od elektrowni wiatrowej nie może być analogicznie mniejsza niż minimalna odległość wskazana w ustawie.

Finalna odległość od zabudowań mieszkalnych będzie weryfikowana i określana w ramach procedury wydawania przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji na podstawie szczegółowego raportu oddziaływania na środowisko przy zachowaniu nowej minimalnej bezpiecznej bezwzględnej odległości od zabudowań mieszkalnych. Zgodnie z projektem nowelizacji, będzie możliwość wydania dodatkowych szczegółowych przepisów dotyczących wytycznych dla RDOŚ oraz gmin dotyczących badania i określania oddziaływań elektrowni wiatrowych i ich maksymalnych poziomów.

Możliwość ww. uelastycznienia przez gminy minimalnej odległości będzie jednak powiązana z dodatkowymi prawami w zakresie konsultacji mieszkańców gmin (podczas dyskusji publicznych). W tym celu w przepisach dotyczących lokowania elektrowni wiatrowych wprowadza się obowiązek dla gminy zorganizowania dodatkowych dyskusji publicznych z udziałem zainteresowanych mieszkańców nad MPZP, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych oraz rozwiązania dotyczące lokalizacji planowanej elektrowni wiatrowej. Dodatkowe dyskusje publiczne będą także dotyczyć opracowanych projektów zmian w takim MPZP. Dodatkowo wydłużone zostaną terminy i doprecyzowane zasady dotyczące wyłożenia do publicznego wglądu i przyjmowania uwag do projektu MPZP i prognozy oddziaływania na środowisko.

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie dodatkowych obowiązków dotyczących czynności technicznych niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji kluczowych elementów technicznych elektrowni wiatrowych, które będą realizowane przez Urząd Dozoru Technicznego. Dlatego też w celu zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania elektrowni wiatrowych przewiduje się wprowadzenie okresowej, cyklicznej certyfikacji firm dokonujących serwisu elementów technicznych elektrowni wiatrowych (biorąc pod uwagę m.in. posiadany personel, jego kompetencje i uprawnienia). Wprowadzenie certyfikacji ma za zadanie zniwelowanie ryzyka powstania wypadków spowodowanych niewłaściwą eksploatacją elementów technicznych elektrowni wiatrowej. Prowadzony będzie dedykowany rejestr podmiotów mogących świadczyć tego typu usługi. Weryfikowane ponadto będzie, czy eksploatujący elektrownię wiatrową korzysta z usług certyfikowanego serwisu.

Proponowane zmiany w ustawie mają znacznie poprawić sytuację w zakresie inwestowania w Polsce w lądowe elektrownie wiatrowe oraz rozwiążą problemy mieszkańców gmin w zakresie budownictwa mieszkaniowego w sąsiedztwie tych elektrowni, przy zagwarantowaniu odpowiednich możliwości udziału społeczności lokalnej w decydowaniu o warunkach ulokowania inwestycji na terenie danej gminy oraz zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpiecznej eksploatacji elektrowni. Wejście w życie nowelizacji ma pozwolić na wykorzystanie potencjału krajowej lądowej energetyki wiatrowej i doprowadzenie do zwiększenia produkcji energii ze źródeł odnawialnych, zgodnie z celami wyznaczanymi m.in. przez Politykę Energetyczną Państwa do 2040 r.

Autor: Marcel Krzanowski

Nowelizacja ustawy o OZE wkrótce w Sejmie

Aktualności, Energetyka, Klimat, Orzecznictwo, OZE, , , , Możliwość komentowania Nowelizacja ustawy o OZE wkrótce w Sejmie została wyłączona

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Klimatu i Środowiska. Do najważniejszych elementów nowelizacji należy zaliczyć:

  1. ograniczenie obowiązków koncesyjnych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji,
  2. potwierdzenie na poziomie ustawy dotychczasowej praktyki dotyczącej sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE oraz
  3. wydłużenie obowiązujących programów pomocy publicznej dla wytwórców energii z odnawialnych źródeł energii.

Niemniej nowelizacja zawiera jeszcze kilka innych ważnych zmian, które zostaną opisane w dalszej części artykułu.

W pierwszej kolejności, należy wskazać, że projektowana ustawa ma ograniczyć obowiązki koncesyjne dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w oparciu o małe instalacje. Nastąpi to poprzez podniesienie progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej z 0,5 MW do 1 MW lub mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu z 0,9 MW do 3 MW.

Drugim niezwykle ważnym zagadnieniem jest potwierdzenie na poziomie ustawy dotychczasowej praktyki Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki dotyczącej sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE. Ma to jeszcze większe znaczenie w kontekście perspektywy zmiany kwalifikacji obowiązku – z koncesyjnego na rejestrowy – dla wytwórców energii ze źródeł odnawialnych w przypadku kilku tysięcy instalacji. Po wprowadzeniu zmian, przedsiębiorcy, którzy posiadają koncesję, a ich instalacje spełniają warunki określone dla małej instalacji, zostaną wpisani do rejestru wytwórców energii w małej instalacji.

Trzecia z najważniejszych zmian dotyczy systemów wsparcia. Obowiązujące programy pomocy publicznej dotyczące aukcji dla wytwórców energii z OZE zostaną przedłużone do 31 grudnia 2021 r. Te dotychczasowe kończą się bowiem 30 czerwca 2021 r. Natomiast systemy wsparcia związane ze sprzedażą energii elektrycznej po stałej cenie (tzw. system FiT) albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej (tzw. system FiP), zostaną przedłużone do 30 czerwca 2024 r. Ponadto, po notyfikacji pomocy publicznej w Komisji Europejskiej, wytwórcy będą mogli ubiegać się o wsparcie do końca 2027 r. Skutkiem notyfikacji będzie także przedłużenie do 30 czerwca 2047 r. maksymalnego okresu otrzymywania wsparcia dla instalacji, w szczególności dotyczącego:

  • obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach tzw. systemów FIT oraz FIP;
  • obowiązku zakupu energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemu aukcyjnego.

Nowelizacja wprowadza możliwość uzyskania pomocy operacyjnej na dodatkowe 2 lata – wyłącznie w systemach FIT oraz FIP dla instalacji małej energetyki wodnej (MEW) i instalacji biogazowych o mocy nieprzekraczającej 1 MW, które korzystały z systemu zielonych certyfikatów przez minimum 5 lat. W rezultacie, z systemu wsparcia umożliwiającego pomoc operacyjną do 17 lat, skorzysta ponad 400 elektrowni wodnych oraz ok. 80 instalacji produkujących tzw. biogaz składowiskowy (BGS) i innych biogazowni, o mocy zainstalowanej do 1 MW. Chodzi o instalacje, dla których upłynął lub w bieżącym roku i w kolejnych latach upływa – 15-letni okres wsparcia.

Niemniej ważnym zagadnieniem jest określenie długoterminowego harmonogramu udzielania wytwórcom OZE wsparcia obejmującego jako punkt odniesienia cztery kolejne lata. Cel ten zostanie osiągnięty przez wprowadzenie delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia określającego ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, które mogą zostać sprzedane w drodze aukcji w latach kalendarzowych 2022–2026. Ilość i wartość nie będą mogły zostać zmniejszone. Powyższe tworzy przewidywalne ramy rozwoju sektora OZE w następnych latach w ramach wydłużenia okresu obowiązywania systemu aukcyjnego dla wytwórców energii z OZE i ma na celu zapewnienia stabilnej perspektywy inwestycyjnej.

Istotna zmiana dotyczy także lokalizacji urządzeń wytwarzających energię z OZE. Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w obecnym brzmieniu wskazują, że jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, ich rozmieszczenie należy ustalić w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Według przedstawicieli branży OZE oraz partnerów społecznych zainteresowanych partycypacją w przedmiotowym sektorze uniemożliwiało to posadowienie urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW bez odpowiedniego uwzględnienia w studium, a co za tym idzie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Nowelizacja spowoduje podniesienie przedmiotowej granicy 100 kW do 500 kW dla urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy zainstalowanej większej, z wyłączeniem:

  • wolnostojących urządzeń fotowoltaicznych, o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1000 kW zlokalizowanych na gruntach rolnych stanowiących użytki rolne klasy V i VI, VIz i nieużytkach, gdzie wartość ta wyniesie 1000 kW oraz
  • urządzeń fotowoltaicznych innych niż wolnostojące (do których zaliczają się między innymi najpopularniejsze urządzenia nadachowe, ale również droższe i bardziej zaawansowane technologicznie urządzenia fotowoltaiczne zintegrowane z budynkiem).

Twórcy projektu wskazują, że zmiany dotkną także procedury wydzierżawiania gruntów przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Następować ma to w drodze bezprzetargowej. Dzięki temu spółki kapitałowe działające w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych – nadzorowane przez ministra do spraw aktywów państwowych i prowadzące inwestycje OZE – będą mogły szybciej realizować wyznaczony cel zwiększenia produkcji energii odnawialnej. Z kolei KOWR zapewni sobie możliwość realizacji ustawowych zadań dotyczących wsparcia działań na rzecz odnawialnych źródeł energii, a dochód pozyskany z dzierżawy pozwoli na skuteczną i efektywną realizację pozostałych zadań.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

Autor: Marcel Krzanowski

Wkrótce nowe przepisy dotyczące ograniczeń w poborze gazu

Aktualności, Gaz, Orzecznictwo, , , , Możliwość komentowania Wkrótce nowe przepisy dotyczące ograniczeń w poborze gazu została wyłączona

Do podpisu Prezesa Rady Ministrów został przekazany projekt rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego. Jego celem jest przede wszystkim zwiększenie efektywności mechanizmu wprowadzania tychże ograniczeń oraz dostosowanie stanu prawnego do wymagań stawianych przez Unię Europejską w zakresie bezpieczeństwa dostaw tego paliwa.

Jak zauważają projektodawcy, przepisy obecnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 września 2007 r. w sprawie sposobu i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego (Dz. U. z 2007 r., nr 178, poz. 1252) nie pozwalają operatorom systemów gazowych (przesyłowego oraz dystrybucyjnych) na wykorzystanie ograniczeń w poborze gazu ziemnego jako skutecznego narzędzia w przypadku wystąpienia zakłóceń w dostawach tego paliwa. Zgodnie z planami wprowadzania ograniczeń sporządzonymi przez operatorów na podstawie obowiązujących przepisów, w przypadku ewentualnego wprowadzenia takich ograniczeń możliwe jest jedynie znikome ograniczenie zużycia gazu przez małą liczbę największych odbiorców. W konsekwencji ograniczenia te nie pozwalają na zapewnienie bezpiecznych dostaw surowca do mniejszych i wrażliwszych odbiorców. Ponadto konieczność wprowadzenia nowego aktu prawnego wynikała z przyjęcia przez Parlament Europejski i Radę (UE) w dniu 25 października 2017 r. rozporządzeniem nr 2017/1938 dotyczącym środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylającym rozporządzenie (UE) nr 994/2010, które narzucało państwom członkowskim obowiązek wprowadzenia korekt w ich systemach prawnych.

Szczególnie istotną zmianą zdaje się być wprowadzenie polskiej definicji „odbiorcy chronionego”, notyfikowanej przez Komisję Europejską w lutym 2018 r. Tytułem uzupełnienia należy wskazać, że do tej grupy odbiorców nie mają zastosowania ograniczenia w zakresie dostaw gazu ziemnego. Z uwagi na bardzo szeroki katalog odbiorców objętych ograniczeniami, aby zapewnić czytelność i przejrzystość nowych regulacji, zdecydowano się na określenie tego katalogu od strony negatywnej, tj. przez wskazanie podmiotów, których katalog ten nie obejmuje. W efekcie odbiorcami chronionymi są:

  1. odbiorcy gazu ziemnego w gospodarstwach domowych;
  2. przedsiębiorcy, których moc umowna nie przekracza 710 kWh/h, przyłączonych do sieci dystrybucyjnej gazowej;
  3. przyłączone do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej gazowej:
    • podmioty zapewniające świadczenie opieki zdrowotnej,
    • jednostki organizacyjne pomocy społecznej,
    • noclegownie i ogrzewalnie,
    • jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
    • jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz jednostki współpracujące z tym systemem,
    • podmioty stanowiące element systemu oświaty, w tym m.in. przedszkola i szkoły,
    • organy administracji publicznej i urzędy je obsługujące,
    • podmioty prowadzące żłobki i kluby dziecięce oraz dzienni opiekunowie,
    • przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne,
    • podmioty odpowiedzialne za gospodarowanie odpadami;
  4. odbiorcy gazu ziemnego, w zakresie, w jakim zajmują się wytwarzaniem lub zaopatrywaniem w ciepło wszystkich powyższych odbiorców chronionych.

Zagwarantowanie odbiorcom chronionym dostaw gazu ziemnego w zakontraktowanych ilościach, pomimo obowiązywania ograniczeń w jego poborze, będzie zapewnione dzięki przekazywaniu przez dostawcę gazu ziemnego do odbiorców chronionych właściwemu operatorowi lub przedsiębiorstwu energetycznemu informacji na temat ilości gazu ziemnego, która jest niezbędna do realizacji dostaw do jego odbiorców chronionych.

Istotna jest także modyfikacja obecnie obowiązującego sposobu ustalania stopni zasilania, co ma wiązać się z większą efektywnością w ich wprowadzaniu w zależności od wielkości mocy umownej odbiorcy. W przypadku odbiorców o mniejszej mocy umownej (poniżej 5500 kWh/h) określone stopnie zasilania nie będą miały zastosowania. Jeśli chodzi o dziesiąty stopień zasilania, projekt przewiduje, że minimalna godzinowa i dobowa ilość gazu ziemnego, niepowodująca zagrożenia bezpieczeństwa osób ani uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych, nie może przekraczać najwyższego z minimalnych godzinowych i dobowych poborów gazu ziemnego, jakie wyznaczone zostaną dla każdego roku w okresie 3 lat poprzedzających dzień 1 lipca roku, w którym został opracowany plan. Wyłączone zostaną jednak dni, w których godzinowa i dobowa ilość gazu ziemnego, jaką pobierał odbiorca w danym punkcie wyjścia z systemu gazowego, nie przekraczała 15% wartości określonych dla tego odbiorcy w stopniu drugim, wyznaczonej dla danego roku. Taki kształt regulacji ma wyeliminować możliwość zawyżania przez odbiorców poborów paliwa. Ponadto wprowadzone zostaną jedenasty i dwunasty stopień zasilania odpowiadające zerowej godzinowej i dobowej ilości gazu ziemnego pobieranej w danym punkcie wyjścia z systemu. Dopełnieniem tych zmian jest doprecyzowanie sposobu ogłaszania obowiązujących stopni zasilania, w szczególności przez wprowadzenie obowiązku ich podawania do wiadomości publicznej z 10-godzinnym wyprzedzeniem. Oprócz stosowanych obecnie komunikatów radiowych, informacje o obowiązujących stopniach zasilania będą zamieszczane na stronach internetowych właściwych operatorów.

Projekt przewiduje, że ilości gazu ziemnego, o których mowa będzie w nowym rozporządzeniu, wyrażone zostaną w jednostkach energii, zamiast w dotychczas stosowanych jednostkach objętości. Ma to na celu uniknięcie problemów z właściwą realizacją obowiązków związanych z mechanizmem wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego.

Autor: Marcel Krzanowski

Pakiet Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu oraz Strategia Metanowa

Aktualności, Gaz, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Pakiet Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu oraz Strategia Metanowa została wyłączona

Komisja Europejska wystąpiła z propozycjami kluczowych zmian dla sektora gazowego w Europie. Chodzi o tzw. Pakiet Dekarbonizacji Rynków Wodoru i Gazu oraz tzw. Strategię Metanową.

Tzw. Pakiet Dekarbonizacji Rynków Gazu i Wodoru zakłada rewizję dwóch kluczowych dla sektora gazowniczego aktów, tj. dyrektywy PE i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE oraz rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylającej rozporządzenie (WE) nr 1775/2005.

Ogólnym celem inicjatywy jest przekształcenie ram prawnych rynku energii w taki sposób, aby ułatwić proces redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 r., a w dalszej perspektywie (2050 r.) osiągnąć stan zeroemisyjny. Zmiana ma stanowić także swoistą odezwę na braki wskazanych aktów prawnych w zakresie organizacji i funkcjonowania sektora alternatywnych gazów metanowych. Ponadto rewizja dyrektywy PE i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE oraz rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylającej rozporządzenie (WE) nr 1775/2005 ma na celu także wdrożenie działań zaproponowanych na gruncie innych inicjatyw, strategii czy planów. Konkretne cele jakie stawiają sobie projektodawcy to:

– zapewnienie warunków do powstawania infrastruktury wodorowej;

– zapewnienie funkcjonowania konkurencyjnych rynków wodoru;

– ułatwienie lokalnej i zdecentralizowanej produkcji gazów odnawialnych i niskowęglowych;

– wzmocnienie praw konsumentów; oraz

– zapewnienie przejrzystości i bezpieczeństwa dostaw.

Z uzasadnienia inicjatywy wynika, że działania KE mają charakter ewolucyjny, a nie rewolucyjny. Planowane zmiany dotyczą przede wszystkim wprowadzeniu regulacji sprzyjających rozbudowie infrastruktury wodorowej oraz rozwoju rynku. Z tego względu analizowane będą propozycje wdrożenia modelu rynku wodoru opierającego się konkurencji „wspieranej” przez podmioty trzecie czy bardziej koherentnego (z innymi sektorami) rozwoju infrastruktury sieciowej. Prawodawca europejski dostrzega dużą szansę w „czerpaniu” z obecnego dorobku infrastrukturalnego w systemie energetycznym w procesie włączania do rynku odnawialnych i niskoemisyjnych gazów metanowych. Z tego względu konieczne jest dalsze rozwijanie infrastruktury gazowej i jej funkcjonowania, z uwzględnieniem rozwiązań przyjaznych paliwom alternatywnym. Przykładowym rozwiązaniem jest zapewnienie szerszego dostępu do terminali LNG.

Poza działaniami nakierowanymi na infrastrukturę, przewiduje się także wzmocnienie przepisów zarządzania jakością gazu w oparciu o prace normalizacyjne podejmowane przez Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki. W ramach wprowadzanych rozwiązań poruszone mają zostać także elementy wskazane w tzw. Clean Energy Package, tj. prawa konsumenckie czy kwestie rozliczeń.

Chociaż działania są sygnowane jako „pakiet”, KE prowadzi je osobnymi torami tzn. osobno proceduje inicjatywę w zakresie nowelizacji rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego i uchylającej rozporządzenie (WE) nr 1775/2005, a osobno w zakresie nowelizacji dyrektywy PE i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE. W tym pierwszym przypadku inicjatywa znajduje się obecnie na etapie zbierania opinii, co potrwa do 10 marca 2021 r. Skierowanie do konsultacji publicznych przewiduje się na II kwartał 2021 r., zaś przyjęcie projektu na IV kwartał 2021 r. Co się tyczy drugiej inicjatywy, aktualnie ona jest także opiniowana, czego koniec przewiduje się na 22 marca 2021 r. Skierowanie projektu do konsultacji publicznych oraz jego przyjęcie są planowane na ten sam okres, co w przypadku pierwszej inicjatywy.

Drugie z proponowanych rozwiązań, tzw. Strategia Metanowa stanowi bezpośrednią konsekwencję wydania Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczący strategii Unii Europejskiej na rzecz ograniczenia emisji metanu z dnia 14 października 2020 r. W akcie tym KE zobowiązała się do przedstawienia propozycji legislacyjnych dotyczących obowiązkowego pomiaru, raportowania i weryfikacji (MRV) na poziomie przedsiębiorstw działających w sektorze energetycznym w oparciu o metodologię Oil and Gas Methane Partnership (OGMP 2.0.) oraz obowiązkowego usprawnienia namierzania i naprawy (LDAR) wycieków metanu w infrastrukturze gazowej.

Jak zostało przedstawione w ramach informacji o inicjatywie, KE dostrzega konieczność wprowadzenia nowych regulacji pozwalających na powstrzymanie emisji metanu do atmosfery, gdyż zagadnienie to nie jest obecnie w żaden sposób regulowane. Problem ten odnosi się w szczególności do sektora energetycznego, ponieważ jest on odpowiedzialny za produkcję ok. 19 % wszystkich emisji tego związku powstających na skutek działalności człowieka. Potrzebę zmniejszenia skali przenikania metanu do atmosfery wynika także z ogólnego obowiązku państw członkowskich jaki muszą wypełniać w ramach Wspólnego Wysiłku Redukcyjnego. Na realizację tego ogólnego zadania składają się dwa szczegółowe cele określone przez KE, tj.:

(i)           polepszenie dostępu i dokładności do informacji o konkretnych źródłach emisji metanu związanych z energią zużywaną w UE oraz

(ii)          wprowadzenie na poziomie unijnym obowiązków nakładanych na przedsiębiorstwa, mających na celu ograniczenie tych emisji w różnych segmentach łańcucha dostaw energii w obszarze wycieku metanu, odpowietrzania i ograniczania skutków spalania, które łącznie stanowią główne źródła emisji metanu w sektorze energetycznym.

W przypadku tej inicjatywy także dochodzi do nieścisłości w nazewnictwie. Co prawda nazywana jest ona „strategią”, jednak jej celem zdaje się być przyjęcie nowego rozporządzenia. Projekt znajduje się obecnie na etapie konsultacji publicznych, co potrwa do 1 maja 2021 r. Przyjęcie projektu planowane jest na IV kwartał 2021 r.

Przebieg poszczególnych postępowań oraz uzasadnienia dla podejmowanych inicjatyw są dostępne na stronie: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say

Autor: Marcel Krzanowski