energiaelektryczna

Nowelizacja Prawa Energetycznego – część II: instrukcja ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej oraz rozwój magazynów energii elektrycznej w krajowym systemie energetycznym

Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Nowelizacja Prawa Energetycznego – część II: instrukcja ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej oraz rozwój magazynów energii elektrycznej w krajowym systemie energetycznym została wyłączona

W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przybliżyć kolejną część najważniejszych zmian przewidzianych w ustawie z dnia 20  maja  2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw podpisanej przez Prezydenta RP w dniu 1 czerwca 2021 r.

Ustawa nie została jeszcze opublikowana w Dzienniku Ustaw. W tym kontekście warto jednak wskazać, że zasadnicza część jej przepisów ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Jednakże w przepisie końcowym przewidziano szereg wyjątków w tym zakresie. Przepisy w zakresie inteligentnego opomiarowania ze względu na konieczność dostosowania systemów teleinformatycznych, przygotowania rynku do nowych realiów oraz stworzenie w pełni funkcjonalnego centralnego repozytorium danych pomiarowych wejdą w życie w okresie późniejszym niż pozostała część ustawy. I tak np. przepisy odnoszące się do rozporządzenia w zakresie infrastruktury sieci domowej wejdą w życie po 12 miesiącach od dnia ogłoszenia.

INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI INSTALACJI MAGAZYNOWEJ

Ustawa nakłada na operatora systemu magazynowania (OSM) obowiązek sporządzenia instrukcji ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej. Tak jak dotychczas operator systemu przesyłowego i operator systemu dystrybucyjnego, OSM będzie zobowiązany do opracowania instrukcji, informowania użytkowników systemu o publicznym dostępie do projektu instrukcji lub jej zmian i o możliwości zgłaszania uwag oraz przedłożenia dokumentu do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do zatwierdzenia. Warto też zaznaczyć, że do kręgu podmiotów zobowiązanych do sporządzenia instrukcji określonych w art. 9g ust. 1 Prawa Energetycznego, dołączono również operatora skraplania gazu ziemnego, który będzie miał obowiązek sporządzenia instrukcji ruchu i eksploatacji skroplonego gazu ziemnego.

W nowych przepisach przedstawiono otwarty katalog zagadnień, których powinny dotyczyć postanowienia instrukcji ruchu eksploatacji instalacji magazynowej. Mają to być m.in.: procedura zawierania umów o świadczenie usług magazynowania, procedura udostępniania i przydzielania zdolności magazynowych czy procedura postępowania w przypadku awarii.

Zmiana ma przede wszystkim na celu zwiększenie nadzoru nad warunkami świadczenia usług magazynowych oraz przejrzystości zasad funkcjonowania OSM.

ROZWÓJ MAGAZYNÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJOWYM SYSTEMIE ENERGETYCZNYM

Jedną z podstawowych zmian w zakresie magazynowania energii elektrycznej jest modyfikacja występujących dotychczas w Prawie energetycznym definicji „magazynowania energii” oraz „magazynu energii”. Uznano, że obowiązująca obecnie definicja „magazynowania energii” jako „usługi” jest błędna, ponieważ nie obejmuje magazynowania energii elektrycznej we własnej instalacji. Pojęcie „magazynowania energii elektrycznej” rozszerzono o proces przetwarzania energii elektrycznej pobranej z sieci lub wytworzonej przez jednostkę wytwórczą przed jej przechowaniem oraz proces ponownego jej przetworzenia na energię elektryczną. Poza tym, jako że obecnie funkcjonują w systemie prawnym dwie rożne definicje „magazynu energii” –  jedna w Prawie Energetycznym, a druga w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii – dla wyeliminowania trudności interpretacyjnych wprowadzono jednolitą definicję tego pojęcia.

Kolejna zmiana dotyczy definicji „odbiorcy końcowego”. Odbiorca końcowy dokonuje zakupu paliwa i energii na własny użytek, przy czym nowelizacja wyłącza z kategorii własnego użytku zakupywanie energii w celu jej magazynowania w ten sam sposób, jak obecnie wyłączona jest energia zakupiona w celu jej zużycia na potrzebę wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej. Takie rozwiązanie ma zapobiec nadmiernemu obciążaniu odbiorcy końcowego, który i tak poniesie koszty związane ze zużyciem energii wprowadzonej do sieci z magazynu energii elektrycznej. Zmiana definicji „odbiorcy końcowego” ma zatem duże konsekwencje w zakresie odciążania odbiorcy końcowego. Przykładowo, z tego względu w przypadku magazynowania energii elektrycznej nie będzie stosowana opłata przejściowa. Odbiorca końcowy nie będzie też zobowiązany do przedstawiania do umorzenia świadectw pochodzenia w odniesieniu do energii elektrycznej pobranej i zużytej przez magazyn energii elektrycznej na potrzeby magazynowania oraz na potrzeby własne magazynu. Magazynowanie energii elektrycznej  ma być również zwolnione z opłaty OZE – będzie ona poniesiona przez odbiorcę końcowego dopiero po zużyciu energii elektrycznej na własne potrzeby.

Kolejnym ułatwieniem dla odbiorcy końcowego jest przyjęcie w rozliczeniach za usługę przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej reguły salda. Podstawą do rozliczeń stawki sieciowej będzie strata w procesie magazynowania energii elektrycznej, czyli różnica między ilością energii elektrycznej pobranej przez magazyn i energii ponownie wprowadzonej do sieci z tego magazynu. Dzięki takiemu rozwiązaniu można uniknąć podwójnego obciążania odbiorcy, który i tak będzie zobowiązany do zapłaty opłaty sieciowej za zużytą energię elektryczną, wprowadzaną z magazynu do sieci. Dodatkowo nowe przepisy mają zachęcać do stosowania jak najefektywniejszych energetycznie rozwiązań, które będą po prostu bardziej opłacalne. Analogiczne regulacje proponuje się dla składnika stałego opłaty sieciowej, obliczanego na jednostkę mocy umownej czy dla opłaty jakościowej.

Niezwykle istotną zmianą jest również uznanie magazynowania energii elektrycznej za działalność koncesjonowaną. Obowiązkiem koncesyjnym będą objęte podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą w zakresie magazynowania energii elektrycznej i wykorzystują magazyny o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 10 MW. Podmiot, który wykonywał taką działalność dotychczas, będzie miał 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy na złożenie wniosku o udzielenie koncesji do Prezesa URE. Z kolei pozostałe podmioty, które również prowadzą tego rodzaju działalność gospodarczą, a wykorzystują magazyny energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 50 kW, są zobowiązane złożyć wniosek o wpis do rejestru magazynów energii elektrycznej do 30 czerwca 2021 r. W ten sposób magazynowanie energii elektrycznej będzie monitorowane w skali całego kraju. Natomiast w kontekście nałożenia na podmioty magazynujące energię elektryczną obowiązku sporządzania taryf, uznano, że byłoby to nieuzasadnione. W takim razie stosunki w zakresie ustalania cen będą kierowane zasadami wolnego rynku oraz zasadą swobody zawierania umów.

Dla uzupełnienia regulacji dotyczących magazynowania energii elektrycznej, w nowelizacji wprowadzono przepisy regulujące warunki przyłączenia magazynu energii elektrycznej do sieci lub do urządzeń wytwórczych i instalacji odbiorcy końcowego obejmujących magazyn energii elektrycznej. W tym zakresie szczególnie istotne są przepisy dotyczące obniżenia opłaty za przyłączenie do sieci magazynów energii elektrycznej. Jej wysokość ma stanowić połowę rzeczywiście poniesionych kosztów na realizację przyłączenia. Ma to być jak na razie jedyna szczególna zachęta regulacyjna do magazynowania energii elektrycznej. Umowa o przyłączenie do sieci magazynu energii elektrycznej będzie musiała spełniać ogólne wymagania przyłączenia do sieci określone w art. 7 ust. 2 Prawa Energetycznego. Oprócz tego dokument ma też zawierać postanowienia określające parametry magazynu energii elektrycznej, takie jak łączna moc zainstalowana elektryczna magazynu energii elektrycznej wyrażona w kW, pojemność nominalna wyrażona w kWh i sprawność magazynu energii elektrycznej.

Oprócz tego ustawa wprowadza zasady współpracy magazynów energii elektrycznej z siecią elektroenergetyczną oraz z jednostkami wytwórczymi, w tym ze źródłami OZE. Przy tym warto wspomnieć, że energia elektryczna będzie mogła być pobierana z sieci przez magazyn stanowiący część instalacji odnawialnego źródła (w tym hybrydowego). Dzięki temu magazyn będzie mógł pełnić swoje funkcje niezależnie od warunków pogodowych. Ustawa rozszerza także otwarty katalog elementów planu rozwoju w zakresie zaspokojenia przyszłego i obecnego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię o przedsięwzięcia w zakresie wykorzystywania magazynów energii elektrycznej. Przedsięwzięcia te muszą być obligatoryjnie uwzględnione, jeśli spełnione zostaną określone w przepisie techniczne i ekonomiczne warunki. Rozwiązanie to może być korzystne w sytuacji nagłego zwiększenia popytu na energię elektryczną przez użytkowników końcowych lub w związku z potrzebami przyłączeniowymi nowych użytkowników sieci.

Autorzy: Julia Fischer, Marcel Krzanowski, r.pr. Adam Wawrzynowicz, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Opłata mocowa – kto i ile zapłaci za pobór energii elektrycznej

Aktualności, Energetyka, Orzecznictwo, , , , Możliwość komentowania Opłata mocowa – kto i ile zapłaci za pobór energii elektrycznej została wyłączona

Opłata mocowa to nowa opłata, która już od 1 stycznia 2021 r. będzie pobierana od odbiorców energii elektrycznej. W przypadku odbiorców przemysłowych, których działalność jest energochłonna, może stanowić poważne obciążenie finansowe. Dodatkową trudnością jest również brak wiedzy co do możliwości zastosowania rekompensat dla tych odbiorców w związku z tym, że Komisja Europejska wciąż nie zatwierdziła tego mechanizmu wsparcia.

Środki pochodzące z opłaty mocowej będą przeznaczone na finansowanie rynku mocy, którego celem jest zapewnienie średnioterminowego i długoterminowego bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych. Organizację rynku mocy oraz sposób obliczania i poboru opłaty mocowej określa ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz. U. z 2020 r. poz. 247 t.j. ze zm.; dalej: „Ustawa o rynku mocy”).

Obliczenie i pobór opłaty mocowej

Aktualnie termin rozpoczęcia poboru opłaty mocowej to 1 stycznia 2021 r. Został przesunięty zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 poz. 1565) z dnia 30 października 2020 r.

Opłata mocowa będzie ujęta w taryfie za usługi przesyłania lub dystrybucji i pobierana będzie od odbiorców końcowych przez operatora systemu przesyłowego, jeśli są oni przyłączeni bezpośrednio do sieci przesyłowej, albo przez operatora systemu dystrybucyjnego.

Ustawa o rynku mocy dzieli odbiorców końcowych zobowiązanych do ponoszenia opłaty mocowej na dwie kategorie: pobierających energię elektryczną w gospodarstwie domowym oraz pozostałych. Dla obu kategorii odbiorców wyznaczony został inny sposób obliczenia wysokości opłaty mocowej.

W przypadku odbiorców końcowych innych niż pobierający energię w gospodarstwach domowych, należną opłatę mocową oblicza się jako iloczyn stawki opłaty mocowej dla danej grupy odbiorców oraz ilości energii elektrycznej pobranej z sieci w wybranych godzinach doby. Zarówno stawki opłaty mocowej, jak i wybrane godziny doby przypadające na godziny szczytowego zapotrzebowania na moc w systemie, czyli godziny, w których opłata mocowa będzie pobierana, wyznaczone odrębnie dla kwartałów roku dostaw, publikowane będą co roku przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki.

Zgodnie z Informacją Prezesa URE Nr 58/2020 z 19 listopada 2020 r., wybranymi godzinami doby dla każdego z czterech kwartałów roku dostaw 2021 – na potrzeby obliczania opłaty mocowej jest piętnaście kolejnych godzin każdej doby przypadającej na dzień roboczy (dni od poniedziałku do piątku z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy), przy czym pierwsza z tych godzin, każdego dnia rozpoczyna się o 7.00, a piętnasta – o 21.00.

W opublikowanej 30 listopada 2020 r. Informacji Prezesa URE nr 63/2020 określono, że stawki opłaty mocowej dla odbiorców w gospodarstwie domowym wynosić będą od 1,87 zł do 10,46 zł miesięcznie, zależnie od rocznego zużycia energii elektrycznej przez to gospodarstwo. Dla pozostałych odbiorców końcowych stawka ta wyniesie 0,0762/kWh.

Ulga w wysokości opłaty mocowej dla odbiorcy przemysłowego

Zgodnie z art. 70 ust. 3 Ustawy o rynku mocy, opłata mocowa dla odbiorców przemysłowych ulec ma zmniejszeniu w zależności od współczynnika intensywności zużycia energii elektrycznej przez tego odbiorcę. Podstawą do obliczenia opłaty mocowej pobieranej od odbiorcy przemysłowego, który spełnia warunki przyznania ulgi, i dla którego wartość współczynnika intensywności zużycia energii elektrycznej wyniosła:

  • nie mniej niż 3% i nie więcej niż 20% – jest 80%,
  • więcej niż 20% i nie więcej niż 40% – jest 60%,
  • więcej niż 40% – jest 15%

– ilości energii elektrycznej pobranej z sieci i zużytej przez tego odbiorcę w wybranych godzinach doby.

Odbiorca w celu skorzystania z ulgi, spełnić musi szereg kryteriów. W szczególności musi on posiadać status odbiorcy przemysłowego, to znaczy spełnić łącznie trzy warunki wynikające z art. 71 ust. 1 Ustawy o rynku mocy:

  • przeważającą działalnością tego odbiorcy końcowego musi być działalność określona wskazanymi w przywołanym przepisie kodami PKD,
  • wartość współczynnika intensywności zużycia energii elektrycznej dla tego odbiorcy końcowego wynosić musi nie mniej niż 3%,
  • w roku kalendarzowym poprzedzającym rok, za który pobierana jest opłata mocowa, odbiorca ten zużył nie mniej niż 100 GWh energii elektrycznej.

Należy jednak zauważyć, że ulga ta nie znajdzie zastosowania do dnia wydania przez Komisję Europejską decyzji o zgodności udzielanej w ten sposób pomocy publicznej z rynkiem wewnętrznym albo decyzji stwierdzającej, że środek ten nie stanowi pomocy publicznej (art. 104 Ustawy o rynku mocy). Mechanizm pomocy publicznej został notyfikowany Komisji Europejskiej w czerwcu 2018 r., zaś w kwietniu 2019 r. wszczęła ona w tej sprawie postępowanie (SA.51502 Reductions from a capacity mechanism levy for EIUs in Poland). Nie została jednak wydana jak dotąd w tej sprawa żadna decyzja, a jednocześnie Komisja skierowała do Polski list, w którym wyraziła wątpliwości w zakresie zgodności opisywanych ulg z prawem URE. 

Warunek skorzystania z ulgi

W celu skorzystania z ulgi w opłacie mocowej, wynikającej z art. 70 ust. 3 Ustawy o rynku mocy, należy złożyć Prezesowi URE w terminie do dnia 30 listopada każdego roku oświadczenie potwierdzające spełnienie kryteriów kwalifikacji jako odbiorcy przemysłowego.

Przesunięcie terminu poboru opłaty mocowej

Obecnie w Sejmie procedowany jest poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o rynku mocy (druk nr 748), którego celem jest przesunięcie terminu rozpoczęcia poboru opłaty mocowej na dzień 1.01.2022 r.

Autor: Adam Wawrzynowicz, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.