prawo energetyczne

Eksperci NATO wezmą udział w rzeszowskiej konferencji energetycznej

Aktualności, Energetyka, energia elektryczna, , , Możliwość komentowania Eksperci NATO wezmą udział w rzeszowskiej konferencji energetycznej została wyłączona

W dniach 8-9 września 2025 roku w Centrum Konferencyjnym Politechniki Rzeszowskiej odbędzie się jubileuszowa, dziesiąta edycja konferencji „Bezpieczeństwo energetyczne – filary i perspektywa rozwoju”. W wydarzeniu wezmą udział eksperci z NATO, przedstawiciele sektora energetycznego, obronnego, cyberbezpieczeństwa oraz środowisk naukowych. W tym roku szczególny nacisk zostanie położony na militarne aspekty bezpieczeństwa energetycznego oraz wykorzystanie nowych technologii.

Konferencja od lat stanowi jedno z najważniejszych wydarzeń w Polsce poświęconych kwestiom energetycznym. Jej inicjatorem i organizatorem jest dr hab. Mariusz Ruszel, prof. Politechniki Rzeszowskiej oraz prezes Instytutu Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza. Jak podkreśla prof. Ruszel, zagrożenia dla infrastruktury energetycznej nie ograniczają się dziś jedynie do aspektów ekonomicznych czy politycznych – coraz częściej mają także charakter militarny, czego przykładem mogą być cyberataki czy działania hybrydowe.

W dzisiejszych realiach musimy brać pod uwagę również scenariusze powyżej progu wojny, mówi prof. Ruszel i podkreśla, że dlatego tak ważna jest współpraca między sektorem energetycznym a strukturami obronnymi.

Eksperci NATO w Rzeszowie

W konferencji udział wezmą liczni przedstawiciele struktur NATO. Kluczową postacią będzie Dominik P. Jankowski, wiceprzewodniczący Grupy Planowania Energetycznego NATO, który będzie również moderował pierwszy z dwóch paneli dyskusyjnych. Jak zaznacza: ,, W tym roku chcemy zastanowić się nad przyszłością polityki transatlantyckiej w wymiarze energetycznym, w tym dalszą rolą NATO w tym obszarze”

Panele tematyczne

Program konferencji obejmuje dwa główne panele dyskusyjne.

Pierwszy panel, zatytułowany „Podejście NATO do bezpieczeństwa energetycznego: wyzwania i szanse”, zgromadzi ekspertów takich jak:

  • Hasit Thankey – kierownik Sekcji ds. Wsparcia Obronnego i Logistyki NATO,
  • Julian Wieczorkiewicz – specjalista z Sekcja ds. Klimatu i Bezpieczeństwa Energetycznego NATO,
  • Alessandro Zerbini – analityk strategiczny ds. logistyki Energetycznej Kwatera Główna Sojuszniczych Sił Europy (SHAPE)
  • Michael Rozic – zastępca kierownika programu w think tanku Centre for European Policy Studies (CEPS),
  • Zuzanna Nowak – dyrektor ds. analiz w think tanku The Opportunity Institute for Foreign Affairs , Niezależna  Grupa ds. Oceny Naukowej NATO (SPS ISEG)

Drugi panel, pod hasłem „Nowe technologie: znaczenie dla sektora obronnego i energetycznego”, poświęcony będzie nowoczesnym rozwiązaniom technologicznym i ich potencjałowi w sektorze energetycznym. Wezmą w nim udział m.in.:

  • Moritz Zimmermann – Jednostka Innowacji w Kwaterze Głównej NATO,
  • Aleksander Mokrzycki – wiceprezes PFR Ventures,
  • Izabela Albrycht – pełnomocnik rektora ds. Krakowskiego Akceleratora Diana przy Akademii Górniczo-Hutniczej,
  • Bogdan Ochiana – założyciel i dyrektor generalny Orbotix,
  • Tatu Pahkala – przewodniczący Grupy Planowania Energetycznego NATO.

Silna obecność środowisk wojskowych

Obecność przedstawicieli armii oraz uczelni wojskowych dodatkowo podkreśla rosnące znaczenie aspektów militarnych w debacie o bezpieczeństwie energetycznym. Wśród zaproszonych gości znajdują się m.in. kmdr por. dr hab. Rafał Miętkiewicz z Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni oraz mjr rez. dr hab. inż. Jarosław Stelmach z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Dziesięciolecie konferencji „Bezpieczeństwo energetyczne – filary i perspektywa rozwoju” w Rzeszowie zapowiada się jako wyjątkowe forum wymiany wiedzy i doświadczeń między sektorem cywilnym a wojskowym. W obliczu globalnych zagrożeń i dynamicznych zmian geopolitycznych, współpraca międzynarodowa, również w ramach NATO staje się kluczowa dla zapewnienia stabilności energetycznej zarówno Polski, jak i całego regionu.

Grafika: Instytut Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza

Projekt deregulacji sektora energetycznego opublikowany!

Aktualności, Energetyka, , , , , , Możliwość komentowania Projekt deregulacji sektora energetycznego opublikowany! została wyłączona

Rada Ministrów w marcu br. powołała Rządowy Zespół ds. Deregulacji. Zespół swoje zadania skupiał na rekomendacji zmian legislacyjnych w kierunku uproszczenia regulacji i lepszego ich dostosowania do potrzeb obywateli oraz przedsiębiorców.

Jednym z sektorów, w którym zauważono potrzebę zmian jest energetyka. W związku ze zgłoszonymi potrzebami opracowano projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu dokonania deregulacji w zakresie energetyki (UDER29, Projekt).

Projekt został opublikowany w wykazie prac Rządowego Centrum Legislacji 9 maja br. i został skierowany do konsultacji publicznych, opiniowania i uzgodnień. Poniżej przedstawiamy założenia oraz zmiany jakie wprowadzić ma tenże Projekt.

Koncesje OZE

Projekt ustawy przewiduje wyłączenie obowiązku uzyskania koncesji dla wyłączania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnych źródeł energii (OZE) o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1MW i nie większej niż 5 MW.

W tym celu zmienione zostanie brzmienie art. 32 ust. 1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (PE). Przepis ten dotąd wskazywał, że uzyskania koncesji nie wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w mikroinstalacji lub w małej instalacji.

Analogiczne zmiany wprowadzone zostaną w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (ustawa OZE).

Należy przy tym zaznaczyć, iż działalność ta zgodnie z nowym brzmieniem art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy OZE, uznana zostanie za rejestrowaną działalność gospodarczą. Oznacza to, iż uznać ją należy za działalność regulowaną w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców, wymagającą wpisu do rejestru wytwórców wykonujących rejestrowaną działalność gospodarczą w zakresie instalacji odnawialnego źródła energii.

Warto dodać iż na wytwórcy energii w instalacji odnawialnego źródła energii spoczywać będą obowiązki wskazane w art. 9 ustawy OZE jak na wytwórcach energii z małych instalacji.

Projekt w przepisach przejściowych wskazuje, że wytwórcy energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW i nie większej niż 5 MW, którzy w dniu wejścia w życie Projektu posiadają ważne koncesje na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, wpisano zostaną z urzędu do rejestru wytwórców energii w instalacji odnawialnego źródła energii, zgodnie z zakresem koncesji, w terminie nie dłuższym niż 90 dni od dnia wejścia w życie (art. 10 ust. 1 Projektu).

Warto także wspomnieć, iż w art. 11 Projektu wskazano, że postępowania o udzielenie, zmianę lub cofnięcie zarówno promesy koncesji jak i koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW i nie większej niż 5 MW, które zostały wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie Projektu zostaną umorzone.

Budowa instalacji fotowoltaicznych

Projekt wprowadza również zmiany w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2025 r. poz. 418, u.p.b.). W art. 29 ust. 3 pkt 3 u.p.b. dodana ma zostać lit. g wskazująca, iż nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu na budynkach albo wolno stojącej instalacji odnawialnego źródła energii tj. instalacji fotowoltaicznej o mocy zainstalowanej nie większej niż 500 kW.

Warunkiem skorzystania z tego zwolnienia ma być wykorzystywanie instalacji wyłącznie do potrzeb własnych, przy czym nie może ona być zlokalizowana na terenie obszarowych form ochrony przyrody jak parki narodowe, rezerwaty przyrody czy parki krajobrazowe.

Ponadto dokonując zgłoszenia tychże robót inwestor powinien dołączyć do zgłoszenia oświadczenie wskazujące, iż planowana instalacja jest prowadzona w celu nieprzyłączania do sieci elektroenergetycznej albo przyłączania do sieci elektroenergetycznej w sposób uniemożliwiający wprowadzanie energii elektrycznej wytworzonej w tej instalacji do tej sieci.

Podobne oświadczenie ma być także częścią wniosku o określenie warunków przyłączenia w przypadku instalacji fotowoltaicznej OZE o mocy nie większej niż 500 kW.

Dodatkowo art. 5 Projektu przewiduje, iż do postępowań w sprawie wydania pozwolenia na budowę dla instalacji, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie Projektu, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Forma korespondencji

Kolejną z propozycji zmian w PE jest modyfikacja sposobu prowadzenia korespondencji między przedsiębiorstwami energetycznymi, odbiorcami, organami administracji publicznej oraz innymi podmiotami.

Obecnie art. 3a ust. 1 PE wskazuje, że korespondencja wymieniana jest w postaci papierowej, dokumentowej, elektronicznej lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Po zmianie głównym rodzajem korespondencji ma być komunikacja elektroniczna w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub w dedykowanym do obsługi odbiorców portalu internetowym.

Odbiorcy nadal przysługiwać będzie możliwość żądania prowadzenia korespondencji w postaci papierowej, o czym przedsiębiorstwo energetyczne będzie miało obowiązek poinformować przy zawieraniu umowy.

Co więcej zgodnie z art. 7 ust. 1 Projektu korespondencja z odbiorcą, który ma zawartą umowę z przedsiębiorstwem energetycznym i która prowadzona była z tym odbiorcą w postaci papierowej, odbywa się na dotychczasowych zasadach. Przedsiębiorstwo energetyczne wraz z pierwszą korespondencją kierowaną do tego odbiorcy po dniu wejścia w życie Projektu będzie musiało pouczyć o możliwości zmiany na prowadzenie korespondencji za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Rachunki za energię elektryczną

Wśród zmian znalazła się także nowelizacja art. 5 PE, który ma zostać rozszerzony o ust. 6i. Przepis ten ma wskazywać nowy obowiązek dla sprzedawcy energii elektrycznej związany z wystawianiem rachunków dla odbiorcy. Warto przy tym zaznaczyć iż obecnie nie ma przepisów regulujących wygląd rachunków otrzymywanych przez odbiorców w gospodarstwach domowych.

Zgodnie z projektowaną zmianą sprzedawca wystawiając fakturę dla odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwie domowym zobowiązany zostanie do dołączenia do tej faktury czytelnego podsumowania rachunku. Podsumowanie zawierać ma najważniejsze informacje, a te mają obejmować łączną kwotę do zapłaty, kwotę do zapłaty za obrót energią elektryczną oraz kwotę do zapłaty za dystrybucję energii.

Pierwsze podsumowanie informacji dołącza się do pierwszej faktury wystawionej po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.

Proces przyłączeniowy

Ostatnią z zaproponowanych w Projekcie zmian jest optymalizacja wykorzystania istniejącej infrastruktury sieciowej i zwiększenia liczby obiektów możliwych do przyłączenia poprzez rozszerzenie koncepcji i formuły cable pooling poprzez umożliwienie realizacji instalacji odnawialnych źródeł energii lub magazynów energii w formule współdzielenia przyłącza.

Warto przy tym wskazać iż cable pooling polega na połączeniu różnych źródeł wytwórczych OZE oraz jak zaproponowano w Projekcie magazynów energii do tej samej sieci elektroenergetycznej. Oznacza to więc iż z jednego przyłącza mogą korzystać dwie lub więcej instalacji, a ponadto, które mogą należeć do jednego lub kilku wytwórców.

Formuła cable poolingu jest możliwa w Polsce od 1 października 2023 r. Przepisy wprowadzające taką możliwość wynikają z ustawy z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 1762).

Zaproponowane zmiany mają zoptymalizować w ten sposób możliwości wytwórcze przy ograniczonych możliwościach technicznych sieci.

Zgodnie z założeniami Projekt po publikacji ma wejść w życie po upływie 14 dni, z wyjątkiem przepisów o koncesjonowaniu OZE tj. art. 2 pkt 4, art. 3-4 i art. 9-17 Projektu, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.

Autorzy: Aleksandra Walczak, r. pr. Kamil Iwicki, Wawrzynowicz i Wspólnicy sp.k.

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego

Aktualności, Energetyka, Gaz, Klimat, Orzecznictwo, , , , , Możliwość komentowania Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego została wyłączona

W dniu 18 kwietnia 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego (UC50). Projekt ten, przygotowany przez Ministerstwo Przemysłu, zakłada kompleksową reformę dotychczasowego modelu tworzenia i utrzymywania zapasów strategicznych gazu ziemnego w Polsce. Celem zmian jest wzmocnienie bezpieczeństwa dostaw gazu oraz dostosowanie krajowych przepisów do prawa unijnego, w szczególności do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1938. Projekt odpowiada również na zarzuty Komisji Europejskiej w ramach postępowania INFR(2017)2155.

Zmiany w Zarządzaniu Zapasami Gazowymi

Nowelizacja przewiduje przekazanie Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych (RARS) odpowiedzialności za tworzenie i utrzymywanie zapasów strategicznych gazu ziemnego. Minister będzie zobowiązany przed wydaniem zgody uzyskać opinię operatora systemu przesyłowego, co ma zagwarantować bezpieczeństwo i faktyczny dostęp do zapasów w sytuacjach kryzysowych.

Zgodnie z projektem, RARS będzie utrzymywać zapasy strategiczne gazu ziemnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub, po uzyskaniu zgody ministra na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub EFTA, pod warunkiem że będą one przechowywane w instalacjach magazynowych przyłączonych do systemu gazowego, których parametry techniczne zapewniają możliwość dostarczenia całkowitej ilości tych zapasów do systemu przesyłowego w czasie nie dłuższym niż 50 dni.

Nowy Mechanizm Finansowania Zapasów

Wprowadzono nowy mechanizm finansowania zapasów. Dotychczasowy obowiązek przedsiębiorstw energetycznych, polegający na samodzielnym tworzeniu zapasów obowiązkowych, zostanie zastąpiony comiesięczną opłatą gazową. Środki z tej opłaty zasilać będą Fundusz Zapasów Strategicznych Gazu Ziemnego, z którego RARS będzie finansować zakup, przechowywanie oraz ubezpieczenie zapasów. Dzięki temu rozwiązaniu koszty zostaną rozłożone bardziej równomiernie między uczestników rynku, bez wpływu na ceny gazu dla gospodarstw domowych.

Do ponoszenia opłaty gazowej zobowiązane będą tzw. przedsiębiorstwa zobowiązane, czyli podmioty korzystające z gazu ziemnego wysokometanowego na potrzeby własne, będące operatorami systemów (przesyłowego, skraplania lub magazynowania, z wyłączeniem operatorów wyspowych sieci dystrybucyjnych), a także zleceniodawcy usługi przesyłu gazu, na rzecz których gaz dostarczany jest z systemu przesyłowego do dystrybucji lub bezpośrednio do odbiorców końcowych.

Ilość Zapasu Gazu

Ustawa określa ilość zapasów strategicznych gazu ziemnego na poziomie 12,301 TWh, co zapewnia zgodność ze standardami unijnymi. Utrzymywana ilość gazu ma gwarantować dostawy dla odbiorców chronionych w warunkach nadzwyczajnie wysokiego zapotrzebowania. Nowelizacja przewiduje również możliwość wykorzystania do 5% zgromadzonych zapasów przez operatora systemu przesyłowego gazowego w sytuacjach wymagających zachowania integralności systemu. W przypadku ich wykorzystania operator będzie zobowiązany do uzupełnienia zapasów w ciągu 7 dni.

Definicje Odbiorcy Chronionego i Solidarnego Wsparcia

Zgodnie z treścią Projektu, odbiorcą chronionym jest m.in. odbiorca gazu ziemnego w gospodarstwie domowym, przyłączony do sieci dystrybucyjnej gazowej, a także mikro, mały oraz średni przedsiębiorca prowadzący działalność wytwórczą w rolnictwie, świadczący usługi turystyczne, rolnik, będący kołem gospodyń wiejskich, których moc umowna nie przekracza 710 kWh/h. Ochrona dotyczy również podmiotów przyłączonych do sieci dystrybucyjnej gazowej lub sieci przesyłowej gazowej, będących jednostkami użyteczności publicznej oraz organami administracji publicznej, a także odbiorców gazu ziemnego zajmujących się wytwarzaniem ciepła dla powyższych grup w okresie od 1 września do 31 maja.

W ramach solidarnego wsparcia odbiorcy chronionego, jak określono w przepisach, mogą obejmować także instytucje oraz podmioty, które pełnią szczególną rolę społeczną lub publiczną, zapewniając usługi niezbędne dla funkcjonowania państwa i społeczeństwa.

Rozbudowa Platformy Paliwowej i Nowe Ograniczenia

W projekcie ustawy zwiększono także limit wydatków na rozbudowę funkcjonalności Platformy Paliwowej, która zostanie rozszerzona o elementy służące obsłudze systemu zapasów strategicznych. Dodatkowo, wprowadzono ograniczenia dotyczące odkupu zapasów od podmiotów objętych sankcjami.

Wejście w Życie Nowych Przepisów

Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem przepisów związanych z rozpoczęciem nowego roku gazowego – te wejdą w życie 1 października 2025 r. Takie rozwiązanie pozwoli na płynne przejście do nowego systemu magazynowania gazu.

Autorzy: Dominika Frydryczak, r. pr. Tomasz Brzeziński

Prawo wodorowe przyjęte przez Sejm!

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, Klimat, OZE, Środowisko, , , , , Możliwość komentowania Prawo wodorowe przyjęte przez Sejm! została wyłączona

16 października 2024 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 743), którego głównym celem jest określenie podstawowych zasad funkcjonowania rynku wodoru. Po kilku tygodniach prac parlamentarnych 21 listopada 2024 r. zdecydowaną większością głosów Sejm przyjął długo wyczekiwaną ustawę.

O założeniach i najważniejszych zmianach ustawy pisaliśmy w osobnych artykułach:

Nowelizacja jest ważnym krokiem w kierunku uregulowania rynku wodoru w Polsce, zapewniając podstawy prawne dla funkcjonowania infrastruktury wodorowej. Chociaż przepisy nie implementują w pełni unijnych wymogów, wprowadzone zmiany zapewniają ramy umożliwiające dostosowanie się do przyszłych regulacji zawartych w pakiecie gazowo-wodorowym.

W dzisiejszym artykule chcielibyśmy podsumować najważniejsze zmiany uchwalone w zeszłym tygodniu przez Sejm.

Zmiany definicyjne

Nowelizacja wprowadza istotne zmiany w definicjach legalnych, dostosowując je do wymogów współczesnej transformacji energetycznej i unijnych regulacji. Zmiany te obejmują wyodrębnienie wodoru jako paliwa, a także włączenie wodoru do katalogu paliw gazowych tak, aby umożliwić uznanie za paliwo gazowe także mieszanki metanowo-wodorowej. Wiąże się to z dopuszczeniem nie więcej niż 10% zawartości wodoru w paliwach gazowych transportowanych sieciami.

W  drodze nowelizacji dodano do ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266 z późn. zm.) (PE) także definicje terminów: sieć przesyłowa wodorowa, sieć dystrybucyjna wodorowa, sieć wodorowa ograniczona geograficznie, system wodorowy, użytkownik systemu wodorowego, przesyłanie wodoru, dystrybucja, magazynowanie wodoru, lokalne magazynowanie wodoru czy też instalacja magazynowa wodoru.

Warto zaznaczyć, że ostatecznie zdecydowano się na wyodrębnienie trzech rodzajów wodoru, tj. wodoru niskoemisyjnego, wodoru odnawialnego i wodoru odnawialnego pochodzenia niebiologicznego.

Wodór niskoemisyjny, zgodnie z art. 3 pkt 3c PE, to wodór pochodzący ze źródeł nieodnawialnych, którego produkcja wiąże się jednak z redukcją emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 70% w porównaniu z wartością odniesienia dla paliw kopalnych. Za wodór odnawialny, jak wynika z art. 3 pkt 3d PE, ma zostać uznany „wodór wytworzony z odnawialnego źródła energii”. Natomiast definicja wodoru odnawialnego pochodzenia niebiologicznego została zawarta w art. 3 pkt 3e PE. Ustawodawca uznaje za taki wodór wytworzony z odnawialnych źródeł energii, z wykorzystaniem procesów zgodnych z przepisami rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/1184 z dnia 10 lutego 2023 r. oraz rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/1185 z tego samego dnia. Przepisy te określają metodykę produkcji i minimalne progi ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, jakie musi spełniać wodór odnawialny w celu uznania go za zgodny z wymaganiami zrównoważonego rozwoju.

System wodorowy, nowi operatorzy i zasada TPA

System wodorowy to zgodnie z nowym art. 3 pkt 80 PE sieci wodorowe lub instalacje magazynowe wodoru oraz przyłączone do nich urządzenia i instalacje współpracujące z tymi sieciami lub instalacjami, zawierające wodór, dla którego wartość ułamka molowego wodoru wynosi przynajmniej 0,95 i wartość ułamka molowego innych gazów niż wodór nie przekracza 0,05.

Ustawa wprowadza rozróżnienie na nowe elementy infrastrukturalne. Za każdy z nich ma być odpowiedzialny operator danego rodzaju:

  • operator systemu przesyłowego wodorowego (art. 3 pkt 88 PE),
  • operatorzy systemów dystrybucyjnych wodorowych (art. 3 pkt 89 PE),
  • operatorzy systemu magazynowania wodoru (art. 3 pkt 90 PE).

Warto podkreślić, że na terytorium RP wyznaczony zostanie jeden operator systemu przesyłowego wodorowego lub połączonego gazowo-wodorowego (art. 9d ust. 7 PE).

Co do zasady funkcjonowanie tych operatorów ma podlegać zasadzie unbundlingu i muszą oni pozostawać niezależni od innych działalności gospodarczych, takich jak produkcja czy obrót wodorem.

Nowelizacja wprowadza zasadę Third-Party Access (TPA), zgodnie z którą operatorzy są zobowiązani do zapewnienia dostępu do infrastruktury wodorowej na równych warunkach. Obowiązek ten określono w art. 9c ust. 1e PE, gdzie wskazano, że operatorzy wodorowych systemów przesyłowych, dystrybucyjnych i magazynowych mają obowiązek świadczenia usług na zasadzie równoprawnego traktowania użytkowników systemu.

Zasady dostarczania wodoru i opłaty za przyłączenie do sieci

Dostarczanie wodoru ma odbywać się na podstawie trzech rodzajów umowy:

  • umowy sprzedaży wodoru,
  • umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji wodoru,
  • umowy o świadczenie usług magazynowania wodoru.

W przypadku łączonego świadczenia tych usług możliwe jest zawarcie umowy kompleksowej wodorowej.

Nowelizacja określa także zasady naliczania opłat za przyłączenie do sieci wodorowej źródeł współpracujących z siecią oraz instalacji magazynowania wodoru. Według art. 7 ust. 8 pkt 1b i 3a PE opłaty te będą ustalane na podstawie rzeczywistych kosztów poniesionych przez operatorów w związku z przyłączeniem.

Zwolnienia koncesyjne, certyfikacja oraz taryfy

Nowelizacja przewiduje zwolnienia koncesyjne dla działalności związanej z przesyłem i dystrybucją wodoru (art. 32 ust. 1e PE). Zamiast tego operatorzy systemów przesyłowych i połączonych gazowo-wodorowych są zobowiązani do uzyskania certyfikatu niezależności od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (art. 9d ust. 13 i art. 9e ust. 1 PE). Procedura wyznaczania na operatora ma ulec delikatnym zmianom, które „zrekompensują” brak wymogu uzyskania koncesji. Jednak działalność w zakresie magazynowania wodoru będzie wymaga koncesji, z wyjątkiem lokalnego magazynowania w instalacjach o pojemności do 55 000 Nm³ (art. 32 ust. 1d).

Podkreślić trzeba, że przedsiębiorstwa energetyczne działające w obszarze wodoru zostaną zwolnione z obowiązku sporządzania taryf.

Autor: Dominika Frydryczak, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Informacja publiczna w energetyce – część III: Co należy zrobić, gdy wpłynie wniosek?

Aktualności, Atom, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, Gaz, Orzecznictwo, OZE, Środowisko, , , , , Możliwość komentowania Informacja publiczna w energetyce – część III: Co należy zrobić, gdy wpłynie wniosek? została wyłączona

Za nami dwa artykuły dotyczące obowiązków przedsiębiorstw energetycznych na gruncie przepisów o dostępie do informacji publicznej. W pierwszym artykule „Informacja publiczna w energetyce – część I: Czy przedsiębiorstwo energetyczne posiada informacje publiczne?” przedstawiliśmy podstawy systemu dostępu do informacji publicznych, uregulowane w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 902) (Ustawa lub u.d.i.p.). W drugim opracowaniu „Informacja publiczna w energetyce – część II: Co jest informacją publiczną w przedsiębiorstwie energetycznym?” przybliżyliśmy dotychczasowe orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) oraz wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA) w przedmiocie tego, jakie dane znajdujące się w posiadaniu spółek z sektora energetycznego i nie tylko zostały jak dotąd uznane za informacje publiczne. Omówiliśmy także, kiedy nie mamy do czynienia z informacją publiczną oraz kiedy (z różnych powodów) nie należy udostępniać informacji publicznych.

Artykuł wieńczący tę serię zostanie w całości poświęcony zagadnieniom związanym z postępowaniem przedsiębiorstwa energetycznego jako podmiotu obowiązanego do udostępniania informacji publicznej. Po krótce przedstawimy dopuszczone w Ustawie sposoby udostępnienia informacji publicznej, a dalej przejdziemy do omówienia krok po kroku działań, które powinna podjąć spółka energetyczna w przypadku wpłynięcie do niej wniosku o udostępnienie informacji publicznych. Już w tym miejscu zaznaczymy, że ramy artykułu nie pozwalają na poruszenie wszystkich wątków oraz zagłębienie się w każdy szczegół proceduralny. W kolejnych publikacjach na portalu postaramy się jednak wracać do tej problematyki, skupiając się na poszczególnych działaniach podmiotów obowiązanych do udostepnienia informacji publicznej.

Sposoby udostępnienia informacji publicznej

Zacznijmy od tego, że w Ustawie dopuszczono kilka sposób udostępnienia informacji publicznej. Ich wyliczenie znajduje się w art. 7 ust. 1 u.d.i.p. Z tego przepisu można dowiedzieć się, że udostępnienie informacji publicznych następuje w drodze:

  1. ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej,
  2. udostępnienia w trybie wnioskowym,
  3. udostępnienia w drodze wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych lub przez zainstalowanie w tych miejscach urządzeń umożliwiających zapoznanie się z informacją,
  4. wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej i udostępniania materiałów, w tym audiowizualnych i teleinformatycznych, dokumentujących te posiedzenia,
  5. udostępniania w portalu Otwarte Dane.

Z pierwszego i przedostatniego sposobu udostępniania informacji publicznych mogą korzystać wyłącznie organy władzy publicznej, względnie organy samorządów gospodarczych i zawodowych, zatem pozostają one niedostępne dla przedsiębiorstw energetycznych. Co się zaś tyczy ostatniego z wymienionych sposobów, spółki z sektora energetycznego znajdują się w grupie podmiotów, które muszą albo same udostępniać informacje na portalu, albo przekazywać te informacje innemu podmiotowi, dostarczającemu dane na portal. Precyzyjne wytłumaczenie na czym polegają te obowiązki wymagałoby dokładnej analizy przepisów ustawy dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1524), na co w tym artykule nie ma miejsca.

W dzisiejszym artykule swoją uwagę zwrócimy wyłącznie na zagadnienia związane z udostępnianiem informacji publicznych w trybie wnioskowym. Chociaż udostępnienie w drodze wyłożenia lub wywieszenia także stanowi opcję na przekazanie szerszej publice informacji publicznych, w praktyce odgrywa zdecydowanie mniejszą rolę.

Wpływa wniosek o udostępnienie informacji publicznej – co robić?

W przypadku spółek działających w sektorze energetycznym najczęstszym scenariuszem jest przedstawienie żądania o udostępnienie informacji publicznych w drodze indywidualnego wniosku zgodnie z art. 10 ust. 1 u.d.i.p. Już w tym momencie mogą pojawić się trudności, ponieważ w Ustawie nie określono, co powinno zawierać podanie zainteresowanego. W konsekwencji zdarzają się wnioski, których żądanie nie zostało jednoznacznie sprecyzowane.

Zasadniczo wniosek o udzielenie informacji publicznej może przybrać dowolną formę (może być nawet niepodpisany!), o ile wynika z niego w sposób jasny, co jest jego przedmiotem (wyrok NSA z dnia 1 marca 2024 r., sygn. akt III OSK 318/23). W orzecznictwie podkreśla się jednak, że niezbędne jest wykazanie, że żądana informacja ma charakter informacji publicznej (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 4 października 2023 r., sygn. akt II SAB/Go 79/23). Należy pamiętać, że jeżeli treść wniosku uniemożliwia jego rozpoznanie, to dopiero wyjaśnienie i sprecyzowanie tej treści przez wnioskodawcę na wezwanie organu, umożliwia rozpoznanie tego wniosku od chwili, w której jego treść była jasna (wyrok NSA z dnia 1 marca 2024 r., sygn. akt III OSK 241/23).

Po otrzymaniu wniosku przedsiębiorstwo energetyczne powinno w pierwszej kolejności ustalić, czy składający podanie ma legitymację, aby to uczynić i – co ważniejsze – czy żądana informacja stanowi informację publiczną (o tych zagadnieniach pisaliśmy w pierwszym artykule z serii). Dalej adresat wniosku powinien zweryfikować, czy prośba dotyczy informacji prostej czy przetworzonej albo czy nie istnieją przeszkody do tego, aby upublicznić wnioskowane dane (w tym aspekcie pomocny może okazać się drugi artykuł z serii).

Termin na rozpatrzenie wniosku

Jeżeli analizy na tych etapach wykażą, że udostępnienie informacji publicznej jest wskazane, należy podjąć działania zmierzające jak najszybciej do upublicznienia danych. Zgodnie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p. udostępnienie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Od tej zasady mamy parę wyjątków.

Po pierwsze, art. 10 ust. 2 u.d.i.p. nakazuje, aby informacja publiczna, które może być niezwłocznie udostępniona, została udostępniona w formie ustnej lub pisemnej bez pisemnego wniosku. Postulat „niezwłocznego” udostępnienia informacji publicznej będzie mógł zostać zrealizowany tylko w stosunku do takiej informacji, która pod względem formy i treści wiernie odpowiada żądaniu podmiotu zainteresowanego, a ponadto do jej udostępnienia nie jest konieczne wykonanie dodatkowych, czasochłonnych czynności związanych z jej przygotowaniem czy odszukaniem (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 2 września 2019 r., sygn. akt III SAB/Gl 219/19).

Po drugie, art. 13 ust. 2 u.d.i.p. dopuszcza, aby informacja publiczna została udostępniona w terminie późniejszym niż ten wyznaczony w art. 13 ust. 1 u.d.i.p., pod warunkiem, że podmiot obowiązany do udostępnienia powiadomi w terminie, o którym mowa w art. 13 ust. 1 u.d.i.p., o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku. Chodzi zatem o przedłużenie terminu do załatwienia sprawy. Faktem jest, że w Ustawie nie sprecyzowano, jakie powody mogą uzasadniać zmianę terminu na rozpatrzenie wniosku, trzeba się jednak zgodzić ze stanowiskiem, że powinny być to powody bezpośrednio związane z opóźnieniem w udostępnieniu konkretnej informacji publicznej (zob. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 18 czerwca 2024 r., sygn. akt II SAB/Ol 46/24).

Po trzecie, zgodnie z art. 15 ust. 2 u.d.i.p. możliwe jest późniejsze udostępnienie informacji publicznej, jeżeli wiąże się to z poniesieniem dodatkowych kosztów przez adresata wniosku. Wówczas podmiot obowiązany w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku musi powiadomić wnioskodawcę o wysokości opłaty. Udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy, chyba że wnioskodawca dokona w tym terminie zmiany wniosku w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji albo wycofa wniosek.

Forma udostępnienia informacji publicznej

W art. 14 ust. 1 u.d.i.p. przesądzono, że udostępnienie informacji publicznej następuje w sposób i w formie zgodnych z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku. Przykładowo, jeżeli wnioskodawca życzy sobie uzyskać informację w formie pisemnej, adresat musi tak właśnie postąpić, o ile posiada on żądaną informację (zob. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 15 czerwca 2022 r., sygn. akt II SAB/Bk 42/22). Co gdy sposób i forma nie zostały określone we wniosku? WSA we Wrocławiu stwierdził, że wtedy to podmiot obowiązany do udostępnienia informacji ma wybór w przedmiocie tego, jak przekazać dane (zob. wyrok z dnia 16 grudnia 2020 r., sygn. akt IV SAB/Wr 421/20).

Adresat wniosku, w tym wypadku przedsiębiorstwo energetyczne, nie może odmówić udostępnienia informacji w żądany sposób i w zawnioskowanej formie, jeżeli posiada środki techniczne pozwalające na spełnienie oczekiwań wnioskodawcy (wyrok WSA w Białymstoku z dnia 13 kwietnia 2022 r., sygn. akt II SAB/Bk). Jeżeli podmiot, do którego skierowano wniosek nie ma możliwości wykonania żądania wynikającego z wniosku zgodnie z tym, co podyktował wnioskodawca, zastosowanie znajdzie art. 14 ust. 2 u.d.i.p. Przepis ten stanowi, że jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia informacji publicznej powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się.

Ważna jest w miarę szybka reakcja. W przeciwnym wypadku przedsiębiorstwo energetyczne naraża się na uznanie jego postawy za bezczynność. Jak wskazał WSA w Lublinie bezczynność w sytuacji określonej przepisami Ustawy polega na tym, że podmiot, który powinien udostępnić informację publiczną, nie udostępnia jej i jednocześnie nie wydaje decyzji o odmowie jej udostępnienia, albo też udziela informacji niepełnej, czy też niezgodnej z wnioskiem, niejasnej, czy niewiarygodnej, oraz gdy odmawia jej udzielenia w nieprzewidzianej do tej czynności formie, ponadto nie informuje wnioskodawcy o tym, że nie posiada wnioskowanej informacji (wyrok z dnia 30 grudnia 2021 r., sygn. akt II SAB/Lu 125/21).

Decyzje administracyjne wydawane przez przedsiębiorstwo energetyczne

Procedura w sprawie udostępnienia informacji publicznej jest regulowana wyłącznie przepisami Ustawy. Co ciekawe, zasadniczo postępowanie w reakcji na wniosek złożony w trybie art. 10 ust. 1 u.d.i.p. nie jest regulowane przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 572) (k.p.a.). Sytuacja ta ulega zmianie w momencie, w którym podmiot obowiązany uzna, że musi odmówić udostępnienia informacji publicznej. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 u.d.i.p. odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 u.d.i.p. następują w drodze decyzji, do której zgodnie z art. 16 ust. 2 u.d.i.p., stosuje się przepisy k.p.a. (por. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 28 marca 2024 r., sygn. akt II SAB/Ol 12/24).

Trzeba odnotować, że w orzecznictwie przedstawiono stanowisko, zgodnie z którym do wydania decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej nie może dojść, jeżeli zażądane dane nie odpowiadają pojęciu informacji publicznej. Jeżeli więc, według oceny dokonanej przez podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej, żądana przez wnioskodawcę informacja nie ma takiego waloru, to przepisy Ustawy nie mają zastosowania i nie występuje możliwość wydania decyzji odmownej na podstawie art. 16 u.d.i.p., a odpowiedź na wniosek o udzielenie informacji publicznej powinna nastąpić w formie pisma informacyjnego (zob. postanowienie WSA w Rzeszowie z dnia 4 września 20202 r., sygn. akt  II SA/Rz 786/20 i wyrok WSA w Poznaniu z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. akt  II SA/Po 687/19).

W kontekście przedsiębiorstw energetycznych trzeba zaznaczyć, że art. 17 ust. 1 u.d.i.p. nakazuje stosowanie art. 16 u.d.i.p. odpowiednio do podmiotów niebędących organami władzy publicznej. Jest to sytuacja niecodzienna, ponieważ przedsiębiorstwa te są z reguły adresatami różnych decyzji administracyjnych, a nie jednostkami kierującymi takie rozstrzygnięcia do innych. Katalog podmiotów obowiązanych do udostępnienia informacji publicznej jest bardzo szeroki i każdy z tych podmiotów powinien, zdaniem ustawodawcy, władczo zakończyć sprawę, jeżeli informacja publiczna nie może zostać upubliczniona albo gdy postępowanie stało się bezprzedmiotowe. Taka forma negatywnego załatwienia sprawy gwarantuje bowiem wnioskodawcy należytą ochronę prawną (dopuszczalność kontroli decyzji w toku administracyjnym, a później złożenie skargi do sądu administracyjnego). W związku z tym przedsiębiorstwo energetyczne, jeżeli uzna, że musi wydać decyzję, o której mowa w art. 16 ust. 1 u.d.i.p., powinno postępować zgodnie z normami proceduralnymi wynikającymi z k.p.a. Przepisy tej ustawy stosuje się z niezbędnymi modyfikacjami, uwzględniającymi szczególny status tych podmiotów jako niebędących organami administracji publicznej w klasycznym rozumieniu (zob. wyrok NSA z dnia 12 marca 2024 r., sygn. akt III OSK 69/22).

Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim konieczność sprostania wymogom dotyczącym zawartości decyzji administracyjnej, o których mowa w art. 107 § 1 k.p.a. (w części zawierającej uzasadnienie należy jednak pamiętać o uwzględnieniu nakazu płynącego z art. 16 ust. 2 pkt 2 u.d.i.p.). Jak jednak wskazał w uzasadnieniu do jednego z orzeczeń NSA, treść art. 16 ust. 2 u.d.i.p., z którego wynika, że do decyzji odmownej oraz o umorzeniu postępowania stosuje się przepisy k.p.a., należy odczytywać, przyjmując, że kodeks ten ma zastosowanie do całego procesu wydawania decyzji, a więc także do kwestii usuwania braków formalnych wniosku o dostęp do informacji publicznej, o ile zobowiązany organ zmierza do wydania takiej decyzji (wyrok z dnia 23 września 2022 r., sygn. akt III OSK 2024/21).

Co istotne, ustawodawca dopuścił także wprost możliwość kwestionowania decyzji wydanych przez przedsiębiorstwo energetyczne. Zgodnie z powołanym wcześniej art. 16 ust. 2 pkt 1 u.d.i.p. od decyzji możliwe jest wniesienie odwołania w terminie 14 dni. Inaczej będzie jednak w przypadku przedsiębiorstw energetycznych. Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 2 u.d.i.p., jeżeli adresatem wniosku o udostępnienie informacji publicznej nie jest organ władzy publicznej, wówczas wnioskodawca może we wskazanym terminie wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Niezadowolony z wyniku sprawy wnioskodawca może jednak pominąć ten krok i złożyć od razu skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego zgodnie z art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935).

Autor: Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Informacja publiczna w energetyce – część II: Co jest informacją publiczną w przedsiębiorstwie energetycznym?

Aktualności, Atom, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, Gaz, Orzecznictwo, OZE, , , , , , , Możliwość komentowania Informacja publiczna w energetyce – część II: Co jest informacją publiczną w przedsiębiorstwie energetycznym? została wyłączona

W poprzednim artykule „Informacja publiczna w energetyce – część I: Czy przedsiębiorstwo energetyczne posiada informacje publiczne?” przedstawiliśmy podstawy krajowych regulacji dotyczących udostępniania informacji publicznych zawartych zasadniczo w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 902) (Ustawa lub u.d.i.p.). Bazując na orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) oraz wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA) przybliżyliśmy, kto jest adresatem przepisów Ustawy, jakich informacji może z tego tytułu żądać oraz kto powinien takie informacje udostępniać. Poświęciliśmy także chwilę na wytłumaczenie, dlaczego przedsiębiorstwa energetyczne uznawane są w świetle przepisów Ustawy za podmioty obowiązane do udostępnienia informacji publicznej.

W dzisiejszym artykule postaramy się wskazać, jakiego rodzaju informacje, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa energetyczne, mogą zostać uznane za informacje publiczne. Spróbujemy także określić, jakich danych nie należy udostępniać w trybie u.d.i.p. Podobnie jak poprzednio, przy analizie tych zagadnień będziemy posiłkować się dorobkiem judykatury.

Co uznano za informację publiczną?

Jak próbowaliśmy wykazać w pierwszym artykule w serii, przedsiębiorstwa energetyczne niezależnie od sposobu działania wykonują zadania publiczne w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. (por. wyrok NSA z dnia 1 marca 2022 r., sygn. akt III OSK 1127/21), a zatem – co do zasady – są obowiązane do udostępnienia posiadanych przez nie informacji publicznych. Kwalifikacja ta jest niezależna od segmentu, w jakim podejmuje ono aktywność gospodarczą (wyrok NSA z dnia 1 października 2014 r. sygn. akt I OSK 358/14), co oznacza, że za informację publiczną może zostać uznana cała paleta danych będących w posiadaniu zarówno spółek obrotu, jaki i przedsiębiorstw operatorskich. Wyliczenie informacji publicznych zawarto w art. 6 ust. 1 pkt 1-5 u.d.i.p. Pamiętać jednak trzeba, że katalog ten ma charakter otwarty, a więc także inne, niewskazane w nim informacje mogą zostać uznane za informacje publiczne (por. wyrok NSA z dnia 7 maja 2020 r., sygn. akt I OSK 835/19).

Dotychczas sądy administracyjne, biorąc pod uwagę okoliczności danej sprawy, uznały za informację publiczną chociażby następujące informacje będące w posiadaniu przedsiębiorstw energetycznych:

  1. informacje odnoszące się do wykonywania przez przedsiębiorstwa energetyczne zadań wynikających z ustawy (wyroki NSA z dnia 18 października 2023 r., sygn. akt III OSK 1475/22 i WSA w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r., sygn. akt II SAB/Po 121/18);
  2. dokumentacja związana z procesami inwestycyjnymi, zwłaszcza decyzje administracyjne i dokumenty z nimi związane (wyroki NSA z dnia 27 sierpnia 2014 r., sygn. akt I OSK 169/14 i WSA w Białymstoku z dnia 13 września 2016 r., sygn. akt II SA/Bk 422/16);
  3. decyzje stanowiące podstawę modernizacji infrastruktury elektroenergetycznej (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt II SAB/Gd 66/14);
  4. dokumenty i akty administracyjne dotyczące posadowienia przez przedsiębiorstwo urządzeń sieci elektroenergetycznej na nieruchomości innego podmiotu (wyroki WSA w Łodzi z dnia 23 września 2015 r., sygn. akt II SAB/Łd 139/15 i w Lublinie z dnia 7 sierpnia 2014 r., sygn. akt II SAB/Lu 255/14);
  5. treść umów cywilnoprawnych, których zapisy odnoszą się do dysponowania przez przedsiębiorstwo energetyczne majątkiem publicznym, w tym np. treści umów określających koszty kampanii informacyjnej poświęconej strukturze kosztów produkcji energii elektrycznej (wyrok NSA z dnia 24 stycznia 2024 r., sygn. akt III OSK 111/23) oraz umów związanych z wykonywaniem przez to przedsiębiorstwo zadań publicznych (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 maja 2019 r., sygn. akt II SAB/Wa 87/19).

W tym miejscu można także wspomnieć, że sądy uznały za informację publiczną zawartość wniosku o zatwierdzenie taryfy obowiązującej w danym roku, przedstawiający koszty przyjmowane do kalkulacji cen i stawek opłat (wyroki NSA z dnia 7 maja 2019 r., sygn. akt I OSK 2038/17 i WSA w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2016 r., sygn. akt II SAB/Wa 49/16). Jednak ewentualne żądania w tym przedmiocie powinny być kierowane do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Brak statusu informacji publicznej

Wyłącznie przykładowe wyliczenie danych, które sądy administracyjne zakwalifikowały jako informacje publiczne prowadzi do pytania: „Czy de facto wszystkie informacje będące w posiadaniu przedsiębiorstwa energetycznego nie powinny zostać udostępnione w trybie Ustawy?”. Otóż nie, nie każda informacja, znajdująca się w dyspozycji takiego przedsiębiorstwa stanowi informację publiczną i powinna zostać udostępniona. Już w niektórych z powołanych wyżej wyroków wspomniano o konieczności stawiania granic nieuzasadnionemu upublicznianiu danych należących do spółek energetycznych (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 maja 2019 r., sygn. akt II SAB/Wa 87/19).

Sama kwalifikacja jako podmiotu obowiązanego do udostępnienia informacji publicznej nie oznacza, że wszystkie informacje wytworzone przez przedsiębiorstwo energetyczne czy dotyczące tego przedsiębiorstwa stanowią informacje publiczne. Jak wskazaliśmy w poprzednim artykule, przy ocenie, czy informacje mają publiczny charakter konieczne jest ustalenie, czy odnoszą się one do spraw publicznych. Jeżeli nie ma podstaw by twierdzić, że dane dotyczą spraw publicznych, trudno uznać że powinno o nim wiedzieć społeczeństwo.

W judykaturze można natrafić na kilka stanowisk, w których sądy administracyjne opowiedziały się przeciw uznaniu pewnych danych (nośników danych) za informacje publiczne:

  1. dokumenty wewnętrzne, do których zaliczono notatki służbowe, projekty aktów prawnych przed ich zatwierdzeniem czy robocze zestawienia danych (zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 22 marca 2023 r., sygn. akt II SAB/Kr 265/22);
  2. projekty dokumentów jako wersje robocze, np. projekty protokołów posiedzeń, do momentu ich podpisania i ostatecznego zatwierdzania (wyrok NSA z dnia 15 lipca 2022 r., sygn. akt III OSK 1361/21);
  3. korespondencja mailowa, nawet jeżeli dotyczy spraw publicznych (wyrok NSA z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt I OSK 3073/13);
  4. dokumenty prywatne, przy czym sądy czynią zastrzeżenie, że o ile sam dokument nie jest informacją publiczną, to może jednak zawierać dane, które powinny zostać udostępnione (por. wyrok NSA z dnia 22 listopada 2019 r., sygn. akt I OSK 1520/18);
  5. pisma w sprawach indywidualnych, składane przez osoby fizyczne czy prawne, dotyczące ich osobistych spraw (zob. wyroki NSA z dnia 30 września 2021 r., sygn. akt III OSK 1048/21 i WSA w Rzeszowie z dnia 2 czerwca 2021 r., sygn. akt II SA/Rz 572/21).

Ciekawym zagadnieniem jest ustalenie statusu informacji o wynagrodzeniach w podmiotach realizujących zadania publiczne.

W jednym z wyroków NSA uznał, że kwoty wydatkowane na wynagrodzenia i nagrody członków zarządu i rady nadzorczej spółki, która wykonuje zadania publiczne i w której dominującą pozycję ma Skarb Państwa powinny zostać upublicznione jako informacje publiczne (wyrok z dnia 9 maja 2019 r., sygn. akt I OSK 2189/17). Większa rezerwę zachował natomiast WSA w Warszawie, który stwierdził, że informacje o wynagrodzenia w takich podmiotach mogą zostać uznane za informacje publiczne jedynie w zakresie, w jakim są bezpośrednio związane z realizacją zadań publicznych. Jak wskazał Sąd w kontekście jednego z przedsiębiorstw energetycznych, „żądanie udostępnienia informacji o łącznie wypłaconych premiach i nagrodach w Spółce w latach (…) oraz o premiach i nagrodach wypłaconych w (…) r. każdemu pracownikowi poprzez podanie imienia, nazwiska, kwoty oraz uzasadnienia przyznania nagrody – nie stanowi informacji o sprawie publicznej podlegającej udostępnieniu w trybie u.d.i.p. Kwestie te nie pozostają w bezpośrednim związku z realizacją przez Spółkę zadań publicznych określonych w ustawie – Prawo energetyczne.” (wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2019 r., sygn. akt II SAB/Wa 203/19).

Jedną sprawą jest brak statusu informacji publicznej, inną zaś ograniczenia w udostępnianiu informacji publicznych. Po krótce przybliżmy na czym polegają te ostatnie.

Informacja publiczna przetworzona

Zgodnie z art. 2 ust. 2 u.d.i.p. zasadą jest, że od nikogo, kto wykonuje prawo do informacji publicznej, nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego. Osoba korzystająca z tego prawa nie musi więc podawać, w jakim celu żądana informacja publiczna jest jej potrzebna, jak również nie musi wyjaśniać, czy pełni funkcję publiczną (wyrok NSA z dnia 23 czerwca 2022 r., sygn. akt III OSK 4966/21). Wyjątek od tej zasady ustanawia art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., z którego wynika, ze jeżeli informacja publiczna stanowi „informację przetworzoną”, wówczas należy wykazać, że udostępnienie tej informacji jest „szczególnie istotne dla interesu publicznego”.

Czym jest „informacja (publiczna) przetworzona”? Sformułowanie to nie ma pojęcia prawnego. NSA stwierdził, że chodzi o dane publiczne, które co do zasady wymagają dokonania stosownych analiz, obliczeń, zestawień statystycznych, ekspertyz, połączonych z zaangażowaniem w ich pozyskanie określonych środków osobowych i finansowych po stronie podmiotu obowiązanego do udostępnienia informacji publicznej, innych niż te wykorzystywane w jego bieżącej działalności. Oznacza to zatem podjęcie przez ten podmiot (jego kierownictwo lub pracowników) działania o charakterze intelektualnym w odniesieniu do zbioru informacji, który jest w jego posiadaniu i nadania skutkom tego działania cech nowej informacji. Przetworzenie nie polega jednak za każdym razem na wytworzeniu nowej informacji publicznej (bo w takim przypadku każdorazowo mamy do czynienia z informacją publiczną), ale także na podejmowaniu innych, czasochłonnych, a co za tym idzie działających destrukcyjnie na porządek prac podmiotu obowiązanego działań (por. wyroki z dnia 23 lutego 2024 r., sygn. akt III OSK 3842/21 i z dnia 26 marca 2024 r., sygn. akt III OSK 1474/22).

W praktyce ustalenie, czy w danym przypadku mamy do czynienia z przetworzeniem jest dosyć trudne. Dla przykładu, w orzecznictwie wciąż sporne pozostaje, na ile proces anonimizacji (usuwania danych osobowych lub danych z innego powodów uznawanych za wrażliwe np. dla podmiotu gospodarczego) informacji publicznych stanowi ich przetworzenie (zob. wyroki NSA z dnia 13 maja 2022 r., sygn. akt III OSK 2245/21 i III OSK 2398/21 i z dnia 18 lipca 2023 r., sygn. akt III OSK 2467/21).

Pojęcie szczególnie istotnego interesu publicznego także nie zostało zdefiniowane, a jego treść ukształtowała praktyka oraz judykaty sądów administracyjnych. Przyjmuje się, że na to pojęcie składają się trzy przesłanki:

  1. przesłanka działania wnioskodawcy dla szerszej grupy osób (wnioskodawca musi wskazać, że działanie organów i innych podmiotów realizujących zadania publiczne wywołało lub wywoła skutki dotyczące potencjalnie dużego kręgu adresatów);
  2. przesłanka działania służącego społecznie akceptowalnym celom związanym z naprawą istniejących struktur administracyjnych lub społecznych;
  3. przesłanka związana z możliwością rzeczywistego wykorzystania przez wnioskodawcę informacji w taki sposób, aby miała ona wpływ na określone działania lub sytuację (wyrok NSA z dnia 26 marca 2024 r., sygn. akt III OSK 1595/22).

Ochrona prywatności i tajemnicy przedsiębiorcy

Inne ograniczenie w udostępnianiu informacji publicznych wprowadza art. 5 ust. 2 u.d.i.p., który stanowi: „Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.”.

Zachowanie transparentności życia publicznego nie może polegać na upowszechnianiu wszystkich danych osób pełniących funkcje publiczne. Poszanowanie prywatności na podstawie art. 5 ust. 2 u.d.i.p. winno polegać przede wszystkim na pozostawieniu danej osobie fizycznej kontroli nad informacjami, które jej dotyczą. Zapewnienie prywatności informacyjnej oznacza zatem zagwarantowanie jej kontroli i swoistej autonomii informacyjnej, a więc prawa do samodzielnego decydowania o ujawnianiu innym informacji, które jej dotyczą, a także prawa do sprawowania kontroli nad takimi informacjami, jeśli znajdują się w posiadaniu innych podmiotów (wyrok NSA z dnia 5 marca 2024 r., sygn. akt III OSK 922/22).

Jeżeli zaś chodzi o pojęcie tajemnicy przedsiębiorcy, sądy administracyjne wyprowadzają je z pojęcia tajemnicy przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1233) (por. wyrok NSA z dnia 6 grudnia 2023 r., sygn. akt III OSK 3202/21). Tajemnicę przedsiębiorcy należy oceniać w sposób obiektywny, oderwany od woli danego przedsiębiorcy. Nie wystarczy bowiem, aby żądana informacja dotyczyła przedsiębiorcy, tj. aby odnosiła się do prowadzonej działalności gospodarczej i aby z woli przedsiębiorcy byłą objęta tajemnicą (zob. wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2024 r., sygn. akt III OSK 3571/21). Informacja jest objęta tajemnicą przedsiębiorcy, gdy można obiektywnie stwierdzić, że ma ona wartość gospodarczą, a także podjęto w stosunku do niej niezbędne działania w celu zachowania jej poufności (wyrok NSA z dnia 27 września 2023 r., sygn. akt III OSK 2547/21). Należy pamiętać, ze Ustawa nie wyłącza stosowania art. 5 ust. 2 do spółek Skarbu Państwa (wyrok NSA z dnia 14 listopada 2023 r., sygn. akt  III OSK 2704/21).

Autorzy: Marcel Krzanowski, Kacper Tobiś, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Redukcja emisji metanu – co z gazownictwem?

Aktualności, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, Gaz, Klimat, , , , , , , , Możliwość komentowania Redukcja emisji metanu – co z gazownictwem? została wyłączona

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1787 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/942Tekst mający znaczenie dla EOG (Dz. U. UE. L. z 2024 r. poz. 1787) (Rozporządzenie metanowe lub Rozporządzenie) zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (UE) 15 lipca 2024 r., weszło zaś w życie 4 sierpnia 2024 r. Rozporządzenie metanowe nazwać można przełomowym, gdyż – pomimo niewątpliwie negatywnego wpływu na środowisko – emisje metanu nie były wcześniej przedmiotem szczególnego zainteresowania na poziomie choćby zbliżonym do dwutlenku węgla (CO2). Zgodnie z tekstem Rozporządzenia metan znajduje się bezpośrednio za CO2, jeżeli chodzi o odpowiedzialność za wkład w globalne ocieplenie oraz zmianę klimatu, przy czym czas jego utrzymywania się w atmosferze jest znacznie krótszy niż ma to miejsce w przypadku dwutlenku węgla, co umożliwia podjęcie skutecznych działań redukujących jego emisję i oddziaływanie na środowisko.

Już w 2020 roku, Komisja Europejska (KE) w swoich założeniach Europejskiego Zielonego Ładu, o którym pisaliśmy w chwili jego opublikowania w artykule Europa neutralna dla klimatu – The European Green Deal, podkreślała możliwość zmniejszenia emisji metanu włącznie z emisjami z ropy naftowej, gazu i węgla aż o 77%. W ocenie KE będzie to miało bezpośrednie przełożenie na ograniczenie globalnego ocieplenia na poziomie nie przekraczającym 1,5oC i pozwoli UE przejąć inicjatywę w walce z emisjami metanu oraz zwiększy bezpieczeństwo energetyczne wspólnoty. Bardziej szczegółowo sposób na walkę z nadprodukcją metanu przedstawiono w strategii unijnej na rzecz ograniczenia emisji metanu, o której pisaliśmy w odrębnym artykule „Komisja Europejska opublikowała strategię na rzecz ograniczenia emisji metanu”.

Gazownictwo – kto i jakich zmian może się spodziewać?

Rozporządzenie metanowe ustanawia przepisy mające na celu redukcję emisji metanu w sektorze energetycznym w UE, co obejmuje emisje pochodzące z sektora ropy naftowej, gazu ziemnego oraz węgla wprowadzane do obrotu w UE. Przepisy są adresowane do przedsiębiorstw wykonujących działalność w powyższych obszarach, ale także wprost do operatorów, czyli każdej osobie fizycznej lub prawnej, która prowadzi lub kontroluje składnik aktywów lub, jeżeli przewiduje to ustawodawstwo krajowe, której przekazano uprawnienia do podejmowania decyzji ekonomicznych w zakresie technicznego funkcjonowania składników aktywów.

W kontekście gazownictwa trzeba wskazać, że Rozporządzenie nakłada jednolite obowiązki na przedsiębiorstwa wykonujące działalność w zakresie poszukiwania gazu ziemnego, jego przetwarzanie, przesyłu i dystrybucji, a także podziemne składowania oraz obsługi instalacji LNG. Należą do nich:

  1. sporządzenie raportu zawierającego kwantyfikację emisji metanu na poziomie źródła oszacowaną za pomocą co najmniej ogólnych współczynników emisji w odniesieniu do wszystkich źródeł emisji – kwantyfikacja to operacje mające na celu określenie wielkości emisji metanu na podstawie pomiarów bezpośrednich lub, w przypadku gdy nie da się wykonać takich pomiarów, na podstawie szczegółowych obliczeń inżynierskich lub przy użyciu narzędzi symulacyjnych, a także przy użyciu zaawansowanych urządzeń i metod monitorowania; należy założyć, że w przypadku przedsiębiorstw infrastrukturalnych kwantyfikacji należy dokonać w stosunku do całości infrastruktury; raport ma zostać przedłożony „właściwemu organowi” (brak wskazówek, o który organ może chodzić na gruncie prawa krajowego; niewykluczone, że powstanie nowy organ) w ciągu 10 miesięcy od daty wejścia w życie Rozporządzenia;
  2. sporządzenie raportów zawierających kwantyfikację emisji metanu na poziomie źródła emisji– raporty mają być sporządzone odrębnie dla aktywów eksploatowanych i nieeksploatowanych (nieznajdujących się pod kontrolą operacyjną operatora); dla aktywów eksploatowanych raport należy przedłożyć właściwemu organowi w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie Rozporządzenia, a dla aktywów nieeksploatowanych w ciągu 24 miesięcy od dnia wejścia w życie Rozporządzenia; raporty mogą być złożone równocześnie z pierwszym raportem;
  3. sporządzanie raportów zawierających kwantyfikację emisji metanu na poziomie źródła emisji, uzupełnionych pomiarami emisji na poziomie lokalizacji – pomiar na poziomie lokalizacji oznacza pomiar odgórny, który zazwyczaj wiąże się z wykorzystaniem czujników zamontowanych na mobilnej platformie, stałych czujników punktowych lub innych środków umożliwiających uzyskanie pełnego przeglądu emisji w całej lokalizacji (położeniu geograficznym obiektu); raporty mają być sporządzane odrębnie dla aktywów eksploatowanych i nieeksploatowanych; dla aktywów eksploatowanych raport należy przedłożyć właściwemu organowi w ciągu 24 miesięcy od dnia wejścia w życie Rozporządzenia, a następnie co roku do dnia 31 maja, z kolei dla aktywów nieeksploatowanych w ciągu 42 miesięcy od dnia wejścia w życie Rozporządzenia, a następnie co roku do dnia 31 maja;
  4. sporządzenie programu wykrywania nieszczelności i naprawy – w programie ma się znajdować opis podejmowanych badań i działań zgodnie ze specyfikacjami technicznymi zawartymi w normach europejskich; program ma zostać przedłożony właściwemu organowi w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie Rozporządzenia;
  5. przeprowadzenie badania wszystkich istotnych elementów zgodnie z zapisami programu – badanie będzie trzeba przeprowadzić w ciągu 9 miesięcy od dnia wejścia w życie Rozporządzenia; to będzie pierwsze badanie, jednak później konieczne będzie przeprowadzanie cyklicznych badań co 2, 4 i 5 miesięcy przy użyciu urządzeń o minimalnej granicy wykrywalności określonej w Rozporządzeniu;
  6. sporządzanie sprawozdań podsumowujących wyniki wszystkich zakończonych badań oraz wszystkie odpowiadające im harmonogramy napraw i monitorowania w ciągu poprzedniego roku – sprawozdania będą sporządzane co rok; brak terminu sporządzenia pierwszego sprawozdania.

Co istotne: jeżeli na skutek badania dojdzie do wykrycia wycieku metanu, operator będzie zobowiązany do naprawy lub wymiany wadliwego elementu. W przypadku pierwszej próby naprawy lub wymiany, maksymalny termin to 5 dni od dnia wykrycia. Po dokonaniu naprawy lub wymiany należy wykonać badanie ponaprawcze w maksymalnym terminie 30 dni po naprawie. Badanie ponaprawcze realizuje się niezależnie od badań cyklicznych.

sporządzanie sprawozdań podsumowujących wyniki wszystkich zakończonych badań oraz wszystkie odpowiadające im harmonogramy napraw i monitorowania w ciągu poprzedniego roku – sprawozdania będą sporządzane co rok; brak terminu sporządzenia pierwszego sprawozdania.

Większy dostęp do danych o emisjach metanu

W Rozporządzeniu metanowym podkreśla się, że znaczna część emisji metanu związana z wykorzystywaniem paliw kopalnych w UE pochodzi z innych krajów. Nowe przepisy mają na celu zwiększenie dostępności informacji o emisjach oraz przejrzystości tych danych. Może to zachęcić kraje eksportujące do UE do ograniczenia emisji metanu, ponieważ importerzy będą preferować bardziej ekologiczne źródła energii, aby oferować je swoim klientom.

Rozporządzenie metanowe wprowadza zamysł stworzenia platformy przejrzystości dotyczącej emisji metanu, która będzie zawierać szczegółowe profile państw członkowskich UE, producentów oraz importerów, którzy dostarczają ropę naftową, gaz ziemny i węgiel na rynek unijny. Również kraje spoza UE, a także producenci eksportujący te surowce objęci zostaną systemem monitorowania.

Rozporządzenie przewiduje utworzenie przez KE narzędzia do monitorowania emisji metanu oraz bazy danych, w której będą regularnie publikowane wyniki monitorowania z powietrza dużych emitentów metanu w sektorze energetycznym. Narzędzie to ma korzystać z danych satelitarnych, które będą aktualizowane i udostępniane publicznie i regularnie aktualizowane. Mają one obejmować informacje o skali, lokalizacji oraz źródłach emisji metanu zarówno w UE, jak i poza nią. Dodatkowo państwa członkowskie będą zobowiązane do zbierania danych na temat emisji metanu od operatorów i importerów działających na ich terenie oraz do udostępniania tych informacji zarówno KE, jak i podania ich do publicznej wiadomości.

***

Rozporządzenie metanowe wiązać się będzie z licznymi, uciążliwymi dla przedsiębiorstw energetycznych obowiązkami. Ich wdrożenie będzie dla wielu podmiotów gospodarczych czaso- i kapitałochłonne.

W tym kontekście warto zaznaczyć, że Rozporządzenie określa, że przy ustalaniu lub zatwierdzaniu taryf lub metod, które mają być stosowane przez operatorów i przedsiębiorstwa podlegające regulacji, organy regulacyjne mają uwzględniać koszty dodatkowe poniesione i inwestycje dokonane w celu wypełnienia obowiązków wynikających z rozporządzenia, w zakresie, w jakim odpowiadają one kosztom i inwestycjom ponoszonym przez efektywnego i porównywalnego pod względem strukturalnym operatora. Oznacza to, że przedsiębiorstwa podlegające obowiązkowi taryfowemu najprawdopodobniej będą mogły liczyć na zwrot ich nakładów. Pytanie tylko w jakim zakresie.

Autor: Kacper Tobiś, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Informacja publiczna w energetyce – część I: Czy przedsiębiorstwo energetyczne posiada informacje publiczne?

Aktualności, Atom, Ciepłownictwo, Elektroenergetyka, Energetyka, Gaz, Orzecznictwo, OZE, Samorządy, , , , , , , , Możliwość komentowania Informacja publiczna w energetyce – część I: Czy przedsiębiorstwo energetyczne posiada informacje publiczne? została wyłączona

Dostęp do informacji publicznej to prawo do uzyskiwania informacji dotyczących działań organów administracji publicznej oraz podmiotów wykonujących zadania publiczne. Jest to instytucja, która umożliwia wgląd w to, jak funkcjonują zarówno instytucje państwowe jak i podmioty prywatne w zakresie realizacji celów publicznych. W Polsce prawo dostępu do informacji publicznej jest zagwarantowane w art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) (Konstytucja), a procedura jego wykorzystania została uregulowana ustawą z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 902) (Ustawa lub u.d.i.p.).

Obserwując orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) oraz wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA) można dostrzec, że coraz częściej zagadnienia związane z dostępem do informacji publicznej dotyczą danych posiadanych przez przedsiębiorstwa energetyczne. Ze względu na szczególną rolę, jaką te podmioty realizują w życiu społeczno-gospodarczym ustawodawca uznał, że także one powinny dzielić się z szerszą publiką niektórymi z posiadanych przez nie wiadomości. W związku z tym postanowiliśmy stworzyć serię artykułów poświęconych wybranym aspektom dostępu do informacji publicznej w kontekście funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych.

W dzisiejszym artykule skupimy się na tym, czym jest informacja publiczna, kto może żądać jej udostępnienia, a także kto musi ją udostępnić. W tym ostatnim punkcie nieco uwagi poświęcimy powodom, przez które przedsiębiorstwa energetyczne uznawane są za podmioty obowiązane do udostępnienia informacji publicznej.

Pojęcie informacji publicznej

Pojęcie informacji należy do grupy pojęć różnokierunkowo i wieloaspektowo definiowalnych. Zasadniczo każda osoba byłaby w stanie w dostatecznym stopniu podać definicję terminu „informacja”, odwołując się do doświadczenia życiowego lub zainteresowań zawodowych. Ustawa definiuje termin „informacja publiczna”  jako „każdą informację o sprawach publicznych” (art. 1 ust. 1 u.d.i.p.). Przepis ten wielokrotnie spotykał się z krytyką, ze względu na swój ogólnikowy charakter i skonstruowanie na zasadzie wyjaśnienia pojęcia nieznanego przez pojęcie również nieznane.

Z tych powodów dla praktyki stosowania przepisów Ustawy bardzo istotne jest to, jak omawiany termin odkodowują sądy administracyjne. To one in casu starają się bowiem udzielić odpowiedzi na pytanie, czy dana informacja jest informacją publiczną.

W pierwszym rzędzie trzeba wskazać, jak sądy rozumieją sformułowanie „sprawa publiczna”. NSA stanął na stanowisku, że nie można go wykładać słownikowo, jako sprawy „dotyczącej tylko ogółu”, bowiem taki kierunek wykładni nadmiernie zawęża prawo dostępu do informacji publicznej. Na akceptację nie zasługuje próba zdefiniowania terminu „sprawa publiczna” jako przeciwieństwa sprawy prywatnej, ponieważ to ostatnie pojęcie, jest równie sporne jak pojęcie definiowane. Należy wszak pamiętać, że zakresem informacji publicznej objęto również niektóre informacje ze sfery prywatności (wyrok NSA z dnia 5 lipca 2023 r., sygn. akt III OSK 5002/21). Charakter publiczny mają sprawy związane z istnieniem i funkcjonowaniem określonej wspólnoty publicznoprawnej, a także z władzą publiczną, w tym z osobami, które ją sprawują (por. wyrok NSA z dnia 18 maja 2021 r., sygn. akt III OSK 669/21). Określenie sprawy jako „publicznej” wskazuje, że jest to sprawa ogółu i koresponduje w znacznym stopniu z pojęciem dobra wspólnego (wyrok NSA z dnia 19 grudnia 2017 r., sygn. akt I OSK 1003/17).

Przyjmując takie pojęcie sprawy publicznej można wywnioskować, że informacją publiczną jest każda wiadomość, która została wytworzona przez władzę publiczną lub osoby pełniące funkcje publiczne, a także inne podmioty realizujące władzę publiczną lub gospodarujące mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa w ramach swoich kompetencji (por. wyrok NSA z dnia 30 lipca 2013 r., sygn. akt I OSK 1004/13). W orzecznictwie przyjmuje się nawet szersze pojęcie, wychodząc z założenia, że informacja publiczna nie musi być tylko wytworzona przez wskazane wyżej podmioty, ale może się także do nich odnosić. W związku z tym, informacją publiczną jest każda wiadomość, zarówno wytworzona przez, jak i odnosząca się do władz publicznych oraz innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej lub gospodarowania mieniem komunalnym bądź majątkiem Skarbu Państwa (m.in. wyrok NSA z dnia 7 grudnia 2010 r., sygn. akt I OSK 1774/10).

Powyższe pojęcie ogólne jest punktem wyjścia do analiz konkretnych przypadków. Przykładowo, w ściśle określonych okolicznościach za informację publiczną sądy administracyjne uznały: dane o liczbie zakażeń wirusem (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 30 marca 2023 r., sygn. akt III SAB/Gl 65/23), informacje zawarte w umowie dotyczącej realizacji zadań gminnych z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi (wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 29 listopada 2022 r., sygn. akt II SAB/Rz 171/22), dane numeryczne funkcjonariuszy i pracowników jednostki penitencjarnej (wyrok WSA w Olsztynie z dnia 12 października 2021 r., sygn. akt II SAB/Ol 89/21) czy informacje o organizacji ruchu na drogach gminnych (wyrok WSA w Szczecinie z dnia 23 maja 2024 r., sygn. akt I SAB/Sz 27/24).

Podmioty uprawnione do pozyskiwania informacji publicznej

Z Konstytucji wynika, że każdy obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, przy czym prawo to obejmuje również informacje o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Zasadniczą cechą prawa dostępu do informacji publicznej jest więc funkcja kontrolna działań określonych podmiotów przez czynnik społeczny.

Na podstawie art. 2 ust. 1 u.d.i.p. termin „każdy” oznacza zarówno osoby fizyczne i prawne, jak i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, np. organizacje społeczne (wyrok NSA z dnia 16 marca 2018 r., sygn. akt I OSK 2296/16). Konstrukcja tego przepisu przemawia za tym, aby prawo dostępu do informacji publicznej przysługiwało jak największej grupie podmiotów (wyrok NSA z dnia 18 listopada 2016 r., sygn. akt I OSK 1746/16). Nie powinno zatem budzić wątpliwości, że WSA w Gdańsku uznał, że podmiotem zdolnym do ubiegania się o uzyskanie informacji publicznej jest np. stowarzyszenie (wyrok z dnia 20 września 2017 r., sygn. akt II SA/Gd 475/17).

Pomimo bardzo szeroko uregulowanego przez ustawodawcę katalogu podmiotów posiadających prawo do występowania z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, nie należy zapominać, że kwestia dostępu do informacji publicznej jest częścią prawa administracyjnego, w którym niepełnoletni i ubezwłasnowolnieni nie mogą samodzielnie występować przed organami administracji publicznej. Brak pełnej zdolności do czynności prawnych przekreśla możliwość bezpośredniego ubiegania się o uzyskanie informacji publicznej. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby stosowny wniosek złożył w takim przypadku przedstawiciel ustawowy (por. postanowienie NSA z dnia 21 marca 2017 r., sygn. akt I OSK 2500/16).

Uprawnienie do korzystania z prawa do informacji publicznej, przewidziane w Konstytucji, przysługuje zasadniczo obywatelom polskim. Niemniej jednak, ustawodawca zdecydował się rozszerzyć krąg podmiotów uprawnionych do uzyskania informacji publicznej i na mocy art. 2 ust. 1 u.d.i.p. prawo do informacji publicznej przysługuje każdemu, niezależnie od posiadanego obywatelstwa. Dostęp do informacji publicznej jest więc ustawowo gwarantowany także cudzoziemcom, choć w ich przypadku nie będą mogli oni dochodzić ochrony tego prawa w drodze np. skargi konstytucyjnej, którą wnieść może wyłącznie obywatel polski.

Warto tutaj także dodać, że art. 2 ust. 2 u.d.i.p. co do zasady wyklucza konieczność wykazania interesu faktycznego lub prawnego w tym, żeby uzyskać dostęp do informacji publicznej. O wyjątkach w tym zakresie będzie mowa w jednym z kolejnych artykułów serii.

Podmioty obowiązane do udzielenia informacji publicznej

Obowiązek udzielania informacji publicznej spoczywa na szeroko rozumianych podmiotach publicznych. Zgodnie z Konstytucją, a dalej z art. 4 ust. 1 u.d.i.p., do udzielania informacji publicznej zobowiązane są, w szczególności:

  1. organy władzy publicznej – zarówno centralne, jak i lokalne, w tym administracja rządowa i samorządowa;
  2. organy samorządów gospodarczych i zawodowych – np. izby przemysłowo-handlowe, stowarzyszenia zawodowe;
  3. osoby prawne i jednostki organizacyjne gospodarujące mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa – czyli podmioty, które, mimo że mogą mieć formę prawną przedsiębiorstw, są zobowiązane do udostępniania informacji w zakresie gospodarowania majątkiem publicznym;
  4. podmioty wykonujące zadania publiczne – to wszelkie jednostki organizacyjne, które realizują zadania z zakresu administracji publicznej, bez względu na ich formę organizacyjną;
  5. podmioty, które posiadają lub dysponują informacją publiczną – nawet jeśli nie są one bezpośrednio częścią administracji publicznej, ale realizują zadania publiczne lub zarządzają majątkiem publicznym.

Dodatkowo art. 4 ust. 2 u.d.i.p. przesądza, że do udostępnienia informacji publicznej obowiązane są także organizacje związkowe i pracodawców, reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2232 z późn. zm.), oraz partie polityczne. Pamiętać jednak trzeba, że warunkiem realizacji tego obowiązku jest faktyczne posiadanie informacji publicznej (art. 4 ust. 3 u.d.i.p.). Zatem nie będzie odmową udzielenie informacji publicznej wskazanie, że się jej nie posiada (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 16 września  2021 r., sygn. akt II SAB/Go 108/21).

Powyższa lista podmiotów nie jest skończona. Oznacza to, że także inne niż wymienione wyżej podmioty mogą zostać uznane za obowiązane do udostępnienia informacji publicznej. Ponadto należy zwrócić uwagę na to, że wykorzystane w treści przepisów art. 4 ust. 1 i 2 u.d.i.p. sformułowania są na tyle ogólne, że pozwalają na objęcie ich zakresem znaczeniowym wiele podmiotów. To sprawia, że przekazać informacje muszą czasem podmioty, których z pozoru nie określono by mianem „publiczny”. Tak jest w przypadku przedsiębiorstw energetycznych.

Przedsiębiorstwa energetyczne muszą udostępniać informacje

Jak widać realizacja zadań o charakterze publicznym, które stanowi kryterium określenia podmiotów obowiązanych do udostępniania informacji publicznej, nie jest wyłącznie domeną organów władzy publicznej. Tego rodzaju zadania mogą być realizowane przez różne podmioty, które nie są bezpośrednio częścią aparatu władzy, lecz których usługi charakteryzują się powszechnością oraz użytecznością dla społeczeństwa, a ich wykonywanie przyczynia się do realizacji celów określonych w Konstytucji lub ustawach, co podkreślił NSA (wyrok z dnia 23 września 2022, sygn. akt III OSK 1972/21).

Dla uściślenia: określenie „zadania publiczne” jest pojęciowo znacznie szersze, niż „zadania władzy publicznej” i obejmuje wszelkie zadania służące zaspokajaniu potrzeb zbiorowych i realizujących interes społeczny. Sektor energii ma bez wątpienia kluczowe znaczenie dla rozwoju cywilizacyjnego i poziomu życia obywateli, a zadania związane z gospodarowaniem energią należy traktować jako zadania publiczne. Podmioty gospodarujące energią więc będą na mocy u.d.i.p. obowiązane do udzielenia informacji publicznej.

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał (m.in. w postanowieniu z 12.03.2015 r., P 16/13, OTK-A 2015, nr 3, poz. 38), że jednym z kluczowych obowiązków państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Ma to fundamentalne znaczenie nie tylko w kontekście zaspokajania podstawowych potrzeb obywateli, ale także w aspekcie suwerenności i niezależności państwa. Przedsiębiorstwa energetyczne mogą realizować różnorodne formy działalności w sektorze energetycznym, obejmujące m.in. produkcję energii (np. elektrycznej), jej przesył, obrót czy sprzedaż. Zgodnie z orzecznictwem, niezależnie od specyfiki prowadzonej działalności, podmioty te są traktowane jako realizujące zadania publiczne, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266 z późn. zm.) (por. wyrok NSA z dnia 1 marca 2022 r., sygn. akt III OSK 1127/21, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 29 stycznia 2020 r., sygn. akt II SAB/Po 125/19 i wyrok WSA w Lublinie z dnia 8 października 2021 r., sygn. akt II SAB/Lu 79/21)

W kolejnym artykule przeanalizujemy, jakie informacje posiadane przez przedsiębiorstwa energetyczne mogą stanowić informacje publiczne w myśl Ustawy oraz w jakim zakresie przedsiębiorstwa te muszą je udostępniać.

Autorzy: Kacper Tobiś, Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Czy poznaliśmy ostateczny projekt prawa wodorowego?

Aktualności, Energetyka, Gaz, Klimat, OZE, Środowisko, , , , , Możliwość komentowania Czy poznaliśmy ostateczny projekt prawa wodorowego? została wyłączona

Niedawno w wykazie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano pełną wersję projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (projekt UD36 lub Nowelizacja). Zastąpił on opublikowany pod koniec 2022 r. projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (UD382), którego głównym celem miało być stworzenie  ram regulacyjnych rynku wodoru. Podobnie jak poprzedni projekt, Nowelizacja jest prezentowana jako część pakietu zmian prawnych o wdzięcznej nazwie „Konstytucja dla wodoru”. Jak pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów, projekt UD36 ma umożliwić realizację celu nr 6 Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 r. z perspektywą do roku 2040, czyli „stworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego” i odpowiedzieć na realne potrzeby z jakimi obecnie mierzy się rynek wodoru w Polsce.

Nowe pojęcia

Przedstawienie zmian, jakie niesie za sobą Nowelizacja, rozpocząć należy od części dotyczącej definicji ustawowych. Podstawową zmianą jest uznanie wodoru za jeden z rodzajów paliwa, obok paliw stałych, ciekłych i gazowych, będących nośnikami energii chemicznej. Projekt UD36 wprowadza także trzy nowe definicje, rozróżniając tym samym wodór niskoemisyjny, odnawialny oraz odnawialny pochodzenia niebiologicznego:

  • przez wodór niskoemisyjny rozumieć należy wodór, pochodzący ze źródeł nieodnawialnych, wytworzony w sposób niewyrządzający poważnych szkód dla celów środowiskowych, który spełnia wymóg dotyczący progu redukcji emisji na poziomie 73,4% w porównaniu z wartością odpowiednika kopalnego dla paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego;
  • wodór odnawialny ma być wytwarzany z odnawialnych źródeł energii (OZE) obejmujących energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otoczenia, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego, biometanu, biopłynów;
  • natomiast wodór odnawialny pochodzenia niebiologicznego ma również pochodzić z OZE jednak produkowany będzie zgodnie z metodykami określonymi dla odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego.

Kolejną wartą do odnotowania zmianą jest dodanie definicji operatora systemu połączonego gazowo-wodorowego rozumianego jako operator systemu połączonego zarządzającego przynajmniej jednym systemem gazowym, w tym systemem przesyłowym gazowym oraz przynajmniej jednym systemem wodorowym, w tym systemem przesyłowym wodorowym. Ponadto wprowadzone ma zostać pojęcie operatora systemu połączonego wodorowego będącego przedsiębiorstwem energetycznym zarządzającym systemami połączonymi wodorowymi, w tym systemem przesyłowym wodorowym, systemem dystrybucyjnym wodorowym lub systemem magazynowania wodoru.

To nie koniec zmian definicyjnych. Nowelizacja proponuje także dodanie takich definicji jak sieć przesyłowa wodorowa, sieć dystrybucyjna wodorowa, sieć wodorowa ograniczona geograficznie, system wodorowy, użytkownik systemu wodorowego, przesyłanie wodoru, dystrybucja, magazynowanie wodoru, lokalne magazynowanie wodoru czy też instalacja magazynowa wodoru.

Podstawy funkcjonowania systemu infrastrukturalnego i rynku wodoru

Z uzasadnienia do projektu UD36 wynika, że projekt koresponduje ze zmianami procedowanymi obecnie na poziomie unijnym, czyli pakietem gazowo-wodorowym. Już teraz można stwierdzić, że Nowelizacja nie stanowi kompletnej implementacji nowych przepisów prawa UE, lecz stanowi krok ku temu, aby przyszłe działania w tym obszarze przebiegały płynnie i nie były nazbyt gwałtowne.

Elementy, które Nowelizacja przenosi już z poziomu unijnego to chociażby wydzielenie nowego systemu infrastruktury wodoru, za funkcjonowanie którego odpowiedzialni mają być odrębni operatorzy – operator systemu przesyłowego wodorowego, operatorzy systemów dystrybucyjnych wodorowych oraz operatorzy systemu magazynowania wodoru (projektodawcy zrezygnowali na ten moment z wprowadzania przepisów dotyczących operatorów terminali wodorowych).Zasady rządzące sektorem wodorowym będą zbliżone do tych znanych z regulacji rynku gazu ziemnego i energii elektrycznej. Podstawowe znaczenie ma mieć zasada dostępu stron trzecich do infrastruktury wodorowej, gwarantowanego przez właściwych operatorów wodorowych (zasada Third-Party Access, TPA). Ci ostatni zasadniczo będą funkcjonować zgodnie z zasadami unbundlingu, przy czym przewiduje się od tego kilka wyjątków. Warto dodać, że na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP) wyznaczony będzie jeden operator systemu przesyłowego wodorowego albo jeden operator systemu połączonego gazowo-wodorowego albo jeden operator systemu połączonego wodorowego.

Oprócz tych węzłowych poprawek można wspomnieć także o kilku innych zmianach, które uszczegółowiają pierwszoplanowe propozycje. Przykładowo z Nowelizacji wynika, że dostarczanie wodoru będzie następowało na podstawie umowy sprzedaży wodoru i umowy o świadczenie usług przesyłania wodoru lub dystrybucji wodoru albo umowy sprzedaży wodoru, umowy o świadczenie usług przesyłania wodoru lub dystrybucji wodoru oraz umowy o świadczenie usług magazynowania wodoru, w przypadku, gdy ma miejsce magazynowanie energii w postaci wodoru. Nadto dostarczanie wodoru będzie mogło odbywać się na podstawie umowy kompleksowej wodorowej zawierającej postanowienia umowy sprzedaży wodoru i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji wodoru.

Wartą odnotowania zmianą jest dodanie przepisów odnoszących się do opłat za przyłączenie do sieci wodorowej, za przyłączenie źródeł współpracujących z siecią oraz sieci przedsiębiorstw zajmujących się transportem wodoru, a także za przyłączenie instalacji magazynowej wodoru. Opłaty z tego tytułu mają być równe rzeczywistym kosztom poniesionym w związku z przyłączeniem.

W projekcie UD36 zaproponowano liczne zwolnienia koncesyjne w zakresie działalności gospodarczej związanej z wykorzystaniem wodoru, w tym w zakresie przesyłu i dystrybucji, jednak nie zrezygnowano z obowiązku koncesyjnego w przypadku magazynowania wodoru (z wyłączeniem lokalnego magazynowania w instalacjach o pojemności mniejszej lub równej o pojemności mniejszej lub równej 55 000 Nm3). Co ciekawe w projekcie UD36 wprowadzono pewne zmiany w postępowaniu wyznaczeniowym (na poszczególnych operatorów), które uwzględniają przepisy kojarzone dotąd z postepowaniem koncesyjnym. Natomiast do podjęcia działalności jako operator systemu przesyłowego wodorowego, operator systemu połączonego gazowo-wodorowego czy operator systemu połączonego wodorowego konieczne będzie uzyskanie certyfikatu niezależności od Prezesa URE.

Wreszcie wspomnieć trzeba, że przedsiębiorstwa energetyczne działające w obszarze wodoru mają być zwolnione z obowiązku sporządzania taryf i przedkładania ich do zatwierdzenia. Co prawda operator systemu połączonego gazowo-wodorowego będzie ustalał taką taryfę, ale wyłącznie w zakresie systemu gazowego (w odniesieniu do paliw gazowych, a nie wodoru).

Różnice pomiędzy proponowanymi rozwiązaniami

Pierwszą z różnic jest zmiana definicji wodoru niskoemisyjnego oraz wodoru odnawialnego poprzez jej dokładne określenie, a nie zawarcie odesłania do ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych, jak zrobiono to w projekcie UD382. Ponadto w projekcie UD382 nie można było znaleźć definicji wodoru odnawialnego pochodzenia niebiologicznego.

Istotną różnicą jest także usunięcie w Nowelizacji przepisów dotyczących konwersji elektrolitycznej. Wykreślono przepisy definiujące czym jest konwersja oraz instalacja konwersji, a także wodór elektrolityczny. To spowoduje, że w świetle projektu UD36 działalność polegająca na przetworzeniu jednej postaci energii do innej będzie utożsamiana z wytwarzaniem energii (wodoru), względnie z magazynowaniem energii, jeśli instalacja Power-to-Gas będzie połączona z instalacją magazynowania wodoru.

Kolejną różnicą jest nowa definicja operatora systemu połączonego wodorowego. W UD382 była to jedna definicja, zaś Nowelizacja wprowadza rozdzielenie na poziomie definicji na operatora systemu połączonego gazowo-wodorowego oraz operatora systemu połączonego wodorowego. Projektodawcy proponują także dodanie definicji sieci przesyłowej wodorowej oraz sieci dystrybucyjnej wodorowej, które analogicznie do ww. przykładu, wcześniej znajdowały się we wspólnej definicji sieci wodorowych bez ich rozróżnienia.

Następną, bardzo interesującą zmianą w stosunku do projektu UD382  jest dodanie pojęcia sieci wodorowej ograniczonej geograficznie. Ma chodzić o sieć wodorową przeznaczoną do transportu wodoru odnawialnego pochodzenia niebiologicznego, niskoemisyjnego lub odnawialnego, obejmującą swoim zasięgiem ograniczony geograficznie obszar przemysłowy lub handlowy. W stosunku do gestora (właściciela, operatora) takiej sieci Prezes Urzędy Regulacji Energetyki (Prezes URE) będzie mógł wydać decyzję, którą udzieli odstępstwa od stosowania przez tego gestora obowiązków dla operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych wodoru w zakresie rozdziału działalności. Aby wydać taką decyzję Prezes URE będzie musiał ocenić, czy dana sieć odpowiada wymogom określonym w ustawie oraz zbadać, czy odstępstwo nie zaburzy zbytnio konkurencji na rynku wodoru oraz prawidłowego funkcjonowania i rozwoju tego rynku na terytorium RP.

Istotną różnicą jest także brak preferencyjnych warunków w zakresie opłat przyłączeniowych. W UD382 były przewidziane dwa korzystne rozwiązania. W przypadku instalacji wytwarzających lub uzyskujących wodór niskoemisyjny za przyłączenie miało się pobierać opłatę ustaloną na podstawie jednej drugiej rzeczywistych nakładów poniesionych na realizację przyłączenia. Drugim rozwiązaniem było przyłączenie instalacji uzyskujących wodór odnawialny lub elektrolityczny, co do których opłata miała wynosić jedną czwartą rzeczywistych nakładów poniesionych na realizację przyłączenia.

***

Konsultacje publiczne odnośnie projektu UD36 trwały do 14 czerwca 2024 r. Na moment sporządzenia artykułu nie opublikowano uwag, ani postulatów do zmian przedstawionych w Nowelizacji. Projekt UD36, mimo że jest efektem paroletnich prac nad rozwiązaniami legislacyjnymi dla rynku wodoru, zawiera pewne mankamenty. Czasu na ewentualnie poprawki jest jednak niewiele, gdyż zgodnie z zapowiedzią opublikowaną w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów projekt UD36 ma zostać przyjęty do końca czerwca tego roku.

Autorzy: Aleksandra Walczak, Marcel Krzanowski, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Energetyczna rewolucja cyfrowa – nowe technologie dla efektywności i zrównoważonej przyszłości

Aktualności, Elektroenergetyka, Energetyka, energia elektryczna, , , , Możliwość komentowania Energetyczna rewolucja cyfrowa – nowe technologie dla efektywności i zrównoważonej przyszłości została wyłączona

W dniach 18-19 kwietnia 2024 r. w The Westin Warsaw Hotel odbędzie się 39. EuroPOWER & 9.OZE POWER – konferencja, na której eksperci omówią zmiany na rynku energetycznym w kontekście zrównoważonego rozwoju,  energetycznej rewolucji cyfrowej oraz energetyki jądrowej. Agenda kongresu oraz zapisy: https://konferencjaeuropower.pl/lp/lpm/

W niniejszym artykule przedstawiamy kilka kluczowych zagadnień, które staną się przedmiotem dyskusji prelegentów podczas kwietniowego wydarzenia, na które już dziś serdecznie Państwa zapraszamy!

  • CSIRE stanowi milowy krok w kierunku cyfrowej transformacji polskiego rynku energii, oferując szereg korzyści dla wszystkich jego uczestników.
  • Wprowadzenie inteligentnej sieci energetycznej (smart grid) rewolucjonizuje tradycyjny model zarządzania energią.
  • Wzrastająca rola technologii cyfrowych w rozwoju mikrosieci energetycznych wskazuje kierunek, w jakim zmierza przyszłość sektora energetycznego – ku większej efektywności, niezawodności oraz zrównoważonemu rozwojowi.
  • Dla ekspertów branży energetycznej, znajomość trendów w analizie danych i technologiach cyfrowych staje się równie ważna, co wiedza tradycyjna z dziedziny energetyki.
CSIRE jako kręgosłup przyszłego rynku energii

Centralny System Rozliczenia Rynku Energii (CSIRE) stanowi milowy krok w kierunku cyfrowej transformacji polskiego rynku energii, oferując szereg korzyści dla wszystkich jego uczestników. Przez usprawnienie wymiany informacji i wprowadzenie nowych standardów obsługi, system ten ma potencjał znacząco wpłynąć na efektywność, bezpieczeństwo oraz konkurencyjność rynku energii w Polsce. Kluczową jego zaletą jest zwiększenie efektywności operacyjnej przez automatyzację i centralizację procesów rozliczeniowych, co pozwoli na szybszą i bardziej precyzyjną wymianę danych, a w rezultacie na łatwiejsze monitorowanie i zarządzanie przepływami energii. Dla konsumentów i prosumentów wdrożenie CSIRE przełoży się na większą przejrzystość i kontrolę nad zużyciem oraz produkcją energii, umożliwiając lepsze zarządzanie kosztami i optymalizację zużycia. Szybkie i automatyczne rozliczanie energii wprowadzanej do sieci przez prosumentów poprawi efektywność włączania małych i rozproszonych źródeł energii odnawialnej do systemu energetycznego. To z kolei będzie sprzyjać większej integracji OZE i ułatwi prosumentom oraz małym producentom energii dostęp do rynku, promując zdecentralizowaną produkcję energii i wspierając transformację energetyczną w kierunku bardziej zrównoważonych i ekologicznych źródeł.

Mimo licznych korzyści, wprowadzenie CSIRE wiąże się również z wyzwaniami. Jednym z głównych jest zapewnienie bezpieczeństwa cybernetycznego zgromadzonych danych. Ponadto, na etapie wdrożenia, istotne jest odpowiednie przygotowanie wszystkich uczestników rynku do pracy z nowym systemem, co wymaga szeregu szkoleń i inwestycji w infrastrukturę IT. Innym wyzwaniem jest integracja CSIRE z istniejącymi systemami operatorów sieci dystrybucyjnych i przesyłowych oraz dostosowanie do ciągle ewoluujących standardów rynkowych i regulacyjnych.

Rozwój inteligentnych sieci i ich znaczenie dla zwiększenia efektywności energetycznej oraz integracji OZE.

Wprowadzenie inteligentnej sieci energetycznej (smart grid) rewolucjonizuje tradycyjny model zarządzania energią. Dzięki zaawansowanym algorytmom monitorowania i zarządzania, smart grid umożliwia nie tylko szybką reakcję na dynamiczne zmiany w zapotrzebowaniu na energię, lecz także stwarza dogodne warunki dla powstania zupełnie nowych modeli biznesowych opartych na analizie danych w czasie rzeczywistym. W rezultacie, dostawcy energii mogą lepiej przygotować się do zmian w popycie na prąd, minimalizując ryzyko przeciążeń sieci i unikając kosztownych awarii. Jedną z kluczowych cech inteligentnych sieci jest ich zdolność do integracji i optymalizacji produkcji energii z OZE. Wykorzystanie zaawansowanych algorytmów i technologii prognostycznych pozwoli precyzyjnie przewidywać wzorce zużycia energii oraz elastycznie dostosowywać produkcję i dystrybucję energii. Dzięki temu, system energetyczny stanie się bardziej odporny na fluktuacje w produkcji energii odnawialnej, co z kolei przyczyni się do stabilności sieci i zmniejszenia zależności od konwencjonalnych źródeł energii.

Rola technologii cyfrowych w promowaniu rozproszonej produkcji energii.

Technologie cyfrowe, takie jak Internet Rzeczy (IoT), sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe, blockchain oraz cyfrowe platformy zarządzania energią, odgrywają kluczową rolę w rozwoju rozproszonej produkcji energii, szczególnie w kontekście mikrosieci energetycznych.

Dzięki wdrożeniu IoT, możliwe staje się ciągłe  monitorowanie i sterowanie zasobami energetycznymi w mikrosieciach w czasie  rzeczywistym, co znacząco podnosi  efektywność energetyczną i niezawodność dostaw energii. Z kolei, AI i uczenie maszynowe rewolucjonizują przewidywanie popytu oraz zarządzanie i dystrybucję energii z OZE, minimalizując straty i optymalizując produkcję. Blockchain oferuje bezprecedensową transparentność i bezpieczeństwo w transakcjach energetycznych między uczestnikami mikrosieci, umożliwiając bezpośrednią wymianę energii na zasadach peer-to-peer. Na koniec, cyfrowe platformy zarządzania energią integrują te technologie, dostarczając kompleksowych rozwiązań do monitorowania, analizy i optymalizacji zarówno produkcji, jak i zużycia energii, wspierając tym samym decentralizację i demokratyzację rynku energetycznego.

Nie ma wątpliwości, że wzrastająca rola technologii cyfrowych w rozwoju mikrosieci energetycznych wskazuje kierunek, w jakim zmierza przyszłość sektora energetycznego.

Analiza danych i AI fundamentem optymalizacji produkcji i dystrybucji energii.

W kontekście branży energetycznej, transformacja cyfrowa i wykorzystanie zaawansowanych technologii danych redefiniują podejście do zarządzania i optymalizacji zasobów. Eksperci tej branży stoją przed wyzwaniem nie tylko gromadzenia ogromnych ilości danych generowanych przez inteligentne sieci, stacje ładowania, systemy fotowoltaiczne i inne zasoby energetyczne, ale także ich efektywnego przetwarzania i analizy. Za pomocą technologii takich jak sztuczna inteligencja, uczenie maszynowe i Internet Rzeczy, branża energetyczna zyskuje możliwość przewidywania trendów zużycia, optymalizacji dystrybucji i produkcji energii, a także precyzyjnego reagowania na zmieniające się warunki rynkowe i środowiskowe w czasie rzeczywistym.

Realizacja tych założeń wymaga jednak nie tylko dostępu do odpowiednich technologii, ale również rozwijania kompetencji w zakresie analizy danych i zarządzania cyfrowego. Przykładowo, zaawansowane systemy analityczne mogą identyfikować nieefektywności w sieci energetycznej, sugerować optymalne ścieżki dystrybucji lub przewidywać awarie zanim do nich dojdzie, minimalizując przestoje i koszty związane z konserwacją. Jednocześnie, integracja odnawialnych źródeł energii staje się bardziej płynna dzięki możliwościom predykcyjnym, które pozwalają na lepsze zarządzanie zmiennością w produkcji energii. Wymaga to jednak od branży energetycznej nie tylko inwestycji w nowe technologie, ale również przemyślanej strategii cyfrowej, która umożliwi wykorzystanie danych jako strategicznego zasobu.

Dla ekspertów branży energetycznej, znajomość trendów w analizie danych i technologiach cyfrowych staje się równie ważna, co wiedza tradycyjna z dziedziny energetyki. Oznacza to konieczność ciągłego kształcenia i adaptacji do szybko zmieniającego się krajobrazu technologicznego, co jest kluczowe dla utrzymania konkurencyjności i innowacyjności w erze cyfrowej.