Na posiedzeniu, 8 lipca 2021 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz niektórych innych ustaw. Jej celem jest dokonanie zmian w przepisach ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. z 2021 r. poz. 133, 694 i 1093), przede wszystkim w zakresie Narodowego Celu Redukcyjnego (NCR) oraz objęcia Systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw wodoru wykorzystywanego do napędu pojazdów.

Zmiany wskazane powyżej, a także dodanie do zmienianej ustawy nowych regulacji, ma stanowić pełniejsze wdrożenie prawa unijnego, w szczególności:

• dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/30/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do specyfikacji benzyny i olejów napędowych oraz wprowadzającej mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych oraz zmieniającą dyrektywę Rady 1999/32/WE odnoszącą się do specyfikacji paliw wykorzystywanych przez statki żeglugi śródlądowej oraz uchylająca dyrektywę 93/12/EWG (Dz. Urz. UE L 140 z 05.06.2009 str. 88, z późn. zm.),
• dyrektywy Rady (UE) 2015/652 z dnia 20 kwietnia 2015 r. ustanawiającej metody obliczania i wymogi w zakresie sprawozdawczości zgodnie z dyrektywą 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnoszącą się do jakości benzyny i olejów napędowych (Dz. Urz. UE L 107 z 25.04.2015, str. 26, z późn. zm.),
• dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (Dz. Urz. UE L 307 z 28.10.2014, str. 1, z późn. zm.).

Narodowy Cel Redukcyjny

Zgodnie z uzasadnieniem ustawy ma ona stanowić odpowiedź na postulaty podmiotów zobowiązanych do realizacji Narodowego Celu Redukcyjnego, kierowane do ministra właściwego ds. energii, zgodnie z którymi realizacja NCR w 2020 r. na wymaganym poziomie nie jest możliwa. Chodzi chociażby o zniesienie obowiązku wspólnej sprawozdawczości z realizacji NCR, wydłużenie terminu na składanie sprawozdań rocznych z realizacji NCR, doprecyzowanie przepisów dotyczących kar dla podmiotów wspólnie realizujących NCR.

W obowiązującym stanie prawnym NCR to minimalna wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw ciekłych, biopaliw ciekłych, gazu skroplonego (LPG), sprężonego gazu ziemnego (CNG), skroplonego gazu ziemnego (LNG) lub oleju do silników statków żeglugi śródlądowej stosowanych w transporcie oraz energii elektrycznej stosowanej w pojazdach samochodowych, w przeliczeniu na jednostkę energii. Przepisy ustawy dodają do powyższej definicji minimalną wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia wodoru stosowanego w transporcie w przeliczeniu na jednostkę energii.

Nowelizacja wprowadza zmianę dotychczasowego sposobu określania wskaźnika emisji gazów cieplarnianych dla energii elektrycznej. Obecnie ma on wartość stałą. Nowela zakłada dodanie do zmienianej ustawy przepisu zobowiązującego ministra właściwego do spraw klimatu do określenia do 31 grudnia każdego roku wskaźnika emisji gazów cieplarnianych dla energii elektrycznej na następny rok kalendarzowy, uwzględniając dane zgromadzone przez Krajowy ośrodek bilansowania i zarządzania emisjami w Krajowej bazie o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji, jak również inne dostępne dane naukowe.

Istotną zmianą w omawianym zakresie jest także wprowadzenie możliwości realizacji NCR przy wykorzystaniu instrumentu w postaci opłaty zastępczej.

Wodór

Jednym z kluczowych elementów ustawy jest rozszerzenie dotychczasowej definicji paliwa o wodór, co w konsekwencji spowoduje, iż wszelkie zawarte w ustawie przepisy odnoszące się do paliw będą obejmować swym zakresem również wodór.

W nowelizacji zdefiniowano także pojęcie wodoru. Zgodnie z definicją wodór należy rozumieć jako wodór przeznaczony do napędu pojazdu wykorzystującego energię elektryczną wytworzoną z wodoru w zainstalowanych w nim ogniwach paliwowych.

Ustawodawca określił również obowiązki przedsiębiorcy wytwarzającego to paliwo, zobowiązując go m.in. do badania jakości wodoru w trakcie procesu jego wytwarzania, w sposób przepływowy (tj. bez potrzeby pobierania próbki wodoru i zatrzymywania procesu jego produkcji), co najmniej raz dziennie oraz dodatkowo co najmniej raz w miesiącu w akredytowanym laboratorium, przy czym laboratorium akredytowane nie musi spełniać wymogu niezależności od przedsiębiorcy.

Kolejny obowiązek przedsiębiorcy wytwarzającego wodór stanowić będzie posiadanie dokumentacji z obu ww. badań, na podstawie której przedsiębiorca wytwarzający wodór będzie zobowiązany do wystawienia certyfikatu jakości paliwa.

Nowelizacje przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu. Z wyjątkiem przepisów w niej wskazanych ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.

Autorka: Daria Pajdowska, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.