rozporządzenie

Europejskie prawo o klimacie

2021-07-27Aktualności, Klimat55% do 2030, cele redukcyjne, emisja gazów cieplarnianych, European Climate Law, European Green Deal, europejski zielony ład, Europejskie prawo o klimacie, Komisja Europejska, neutralność klimatyczna, Parlament Europejski, Polska, Rada Europejska, redukcja emisji gazów cieplarnianych, rozporządzenie, środowisko, transformacja energetyczna, Unia EuropejskaMożliwość komentowania została wyłączona

28 listopada 2018 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat „Czysta planeta dla wszystkich”. Przedstawiona w dokumencie wizja opisuje konieczność osiągnięcia przez Unię Europejską dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki. Za najważniejszy cel strategii obrano osiągnięcie zerowej emisji gazów cieplarnianych netto do 2050 r. dzięki sprawiedliwej społecznie i racjonalnej kosztowo transformacji. Cel ten stanowi podstawę dążeń Europejskiego Zielonego Ładu. Już 12 grudnia 2019 r. Rada Europejska w swoich konkluzjach nie tylko przyjęła cel polegający na osiągnięciu neutralności klimatycznej w Unii do 2050 r., ale i potwierdziła, że konieczne jest stworzenie ram, które umożliwią jego realizację.

Przez wzgląd na powyższe Komisja Europejska 4 marca 2020 r. złożyła wniosek ustawodawczy w sprawie pierwszego Europejskiego prawa o klimacie. Głównym zadaniem projektu miało być uwzględnienie celu Europejskiego Zielonego Ładu w prawie unijnym. Oznacza to, że realizacja celu będzie przebiegała teraz zgodnie z określonymi ramami prawnymi. Cel polegający na osiągnięciu neutralności klimatycznej został bezpośrednio wyrażony w art. 2 ust. 1 rozporządzenia, według którego emisje i pochłanianie gazów cieplarnianych w całej Unii należy zrównoważyć najpóźniej do 2050 r., zmniejszając w tym terminie emisje do poziomu zerowego netto. Następnie Unia ma dążyć do osiągnięcia ujemnych emisji.

Europejskie prawo o klimacie stanowi gwarant tego, że wszystkie polityki Unii Europejskiej, sektory gospodarki i grupy społeczne będą dążyć do realizacji celu Europejskiego Zielonego Ładu, ale też tego, że przejście na neutralność klimatyczną będzie nieodwracalne. Dzięki prawnemu uregulowaniu tych kwestii zapewnia się też przewidywalność wszystkim podmiotom gospodarczym – inwestorom, przedsiębiorcom, pracownikom i konsumentom, którzy będą brali udział w redukcji emisji i inwestowaniu w zielone technologie. Zaangażowanie Unii Europejskiej na rzecz przejścia na neutralność klimatyczną ma być tym samym pewne i godne zaufania. Obowiązek realizacji celu osiągnięcia zerowej emisji gazów cieplarnianych netto do 2050 r. ma zgodnie z rozporządzeniem spoczywać na właściwych instytucjach unijnych i państwach członkowskich. Niezbędne środki będą zatem podejmowane zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym, z uwzględnieniem znaczenia wspierania sprawiedliwości i solidarności między państwami członkowskimi, jak i opłacalności. Dla ułatwienia realizacji obowiązków przez państwa członkowskie, Europejskie prawo o klimacie zostało uchwalone w formie rozporządzenia, aby zapewnić bezpośrednie stosowanie przepisów. W celu zagwarantowania spójności nowych regulacji z unijnym systemem prawnym, Komisja Europejska jest obowiązana do dokonania przeglądu przepisów unijnych pod kątem ich zgodności z celami określonymi w rozporządzeniu.

Z pierwotnej wersji wniosku ustawodawczego wynikało, że do września 2020 r. Komisja przedstawi plan zwiększenia unijnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych na 2030 r. w odpowiedzialny sposób do co najmniej 50%, a potencjalnie do 55 % w stosunku do poziomu z 1990 r. oraz w razie potrzeby zaproponuje odpowiednią zmianę wniosku. Jako że zgodnie z planem w zakresie celów klimatycznych na 2030 r., opublikowanym 17 września 2020 r. w komunikacie Komisji „Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r.”, podniesienie unijnego celu redukcji emisji do 2030 r. do co najmniej 55% jest wykonalne i korzystne, wniosek ustawodawczy w sprawie musiał ulec zmianie. W rozporządzeniu wskazano zatem, że aby osiągnąć cel neutralności klimatycznej, należy zmniejszyć do 2030 r. emisję gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% w porównaniu z poziomami z 1990 r. Komisja wskazuje, że reakcja europejska na pandemię COVID-19 stanowi możliwość przyspieszenia przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu i przyszłość opartą na zrównoważonym rozwoju, przy jednoczesnym łagodzeniu poważnych skutków kryzysu. Rozporządzenie zobowiązuje też Komisję do wniesienia wniosku ustawodawczego w sprawie zmiany Europejskiego prawa o klimacie z uwzględnieniem unijnego celu klimatycznego na rok 2040.

Akt uwzględnia również negatywne skutki zmian klimatu, które już oddziałują na Europę albo będą miały na nią wpływ w przyszłości. Z tego względu kładzie się nacisk na intensyfikację działań na poziomie unijnym i krajowym w związku ze zwiększeniem zdolności adaptacyjnych, wzmocnieniem odporności i zmniejszeniem wrażliwości na zmiany klimatu. Za działania te odpowiadać będą instytucje unijne oraz państwa członkowskie. Państwa członkowskie będą również zobowiązane do opracowania i wdrożenia planów i strategii przystosowawczych w celu zwiększenia odporności i zmniejszenia podatności na oddziaływanie zmiany klimatu.

Komisja podkreśla, że najważniejsze dla osiągnięcia celu neutralności klimatycznej jest zapewnienie regularnej sprawozdawczości. Z tego względu w rozporządzeniu zaproponowano system monitorowania postępów i podejmowania niezbędnych środków. System ten będzie oparty na informacjach, które Unia Europejska pozyskuje w oparciu o istniejące już procedury. Oprócz tego istotne będą najnowsze dowody naukowe dotyczące zmiany klimatu i jej skutków, uzyskane np. w drodze naziemnych obserwacji opartych na teledetekcji, takich jak informacje przekazywane w ramach programu Copernicus. W zakresie wiedzy naukowej organem doradczym Unii Europejskiej będzie Europejski Naukowy Komitet Doradczy ds. Zmian Klimatu. Komisja do września 2023 r., a następnie co pięć lat, oceni:

zbiorowe postępy poczynione przez wszystkie państwa członkowskie na drodze do realizacji celu neutralności klimatycznej,
zbiorowe postępy poczynione przez wszystkie państwa członkowskie w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu,
spójność środków unijnych z celem neutralności klimatycznej,
spójność środków unijnych z zapewnianiem postępów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu,
spójność zidentyfikowanych środków krajowych, na podstawie zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu, długoterminowych strategii krajowych i dwuletnich sprawozdań z postępów przedłożonych zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/1999, odpowiednich do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej,
spójność odpowiednich środków krajowych z zapewnianiem postępów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu.

Jeśli środki podjęte przez państwo członkowskie będą niespójne z celem neutralności klimatycznej lub z zapewnieniem ciągłych postępów w zwiększaniu zdolności do adaptacji, wzmacnianiu odporności i zmniejszaniu podatności – Komisja będzie miała prawo do wydania zalecenia temu państwu.

Procedura legislacyjna w sprawie wniosku Komisji została zakończona, a Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) wchodzi w życie 29 lipca 2021 r.

Autorka: Julia Fischer, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Kolejne sprawozdanie Ministra Energii z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych

2019-08-22Aktualności, EnergetykaBaltic Pipe, bezpieczeństwo dostaw paliw gazowych, decyzja KE, dywersyfikacja źródeł paliw gazowych, eksport gazu ziemnego, gazociąg, gazociąg OPAL, import gazu ziemnego, inwestycje, krajowe wydobycie, Minister Energii, najwyższe zużycie dobowe, Nord Stream 2, obowiązkowe zapasy gazu ziemnego, odbiorca końcowy, połączenie międzysystemowe, rozporządzenie, sprawozdanie ME, systemy gazowe, terminal, terminal LNG w Świnoujściu, zżycie gazu ziemnegoMożliwość komentowania została wyłączona

Z końcem lipca na stronie Ministerstwa Energii („ME”) opublikowany został raport z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych za rok 2018 („Raport”). W Raporcie zawarte zostały informacje o sytuacji na rynku gazu ziemnego, stanie infrastruktury sektora gazowego oraz środkach zapewnienia bezpieczeństwa dostaw. Ponadto, wskazane zostały również zagrożenia zewnętrzne wpływające na bezpieczeństwo dostaw paliw gazowych do kraju.

Z Raportu wynika, iż stale wzrasta zużycie gazu ziemnego. W 2018 wzrost ten wyniósł 4%, przy czym już w lutym odnotowano najwyższe dotychczas zużycie dobowe, które wyniosło 888,7 GWh/dobę. ME odnotowało również, że bieżące zapotrzebowanie zostało pokryte z dostępnych źródeł, a systemy gazowe sprostały swym zadaniom bez zakłóceń.

Pomimo pozytywnych wyników, podkreślono także potrzebę dalszego zwiększenia bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych przede wszystkim poprzez wzrost krajowego wydobycia. W stosunku do roku poprzedniego, krajowe wydobycie całkowite zmniejszyło się o 1,45% i wyniosło 44,24 TWh, co spowodowane było stopniowym wyczerpywaniem eksploatowanych złóż i niesprzyjającą strukturą geologiczną nowych złóż.

Ze statystyk wskazanych w Raporcie wynika również, że na stałym poziomie utrzymuje się liczba podmiotów zajmujących się działalnością gospodarczą w sektorze paliw gazowych, a aż 97% importowanego gazu przeznaczone jest na dalszą odsprzedaż. Odnotowano ponadto zwiększony obrót paliwami gazowymi na Towarowej Giełdzie Energii (TGE), który jest dużego importu. W tym kontekście znaczenie ma także rosnąca liczba odbiorców końcowych, która w 2018 r. powiększyła się o 123 tysiące odbiorców przyłączonych do sieci.

W Raporcie zawarto również analizę funkcjonowania lokalnej infrastruktury, w ramach której stwierdzono jej niezawodność w nieprzerwanym dostarczaniu gazu ziemnego do odbiorców. Celem zapewnienia wszystkim nieprzerwanych dostaw gazu postanowiono bowiem wprowadzić prawne instytucje sprzedawcy awaryjnego i sprzedaży rezerwowej mających zapewnić dostawy gazu odbiorcy końcowemu w przypadku, gdy wybrany przez nich sprzedawca zaprzestałby dostaw gazu.

ME zasygnalizowało również zgodny z założeniami przebieg prac nad inwestycją dot. gazociągu Baltic Pipe oraz rozbudową terminalu LNG w Świnoujściu i realizacją połączeń międzysystemowych z państwami sąsiadującymi (Słowacja, Litwa, Czechy, Ukraina), które to przedsięwzięcia wspierane są z europejskich funduszy. Prognozuje się, iż wymienione inwestycje pozwolą w przyszłości na dywersyfikację źródeł paliw gazowych i pokrycie 143% ich krajowego zużycia.

W raporcie odnotowano również, że w 2018 r. Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. podjęła się realizacji Programu przyśpieszenia inwestycji w sieć gazową Polski w latach 2018 – 2022, w ramach którego nastąpi gazyfikacja terenów dotychczas nieobjętych siecią.

Zgodnie z treścią Raportu, w przyszłości konieczne będzie zwiększenia dostępnych zdolności na punktach wejścia oraz budowa pływającego terminalu do odbioru LNG w Zatoce Gdańskiej, jak również rozbudowa podziemnych magazynów gazu ziemnego. Wraz z nowymi inwestycjami zasygnalizowano potrzebę rewizji i aktualizacji obowiązujących przepisów, w celu ułatwienia realizacji ww. przedsięwzięć, w szczególności regulujących przebieg procesu inwestycyjno-budowlanego w zakresie infrastruktury liniowej. Powyższe działania – zdaniem Ministra Energii – stanowią warunki do stworzenia regionalnego centrum handlu i przesyłu gazu. Już w 2018 r. w ramach zapewnienia środków gwarantujących bezpieczeństwo dostaw, ME podjęło prace legislacyjne w celu wprowadzenia zmian w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego oraz dostosowania obowiązujących przepisów do rozporządzenia PE i Rady (UE) 2017/1938 z dnia 25 października 2017 r. dot. środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (UE) nr 994/2010.

W Raporcie podkreślono wzrost liczby dostaw LNG do terminalu LNG w Świnoujściu oraz zwiększenie o 21% poziomu utrzymywanych obowiązkowych zapasów gazu ziemnego (także poza granicami kraju). Ponownie podkreślono konieczność dywersyfikacji dostaw gazu, a także budowy nowych zdolności regazyfikacyjnych na wybrzeżu Polski. W sprawozdaniu odnotowano także spadek udziału gazu ziemnego importowanego ze wschodu (w ciągu ostatnich 5 lat z 76% do 61%) wraz z jednoczesnym wzrostem importu tego produktu z innych regionów świata (m.in. Kataru, USA).

Jednocześnie odniesiono się do zewnętrznych zagrożeń mogących wpłynąć na bezpieczeństwo dostaw paliw gazowych do kraju, w szczególności związanych z budową gazociągu Nord Stream 2, który stanowi źródło monopolizacji rynków gazowych Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej.

W Raporcie wskazano również działania Polski przeciwdziałające dalszej monopolizacji na rynku gazowym oraz zmierzające do minimalizowania ryzyk dla bezpieczeństwa dostaw gazu poprzez zaskarżenie decyzji Komisji Europejskiej dot. gazociągu OPAR oraz doprowadzenie w 2019 r. do objęcia gazociągów z państw trzecich wymogami prawa unijnego.

Link do pełnej treści raportu: https://www.gov.pl/web/energia/sprawozdanie-z-wynikow-monitorowania-bezpieczenstwa-dostaw-paliw-gazowych-za-2018-r

Autor: Barbara Wojciechowska, Wawrzynowicz i Wspólnicy sp.k.

Rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego

2019-07-29Aktualności, Gazefektywność energetyczna, gaz ziemny, jednostki energii, ministerstwo enerii, odbiorca chroniony, ograniczenia, pobór gazu ziemnego, rozporządzenie, stopnie zasilaniaMożliwość komentowania została wyłączona

Rozpoczęto prace nad rządowym projektem rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego. Zadaniem postawionym przed Ministerstwem Energii, organem odpowiedzialnym za opracowanie projektu, jest „zwiększenie efektywności mechanizmu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego – jednego z dwóch głównych środków przeciwdziałania zakłóceniom w dostawach”. Miałoby to nastąpić m.in. poprzez objęcie ograniczeniami w poborze większej grupy odbiorców niezakwalifikowanych do grupy chronionych. Żeby jednak odpowiednio przeprowadzić powyższą klasyfikację, konieczne jest utworzenie polskiej definicji „odbiorcy chronionego”. Ów wymóg wynika także z rozporządzenia nr 2017/1938 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 17 października 2017 r. dotyczącego środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 994/2010. Do zwiększenia efektywności mechanizmu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego przyczynić ma się także „zdefiniowanie na nowo stopni zasilania oraz zasad ich ustalania” i to zarówno w stosunku do odbiorców o mocy przyłączeniowej większej lub równej 5,5 MWh/h, jaki i tych o mniejszej mocy przyłączeniowej.

Stworzenie projektu rozporządzenia motywowane jest chęcią wykorzystania ograniczeń w poborze gazu jako narzędzia skutecznego w przypadku wystąpienia zakłóceń w jego dostawie. Dzięki temu odpowiednie ograniczenia zapewniłyby odbiorcom chronionym bezpieczne dostawy gazu ziemnego.

Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem, nastąpić miałoby to dzięki przekazywaniu przez dostawcę gazu ziemnego do odbiorców chronionych właściwemu operatorowi lub przedsiębiorstwu energetycznemu informacji o ilości gazu ziemnego, która jest niezbędna do realizacji dostaw do jego odbiorców chronionych – podaje ME.

Jak czytamy w BIP – projekt przewiduje także wprowadzenie jedenastego stopnia zasilania, czyli całkowitego ograniczenia poboru gazu ziemnego w krytycznej sytuacji, jeśli dostępne ilości gazu ziemnego nie będą pozwalały na pokrycie zapotrzebowania obiorców chronionych.
Rozporządzenie precyzuje także sposób publikowania obowiązujących stopni zasilania, przede wszystkim poprzez wprowadzenie obowiązku podania tych informacji do wiadomości publicznej z 10-godzinnym wyprzedzeniem, czy zasady umieszczania ich na stronach internetowych właściwych operatorów i bezpośrednie przekazywanie przez nich usług przesyłania lub dystrybucji gazu ziemnego podmiotom zlecającym.

***

Termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów został wyznaczony na trzeci kwartał 2019 roku.

Autor: Barbara Wojciechowska, Wawrzynowicz i Wspólnicy sp.k.