Z końcem lipca na stronie Ministerstwa Energii („ME”) opublikowany został raport z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych za rok 2018 („Raport”). W Raporcie zawarte zostały informacje o sytuacji na rynku gazu ziemnego, stanie infrastruktury sektora gazowego oraz środkach zapewnienia bezpieczeństwa dostaw. Ponadto, wskazane zostały również zagrożenia zewnętrzne wpływające na bezpieczeństwo dostaw paliw gazowych do kraju.
Z Raportu wynika, iż stale wzrasta zużycie gazu ziemnego. W 2018 wzrost ten wyniósł 4%, przy czym już w lutym odnotowano najwyższe dotychczas zużycie dobowe, które wyniosło 888,7 GWh/dobę. ME odnotowało również, że bieżące zapotrzebowanie zostało pokryte z dostępnych źródeł, a systemy gazowe sprostały swym zadaniom bez zakłóceń.
Pomimo pozytywnych wyników, podkreślono także potrzebę dalszego zwiększenia bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych przede wszystkim poprzez wzrost krajowego wydobycia. W stosunku do roku poprzedniego, krajowe wydobycie całkowite zmniejszyło się o 1,45% i wyniosło 44,24 TWh, co spowodowane było stopniowym wyczerpywaniem eksploatowanych złóż i niesprzyjającą strukturą geologiczną nowych złóż.
Ze statystyk wskazanych w Raporcie wynika również, że na stałym poziomie utrzymuje się liczba podmiotów zajmujących się działalnością gospodarczą w sektorze paliw gazowych, a aż 97% importowanego gazu przeznaczone jest na dalszą odsprzedaż. Odnotowano ponadto zwiększony obrót paliwami gazowymi na Towarowej Giełdzie Energii (TGE), który jest dużego importu. W tym kontekście znaczenie ma także rosnąca liczba odbiorców końcowych, która w 2018 r. powiększyła się o 123 tysiące odbiorców przyłączonych do sieci.
W Raporcie zawarto również analizę funkcjonowania lokalnej infrastruktury, w ramach której stwierdzono jej niezawodność w nieprzerwanym dostarczaniu gazu ziemnego do odbiorców. Celem zapewnienia wszystkim nieprzerwanych dostaw gazu postanowiono bowiem wprowadzić prawne instytucje sprzedawcy awaryjnego i sprzedaży rezerwowej mających zapewnić dostawy gazu odbiorcy końcowemu w przypadku, gdy wybrany przez nich sprzedawca zaprzestałby dostaw gazu.
ME zasygnalizowało również zgodny z założeniami przebieg prac nad inwestycją dot. gazociągu Baltic Pipe oraz rozbudową terminalu LNG w Świnoujściu i realizacją połączeń międzysystemowych z państwami sąsiadującymi (Słowacja, Litwa, Czechy, Ukraina), które to przedsięwzięcia wspierane są z europejskich funduszy. Prognozuje się, iż wymienione inwestycje pozwolą w przyszłości na dywersyfikację źródeł paliw gazowych i pokrycie 143% ich krajowego zużycia.
W raporcie odnotowano również, że w 2018 r. Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. podjęła się realizacji Programu przyśpieszenia inwestycji w sieć gazową Polski w latach 2018 – 2022, w ramach którego nastąpi gazyfikacja terenów dotychczas nieobjętych siecią.
Zgodnie z treścią Raportu, w przyszłości konieczne będzie zwiększenia dostępnych zdolności na punktach wejścia oraz budowa pływającego terminalu do odbioru LNG w Zatoce Gdańskiej, jak również rozbudowa podziemnych magazynów gazu ziemnego. Wraz z nowymi inwestycjami zasygnalizowano potrzebę rewizji i aktualizacji obowiązujących przepisów, w celu ułatwienia realizacji ww. przedsięwzięć, w szczególności regulujących przebieg procesu inwestycyjno-budowlanego w zakresie infrastruktury liniowej. Powyższe działania – zdaniem Ministra Energii – stanowią warunki do stworzenia regionalnego centrum handlu i przesyłu gazu. Już w 2018 r. w ramach zapewnienia środków gwarantujących bezpieczeństwo dostaw, ME podjęło prace legislacyjne w celu wprowadzenia zmian w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu i trybu wprowadzania ograniczeń w poborze gazu ziemnego oraz dostosowania obowiązujących przepisów do rozporządzenia PE i Rady (UE) 2017/1938 z dnia 25 października 2017 r. dot. środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (UE) nr 994/2010.
W Raporcie podkreślono wzrost liczby dostaw LNG do terminalu LNG w Świnoujściu oraz zwiększenie o 21% poziomu utrzymywanych obowiązkowych zapasów gazu ziemnego (także poza granicami kraju). Ponownie podkreślono konieczność dywersyfikacji dostaw gazu, a także budowy nowych zdolności regazyfikacyjnych na wybrzeżu Polski. W sprawozdaniu odnotowano także spadek udziału gazu ziemnego importowanego ze wschodu (w ciągu ostatnich 5 lat z 76% do 61%) wraz z jednoczesnym wzrostem importu tego produktu z innych regionów świata (m.in. Kataru, USA).
Jednocześnie odniesiono się do zewnętrznych zagrożeń mogących wpłynąć na bezpieczeństwo dostaw paliw gazowych do kraju, w szczególności związanych z budową gazociągu Nord Stream 2, który stanowi źródło monopolizacji rynków gazowych Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej.
W Raporcie wskazano również działania Polski przeciwdziałające dalszej monopolizacji na rynku gazowym oraz zmierzające do minimalizowania ryzyk dla bezpieczeństwa dostaw gazu poprzez zaskarżenie decyzji Komisji Europejskiej dot. gazociągu OPAR oraz doprowadzenie w 2019 r. do objęcia gazociągów z państw trzecich wymogami prawa unijnego.
Link do pełnej treści raportu: https://www.gov.pl/web/energia/sprawozdanie-z-wynikow-monitorowania-bezpieczenstwa-dostaw-paliw-gazowych-za-2018-r
Autor: Barbara Wojciechowska, Wawrzynowicz i Wspólnicy sp.k.
